Osmanlı Türkçesi 1 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türkçede şimdiki zaman eki olarak kullanılan -makta ve -mekte ekleri nasıl yazılmaktadır?

Türkçede -makta eki, “mim+kaf+dal+güzel he” ile, -mekte eki ise “mim+kef+dal+güzel he” ile yazılmaktadır.

Osmanlı Türkçesinde toplu rakamlar yazılırken nelere dikkat etmek gerekir?

Toplu rakamlar yazılırken önce onlar, sonra yüzler, sonra birler şeklinde sıralanarak yazılır ve araları “vav” harfiyle birleştirilir.

Arapça ve Farsçadaki kalın ve ince ünsüzler aynı zamanda ünlülerle ilgili olarak neyi belirler?

Arapça ve Farsçadaki kalın ve ince ünsüzler, ünlülerin kalın ve inceliklerini de belirler.

Hicri takvimle kameri takvimdeki ayların örtüşmemesinin nedeni nedir?

Hicri takvimle kameri takvimdeki ayların örtüşmemesinin nedeni, bir hicri yılın 355 gün olmasıdır.

Osmanlı Türkçesinde kullanılan gün adları nasıldır?

Osmanlı Türkçesinde bugün halen geçerli olan gün isimleri kullanılıyordu.

Osmanlı Türkçesindeki gün isimlerinde hangi dilin etkisi vardır?

Osmanlı Türkçesindeki gün isimlerinde Farsçanın etkisi vardır

Arapça kelimelerde bulunan peltek se harfi Türkçede nasıl okunur?

Arapça kelimelerde bulunan peltek se harfi Türkçede normal “s” olarak okunur.

Arapça kelimelerde bulunan dat harfi Türkçede nasıl okunur?

Arapça kelimelerde bulunan dat harfi Türkçede “z” ile, nadiren de “d” ile okunur.

Arapça kelimelerde bulunan ayın harfi Türkçede kelime ve hece başında nasıl okunur?

Arapça kelimelerde bulunan ayın harfi Türkçede kelime ve hece başında bir ünlü ses olarak okunur.

Ha, hı, he harflerinin Türkçedeki karşılığı nedir?

Ha, hı, he harflerinin Türkçedeki karşılığı “h”dir.

Zel harfi Türkçede nasıl okunur?

Zel harfi Türkçede normal “z” gibi okunur.

Osmanlı Türkçesindeki hangi ünsüzler yalnızca Arapçaya özgüdür?

Osmanlı Türkçesindeki “hemze, se, zel, ha, sad, dat, tı, zı, ayın” harfleri yalnızca Arapçaya özgüdür.

Osmanlı Devletinde kullanılan hicri takvimin başlangıç noktası nedir?

Osmanlı Devletinde kullanılan hicri takvimin başlangıç noktası Hz. Peygamberin Mekke’den Medine’ye hicretidir.

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun u ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun u (û) ünlüsü “vav” harfiyle gösterilir.

Arapça ve Farsçada ünlüleri göstermek için kaç harf vardır?

Arapça ve Farsçada ünlüleri göstermek için dört harf vardır. Bunlar “elif, vav, güzel he, ye” harfleridir.

Arapça ve Farsça kelimelerde ünlü niceliği nasıldır?

Arapça ve Farsça kelimelerde ünlülerin uzun ve kısa halleri vardır.

Osmanlı Devletinde hangi takvim kullanılıyordu?

Osmanlı Devletinde İslam dünyasında yaygın olan hicri-kameri takvim kullanılıyordu.

Arapça kelimelerde hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede nasıl okunur?

Arapça kelimelerde hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede hece sonunda düşer, ünlüye uzun ses değeri kazandırır.

Arapça kelimelerde ünlüsü uzun olan kapalı hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede nasıl okunur?

Arapça kelimelerde ünlüsü uzun olan kapalı hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede düşer.

Hemze kelime başında nasıl gösterilir?

Hemze, kelime başında elif harfinin üstüne veya altına konur, ancak umumiyetle bu hemzeleri göstermeye gerek görülmemiştir.

Kelime içinde hemze nasıl gösterilir?

Kelime içinde hemze bir diş üzerine, kelime sonunda ise tek başına yazılır.

Hemze Latin harfleriyle nasıl ifade edilir?

Hemze Latin harfleriyle kesme işareti şeklinde gösterilir.

İçinde veya sonunda hangi işaret olan kelimenin Arapça olduğuna hükmedebiliriz?

İçinde veya sonunda hemze olan kelimenin Arapça olduğuna hükmedebiliriz.

İçinde je harfi bulunan kelimeler hangi dile aittir ?

İçinde “je” harfi bulunan kelimeler Farsçadır.

Birkaç istisna dışında Türkçede hangi seslerle kelime başlamaz?

Birkaç istisna dışında Türkçede “c, f, h, j, l, m, n, p, r, ş, z” sesleriyle kelime başlamaz.

Farslar Arap alfabesine hangi dört harfi eklemiştir?

Farslar Arap alfabesine “pe, cim, je, gef” harflerini eklemişlerdir.

Türkçede normal v ile söylenen Farsça ses nedir?

Türkçede normal v ile söylenen Farsça ses çift dudak v’si (w)’dir.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki ye nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki ye daima ünsüz olarak okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki uzun i sesi nasıl gösterilir?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki uzun i (î) sesi “elif+ye” harfleriyle gösterilir.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki vav nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki vav daima ünsüz olarak okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki vav ünlü görevindeyse nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki vav ünlü görevindeyse uzun u (û) okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki elif nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki elif “a” okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medli elif nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medli elif “uzun a” (â) olarak okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medsiz elif nasıl okunur?

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medsiz elif “a” ya da “e” olarak okunur.

Arapça ve Farsça kelimelerde kısa ve uzun ünlüler nasıl yazılır?

Arapça ve Farsça kelimelerde kısa ünlüler yazılmaz, yani bir harfle gösterilmez. Ancak uzun ünlüler yazılır.

Arapça ve Farsça kelimelerin yanlış okunmasını önlemek için hangi işaret kullanılmaktadır?

Arapça ve Farsça kelimelerin yanlış okunmasını önlemek için “harekeler” kullanılmaktadır.

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun a ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun a (â) ünlüsü “elif” harfiyle gösterilir.

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun i ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun i (î) ünlüsü “ye” harfiyle gösterilir.

Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapça ve Farsçada hangi harfler kullanılır?

Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapça ve Farsçada dört harf ve hareke işaretleri kullanılır. Bu harfler şunlardır:   ? ? ? ? 

Arapça ve Farsçadan gelme kelimelerde yer alan uzun ünlüleri göstermek için ne kullanılır?

Arapça ve Farsçadan gelme kelimelerde yer alan uzun ünlüleri göstermek için harf üzerine şapka konur. (â, û, î )

Arapça ve Farsçadaki uzun ünlüler hangi harflerle gösterilir?

Arapça ve Farsçadaki uzun ünlüler birer harfle gösterilir.
â uzun ünlüsü ? elif harfiyle,
û uzun ünlüsü ? vav harfiyle,
î uzun ünlüsü ? ye harfiyle gösterilir.

Uzun ünlüler den elif Arapça ve Farsça kelimelerde kelime başında nasıl okunur?

Kelime başında medli elif â okunur örneğin;  ??? âmil,  ???  âmir, ?? ????? âl-i Osman

elif kelime başında medsiz olursa e veya a okunur: ???? ahmak, ???? ekrem, ??? elif

Kelime başındaki u ünlüsü nasıl gösterilir?

Kelime başındaki u ünlüsü ötreli elif ile gösterilir ???? usûl gibi

Arapça ve Farsça kelimelerde ünsüzlerin kalın ve ince şekilleri vardır. Kalın ünsüzler hangileridir?

Kalın ünsüzler: ? ha ? hı ? sad ? dad ? tı ? zı ? ayın ? gayn ? kaf

Osmanlı Türkçesinde yer alan ünsüzlerin bir kısmı üç dilde de ortaktır. Bir kısmı Arapçaya özgü bir
kısmı da Farsçaya özgüdür. Arapçaya özgü ünsüzler hangileridir?

Arapçaya özgü ünsüzleri şöyle sıralayabiliriz:  ? hemze, ? se,  ? zel,  ? ha,  ? sad,  ? dad,  ? tı,  ? zı,  ? ayın

Osmanlı Türkçesinde yer alan ünsüzlerin bir kısmı üç dilde de ortaktır. Bir kısmı Arapçaya özgü bir
kısmı da Farsçaya özgüdür. Farsçaya özgü ünsüzler hangileridir?

Farsçaya özgü ünsüzlere gelince, Farslar Arap alfabesini kullanmaya başladıklarında harflerde dört değişiklik yapmışlardır. Bunlar ? pe, ? cim, ? gef, ? je harfleridir. Böylece Fars alfabesi 32 harfe yükselmiştir.
? pe, ? be’ye iki nokta ilave edilerek,
? çim, ? cim’e iki nokta ilave edilerek,
? je,? ze’ye iki nokta ilave edilerek elde edilmiştir.
? gef, ? kef’in üzerine ‘‘keşîde’’ denilen çizgi ilavesiyle oluşturulmuştur.

Türkçede ses karşılığı bulunmayan harflerden ? zel harfi nasıl okunur?

? zel harfi normal z gibi okunur: ??? zikr  ???? mezhep  ??? zat ??? zevk

? dat harfi Arapça kelimelerde bulunur. Türkçe’de bulunmayan bu harf Türkçe’de nasıl karşılık bulur? 

Bu harf Türkçe’de z ile nadiren de d ile karşılanır: ???? kâdı, ???? zâbit, ???? huzûr

Ayn harfi kelime ve hece başında nasıl okunur?

Ayn harfi kelime ve hece başında bir ünlü ses olarak okunur: ???? şuûr, ??? şiir, ??? ömr, ??? ilm, ??? aşk 

Ayın harfi hece sonunda nasıl gösterilir? 

Hece sonunda düşer, ünlüye uzun ses değeri kazandırır: ???? Kâbe, ???? rânâ

Hece sonunda bazen hemze gibi kesme işareti ile gösterilir. Hemzeden ayırt etmek için kuyruğu sağa bakan kesme işareti tercih edilir: ????? Mi‘râc,  ???? ma‘bed, ???? ma‘den, ????? ma‘lûm

Hemze, kelime başında kelime içinde ve kelime sonunda nasıl kullanılır? 

Hemze, kelime başında elif harfinin üstüne veya altına konur, ancak umumiyetle bu hemzeleri göstermeye gerek görülmemiştir. Kelime içinde hemze bir diş üzerine, kelime sonunda ise tek başına yazılır. Latin harfleriyle hemze kesme işaretiyle gösterilir.

Arapça ve Farsça kelimeleri Türkçeden ayırt etmek için hangi hususlara dikkat etmek gerekir?

Arapça ve Farsça kelimeleri Türkçeden ayırt etmek için aşğıdaki hususlara dikkat etmek gerekir:

Yalnızca Arap Alfabesinde bulunan ? ? ? ? ? harflerinin yer aldığı kelimeler Arapça’dır.
İçinde veya sonunda hemze olan kelime Arapça’dır.
? je harfi bulunan kelimeler Farsça’dır.
? ve ? harfleri Arapça ve Farsça kelimelerde bulunur.
ÖRNEK: Batı dillerinden Türkçeye geçen bazı kelimelerde ? je harfi bulunur. ? ha harfi ile yazılan bazı Türkçe kelimeler de vardır ( ??? han gibi).
Türkçe kelime başlarında birkaç istisna dışında c, f, h, j, l, m, n, p, r, ş, z harfleri bulunmaz.
Türkçe kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar.

Ocak şubat ve mart ayları nasıl yazılır?

????? Ocak, ???? Şubat, ???? Mart

Nisan, mayıs, haziran ve temmuz ayları nasıl yazılır?

???? nisan, ???? mayıs, ?????? haziran, ???? temmuz

Arapça’da ayın ilk günü, son günü ve her on günü farklı isimlerle anılır. Osmanlı Türkçesinde de kullanılan bu isimler hangileridir? 

Ayın ilk günü: ??? gurre

Ayın son günü: ??? selh

Ayın ilk on günü (1-10): ????? evâ’il

Ayın ikinci on günü (11-20): ????? evâsıt

Ayın son on günü (21-30): ????? evâhir

Yeniçerilere verilen maaşlar (ulûfeler) üç ayda bir verilirdi. Her üç aylık gurubun, ayların kısaltmalarından oluşan bir ismi vardır. Yazışmalarda bu üç ayların kısaltması nasıl kullanılırdı?

Yazışmalarda bu kısaltmalar kullanılırdı:

Muharrem - Safer - Rebî’ülevvel : ??? masar

Rebî’ülâhir - Cumâdelûlâ – Cumâdelâhir : ??? recec

Recep – Şa‘bân – Ramazân : ??? reşen

Şevval – Zilka‘de – Zilhicce : ??? lezez

Türkçe Farsça ve Arapçada aynı şekilde kullanılan ve yazılan haftanın günü hangisidir?

Cum‘a gününün her üç dilde de aynı kullanılır

Türkçe:  ???? Arapça: ?????? Farsça: ????

Rakamlarla ilgili hangi hususlara dikkat edilmelidir:

• ????? yirmi kelimesinin özel bir imlâsı vardır.
• ???? mi’e (yüz) kelimesinin özel bir imlâsı vardır.
• Rakamlara dikkat edilirse Arap ve Avrupalıların kullandıkları rakamlardan bir ve dokuzun birbirine
benzediği görülecektir.
• İki ?ve altı ? birbirine karıştırılır. İki sağa altı sola bakar.
• Yedi ? ve sekiz ? aynı işaretin yönleri zıt halleridir. Yedi rakamı bugünkü alfabemizde yer alan v
harfine, sekiz ise onun ters dönmüş hâline benzer.
• Son döneme ait bazı belgelerde ve kitaplarda iki ve üç için kullanılan işaretler birbirinin yerine
yazılmıştır. İki için ?, üç için ? işareti kullanılmıştır. Böyle metinlere dikkat etmek gerekir.
• Toplu rakamlar yazılırken önce onlar, sonra yüzler, sonra binler şeklinde sıralanarak yazılırlar ve
okunuşları harflerle yazılırken araları ? vav harfiyle birleştirilirler.