Web’de Telif Hakları ve Etik Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bilgi toplumu nasıl tanımlanmaktadır?

Bilgi toplumu, bilgi teknolojilerinin damga vurduğu toplum olarak tanımlanır. İlkel toplumdan tarım toplumuna oradan sanayi toplumuna evrilen toplum yapısının 21. yüzyılda bilgi toplumuna dönüştüğü düşünülmektedir. Bu düşüncenin temelinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin insan hayatında, dolayısıyla toplumda kapladığı yer yatmaktadır.

Sanayi toplumu, ekonomiyi nasıl tanımlamaktadır?

Sanayii toplumu, ekonomiyi kıt kaynakların kullanımı ve dağıtımı ile ilgili bir bilim dalı olarak tanımlamaktadır. Bugün ise bilgi ulaşılması zor ya da kıt bir kaynak olmadığı için bu tanımın geçerliğini yitirdiği söylenebilir.

Birinci sanayi devriminin özelliği nedir?

Buharı ve suyun gücünün sanayiye katılması birinci devrim olarak adlandırılmıştır (endüstri 1.0). Sanayinin enerji ihtiyacı giderilmiştir.

İkinci sanayi devriminin, devrim olarak ifade edilen özelliği nedir?

Seri üretime geçiş süreci tamamlanmıştır. Seri üretimin başlaması ve seri üretim bantlarının endüstriye entegrasyonu (endüstri 2.0) sağlanmıştır.

Üçüncü sanayi devriminin devrim olarak nitelendirilen özelliği nedir?

Dijitalleşme süreci ile birlikte bilgi teknolojilerinin sanayide kullanımı (endüstri 3.0) ve insanların tüm dünyada birbirleriyle iletişiminin sağlanması bu sürecin temel özelliğidir.

Endüstri 4.0 kavramı ile vurgulanan özellikler nelerdir?

Endüstri 4.0 ile kastedilen, endüstride üretimin ve taşıma zincirinin sanal ve reel süreçlerin birarada kullanılarak, artan dijitalleşmeye dayalı olarak birbirine bağlı ve birbiriyle iletişim halinde ve otomatize bir şekilde gerçekleştirilmesidir.

Dijitalleştirme kavramı nasıl ifade edilmektedir?

Dijitalleştirme, analog formatta bulunan verilerin saklama, kaydetme, aktarma, işleme vb. amaçlarla sayısal, dijital formata dönüştürülmesidir. Formatın bu şekilde değiştirilmesiyle veri dijital ortam ile uyumlu hale gelir ve elektronik cihazlar tarafından okunabilir hale gelir.

Günümüzde eser sahibinin haklarının hem ofline hem de online şekilde tehlikede olmasının nedeni nedir?

Dijitalleşmeden önce kopyalama süreci eser için bir tehlike arz etmemekteydi çünkü eserin orjinalinden elde edilen kopyalar orjinalinin yerini tutma dığından kopyaların kullanımı eser sahibinin haklarının ihlali açısından risk taşımamaktaydı. Fakat düşük maliyetlerle, orjinalinin yerini alabilecek kalitede kopyalar elde edilebilen kopyalama tekniklerinin geliştirilmiş olması ve bu kopyaların çevirimiçi ve çevirimdışı ortamlarda hızlı bir şekilde, niteliğini koruyarak dağıtımının mümkün hale gelmesi, hatta
ofline kaydetmeye ve saklamaya gerek kalmaksızın, online olarak, YouTube ya da Puhu Tv vb. platformlardan ya da bulut teknolojileri sayesinde Dropbox, Google Drive vb. hizmet sağlayıcılardan erişim imkanının bulunması artık eser sahibinin haklarının hem ofline hem de online şekilde tehlikede olmasını sağlamaktadır.

Bilgi toplumunun en önemli iki kavramı nelerdir?

Bilgi ve veri kavramları bilgi toplumunun en önemli iki kavramıdır.

Veri kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Veri, “olgu, kavram ya da komutların, iletişim, yorum ve işlem için elverişli biçimsel ve uzlaşımsal bir gösterimi” şeklinde tanımlanır.

Bilgi kavramı nasıl ifade edilmektedir?

Bilgi, veri ile anlamın birleşmiş halidir. Veri bilginin hammaddesidir.

Fikri hakların dünya ticaretinin bir parçası olduğu hangi süreç ile kabul edilmiştir?

Fikri hakların dünya ticaretinin bir parçası olduğu TRIPS Anlaşmasının Dünya Ticaret Örgütü bünyesinde ele alınmasıyla
kabul edilmiştir.

Teknoloji ve Hukuk bağlamında son zamanlarda yapılan bir çok kanun değişikliğinin altında yatan temel neden nedir?

Son zamanlarda yapılan bir çok kanun değişikliğinin altında yatan temel neden yeni medya modellerinin meydana getirdiği hak ihlallerini önlemektir.

Dijitalleşme, teknolojide bugün ulaştığımız noktanın başlangıç süreci olarak görülmektedir. Günümüzde dijitalleşme ile ilgili deneysel çalışmalar hangi noktalara yoğunlaşmaktadır?

Dijitalleşme teknolojide bugün ulaştığımız noktanın başlangıç sürecidir. Günümüzde gelişmiş ülkeler açısından artık bu sürecin tamamlanmış olduğu söylenebilir. Artık deneysel çalışmalar, analog formatın dijitale dönüştürülmesinden çok dijitalleşen cihazların birbiriyle irtibatı ve sensörlerin ortam bilgisini bu cihazlara iletimi üzerine yoğunlaşmaktadır.

Sanayi toplumunda sosyo-ekonomik sistemin özellikleri nelerdir?

Sermayenin özel mülkiyeti, serbest rekabet, kar maksimizasyonu

Bilgi toplumunda öncü endüstriler nelerdir?

Entellektüel endüstriler (iletişimsel bilgi ve bilimsel bilgi endüstrileri)

Bilgi toplumu etik standartların özellikleri nelerdir?

Öz disiplin, toplumsal katılım

Fikri mülkiyet kavramı neleri kapsamaktadır?

Fikri Mülkiyet: İnsan zekasının, yaratıcılığının entelektüel birikimin ortaya çıkardığı müzik, edebiyat, bilimsel buluşları içine alan ürünleri kapsamaktadır.

Kıta Avrupası Hukuk sisteminde, fikri hak nasıl ifade edilmektedir?

Kıta Avrupası Hukuk sisteminde, fikri hak kanunla ihdas edilen bir hak değil, doğal bir haktır ve kendine özgü (sui generis) bir
hak olarak korunur. Eserin sadece yaratılmış olması, eser sahibine ait bu mutlak hakkın doğumu için yeterli görülmektedir. Bu haktan faydalanmak için ayrıca tescil vb. bir işleme gerek duyulmaz. Bu hukuk sisteminde, eser sahipliğinin ve eser sahibinin
kişiliğinin önemi büyüktür.

Anglo-Amerikan Hukuk (common law) sisteminde, fikri haklar nasıl tanımlanmaktadır?

Anglo-Amerikan Hukuk (common law) sisteminde, fikri haklar için “copyrights” terimi kullanılır. Bu hukuk sisteminde telif hakkı, doğal bir hak değildir, kanun koyucu tarafından yaratılarak verilen bir statüdür. Bu nedenle Kıta Avrupası yaklaşımında olduğu gibi fikri hak kişinin, eseri yaratmakla kendiliğinden kazandığı tabii bir hak değildir. Anglo-Amerikan Hukuk sisteminde fikri hak, hukuksal düzenleme ile kanun koyucunun oluşturduğu kanuni bir tekel statüsündedir.