Rusya Tarihi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Cengiz Han’ın en büyük oğlu Cuci’nin payına İmparatorluğun hangi bölgeleri düşmüştür?

Cengiz Han’ın en büyük oğlu Cuci’nin payına İmparatorluğun İrtiş’in batısındaki bölgeleriyle (bugünkü Kazakistan ve Batı Sibirya) Harezm (Amu Derya’nın Aral Gölüne dökülen bölgeler) düşmüştü.

Ürgenç günümüzde hangi ülke toprakları içerisinde yer almaktadır?

Ürgenç günümüzde Özbekistan topraklarında yer almaktadır.

1221 yılının başlarında Cebe Noyan ile Sübütey Noyan hangi halklara karşı sefere çıkmışlardır?

1221 yılının başlarında Cebe Noyan ile Sübütey Noyan Türk asıllı Kıpçaklar ile Bulgarlar, ayrıca Ruslar ile Macarlar, Kafkas halkları Alanlar, Çerkezler ve Gürcüler’e karşı sefere çıkmışlardır.

Batu’ya başkomutanlık ve büyük askerî yetkiler hangi tarihte verildi?

1236’da toplanan kurultayda Batu’ya başkomutanlık ve büyük askerî yetkiler verildi.

1236 yılındaki kurultaydan sonra ilk sefer hangi halka karşı düzenlenmiştir?

1236 yılındaki kurultaydan sonra ilk sefer İdil Bulgarlarına karşı düzenlenmiştir.

İdil Bulgarlarının başkenti Bulgar hangi tarihte ele geçirilmiştir?

İdil Bulgarlarının başkenti Bulgar 1237 yılının sonbaharında ele geçirilmiştir.

Novgorod’un Moğol işgalinden kurtulmasının sebebi nedir?

Novgorod’un Moğol işgalinden kurtulmasının nedeni Torjok şehrinin iki hafta direnmesidir.

Harzemşah bölgesinin günümüzdeki adı nedir?

Harzemşah bölgesinin günümüzdeki adı Türkistan’dır.

Altın Orda İmparatorluğu’nun kurucusu kimdir?

Altın Orda İmparatorluğu’nun kurucusu Cengiz’in torunu Batu’dur

Devletini sağlamlaştırmaya başladıktan sonra Batu, dikkatini hangi iki önemli meseleye çevirmiştir?

Devletini sağlamlaştırmaya başlayan Batu, dikkatini iki önemli meseleye çevirdi. Bunlar İktisadî ve askerî problemlerdi. İşgal edilen Rusya’nın köy ekonomisine dayanan İktisadî hayatı, haraç meselesini hallederek güçlenmeye başladı. İkinci mesele ise Kafkasya’yı tamamen ülkeye bağlayarak devletin güney sınırını emniyet altına almaktı.

Moğollar’ın Anadolu Selçuklu ülkesindeki tesirlerini yayma imkanı hangi tarihlerde gerçekleşmiştir?

11. Moğollar’ın Anadolu Selçuklu ülkesindeki tesirlerini yayma imkanı 1236 ile 1244 yıllarında gerçekleşmiştir.

Ruslar’ın Moğol etkisinde geçirdikleri döneme Tatar Boyunduruğu dönemi denmesinin sebebi nedir?

Batu’nun ordusundaki Türk kökenli Tatar askerlerinin çoğunlukta olması bütün Moğolların Batılılar tarafından Tatar olarak adlandırılmalarına neden olmuştur.

Altın Orda ilk defa hangi savaşta mağlubiyete uğramıştır?

1380’de Don Nehri yakınında Kulikovo Pole’de (Kulikov Tarlası) Altın Orda ve Rus orduları arasındaki savaşta Altın Orda ilk defa mağlubiyete uğramıştır.

Altın Orda’nın çözülme döneminde hangi hanlıklar ortaya çıkmıştır?

Altın Orda’nın çözülme sürecinde çözülme döneminde beş Hanlık (Kazan, Kasım, Kırım, Astrahan ve Sibir) ortaya çıkmıştır.

Altın Orda’nın çözülme sürecinde ortaya çıkan hanlıkların en önemli ortak özelliği nedir?

Ortaya çıkan hanlıkların en önemli ortak özelliği hanlıkların başında Cengiz soyundan gelenlerin bulunmasıdır.

Altın Orda hangi tarihte tamamen ortadan kalkmıştır?

Altın Orda 1502’de tamamen ortadan kalkmıştır.

Ortodoks kilisesinin en yetkili şahsı kimdir?

Ortodoks kilisesinin en yetkili şahsı metropolitindir.

Altın Orda ordusunun Ruslara karşı yenildiği ilk savaş nedir?

18. Altın Orda ordusunun Ruslara karşı yenildiği ilk savaş Kulikovo Savaşı’dır.

Kazan Hanlığı’nın kuruluşunu hazırlayan sebepler nelerdir?

I. Vasiliy ölünce (1425) yerine oğlu Vasiliy Vasilyeviç Temniy (kör) (1425-1462) geçti. O, Altın Orda Hanı Uluğ Muhammed’e düşmanca davranıyordu. Başkent Saray’da bulunan Uluğ Muhammed çevresi ile anla- şamayınca 1437’de Kazan Hanlığı’nı kurdu.

Altın Orda devleti hangi halklardan oluşmaktaydı?

Büyük bir sahaya yayılan Altın Orda halkı, tabiî ki mütecanis, (tek bir milletten müteşekkil) değildi. Batu, Kıpçak ülkesine taarruz ettiği zaman burada Kıpçak, Pe- çenek, Hazar, Bulgar ve Başkurt gibi çok sayıdaki değişik Türk boyları ile karşılamıştı.

Moğollarla Türklerin daha sıkı kaynaşmasına yol açmış olay nedir?

Moğollarla Türklerin daha sıkı kaynaşmasına yol açmış olay İslamiyet’in kabulüdür.

Altın Orda’da hani sosyal sınıflar bulunmaktadır?

Altın Orda’da yüksek sınıfı, değişik guruplara ayrılan asiller teşkil ediyordu. En yüksek gurubu Üglan’lar ile büyük, orta ve küçük beyler (Arapça emirler) meydana getiriyordu. Bundan sonra zeamet sahibi Ulus beyi ve İncu beyleri gelmekteydi. Zeamet sahibi beylerden sonra Ürda beyleri gelmekteydi. Muhtemelen bunlar, yerli beylerdi (İl bey). Tarhan’lar (Darhan) ise bir muharebede veya başka şekilde gösterdikleri yararlılıklar için vergilerden muaf tutulan, Han’ın yanına serbestçe girip çıkabilen ve ancak işledikleri dokuzuncu suçtan sonra cezalandırılabilen şahıslardı. Altın Orda’da tüccar, usta (hirfet ağası) pek makbul olmayan Azat adlı çiftçiler ve sarraf (ortakçı) gibi sınıfların mevcudiyeti bilinmektedir.

Altın Orda’da devlet yönetiminin en üst kademesinde kim bulunmaktaydı?

Altın Orda’nın başında, ancak Büyük Han’a karşı sorumlu olan ve her türlü haklara sahip bulunan Han mevcuttu.

Han ülkesinde bulunmadığı zamanlarda devlet yönetimi nasıl gerçekleşmekteydi?

Han ülkesinde bulunmadığı zamanlarda prenslerin birine naipliği (vekiliğe) devredebilirdi. 1254 yılında Batu, naip (vekil) olarak oğlu Sartak’ı tayin etmişti. Han ayrıca Büyük Han’ın seçiminde kendine vekil tayin edebilirdi.

Altın Orda devletinde hangi tür memurluklar vardı?

Altın Orda devletinin ilk zamanlarında Han’a yönetimde yardımcı olan güçlü bir memur ağı mevcuttu. Daruga (Vilayetler), Tüm enler (bölgeler), şehirler ve köyler için ayrı idareciler mevcuttu. Bunların yanında görevlerinin ne olduğu kesin olmamakla birlikte, emirler (Tüm en Beyi ve Şehir Beyi) de vardı. Han’ın emirleri, elçiler (elgi-yalavac), mâlî ve posta işleri için de çok sayıda memurun görevlendirildiği bilinmektedir. Pazar gözetici (H azarda turgan), koşucu (Yalavaç), çığırtkan, toplayıcı (Rusça: Sabiratel), hakim (yasaul) ve yazıcı (Bek Bitikçi) gibi daha düşük seviyelerdeki memurlar da bulunuyordu.

Yarlıkların genel özellikleri nelerdir?

Yarlıklarda Han’ın adı ve biz’’ gibi Han’ı belirten zamirler altın harflerle yazılırdı. Türkçe yazılan yarlıklarda genelde Divanî (yazı karakteri) kullanılırdı. Yarlıkların sonunda tarih bulunur, son devirlere kadar hicri tarih yanında on iki hayvanlı Türk takvimindeki tarih de atılırdı.

Tamganın genel özellikleri nelerdir?

Altın Orda’mn bütün orijinal vesikaları Tamga (damga) ile mühürlenirdi Bu tamgalar, sikkelerin üzerindeki tamgalardan ayrılırlardı. Bu tamgalar iç içe büyükçe iki kareden müteşekkil olup, ortada sikkelerde de kullanılan tamga bulunurdu. Tamgamn etrafında ise hanın adı ile Kelime-i tevhit bulunurdu.

Altın Orda’da hukuksal işleyiş nasıldır?

Cengiz Han İmparatorluğu’ndan çıkan bütün devletlerde olduğu gibi Altın Orda’da da eski yasa, hukukun temelini teşkil ediyordu. Bu yasa, yalnız hukukî ve cezaî kaideleri içine almakla kalmayıp, yabancılarla münasebetleri, savaş düzeni, bir ordunun ve postanın sevk ve idaresini, nihayet vergi ve miras meselelerini de ihtiva ediyordu.

Altın Orda’da kimler ölüm cezasına çarptırılırdı?

• Hırsızlık esnasında yakalanan veya bunu itiraf eden, • Ufak hırsızlıklara devam eden, • Cinayet işleyen, • Sihirbazlık yapan, • Sahte elçiliklere.

Altın Orda’da ufak hırsızlıkların cezası nedir?

Daha ufak hırsızlıklar, mesela koç ve koyun çalanlara yüz sopa vurulurdu.

Altın Orda’da itiraf ettirmede genelde hangi yöntem kullanılırdı?

İtiraf ettirmede ekseri işkence yapılırdı.

Altın Orda’da evlilikle ilgili kurallar nelerdi?

Kadınlar kalım (başlık) karşılığı evlendirilirlerdi. Kan akrabalığı olanlar evlenemezdi. Erkek, kardeşinin (ağabeyinin) veya babasının dul eşi (annesi olmamak şartı ile) evlenmek zorunda idi. Erkeğin zina yapması (en azından Moğol hukukunun geçerli olduğu dönemde) ölüm cezası ile sonuçlanırdı.

Altın Orda’da kadınların cemiyet içindeki görevleri nelerdir?

Kadınlar diğer Moğol devletlerinde olduğu gibi Altın Orda’da da cemiyet içinde mühim bir yer tutmaktaydılar. Onlar cemiyet hayatına aktif olarak katılırlardı. XIII. asrın ortalarında kadınların araba sürmesini, yurtları (çadır) arabaya yüklemesini ve boşaltmasını bilmesi gerekiyordu. Bunun dışında sığır sağmak, yağ peynir, kımız hazırlamak, kürkleri dikmek ve hazırlamak, keçe tepmek ve başka ev ve el işleri yapmak kadınların bilmesi gereken şeylerdi. Yüksek mevkilerdekilerin kocaları ile birlikte iş seyahatlerine de çıkmaları adettendi. Kadınlar resmî kabullere de katılırlardı. Bilhassa Han’ın baş karısı, mühim bir mevkie sahipti ve tesiri oldukça fazla idi.

Orta Asya’dan çıkan Türk ve Moğolların savaş alanlarında başarılı olmasının temel sebebi nedir?

Orta Asya’dan çıkan Türk ve Moğolların savaş alanlarında başarılı olması, bu toplulukların çok iyi atlı olmalarından kaynaklanmaktadır.

Türk ve Moğollardan müteşekkil ordunun bel kemiğini hangi birim oluşturmaktaydı?

Türk ve Moğollardan müteşekkil ordunun bel kemiğini atlılar oluşturmaktaydı.

Plano Carpini kimdir?

Papa Innocentius IV. Moğol İmparatorunu Hristiyanlığa davet mektubu ile yolladığı keşiş.

Moğol ordularının çok iyi atlı olmalarının yanı sıra büyük başarı kazanmalarının diğer önemli bir sebebi nedir?

Moğol ordularının büyük başarı kazanmalarının bir başka sebebi de, onlarla temas eden halkların, ordunun gücünü olduğundan fazla tahmin etmelerinden kaynaklanıyordu. Ortaçağ yazarları üç yüz elli ile yedi yüz bin hatta iki buçuk milyon askerden bahsetmektedirler. Aslında Moğollar XV. Yüzyıla kadar yanlarında sayı-larını fazla göstermek için kuklalar taşırlardı. En son hesaplara göre Cengiz Han’ın İran’a giren ordularının yüz elli-iki yüz bin ve Altın Orda ordularının ise altmış bin olduğu tahmin edilmektedir.

1337’de askerin iaşesine neler düşmekteydi?

1337’de askerin iaşesi için her bir askere iki esir, otuz koyun ve beş at düşmekteydi. Her askerin yemek pişirmek için iki kabı ve eşyalarıyla silahlarını nakletmek üzere bir arabası mevcuttu.

Ordunun taksimatı hangi sisteme göre olurdu?

Ordunun taksimatı ondalık sistemine göre olur ve en küçük birliği on kişi teşkil ederdi. Bu ondalık sistem on bin kişilik askerî güçlere kadar aynı düzende giderdi.

Silahlı kuvvetler sağ ve sol kanatlarda kimler bulunurdu?

Silahlı kuvvetler sağ ve sol kanatlara unğkul ve sul kul’ ve bunların başında Nogay veya Ediğe bulunurdu.

At kültürünün becerikli askerlerinin en fazla tercih ettikleri silah nedir?

At kültürünün becerikli askerlerinin en fazla tercih ettikleri silah, hiç şüphesiz ok ve yay idi.

Ok harici başka hangi silahlar kullanılmaktaydı?

Ok harici, demir uçlu mızrak ve kılıç kullanılmaktaydı.

Tohtu, 1297-1298’de Nogay’ın üstüne yürümeye karar verince, ona bir sapan, ok ve bir avuç toprak yollayarak ona neyi ifade etmek istemiştir?

Tohtu, 1297-1298’de Nogay’ın üstüne yürümeye karar verince, ona bir sapan, ok ve bir avuç toprak yollamıştı. Bununla Tohtu Nogay’a, orduları toprağın altına gizlenseler veya havada uçsalar bile, sapan veya okla yok edeceğini ifade ediyordu.

Sınırdaki şehirleri sulh yoluyla ele geçirme taktiğinin asıl amacı nedir?

Sınırdaki şehirleri sulh yoluyla ele geçirme taktiği, aslında kuşatmanın orduya bir hayli zorluk çıkarmasından kaynaklanıyordu.

Dönemine göre biyolojik silah olarak değerlendirilebilecek kuşatma uygulaması nedir?

Sur halkında hastalık yaymak için veba veya başka bulaşıcı hastalıktan ölen hayvan veya insan cesetlerini mancınıkla şehir surlarının içine atılması.

Dönemin esirlikle ilgili geleneği nedir?

Dönemin esirlikle ilgili geleneği, esirlerin satılması idi.

Avcılıkla ilgili genel özellikler nelerdir?

Avcılık yalnızca bir eğlence veya gıda maddesi (veya kürk) elde etmek için değil, daha ziyade askerî maksatlarla, yani savaşa hazırlık olmak üzere yapılırdı. Avcılık ortaçağda hemen bütün ülkelerin asillerinin vaz geçilmez bir uğraşı idi. Altın Orda’da bilhassa hayvanı çembere alarak yapılan toplu avlar revaçta idi. Bunun dışında atmaca ile avlanma da yaygındı.

Altın Orda’da para birimi olarak ne kullanılırdı?

Altın Orda’da para birimi olarak gümüşten kesilmiş ve Saum (Som) denilen sikkeler kullanılırdı.

Saum’un genel özellikleri nelerdir?

Belli bir ağırlığı olması gerekir, aksi takdirde saum (som )’un 36 miskale ve 108 Danik (Tenke) ’a, bölünmesi mümkün olmazdı. Sikke, Kefe’de basılırdı ve bunun için gerekli gümüş külçeler Cenovalılar tarafından getirilirdi.

Altın Orda’da önemli vergiler nelerdir?

Önemli vergiler olarak tüccar ve zanaatkârlardan alınan Tamga (gelir vergisi), köy halkından alınan Kılan ve Hubşifi (Türkçe: Kobçur) görülmekteydi.

Salug nedir?

Salug: Tatarlardan alınan diğer halklara göre düşük vergi.

Turban nedir?

Turban: Yarlıkla vergiden muaf tutulanlara denir.

Altın Orda Devleti’nin Büyük Knezlik müessesesini yaşatmayı amaçlamalarının temel sebebi nedir?

Altın Orda Devleti’nin Büyük Knezlik müessesesini yaşatmayı amaçlamalarının temel sebebi, böylece Altın Orda’ya karşı sorumlu bir şahıs mevcut oluyordu. Altın Orda için bu şahsın kim olduğu mühim değildi, dolayısıyla Büyük Knezlik, yarlığı en fazla hediye getirene verilirdi. Hatta bu unvan çeşitli seferler satılabiliyor ve bir Büyük Knez fazla düşü- nülmeden bir başkası ile değiştirilebiliyordu. Çünkü bu mevki için para ödemeye hazır olan bir hayli knez bulunuyordu.

Moğol hakimiyetinin ilk yüzyılında Büyük Knezleri sık sık değiştirmenin amacı nedir?

Moğol hakimiyetinin ilk yüzyılında Büyük Knezleri sık sık değiştirmek güçlü bir Rus knezliğinin meydana gelmesine mani olmak için iyi bir metottu. Rus knezleri arasındaki çatışmalar ve bu çatışmaların Han nezdinde dile getirilmesi, Altın Orda’ya sık sık Rusya’nın iç işlerine müdahale imkanı sağlıyordu.

Altın Orda en fazla haracı hangi millet alırdı?

Altın Orda en fazla haracı Rusya’dan alırdı.

Altın Orda’da araç olarak neler verilirdi?

Haraç genelde mal olarak (değerli beyaz ayı, kunduz, samur ve tilki derileri) verilirdi.

Rus kroniklerine göre kaç çeşit haraç mevcuttu?

Rus kroniklerine göre iki çeşit haraç mevcuttu bunlar: yasak ve tarağadır.

Altın Orda’da dini kurumlardaki haraç uygulamaları nelerdir?

Bütün din adamları ve onlara tabi olanlar haraçtan muaf tutulmuştu. İdil Bulgarları, Başkurtlar gibi Türk boylarının Müslüman din adamları da aynen haraç ve vergiden muaf idiler.

Haraç alma usulleri nasıldı?

Haraçlar genellikle Sabanluk (sapan vergisi) yom (posta masrafı) ve ulak (ulaştırma giderleri kulan (gider) adları altında tahsil edilirdi. Bunun dışında ülkede seyahat eden prensler, elçiler vb. gibi kimselerin masraflarını karşılamak üzere Susun adlı bir vergi de alınırdı. Bunun dışında devletin gelirini köprü geçişlerinden alınan köprülük ve gümrük resimleri teşkil ederdi. Ordunun masrafları için bazen (kadınlardan da) nimar (nemer) denilen özel vergilerin alındığı olurdu.

Altın Orda, güney Rusya bozkırlarına düzen getirmesinin ticari olarak önemi nedir?

Altın Orda, güney Rusya bozkırlarına ilk defa bir düzen getirmişti. Dolayısıyla da Karadeniz üzerinden Çin’e olan kara ticaret yolunun güvenliği tam manasıyla sağlanmıştı.

Altın Orda’da tüccarların itibarlı bir durumda olmalarının sebepleri nelerdir?

Altın Orda’da tüccarlar itibarlı bir duruma sahiptiler. Tüccarlara gösterilen bu alâka ve itibar, onların sadece iktisadî faaliyetlerinden dolayı değildi. Tüccarlar aynı zamanda devletin ve eğitim-öğretimin gelişmesine de önemli katkılarda bulunuyorlardı. Tüccarlar çeşitli vakıflar kurarak din adamları ile de iyi münasebetler kurmasını biliyorlar ve böylece ülkenin esas sahibi durumuna geliyorlardı.

Tüccarlara verilen önem hangi uygulamalardan anlaşılmaktadır?

Tüccarlara verilen önem, onların seyahatlerini kolaylaştırmak ve savaş zamanlarında onlar için özel şartlar kabul edilmesinden de anlaşılmaktadır. Mesela, savaş zamanlarında tüccar kervanlarına cepheden geçme izni veriliyordu. Esir alınan tüccarlar milliyetlerine bakılmaksızın serbest bırakılıyordu. Ölen bir tüccarın mallarına el konulmaktan kaçınılıyordu.

Altın Orda’nın yabancı ülkelere ihraç ettiği başlıca mallar nelerdir?

Altın Orda’nın yabancı ülkelere ihraç ettiği başlıca mallar şu maddelerden olu- şuyordu: Kürkler, öküz derileri ve başka çeşit deriler, balmumu, arpa, darı ve tahıl çeşitleri, peynir, şarap, Kuban’dan balık, at ve esirler.

Telegen veya Ar(a)ba nedir?

Seyahat etmek için genellikle araba kullanılırdı. İki veya dört tekerlekli bu arabalara Telegen veya A r(a)ba denirdi.

Telegen veya Ar(a)banın özellikleri nelerdir?

Arabanın üstü seyahat edeni koruyacak şekilde keçe ile kaplı olurdu (yurtlardaki gibi). Bu arabalarda insan yiyip-içmek ve yazmanın dışında uyuyabilirdi. Bu arabalar birkaç at (en fazla beş) tarafından çekilir, arabacı da atlardan birine binerdi. Bunun dışına öküz, deve gibi hayvanların çektiği arabalar da mevcuttu.

Posta teşkilatının kendine has memurlar zümresi kimlerden oluşmaktaydı?

Yamçı (posta müdürü), köprücü ve y ol raçu (köprü ve yol memuru), tuktaul (yol göstergelerine bakan memur), gemici (nehir seyr seferi için görevli memur), sahil muhafızı ve yurtçu (posta noktaları için sorumlu memur).

Altın Orda’da yazı sanatının gelişmiş olduğunun kanıtı eserler nelerdir?

Altın Orda’da yazı sanatının gelişmiş olduğunun kanıtı eserler mezar taşı yazıtlarıdır.

Altın Orda’da hangi ilimler çok ilerlemişti?

Altın Orda’da dini ilimler ve tıp çok ilerlemişti.

Tıp’ın ilerlemesi hangi usullerin terkedilmesine neden olmuştur?

Şamanizm’e ve hurafelere bağlı tedavi usullerinin kısa zamanda terk edilmesine neden olmuştur.

Altın Orda’da tıp merkezi hangi şehir olmuştu?

Altın Orda’da tıp merkezi Harezm olmuştu.

Altın Orda’da en yaygın hastalıklardan biri nedir?

Altın Orda’da belki de et tüketiminin fazlalığı dolayısıyla en yaygın hastalıklardan biri nikris (gut ) idi.

Altın Orda şehirlerinin şehircilik anlamında özellikleri nelerdir?

Altın Orda şehirleri, Orta Asya’daki Müslüman şehirlerine benzemekteydi. Şehirde bir merkez (Farsça; ku han - diz, Rusça: krem l) ve mühim bir yerinde de yabancı tüccarların yerleştiği bir mahalle bulunurdu. Şehrin etrafı ise genellikle bir sur veya hendekle çevrili olurdu. Yazlıklar şehrin dışında bulunurdu. Zanaatkarların imalathaneleri şehrin belli bir yerine yerleştirilmişti.

Yurt adı verilen çadırların özellikleri nelerdir?

Yurtlar, yuvarlak ve tepesi kubbe şeklinde olup, tepesinde yuvarlak bir açıklık vardır. Bu dumanın çıkmasına yarardı. Çadırın kenarları beyaz keçe ile (bazen siyah) örtülüdür. Yağmurdan korunmak üzere bu keçe kireç, kemik unu ile sıvanırdı. Bu yurtlar bir defaya mahsus inşa edilir, başka bir yere gidileceği zaman, sökülmeden öküzle çekilen arabalara yüklenirdi.

Han nedir? Kimlere denir?

Han (unvan). Moğolcada Han, Türkçede kağan olan bu unvan Cengiz Han’ın Büyük Han seçilmesi ile şöhret kazandı. Ancak Cengiz soyundan gelenlerin bu unvanı kullanma hakları vardı. Örnek olarak Cengiz soyundan gelmeyen Timur’un unvanı Emir Timur idi. Osmanlı padişahları bu unvanı Kırım Hanlığını ele geçirdikleri için kullanmışlardı.

Harezm neresidir?

Harezm (bölge). Başkenti Ürgenç olup, 2.400 km. uzunluğundaki Amu Derya’nın (Türkçe Ceyhun, Batı dillerinde Oxus) Hazar denizine dökülen bölgedir. Ortaçağlarda kanalarla sulama yapıldığından zengin tarım ürünleri üreten, İpek Yolunun geçtiği zengin bir bölge idi. Cengiz Han’ın burayı ele geçirmesine kadar Harezmşah Devleti hâkimiyetindeydi. Bugün Özbekistan’ın bir parçasıdır.

Kıpçaklar kimlerdir?

ıpçaklar (topluluk, kabile).Batılıların Kuman, Arapların, Kıfçak, Rusların Polovets (Polovtsi) ve Türklerin de Kıpçak dediği bu kavim Orta Asya’dan bugünkü Güney Rusya bozkırlarına göçmüştür. IX-XI. Yüzyıllarda çok etkili olmuştur. O dönemde Kıpçak Türkçesi gelişmiştir. Bugün kuzeydeki Türkilerde Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız, Nogay, Altay gibi uluslar dillerini bu Kıpçak unsuru ile geliştirmişlerdir.

İdil Bulgarları kimlerdir?

İdiil Bulgar (topluluk, kabile). Proto (ön) Bulgarların devamı olan Türk soylu Bulgarlar IV. Yüzyılda Orta Asya’dan Karadeniz’in kuzeyine göçmüşlerdir. Kısa bir süre Büyük Bulgarya’yı kurmuşlardır. 681’de güneyde Tuna Bulgar Devleti ve aynı yıllarda kuzeyde İdil-Kama Bulgar Devleti, (bugünkü Rusya Federasyonunun İdil boyunda) kurulmuştur. 922 yılında bu Bulgar devletinin yöneticisi Almas resmen İslamiyet’i kabul etmiştir. Böylece bu dini kabul eden ilk Türk Devleti olmuştur. Altın Orda 1237’de bu devleti kendine bağlamıştır. Tuna Bulgar Devleti hükümdarı 864 Bizans’ın etkisi ile Ortodoks mezhebini kabul etti ve Boris adını aldı. Bugünkü Bulgarların adlarının dışında Türklük ile ilgisi yoktur.

Deşt-i Kıpçak neresidir?

Kafkas dağlarının kuzeyinde Dnyestr ile İrtiş ırmakları arasında kalan bölgenin tarihi adıdır. Kıpçak çölü veya bozkırı anlamına gelir. IX. yüzyıldan XIII. yüzyılla kadar göçebe Kıpçak boyları çok etkili olduğundan bölgeye bu ad verilmiştir.

Knez nedir? Kime denir?

Knez (unvan). Knez (kyaz) Slav dillerinde soyluluk (asalet) unvanıdır. Prens, bey, hakim anlamlarına gelir. Bu sözcükten knezlik (knyajestvo) üretilmiştir. Rus soyluları knezlik statülülerini ve unvanlarını 1917 Ekim Devrimine kadar taşımışlardır. Çarlık Rusya’sı Altın Orda soyundan gelen asillerin de bu knezlik unvanlarını kullanmalarına izin vermişti.

Batu Han ilk olarak nereye saldırıda bulunmuştur?

İlk olarak İdil Bulgarlarına karşı sefere çıkıldı. 1237 yılının sonbaharında baş-kent Bulgar ele geçirildi, ardından da Kıpçak Beyi Baçman yakalandı.

Moğolların Avrupadaki ilk seferi ve ünlerinin artması nasıl gerçekleşmiştir?

Moğollar, Hazar Denizi’nin kuzeyinden, Aral Gölü yakı-nından Harzemşah’a, yani daha sonra Türkistan adını alacak bölgeye gittiler. Bu harekat Moğolların Avrupa’daki ilk seferleri oldu ve ünleri yavaş yavaş Avrupa’ya da yayıldı. Asıl ünleri bugün Rusya ovaları olarak bilinen Deşti Kıpçak (Kıpçak Çölü) ve Bulgar ülkesinde 15 yıl sonra yapacakları büyük seferden sonra yayılacaktı. Çünkü Cengiz’in torunu Batu Han tarafından kurulan Altın Orda İmparatorluğu buraları XVI. Yüzyıla kadar yönetecekti.

1237 yılı doğunun ve ülkenin kuzeyinin hangi şehir dışında Moğol hakimiyeti altına girmesi ile sonuçlanmıştır?

Novgorod

Ak Orda adı ile anılan yer neresidir?

Moğol örfüne göre, küçük oğlan aile başkanı seçilerek, babasının ülkesinde kalırdı. İşte bu bölge tarihte az bilinmekle birlikte Ak Orda adını almıştı.

Mavi Orda adı ile anılan yer neresidir?

İrtiş ve Amu Derya’nın komşu bölgeleri (bugünkü Kazakistan ve Özbekistan) Çağatayların olup Mavi Orda adını almıştı.

Altın Orda adı ile anılan yer neresidir?

Batu’nun hakim olduğu Volga (İdil) boyu ve Sibirya ise Altın Orda adıyla tanındı.

Tatarlar kimlerdir? Cengiz Han ile ilişkileri nasıldır?

Tatar (kabile, ulus). Tatar adına eski Çin kaynaklarında ve VIII. Yüzyıla ait Göktürk (Orhun) yazıtlarında da rastlanmaktadır. Bir Türk kabilesi olasılığı yüksektir. Tarihte Dokuz Tatar, Otuz Tatar adları ile de tanınmışlardır. Cengiz Han’ın düşmanı olan bu boy Orta Asya’daki diğer göçebe kabileler gibi onun hakimiyeti altına girdiler. Dolaysıyla Cengiz’in ordusunda hizmet eden çok sayıda Tatarlar vardı. Tahminlere göre Batıya, yani Deşt-i Kıpçak (bugünkü Rusya), Volga (İdil) boyu ve Avrupa içlerine sefer yapan Batu Han güçleri arasında da çok sayıdaydılar. Dolayısıyla düşmanlar Moğol ordusunu Tatar olarak algıladılar ve Rusya ile Avrupa’nın diğer ülkelerinde Tatar adı yayıldı. Bugün Rusya Federasyonunda Tatarların ancak % 25’nin yaşadığı Tataristan adlı Cumhuriyetleri vardır. Rusya’nın değişik bölgelerinde yaşayan Tatarların toplam sayısı 5,5 milyondur ve Ruslardan sonra en kalabalık ulustur. Ukrayna’da (ve bilhassa Özbekistan’da) ise Kırım Tatarları bulunmaktadır. Kırım Hanlığı yıkılınca XVIII. ve XIX. Yüzyılda milyonlarca Kırım Tatarı Osmanlı topraklarına sığınmıştı.

Ruslar tarafından “Tatar Boyunduruğu” olarak adlandırılan dönem ne kadar sürmüştür?

İki buçuk yüzyıl

Ruslar Altın Orda dönemini neden “Tatar” diye adlandırırlar?

Muhtemelen Batu’nun ordusundaki Türk kökenli Tatar askerlerinin çoğunlukta olması bütün Moğolların Batılılar tarafından Tatar olarak adlandırılmalarına neden olmuştur.

Batu Han'dan sonra Altın Orda Han'ı kim olmuştur?

Batu’dan sonra Berke, Berke’den sonra Möngke Timur Timur Altın Orda Hanı oldu.

Altın Orda ilk defa nerede ve kimlere karşı mağlup olur?

1380’de Don Nehri yakınında Kulikovo Pole’de (Kulikov Tarlası) Altın Orda ve Rus orduları arasındaki savaşta Altın Orda ilk defa mağlubiyete uğrar.

Altın Orda Devleti çözülme döneminde hangi hanlıklar ortaya çıkmıştır?

Devletin çözülme döneminde beş Hanlık (Kazan, Kasım, Kırım, Astrahan ve Sibir) ortaya çıkmıştır ve hepsinin başında Cengiz soyundan gelenler bulunmaktadır.

Rus ordusunun 1445'te Suzdal şehrinde yenilgiye uğratılmasından sonra Moskova Knez'i Büyük Vasiliy, Uluğ Muhammed'in oğullarına hangi şehri vermiştir?

Büyük Knez Vasiliy 1450’de Oka Nehri boyundaki Gorodets şehrini ve çevresini Yakup ile Kasım’a verdi. Neticede Gorodets şehri etrafında Kasım Hanlığı kurulmuş oldu (1445).

Rusların Osmanlı ile ilk münasebetleri hangi dönemde kimler arasında gerçekleşmiştir?

Rusya’nın Osmanlı Devleti ile ilk münasebeti de III. İvan zamanına rastlar. 1492’de Rus knezinin ilk mektubu Osmanlı padişahı II. Bayezid’e ulaştı ve 1497’de Mihail Pleşçeyev adlı ilk Rus elçisi İstanbul’a geldi.

Toktamış Han’ı Emir Timur hangi tarih ve yerlerde mağlup etti?

1391’de İdil Nehri civarında Kundurca’da ve 1395’te Kafkasya’daki Terek ırmağında Toktamış Han’ın Emir Timur tarafından mağlup edilmesi devleti ciddi olarak sarstı.

Wilhelm von Rubruk kimdir?

1220-1252) (seyyah): Fransız Kralı Lois IX. tarafından Tatarları Hıristiyanlığa davet için görevlendirilen Rubruk Altın Orda’da Batu Han, onun talimatı ile ise Moğolistan’a gitmiş. Burada başkent Karakum’da Möngke Han’la görüşmüştü. 1253-1257 yılları arasında süren yolculuğundan sonra hazırladığı eserde Cengiz Han İmparatorluğu hakkında detaylı bilgiler bulunmaktadır. Eseri çok önemlidir.

Altın Orda’da yüksek sınıfı hangi guruplar oluşturmakta idi?

Altın Orda’da yüksek sınıfı, değişik guruplara ayrılan asiller teşkil ediyordu. En yüksek gurubu Oglan’lar ile büyük, orta ve küçük beyler (Arapça emirler) meydana getiriyordu. Bundan sonra zeamet sahibi Ulus beyi ve İncu beyleri gelmekteydi.

Orda beyleri kimlerdir?

Muhtemelen bunlar, yerli beylerdi (İl bey). Tarhan’lar (Darhan) ise bir muharebede veya başka şekilde gösterdikleri yararlılıklar için vergilerden muaf tutulan, han’ın yanına serbestçe girip çıkabilen ve ancak işledikleri dokuzuncu suçtan sonra cezalandırılabilen şahıslardı. Cengiz yasasına göre yakın akrabalara verilen bir ayrıcalıktı. Vergiden muaf tutuldukları için gene onlar gibi vergiden muaf tutulan Rus ve Müslüman din adamları ile eşit sayılıyorlardı. Asaletleri tasdik edilenlere “Paiza yarluğlu Tarhan” denirdi.

Altın Orda Devleti'nde devlet yönetimi nasıl işlemektedir?

Altın Orda’nın başında, ancak Büyük Han’a karşı sorumlu olan ve her türlü haklara sahip bulunan Han mevcuttu.Han ülkesinde bulunmadığı zamanlarda prenslerin birine naipliği (vekiliğe) devredebilirdi. Han’ın çevresinde bir şûra bulunmakla birlikte, Han bunların tavsiyelerine hiç bir şekilde uymak zorunda değildi.

Kaynaklar, XIV. asrın ortalarında Kıpçak ülkesinin en yüksek idaresini nasıl gösterir?

XIV. asrın ortalarında kaynaklar Kıpçak ülkesinin en yüksek idaresinin tek bir şahısta değil de dört Ulus Emir’inin elinde olduğunu kaydederler. Bu dört emir arasında da makam farkı mevcut olup, en yükseğine (Beyler Beyi Arapça: Emîrü’l-ümera) Naibü’l-Kaan (Han vekili) unvanı verilmekteydi.Sağ kanat emiri (Emirü’l-meysere) ve sol kanat emiri (Emirü’l-meymene) daha ziyade askerî bir unvanı temsil eder ve fakat onların adı hutbelerde Han’dan sonra belirtilirdi.

Altın Orda Devleti'nde ne tür memurluklar bulunmakta idi?

Daruga (Vilayetler), Tümenler (bölgeler), şehirler ve köyler için ayrı idareciler mevcuttu. Han’ın emirleri, elçiler (elgi-yalavac), mâlî ve posta işleri için de çok sayıda memurun görevlendirildiği bilinmektedir. Pazar gözetici (Bazarda turgan), koşucu (Yalavaç), çığırtkan, toplayıcı (Rusça: Sobiratel), hakim (yasaul) ve yazıcı (Bek Bitikçi) gibi daha düşük seviyelerdeki memurlar da bulunuyordu.

Tamga nedir ve ne amaçla kullanılır?

Tamga (damga). Her Türk, Moğol ve başka boyların kendilerine has tamga/damgaları bulunurdu. Tamga mülkiyeti belirtmek için kullanılırdı. Daha sonra hanların veya değişik yöneticilerin kendilerine has tamgaları resmi ve özel yazışmalarda kullanılmaya başlandı. Vergi anlamında da kullanılan tamga bizde de damga vergisi şeklinde mevcuttur.

Yarlıklarda Han’ın adı ve “biz” gibi Han’ı belirten zamirler nasıl yazılırdı?

Altın harflerle

Altın Orda Devleti'nde aile hukuku ve evlilik nasıl gerçekleşmiştir?

Kadınlar kalım (başlık) karşılığı evlendirilirlerdi. Kan akrabalığı olanlar evlenemezdi. Erkek, kardeşinin (ağabeyinin) veya babasının dul eşi (annesi olmamak şartı ile) evlenmek zorunda idi. Erkeğin zina yapması (en azından Moğol hukukunun geçerli olduğu dönemde) ölüm cezası ile sonuçlanırdı.Çok kadınla evlilik (özellikle ileri gelenlerde) adetti ve İslâmî dönemde de bu âdet devam etti. Batu’nun on altı veya yirmi altı karısı olduğu rivayet edilmektedir.

Moğollarda çocuklar için nasıl bir hukuk gözetilmekte idi?

Moğollarda çocuklar satılabiliyordu, hayatın zorlayıcı şartları sebebiyle bu uygulama oldukça yaygındı. Bu âdet, bilhassa çocukların açlıktan ölmemesi için kullanılıyordu. Bir hayli Müslüman tacirin, Kıpçak ülkesinden çocuk satın aldığı biliniyor. Bu şekilde Memlukler (Kölemenler), ihtiyaçları olan Türk ve Moğol askerlerini temin ediyorlardı.

Tatar askerlerinin seferde beslenmeleri için kişi başına ne kadar erzak ayrılırdı?

Tatar orduları seferlerde kendi kendilerini beslemekteydiler. Tabii ki, yiyecek yardımı görmekte ve belli bir maaş almaktaydılar. 1337’de askerin iaşesi için her bir askere iki esir, otuz koyun ve beş at düşmekteydi. Her askerin yemek pişirmek için iki kabı ve eşyalarıyla silahlarını nakletmek üzere bir arabası mevcuttu.

Ordudaki onluk sistemi nedir?

Ordunun taksimatı ondalık sistemine göre olur ve en küçük birliği on kişi teşkil ederdi. Bu ondalık sistem on bin kişilik askerî güçlere kadar aynı düzende giderdi. Bu nevi askeri güçlerin başında bir Bey veya bir Oğlan bulunurdu. Oğlanlar hükümdar ailesinden bir prens, beyler ise bir kabilenin başı veya şöhretli bir komutan idi. Silahlı kuvvetler sağ ve sol kanatlara “unğ kul ve sul kul” ve bunların başında Nogay veya Ediğe bulunurdu

Altın Orda'nın para birimi nedir?

Altın Orda’da para birimi olarak gümüşten kesilmiş ve Saum (Som) denilen sikkeler kullanılırdı.

Altın Orda dış ticarette hangi parayı kullanırdı?

ltın Orda’da al-tın para yoktu. Dış ticarette bütün şarkta yaygın olan Dinar kullanılırdı. Bir dinar 6 gümüş dirhem (12,5 gr) değerinde idi.

Tenke nedir?

Tenke (para birimi). Bugün Rusçada para anlamında kullanılan Dengi adı Tenke sözünden üretilmiştir. Altın Orda döneminde tenke bir para birimi idi. Bugün dahi Tatarlar yerel konuşmalarında bu sözcüğü kullanırlar. Kazakistan’ın resmi para birimi de tenge’dir

Altın Orda'da ne tür vergiler bulunmakta idi?

Mühim vergiler olarak tüccar ve zanaatkarlardan alınan Ta m g a (gelir vergisi), köy halkından alınan Kılan ve Hubşir’i (Türkçe: Kobçur) görüyoruz. Tatarlar için diğer halklara nazaran düşük olan Salug adlı kafa vergisi mevcuttu. Ancak bazı sınıflar vergiden muaftı. Bir de yarlıkla muaf tutulanlar vardı, onlara Tarhan denirdi.

Altın Orda en fazla haracı kimlerden almıştır?

Altın Orda en fazla haracı Rusya’dan alırdı. Haraç genelde mal olarak (değerli beyaz ayı, kunduz, samur ve tilki derileri) verilirdi. Bütün erkek nüfus haraç ödemekle yükümlüydü.

Altın Orda'da hangi harçlar mevcut idi?

Haraçlar genellikle Sabanluk (sapan vergisi) yom (posta masrafı) ve ulak (ulaştırma giderleri kulan (gider) adları altında tahsil edilirdi. Bunun dışında ülkede seyahat eden prensler, elçiler vb. gibi kimselerin masraflarını karşılamak üzere Susun adlı bir vergi de alınırdı. Bunun dışında devletin gelirini köprü geçişlerinden alınan köprülük ve gümrük resimleri teşkil ederdi. Ordunun masrafları için bazen (kadınlardan da) nimar (nemer) denilen özel ver-gilerin alındığı olurdu. Hristiyan evleri Bitikçi’ler tarafından devamlı kaydedilir ve bunlar Daffar (Defter) adlı vergi defterlerinde muhafaza edilirdi.

Altın Orda'da posta memurları hangi ad ile anılırdı?

Posta teşkilatının kendine has bir memurlar zümresi mevcuttu. Yamçı (posta müdürü), köprücü ve yol raçu (köprü ve yol memuru), tuktaul (yol göstergelerine bakan memur), gemici (nehir seyr seferi için görevli memur), sahil muhafızı ve yurtçu (posta noktaları için sorumlu memur) bu posta teşkilatının belli başlı memurları idi.

Kreml ne demektir?

Kreml (sur). Rusçada şehri çevreleyen sur anlamında kullanılır. Orta çağlarda genelde bütün şehirleri çevreleyen sur veya hendekler bulunurdu. Moskova kreml’i kremlin olarak bilinir. Bunun dışında Novgorod, Astrahan ve Kazan kreml’leri hala sağlam durumdadırlar.

Yurt adı verilen çadırların yapısal özellikleri nelerdir?

Bu çadırın kendine has özelliği vardı. Yurtlar, yuvarlak ve tepesi kubbe şeklinde olup, tepesinde yuvarlak bir açıklık vardır. Bu dumanın çıkmasına yarardı. Çadırın kenarları beyaz keçe ile (bazen siyah) örtülüdür. Yağmurdan korunmak üzere bu keçe kireç, kemik unu ile sıvanırdı. Bu yurtlar bir defaya mahsus inşa edilir, başka bir yere gidileceği zaman, sökülmeden öküzle çekilen arabalara yüklenirdi. Uzun müddet kalınacaksa, yurtlar toprağa yerleştirilirdi. Çadırların kapısı bir keçe ile örtülür, kapı güneye bakardı. Yurdun içinde erkeğin yeri kapıya bakacak şekilde kuzeyde olurdu. Solunda (doğuda) ise kadın yer alırdı. Çadırın yanında ise araba ve erzaklar bulunurdu, ileri gelenlerin hanımlarının çok sayıda çadırları mevcut olup aynı şekilde Han’ın eşlerinin de iki yüze yakın çadırları vardı.En büyük çadırı ise Han’ın resmi kabullerde kullandığı çadır teşkil ederdi. Arap coğrafyacı İbn Battuta’nın ifadesine göre bu çadır uzaktan bir tepe gibi görünmekte, üstü ise altın plakalarla kaplıydı. Altın Orda tabirini de bundan geldiği hususunda bir görüş bulunmaktadır. Bu büyük çadırın içindeki altınla işlenmiş gümüş kaplı dört ağaç sütun (kolon) çatıyı taşımaktaydı. Aynı me-tallerle kaplı olan sütun başlıkları her ziyaretçinin dikkatini çekmekteydi. Han’ın set üzerinde duran ağaç tahtı da altınla işlenmiş gümüşle kaplı idi. Tahtın ayakları ise saf altından olup, tahtın her yeri kıymetli taşlar ve incilerle süslenmişti