Osmanlı Türkçesi 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Mezidünfih Masdarlar Iı

1. Soru

Türkçede kelimeler nasıl belirli hale getirilir?

Cevap

Türkçede kelimeler iyelik ekleri ve bazı hal ekleriyle belirli hale getirilir.


2. Soru

Arapçada kelimeyi belirli hale getiren unsur nedir?

Cevap

Arapçada ise kelimeyi belirli hale getiren unsur, harf-i tarif ekidir.


3. Soru

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalar nasıl olur?

Cevap

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalarda birinci kelimenin sonu ötreli, ikincinin sonu esreli, üçüncü kelimenin sonu esreli veya sükûnlu, ayrıca son kelimenin başı harf-i ta‘rîfli olur.


4. Soru

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalar Osmanlı Türkçesinde nasıl okunmuştur?

Cevap

Üç kelimeli tamlamalar, ikinci ve üçüncü kelimeler Arapça tamlama gibi, birinci kelime ise Farsça terkipli okunmuştur. Böylece ilk kelime tamlanan, ikinci ve üçüncü kelimelerden oluşan Arapça tamlama bir bütün olarak birinci kelimeyi tamlayan olmuştur.


5. Soru

Osmanlı Türkçesinde harf-i ta‘rîf nerelerde kullanılır?

Cevap

Osmanlıcada harf-i tarif Arapça tamlamalarda ve cümlelerde kullanılır.


6. Soru

Arapçada harf-i ta‘rîf eki nedir?

Cevap

Arapçada harf-i ta‘rîf eki el ekidir.


7. Soru

Güneş harfleri (hurûf-ı şemsiyye) nedir?

Cevap

Harf-i tarif eki elin l harfini okutmadan, kendisine benzeten harflere güneş harfleri denir.


8. Soru

Ay harfleri (hurûf-ı kameriyye) nedir?

Cevap

Harf-i tarif eki elin l harfini okutan, kendisine benzetmeyen harflere ay harfleri denir.


9. Soru

Güneş harfleri hangileridir?

Cevap

Güneş harfleri te, peltek se, dal, zel, re, ze, sin, şın, sad, dad, tı, zı, lam, nun harfleridir.


10. Soru

Arapça tamlamalarda sözcük sıralanışı nasıldır?

Cevap

Arapça tamlamalarda önce tamlanan (muzâf) sonra tamlayan (muzâfun ileyh) gelir. Tamlanan kelimenin son harfi istisnalar hariç ötreli olur. Tamlayan kelimenin başında harf-i ta‘rîf olur ve elifi hiçbir zaman okunmaz.


11. Soru

Arapça tamlamalarda ilk kelimenin ötre yerine üstün veya esreli okunduğu durumlar hangileridir?

Cevap

Arapça tamlamalarda ilk kelimenin ba‘d (sonra), kabl (önce), fevk (üst), taht (alt), beyn (ara), hasb (göre) olması durumunda tamlama üstünlü okunur.


12. Soru

Arapça tamlamalarda elif-i maksûre ile biten kelimeler tamlanan olduğunda elif-i maksûre ne olur?

Cevap

Elif-i maksûre (ye) ile biten kelimeler tamlanan olduğunda elif-i maksûre okunmaz, ondan önceki harf üstünlü okunur.


13. Soru

Arapça tamlamalarda tamlananın esreli okunduğu durumlar hangileridir?

Cevap

Arapçada zincirleme tamlamalarda ikinci kelime (muzâfun ileyh)den itibaren kelime sonları esreli okunur. Sonu tek ye ile biten kelimeler tamlanan (muzâf) olduğunda sondaki ye harfi okunmaz, yeden önceki harf esreli okunur. Harf-i cer denen ön edatlar tamlananın önüne geldiklerinde tamlananın sonunu esreli okutur.


14. Soru

Arapça harf-i cerler hangileridir?

Cevap

Arapça harf-i cerler bi, an, li, fi, min, kedir.


15. Soru

Arapça tamlamalar Latin harfleriyle yazılırken hangi işaretler konur?

Cevap

Tamlamalar Latin harfleriyle yazılırken iki kelimenin arasına tire, harf-i ta‘rîfin lesinden önce kesme işareti konmaktadır.


16. Soru

Arapça tamlamalarda tamlanan güzel he ya da te ile bitiyorsa bu harfler ne ile yazılır ve okunur?

Cevap

Tamlanan (muzâf) kelime güzel he veya te ile bitiyorsa bu harfler kapalı te ile yazılır ve okunur.


17. Soru

Arapça tamlamalarda tamlayan konumundaki kelime te ile bitiyorsa bu harf nasıl okunur?

Cevap

Tamlayan konumundaki kelime (muzâfun ileyh) te ile bitiyorsa bu te, ha-i resmiye olarak okunur.


18. Soru

Arapça sıfat tamlamaları hangi ögelerden oluşur?

Cevap

Arapça sıfat tamlaması da isim tamlaması gibidir. Tamlanan (muzâf) ve tamlayan (muzâfun ileyh)dan oluşur.


19. Soru

Arapça sıfat tamlamalarında tamlayan ve tamlanan hangi yönlerden birbirine uyumlu hale getirilir?

Cevap

Arapçada tamlama yapılırken sıfat, mevsûf olan birinci kelimeye uygun hale getirilir. Bu uygunluk: 1. Cinsiyet (müennes-müzekker), 2. Sayı (teklik, ikiliktesniye, çokluk), 3. Belirlilik-belirsizlik bakımındandır.


20. Soru

Hurûf-ı kameriye nedir? Hangi harfler hurûf-ı kameriyedir.

Cevap

Kendine benzeştirmeyen harflere hurûf-ı kameriye denir.

? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ? ? ? ? harfleri hurûf-ı kameriyedir.


21. Soru

Muzaf ve Muzâfun ileyh nedir?

Cevap

Arapça tamlamalarda  tamlanana (muzâf) sonra tamlayana (muzâfun ileyh) denir.


22. Soru

Arapça tamlamalarda harf-i tarîfte yer alan "?(elif)" harfinin en belirgin özelliği nedir?

Cevap

Tamlayan kelimenin başında harf-i tarîf olur ve elifi hiçbir zaman okunmaz.


23. Soru

İsim tamlamaları Latin harfleriyle yazılırken iki kelimenin arasına tire konulur. Bunun istisnâsı hangi isimdir?

Cevap

Allah kelimesiyle yapılan tamlamaların bugünkü alfabeyle yazımında Allah kelimesi tam yazılamamaktadır. Bu yüzden araya tire konmadan yazılması daha uygundur.


24. Soru

Arapça tamlamaların isim ya da sıfat tamlaması olduğu nasıl anlaşılmaktadır?

Cevap

Tamlayan isim ise isim tamlaması, sıfat ise sıfat tamlamasıdır.


25. Soru

Lügati’t-Türk, Hıfzu’s-sıhha ve Şemşü’l-irfân tamlamalarının Arap harfleriyle yazılışı nasıldır?

Cevap

Lügati’t-Türk=  ???? ?????

Hıfzu’s-sıhha= ??? ?????

Şemşü’l-irfân= ??????????


26. Soru

Osmanlı bürokrasisinde 18. yüzyıldan sonra dışişleri bakanı anlamında kullanılan tamlama hangisidir? Arap harfleriyle yazılışı nasıldır?

Cevap

 ????? ????? 

Re’îsü’l-küttâb=Katiplerin reisi anlamında olup, 18. yüzyıl itibariyle dışişleri bakanı anlamında kullanılmıştır.


27. Soru

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamaların harekelendirilmesi nasıl olur?

Cevap

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalarda birinci kelimenin sonu ötreli, ikincinin sonu esreli, üçüncü kelimenin sonu esreli veya sükûnlu, ayrıca son kelimenin başı harf-i ta‘rîfli olur.


28. Soru

Harf-i cer nedir? Türkçe'deki karşılıkları nelerdir?

Cevap

Arapça tamlamalarda kullanılan ön edatlara harf-i cer denilir.  ? bi: Türkçe’de e/a, da/de, ile anlamlarında ?? an: Türkçe’de den/dan anlamında ?? fi: Türkçe’de de/da, içinde anlamında ? li: Türkçe’de için, dolayı, yüzünden anlamlarında ?? min: Türkçe’de den/dan, dolayı, sebebinden anlamlarında ? ke: Türkçe’de gibi, sanki anlamlarında olup benzerlik ifade eder.


29. Soru

"Allah’a emanet olun." anlamındaki tamlamanın Arap harfleriyle yazılışı nasıldır?

Cevap

?? ???? ???? Fî emâni’llâh şeklindedir.


30. Soru

Türkçe’de için, dolayı, yüzünden anlamlarında kullanılan harf-i cer hangisidir?

Cevap

Türkçe’de için, dolayı, yüzünden anlamlarında kullanılan harf-i cer "? li"dir.


31. Soru

Tamlayan ve tamlananları ayrı ayrı düşünüldüğünde mal evi anlamına gelen tamlamanın terim anlamı ve yazılışı nasıldır?

Cevap

??? ????? Beytü’l-mâl şeklinde olup, hazine anlamındadır.


32. Soru

Arapça sıfat tamlamalarında uygunluk hangi yönlerden sağlanır?

Cevap

Tamlama yapılırken sıfat, mevsûf olan birinci kelimeye uygun hale getirilir. Bu uygunluk şu yönlerdendir: 1. Cinsiyet (müennes-müzekker) 2. Sayı (teklik, ikilik- tesniye, çokluk) 3. Belirlilik-belirsizlik


33. Soru

Kendine benzeştiren harflere ne ad verilir? Bunlar hangileridir?

Cevap

Kendine benzeştiren harflere hurûf-ı şemsiyye denir. Bunlar: ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? harfleridir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v