Hayvan Besleme Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

1. Basit mide sistemi; insan (omnivor), domuz (omnivor), köpek (karnivor)

2. Fonksiyonel kalın bağırsaklı mide sistemi; at (herbivor), tavşan (herbivor), devekuşu (herbivor), sıçan (omnivor)

3. Çok gözlü mide sistemi; sığır, koyun, keçi (herbivorlar)

4. Kanatlı mide sistemi; tavuk, hindi, ördek, kaz vb.

Mide, fizyolojik fonksiyonu yönünden fundus, korpus ve antrum bölgeleri olarak üç kısma ayrılır.

Sindirim etkinlikleri sonucunda açığa çıkan gazların biriktiği mide bölmesine ne ad verilir?

Besinlerin karıştırıldığı, sıkıştırıldığı ve ince bağırsağa boşaltıldığı mide bölmesine ne ad verilir?

Ruminantların midesi kaç bölmeden oluşur? 

Kimyasal sindirim ve emilimin en yoğun yapıldığı sindirim sistemi organı hangisidir?

Ekstra-sellülar enzimler

Ot yiyen hayvanların günlük salgıladıkları tükürük miktarı, vücut ağırlıklarının yaklaşık olarak %10-15’i kadardır.

Ruminantlarda yem ilk kez basit bir parçalanmadan sonra yutulur ve yutulan yemler önce rumene gelirler. Burada kasların kuvvetli hareketleri ile su ve tükürüğünde yardımıyla iyice karışır ve parçalanırlar. Aynı zamanda bakteriler tarafından fermantasyona uğrarlar. Daha sonra kasların hareketleri ve fermantasyon sonucu oluşan gazların baskısı ile lokmalar biçiminde yeniden ağıza döner ve orada ikinci kez çiğnenir, iyice ıslatılır, daha ufak parçalara ayrılırlar. Bu çiğneme işlemine geviş getirme (ruminasyon)adı verilir. Yeteri kadar yem yiyen hayvanlar daha sonra dinlenmeye geçerek geviş getirirler. Ruminantlar günün yaklaşık 8 saatini yem yiyerek, 8 saatini de geviş getirmek için harcarlar.

Yemlerde erimez durumda bulunan mineral maddeler, mide salgısındaki hidrok- lorik asit yardımıyla az ya da çok çözünür duruma gelirler. Ayrıca organik besin maddelerinin yapısında yer alan mineral maddeler, bu organik maddelerin bazı enzimler tarafından sindirilmeleriyle serbest duruma geçerler. Mineral maddeler çözünmüş olarak ince bağırsaktan emilirler.

Emilim, çevreden gelen bir maddenin canlı organizmaya girmesidir. 

Tüketilen yemin, sindirim kanalında parçalandıktan sonra sindirim sisteminde emilebilecek duruma gelen besin maddeleri;

1. Diffüzyonla,
2. Aktif transportla veya
3. Pinositozis yolu ile emilerek vücuda alınırlar.

Sindirim kanalından kana geçen besin maddelerinin tümü vücutta parçalanmazlar. Hayvanın yaşama payı gereksinmelerini karşılayan miktardan fazlası et ve yağ gibi maddelere çevrilerek vücutta birikir veya çeşitli hayvansal ürünlere dönüşür. Bu olaylar sırasında çeşitli ara ürünler de ortaya çıkar. İşte besin maddelerinin kana karışmasından başlayarak bunların işlenmesi ve artıklarının dışarı atılmasına değin geçen tüm olaylara metabolizma adı verilir.

Kandaki şeker miktarının, normal seviyenin altına düşmesine ne denir?

Kandaki şeker miktarının, normal seviyenin altına düşmesine “hipoglisemi” denir.

Kandaki glukoz miktarının, normalden yüksek olmasına “hiperglisemi” denir.

Karbonhidratların yağa dönüşümü: Karaciğer ve diğer dokuların glikojen olarak şeker depo etme yetenekleri sınırlıdır. Bu nedenle vücudun enerji gereksinmelerini düzenli olarak karşılayan miktardan fazla karbonhidrat tüketildiği zaman, karbonhidratlar yağa dönüşür.

Kanda amino asit emilimi sonucunda protein veya amino asit seviyesinin yükselmesi durumunda protein ve amino asitler doku ve hücre proteinlerinin sentezinde kullanılırlar. Tersi durumda ise yani kan amino asit ve protein düzeyinin düşmesi durumunda doku proteinleri parçalanarak kana verilir. Doku ve kan proteinlerinin bu şekilde karşılıklı olarak parçalanıp yeniden sentezlenmesine “protein dönüşümü” denir.

Amino asitlerin deaminasyonu büyük ölçüde karaciğerde gerçekleşir ve bu olay sonucunda oluşan amonyak ise yine bu organda üreye çevrilir. Karaciğerin bu görevini yerine getirmesini engelleyen hastalıklarda kanda amonyak birikimi başlar. Kandaki amonyak yoğunluğunun belirli düzeyi aşması halinde bütün vücut dokuları amonyak zehirlenmesinden zarar görerek “hepatik koma” adı verilen bir tablo ortaya çıkar.

Vitaminlerin yokluğu hayvanlarda hayatsal olayları olumsuz etkiler ve buna bağlı olarak vitamin yokluğu (avitaminoz) veya vitamin yetersizliği (hipovitaminoz) hastalıkları ortaya çıkar.