Görsel Web Tasarımı Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bir grafik tasarım ürününü oluşturan temel yapı taşları nelerdir?

Bir grafik tasarım ürününü oluşturan temel yapı taşları, çizgi, ton, renk, doku, biçim, ölçü ve yön olarak ifade edilmektedir.

Renk nedir?

Işığın cisimlere çarpmasıyla yansıyan ışınlar sayesinde gözde meydana gelen duyumların her birine renk denilmektedir.

Rengin algılanmasındaki prensipler nelerdir?

Renk, ışık, göz ve beyin eş güdümü ile oluşurken, bir görme olayı olarak üç temel prensiple algılanır. Çağlarca rengin algılanmasında ışınların cisim üzerinde bıraktığı etkiyi fiziksel etki, ışınların gözde algılanmasını fizyolojik etki, beyinde uyandırdıkları duyumu ise psikolojik etki olarak değerlendirmektedir.

Görülebilir ışık ne demektir?

Fiziksel anlamda renk kavramı, insan gözü tarafından algılanan “görülebilir ışık” ile ilgilidir. Görülebilir ışık, en küçük dalga boyu olan 380 nm ile mor renkten, en büyük dalga boyu olan 780 nm ile kırmızı arasında kalan bölümdür. Başka bir ifadeyle görülebilir ışık mor ötesi (ultraviyole) ile kızıl ötesi (infrared) arasında kalan kısımdır. Renk aynı zamanda fizyolojik olarak da ele alınan bir kavramdır. Fizyolojik renk temelde görme olayı ile ilgili bir kavramdır. Retinada oluşan görüntü, sinir sistemi ile beynin görme merkezine ulaştırılmakta ve psikolojik görme algılaması sağlanmaktadır.

Renk nasıl oluşur?

Işık ve renk üzerine araştırmalar yapan Newton karanlık bir odada güneş ışığını prizmadan geçirerek gökkuşağının bütün renklerini ayrı ayrı beyaz perde üzerinde ayrıştırmayı başarmıştır. Şekil 6.1’de renk oluşumuna ilişkin bu süreç görsel olarak sunulmuştur. Prizmadan ayrışarak ortaya çıkan renkler sırasıyla mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızıdır. Fizikçi Young ise Newton’un gerçekleştirdiği deneyin tam tersini yaparak tüm renkleri bir perdede birbiri üzerine düşürerek ışığı yeniden oluşturmayı başarmıştır. Ayrıca Young bu renkleri ikişerli karıştırarak da sarı, cyan ve magenta renklerini elde etmiştir.

Buna göre;
• Yeşil ve kırmızı karışımıyla “sarı”
• Koyu mavi ve yeşil karışımıyla “cyan”
• Kırmızı ve koyu mavi karışımıyla “magenta” elde edilmektedir.

Ana renkler nelerdir?

Kırmızı, sarı ve mavi renkler ana (temel) renkler olarak ifade edilmektedir. Bu renkler doğada saf halde bulunmakta ve herhangi renk kombinasyonlarının karışımı sonucunda elde edilmemektedir. Doğada gördüğümüz tüm renkler ana renklerden oluşmakta ve bu renklerin değişik oranlarda ikişerli karışımı ile ara renkler elde edilmektedir.

Ara renkler nelerdir?

Ana renklerin (kırmızı, sarı, mavi) eşit oranlarda ikişerli karışımı ile elde edilen renklerdir. Kırmızı ve sarının karışımı ile turuncu; mavi ve sarının karışımı ile yeşil; kırmızı ve mavinin karışımı ile mor renk elde edilmektedir.

Üçüncül renkler nelerdir?

Ana renkler ile ara renklerin değişik oranlarda karışımı ile elde edilen renkler üçüncül renkler olarak ifade edilmektedir. Örneğin, ana renklerden kırmızı ile ara renklerden turuncunun karışımı ile turuncu ve kırmızı arası üçüncül bir renk yani ara bir ton elde edilmektedir.

Sıcak, soğuk ve nötr renkler nelerdir? 

Renkler, şiddetlerine, frekanslarına ve dalga boylarına göre sıcak ve soğuk renkler olarak sınıflandırılmaktadır. Sıcak ve soğuk renklerin birlikte kullanımının yarattığı zıtlık, tasarımın etkililiğini arttırıcı bir etki ortaya çıkarabilmektedir. Sıcak renkler dalga boyu yüksek, canlı, enerji verici ve güçlü renklerdir. Sıcak renkler bu özellikleri nedeniyle görsel web tasarımında genellikle dikkat çekmek amacıyla banner ve menülerde yaygın olarak kullanılırlar. Isı ve ışık etkisi veren kırmızı, sarı ve turuncu, sıcak renkler olarak ifade edilmektedir. Soğuk renkler ise dalga boyu düşük, sakinleştirici ve serinlik etkisi veren renkler olup genellikle tasarımların sembolik güçlerini zayıflatmak amacıyla kullanılmaktadırlar. Mavi, mor ve yeşil, soğuk renkler olarak ifade edilmektedir. Bu renkler sıcak renklerle birlikte uyumlu bir ilişki içerisindedir.

Herhangi bir cisim güneş ışığından aldığı renkleri yansıtmadan yutuyorsa o cisim siyah olarak görülmektedir. Siyah ve beyaz renk karıştığında ise gri renk ortaya çıkmaktadır. Siyah, beyaz ve gri, nötr renkler olarak ifade edilmekte ve renk sayılmamaktadırlar. Nötr renklerden siyah ve beyaz herhangi bir rengi açmak veya koyulaştırmak amacıyla kullanılmaktadır. Nötr renklerin tüm renklerle uyumlu olması, tasarım ortamında arka plan ögesi olarak nötr renk kullanımının kullanışlılığını arttırmaktadır. Dolayısıyla
görsel web tasarımında geniş arka planlarda gözü yormayan yapısı ile nötr renk kullanımı önerilmektedir.

Renklerin özellikleri nelerdir?

Rengin özellikleri, tasarımların algılanabilirliğini belirlemede oldukça etkilidir. Bu kapsamda rengin derinliği, renk değeri, renk doygunluğu, renk parlaklığı ve renk tonu olmak üzere birtakım kavramlar aşağıda açıklanmaktadır.

Derinlik (renk yoğunluğu) ne demektir?

Derinlik, grafiğin görüntüleneceği renk kapasitesini ifade eden ve görüntünün kalitesini etkileyen, rengin parlaklığı ile ilgili bir kavramdır. Parlaklık ve derinlik doğru orantılı kavramlar olup parlaklık arttıkça derinlik de artmaktadır. Renk derinliği “bit” cinsinden ifade edilmektedir

Bit nedir?

Bit, ikili sayı sistemi olarak kullanılan ve bilgisayar terminolojisindeki en küçük veridir.
• 1 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 21=2 adet renk (siyah ve beyaz) alabilir.
• 2 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 22=4 adet renk alabilir.
• 3 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 23=8 adet renk alabilir.
• 4 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 24=16 adet renk alabilir.
• 6 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 26=64 adet renk alabilir.
• 7 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 27=128 adet renk alabilir.
• 8 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 28=256 adet renk alabilir.
• 16 bit renk derinliğine sahip bir noktacık 216= 65536 adet renk alabilir.

Rengin tonu dendiğinde ne anlamalıyız?

Ton, rengin parlaklık derecesini ifade eden bir kavram olup ışık derecesi ile yakından ilişkilidir. Bir yüzeyden yansıyan ışık miktarı, ton değerini belirlemektedir. Ton farklılıkları, algılanan ışığın dalga boyundaki değişimlere bağlıdır. Örneğin ışığı az olan mavi koyu, ışığı fazla olan mavi açık olarak ifade edilmektedir.

Renk modelleri nelerdir ve nerelerde kullanılırlar?

Renk modelleri temel olarak RGB ve CMYK olarak bilinmektedir. Bu modellere ek olarak Lab model ve Gri tonlamalı model de renk modelleri kapsamında ele alınmaktadır.

Cihaz bağımlı renk modelleri kapsamında yer alan RGB modeli web ortamında, CMYK modeli ise baskı alanında öne çıkan ve en fazla tercih edilen renk modelleridir. Lab renk modeli, rengin insan tarafından algılanış şeklini temel aldığı için cihaz bağımsız bir modeldir. Gri tonlamalı renk modeli ise her ne kadar RGB, CMYK ve Lab renk modelleri gibi ayrıştırıcı bir yaklaşım sunmasa da nötr renkler olan siyah, beyaz ve gri üzerine temellenen bir modeldir ve tasarımlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bilgisayar ortamında gerçekleştirilen tasarımlarda RGB modelinde çalışılmalı, yazıcından çıkarıp gerçek hayatta kullanılacak tasarımlarda ise CMYK renk modelinde çalışılması gerekmektedir.

RGB renk modeli nedir?

RGB, toplamsal renk modeliyle üretilmektedir. RGB, cihaz bağımlı renk modelleri kapsamında yer alan, ana renkler (R: Red/Kırmızı, G: Green/Yeşil, B: Blue/Mavi) üzerine kurulu, bilgisayar ekranında kullanılan standart renk modelidir. Bu renk modelinde tüm renkler farklı yoğunluklarda kırmızı, yeşil ve mavi rengin kullanılmasıyla elde edilmekte ve 0-255 arası değer almaktadır. Üç rengin değeri de eşit olduğunda sonuç nötr bir gri tona dönüşmektedir. Tüm renk değerleri 255 olduğunda sonuç saf beyaz, tüm değerler 0 olduğunda ise sonuç saf siyahtır. RGB, her türlü dijital tasarımlarda ve web ortamında yaygın olarak kullanılan renk modeli olmakla birlikte kullanılan aygıtın özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir.

CMYK renk modelini açıklayınız.

CMYK, cihaz bağımlı renk modelleri kapsamında yer alan çıkarımsal ana renkler (C: Cyan/ Mavi, M: Magenta/Kırmızı, Y: Yellow/Sarı ve K: Key Black/Siyah/ Anahtar Öge) üzerine kurulu bir renk modelidir. CMYK renk modelinde temelde RGB renk modelinden çıkarımsal yolla türetilen üç renk vardır ve siyah bu renklere zorunlu olarak eklenmiştir. Tüm renkler bu renklerin karışımı ile elde edilmektedir. CMYK renk modelinde üç renk değeri de sıfır olduğunda saf siyah üretilmektedir. CMYK renk modeli, masaüstü yayıncılıkta ve profesyonel baskı gerektiren işlerde yaygın kullanılan bir renk modelidir.

Renk kullanım ilkeleri nelerdir?

Renklerin çeşitli platformlarda kullanımlarına ilişkin birtakım standartlar bulunmaktadır. Bu standartlar temelde renklerin bir arada kullanımında dikkat edilecek ilkeleri tanımlamakla birlikte renk armonisi, renk kontrastı ve dijital ortamda renk kullanımı başlıkları altında incelenebilir.

Kırmızı renk insanlara psikolojik olarak nasıl etki etmektedir?

Canlılığı, hareketi, heyecanı ve gücü temsil etmektedir. Kırmızı diğer nötr renklerle birlikte kullanıldığında vurguya katkı sağlamakla birlikte yeşil, mavi ve mor ile uyumlu değildir. Kırmızı rengin ayrıca uyarıcı bir etkiye sahip olduğu araştırmalarca ortaya konmuştur. Bilindiği gibi özellikle görsel uyarıcılarda, trafik işaretlerinde kırmızı yoğun olarak kullanılmaktadır. Kırmızı rengin kullanılacağı web tasarımlarında bu canlı ve harekete geçirici etki göz önünde bulundurulmalıdır.

Sarı renk insanlara psikolojik olarak nasıl etki etmektedir?

İyimserlik, mutluluk, idealizm, hayal gücü, olgunluk, bereket ve ışığı temsil etmektedir. Sinir sistemini uyarıcı ve rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Zıt renkler ile birlikte kullanıldığında okunabilirliği kolay bir renktir. Özellikle gri tonları, siyah ve mor ile uyumlu kombinasyonlar oluşturan sarı rengi web ortamında metin ve arka plan yerine banner tasarımında daha çok tercih edilmektedir.

Mavi renk insanlara psikolojik olarak nasıl etki etmektedir?

Barışı, dinginliği, ahengi, umut ve güven duygusunu, sessizliği ve rahatlığı temsil etmektedir. Dinlendirici ve sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Pastel renkler, soğuk renkler, toprak tonları ve nötr renklerle uyumlu bir renktir. Web ortamında sıklıkla kullanılan mavinin çeşitli tonlarına menü ve banner tasarımlarında sıklıkla rastlanmaktadır.