Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Arapça olumsuzluk edatı nedir?

lâ- ?? :Arapça olumsuzluk edatıdır. Birçok kelimenin önünde, Farçadaki nâve bî- edatları gibi, genel olarak bir durumun olumsuzunu, bulunmayışını ifade eder.

.......... Arapça istisna edatıdır.

gayr ??? Arapça istisna edatıdır. Türkçede "+sız/+siz” ekleriyle, “...olmayan" şekilleriyle karşılarız.

Transkripsiyon ne anlama gelmektedir?

Transkripsiyon, kısaca, herhangi bir alfabeyle yazılmış bir metni başka bir
alfabeye çevirmek demektir.

Çeviri esnasında Osmanlı alfabesinde bulunan ama Latin alfabesinde bulunmayan harflerin eksikliğini gidermek için nasıl bir yöntem izlenmektedir?

Bu tarife göre Osmanlı harfleriyle yazılmış bir metni Latin alfabesine çevirmek bir transkripsiyon işlemidir. Ancak bugünkü alfabemizde Osmanlı alfabesindeki bütün harfleri karşılayacak kadar harf yoktur. Bu eksikliği gidermek için benzer harflere nokta veya çizgi ilâvesiyle yeni harfler oluşturulmuştur. Bu ilâve işaretleri yalnızca bilimsel çalışmalarda kullanırız.

Osmanlı ve Latin alfabesi kıyaslandığında Osmanlı alfabesinde hangi açıdan eksiklik vardır?

Latin alfabesindeki bu eksikliğin yanında Osmanlı alfabesinde de ünlülerin gösterilmesinde eksikler vardır. Meselâ ben veya bir yazılırken ünlüler yazılmaz. Biz dilin genel yapısında bunların ünlü değerlerini bildiğimiz için (bn) veya (br) değil, (ben) ve (bir) şeklinde yazarız.

? kef harfi hangi üç sesi gösterebilir? 

Aynı şekilde ? kef harfi /k/, /g/ ve /ñ/ seslerini gösterebilmektedir. Bundan dolayı ???? kelimesini keldim şeklinde okuyamayız; zira bu fiilin Türkiye Türkçesinde gel-mek şeklinde olduğunu bilmekteyiz.

? harfinin, karşılığı olan iki harf nelerdir?  

? : c ve ç harflerine karşılık gelmektedir.

Osmanlı Türkçesi dönemi metinleri yeni harflere aktarırken dikkat edilmesi gereken üç noktayı yazınız.

Osmanlı Türkçesi dönemi metinlerini yeni harflere aktarırken (transkribe ederken) bu genel bilgilerin ışığında dikkat etmemiz gereken başka hususlar da
vardır:

1. Türkçe kelimelerde ünlüleri gösteren harfler, uzun ünlü gibi gösterilmez.
   Mesela ?? bu veya ?? su kelimeleri "bu" veya "su" şeklinde yazılmaz.
2. Ayın ve hemze harfleri birer ünsüzdür. Bunları kendilerine özgü kesme işaretleriyle gösterir; bunlardan sonraki ünlüyü de kelimenin Türkçede okunuşuna göre seçeriz. Meselâ ????? kelimesinde ayın harfinden sonraki yazılmayan ünlüyü /o/ olarak ('osmân); ??? kelimesindeki ünlüyü ise /ö/ olarak ('ömer) okuruz.
3. ? harfi taşıyan kelimelerdeki bu harf Türkçede kimi kelimelerde /z/, kimi kelimelerde /d/ olarak telaffuz edilmektedir. Bundan dolayı bu harfi karşılayan iki transkripsiyon işareti vardır. Kelimeye göre bunlardan uygun olanı seçilir.

Ayın ve hemze harflerinin iki özelliğini yazınız.

Ayın ve hemze harfleri birer ünsüzdür. Bunları kendilerine özgü kesme işaretleriyle gösterir; bunlardan sonraki ünlüyü de kelimenin Türkçede okunuşuna göre seçeriz.

Türkçede "birlikte, ile" anlamlarına gelen Arapça edatı yazınız.  

ma'a- ?? " birlikte, ile "anlamlarındadır.

'Nasıl' anlamında kullanılan soru edatını yazınız.

keyfe ??? "nasıl" anlamında soru edatıdır. 

"Gibi" anlamına gelen ve benzetme bildiren edatı yazınız.

ke- ?” gibi” benzetme bildirir. ?????? ke’l-evvel “eskisi gibi”; ??? kezâ “bunun gibi; ???? hâkezâ “işte bunun gibi”; ?????? ke’l-‘adem “yok gibi”; ??? ke’enne “sanki”; ??? ?? ??? ke’en lem-yekün “hiç olmamış gibi”; ??? kemâ “olduğu gibi”; ??? ??? kemâ-kân “olduğu gibi, önceden olduğu gibi”; ????? kemâ-hüve “olduğu gibi”; ????? kemâ-hiye “olduğu gibi”

Türkçede kullanılmamış olan Arapça fiillerin çekimli şekillerinin kullanıldığı yerlere üç örnek veriniz. 

Arapça fiillerin çekimli şekilleri Türkçede kullanılmamış olmakla birlikte dua cümleleri, Kur'an-ı Kerim ve hadislerden alıntılar, atasözü ve vecizeler ve kimi kalıplaşmış kelime grupları yer yer kullanılmıştır.