Osmanlı Türkçesi 2 Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İnfi‘âl bâbı nasıl oluşturulmuştur?

Kök harflerin ilkine, üstünde hemze olan bir elif ve nun, ikincisine elif eklenmesiyle oluşturulmuştur.

İnfi‘âl bâbının işlevi nedir?

İnfi‘âl bâbı çoğunlukla dönüşlülük, bazen de edilgenlik işlevinde kullanılır.

İnfi‘âl bâbının i‘lâli ecvefte nasıl olur?

Ecvef kelimelerde vezin, ortadaki vav harfi ye’ye dönüşerek infiyal olur.

İnfi‘âl bâbının i‘lâli nâkısta nasıl olur?

Nâkıs kelimelerde sondaki illetli harfler kaldırılarak üstünde hemze olan bir elife dönüşür ve infi‘a veznini alır.

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların dal harfi ile başlayanlarında vezinde nasıl bir değişiklik meydana gelir?

Dal harfi ile başlayan kelimelerde baştaki dal harfi şeddeli okunur.

İfti‘âl bâbının misalinde vezin ne olur?

İfti‘âl bâbının misâlinde vezin itti‘âl olur.

İfti‘âl bâbının ecvefinde vezin ne olur?

Ecvefte vezin iftiyal şeklinde olur.

İfti‘âl bâbının nâkısında vezin ne olur?

İfti‘âl bâbının nâkısında vezin ne olur?

İfti‘âl bâbının ism-i fâ‘ili nasıldır?

İfti‘âl bâbının ism-i fâ‘ili müfte‘il şeklindedir.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ili nedir?

İnfi‘al bâbının ism-i fâ‘ili münfa‘il veznidir.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin nâkısı nedir?

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin nâkısı münfa‘î veznidir.

İfti‘âl bâbının i‘lâli misalde nasıldır?

İfti‘âl bâbının i‘lâli misâlde mütte‘il şeklindedir.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin ecvefi nedir?

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin ecvefi münfâ‘ veznidir.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin misali nedir?

nfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin misâli münfa‘‘ veznidir.

İnfi‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nedir?

İnfi‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü yoktur.

İfti‘âl bâbı ne için kullanılır?

İfti‘âl bâbı masdarları dönüşlü ve geçişsiz yapmak için kullanılır. Bazen de geçişli kelimeler elde edilir.

İfti‘âl bâbının i‘lâli ecvefte nasıldır?

İfti‘âl bâbının i‘lâli ecvefte müftâl şeklindedir.

İfti‘âl bâbının i‘lâli muza‘afta nasıldır?

İfti‘âl bâbının i‘lâli muzâ‘afta müftâ‘‘ şeklindedir.

İfti‘âl bâbının i‘lâli nâkıs ve mehmuzda nasıldır?

İfti‘âl bâbının i‘lâli nâkıs ve mehmûzda müfta‘î şeklindedir.

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nasıldır?

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlu müfte‘al şeklindedir.

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü misâlde nasıldır?

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü misâlde mütte‘âl şeklindedir.

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nâkısta nasıldır?

İfti‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nâkısta müfte‘â şeklindedir.

İfi‘lâl bâbının işlevleri nelerdir?

İfi‘lâl bâbı çoğunlukla renk ve vücuttaki eksik ve kusurları bildirmeye yarar.

İfti‘âl bâbı nasıl elde edilir?

İfti‘âl bâbı, birinci asli harfin önüne üstünde hemze olan bir elif, sonrasına te ve ikinci harften sonra elif ilavesiyle elde edilir.

İfti‘âl bâbının işlevi nedir?

Bu bâb masdarları dönüşlü ve geçişsiz yapmak için kullanılır.

İfti‘âl bâbına giren mücerred masdarların zı, sad, dad, tı harfleri ile başlayanlarında vezindeki te nasıl değişir?

Zı, sad, dad, tı harfleri ile başlayan kelimelerde te harfi kalınlaşarak tı harfine donuşur.

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların ze, zel, dal harfleri ile başlayanlarında vezindeki te nasıl değişir?

Ze, zel, dal harfleri ile başlayan kelimelerde vezindeki te harfi dal harfine dönüşür.

İf‘ilâl bâbının ism-i fâ‘ili nasıldır?

İf‘ilâl bâbının ism-i fâ‘ili müf‘all şeklindedir.

İf‘ilâl bâbının ism-i mef‘ûlü nasıldır?

İf‘ilâl bâbının ism-i mef‘ûlü yoktur.

İstif‘âl bâbı nasıl oluşturulur?

Bu bâb sülâsî masdardaki ilk asli harften önce üstüne hemze konmuş bir elif, sin ve te harfi eklenmesi, ikinci asli harften sonra da elif eklenmesi ile oluşturulur.

İstif‘âl bâbındaki kelimeler ne gibi anlamlar taşır?

Bu bâbdaki kelimeler talep etmek, addetmek, saymak, kabul etmek gibi anlamlar taşır.

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların te harfi ile başlayanlarında vezinde nasıl bir değişiklik meydana gelir?

Te harfi ile başlayan kelimelerdeki asli harf olan te ile vezindeki te şedde konularak bir kez yazılır.

İstif‘âl bâbının i‘lâli nasıldır?

Elif ve vav ile başlayan kelimelerde vezin istîfâl şeklindedir.

İstif‘âl bâbının vezni ecvefte nasıl olur?

İstif‘âl bâbının vezni ecvefte istifâle şeklinde olur.

İstif‘âl bâbının vezni nakısta nasıl olur?

İstif‘âl bâbının vezni nakısta isti‘fâ şeklinde olur.

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ili nasıldır?

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ili müstef‘il şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?

İstif‘âl bâbının i‘lâli muzâ‘afta müstefi‘‘ şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli ecvefte nasıldır?

İstif‘âl bâbının i‘lâli ecvefte müstefîl şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nasıldır?

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü müstef‘al şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta müstefa‘‘ şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte nasıldır?

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte müstefâl şeklindedir.

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta nasıldır?

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta müstef‘â şeklindedir.

Nâkıs kelimelerde sondaki illetli harfler kaldırılarak neye dönüşür ve ne veznini alır?

Nâkıs kelimelerde sondaki illetli harfler kaldırılarak ( ? )’ye dönüşür ve infi‘â ( ( ?????????) veznini alır.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ili nedir? Örnek veriniz.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ili münfa‘il ( ????????

İnfi‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü var mıdır?

İnfi‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü yoktur.

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların ilk harfine göre vezindeki ( ? ) ’de bazı değişiklikler meydana gelir. ?, ?,? , ? harfleri ile başlayan kelimelerde ( ?) harfi neye dönüşür?

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların ilk harfine göre vezindeki ( ? ) ’de bazı değişiklikler meydana gelir. ?, ?,? , ? harfleri ile başlayan kelimelerde ( ? )  harfi kalınlaşarak ( ? ) harfine dönüşür.

İttika (sakınma, çekinme), vikaye (koruma, arka çıkma) gibi kelimelerin aslî harflerinin birinci ve üçüncüsü aynı anda illetli olan kelimelerde (lefîf-i mefruk) vezin hangi şekildedir?

Aslî harflerinin birinci ve üçüncüsü aynı anda illetli olan kelimelerde (lefîf-i mefruk) vezin itti‘â şeklindedir.

İfti‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü ne şeklindedir?

İfti‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü müfte‘al şeklindedir.

(? ) ve ( ? ) ile başlayan kelimelerde (mehmûzü’l-fâ ve misâl) vezin ne şeklindedir? Örnek veriniz.

(? ) ve ( ? ) ile başlayan kelimelerde (mehmûzü’l-fâ ve misâl) vezin istîfâl ( ???????????? ) şeklindedir.

???????????? istîzân (izin istemek) ??? izn
???????????? istîcâr (kiralamak) ???? ücret
??????????? istîzâh (açıklama istemek) ???? vuzûh (açıklık)

İstif ‘âl bâbının ism-i fâ‘ili ne veznidir?

İstif ‘âl bâbının ism-i fâ‘ili müstef ‘il  veznidir.

İstif ‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü ne şeklindedir? Örnek veriniz.

İstif ‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü müstef ‘al  şeklindedir.

???????????? müsteşhed (şahit gösterilen) ????? şehâdet (şahit olma)
???????????? müstahdem (hizmette
kullanılan) ???? hıdmet (hizmet)
???????????? müstahsen (beğenilen) ??? hüsn (güzellik)

Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan mezidünfih masdarlar nelerdir?

Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan mezidünfih masdarlar şunlardır: İf‘âl, tef ‘îl, tefa‘‘ul, tefâ‘ul, müfâ‘ale infi‘âl, ifti‘âl, if ‘ilâl, istif ‘âl’dir. Bu masdarlardan her birisi mücerred masdara belirli bir anlam katar. Mücerred masdar iken geçişsiz olan bir kelime bu masdarlardan geçişlilik özelliği olan bir bâba nakledildiklerinde geçişlilik kazanırlar. Bunlardan bazıları kelimeye dönüşlülük, bazıları da işteşlik, edilgenlik vs. gibi anlamlar katarlar.

Sülâsî mezidünfih masdarların sülâsî mücerred masdarlardan farkı nedir?

Sülâsî mezidünfih masdarların sülâsî mücerred masdarlardan farklı olarak her birinin ayrı ayrı ism-i fâ‘il ve ism-i mef ‘ûlleri vardır.