Osmanlı Türkçesi 1 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Arapça Ve Farsça Kelimelerde Ünlüler Ve Yazılışları

1. Soru

Türkçede şimdiki zaman eki olarak kullanılan -makta ve -mekte ekleri nasıl yazılmaktadır?

Cevap

Türkçede -makta eki, “mim+kaf+dal+güzel he” ile, -mekte eki ise “mim+kef+dal+güzel he” ile yazılmaktadır.


2. Soru

Osmanlı Türkçesinde toplu rakamlar yazılırken nelere dikkat etmek gerekir?

Cevap

Toplu rakamlar yazılırken önce onlar, sonra yüzler, sonra birler şeklinde sıralanarak yazılır ve araları “vav” harfiyle birleştirilir.


3. Soru

Arapça ve Farsçadaki kalın ve ince ünsüzler aynı zamanda ünlülerle ilgili olarak neyi belirler?

Cevap

Arapça ve Farsçadaki kalın ve ince ünsüzler, ünlülerin kalın ve inceliklerini de belirler.


4. Soru

Hicri takvimle kameri takvimdeki ayların örtüşmemesinin nedeni nedir?

Cevap

Hicri takvimle kameri takvimdeki ayların örtüşmemesinin nedeni, bir hicri yılın 355 gün olmasıdır.


5. Soru

Osmanlı Türkçesinde kullanılan gün adları nasıldır?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde bugün halen geçerli olan gün isimleri kullanılıyordu.


6. Soru

Osmanlı Türkçesindeki gün isimlerinde hangi dilin etkisi vardır?

Cevap

Osmanlı Türkçesindeki gün isimlerinde Farsçanın etkisi vardır


7. Soru

Arapça kelimelerde bulunan peltek se harfi Türkçede nasıl okunur?

Cevap

Arapça kelimelerde bulunan peltek se harfi Türkçede normal “s” olarak okunur.


8. Soru

Arapça kelimelerde bulunan dat harfi Türkçede nasıl okunur?

Cevap

Arapça kelimelerde bulunan dat harfi Türkçede “z” ile, nadiren de “d” ile okunur.


9. Soru

Arapça kelimelerde bulunan ayın harfi Türkçede kelime ve hece başında nasıl okunur?

Cevap

Arapça kelimelerde bulunan ayın harfi Türkçede kelime ve hece başında bir ünlü ses olarak okunur.


10. Soru

Ha, hı, he harflerinin Türkçedeki karşılığı nedir?

Cevap

Ha, hı, he harflerinin Türkçedeki karşılığı “h”dir.


11. Soru

Zel harfi Türkçede nasıl okunur?

Cevap

Zel harfi Türkçede normal “z” gibi okunur.


12. Soru

Osmanlı Türkçesindeki hangi ünsüzler yalnızca Arapçaya özgüdür?

Cevap

Osmanlı Türkçesindeki “hemze, se, zel, ha, sad, dat, tı, zı, ayın” harfleri yalnızca Arapçaya özgüdür.


13. Soru

Osmanlı Devletinde kullanılan hicri takvimin başlangıç noktası nedir?

Cevap

Osmanlı Devletinde kullanılan hicri takvimin başlangıç noktası Hz. Peygamberin Mekke’den Medine’ye hicretidir.


14. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun u ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun u (û) ünlüsü “vav” harfiyle gösterilir.


15. Soru

Arapça ve Farsçada ünlüleri göstermek için kaç harf vardır?

Cevap

Arapça ve Farsçada ünlüleri göstermek için dört harf vardır. Bunlar “elif, vav, güzel he, ye” harfleridir.


16. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde ünlü niceliği nasıldır?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde ünlülerin uzun ve kısa halleri vardır.


17. Soru

Osmanlı Devletinde hangi takvim kullanılıyordu?

Cevap

Osmanlı Devletinde İslam dünyasında yaygın olan hicri-kameri takvim kullanılıyordu.


18. Soru

Arapça kelimelerde hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede nasıl okunur?

Cevap

Arapça kelimelerde hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede hece sonunda düşer, ünlüye uzun ses değeri kazandırır.


19. Soru

Arapça kelimelerde ünlüsü uzun olan kapalı hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede nasıl okunur?

Cevap

Arapça kelimelerde ünlüsü uzun olan kapalı hece sonunda bulunan ayın harfi Türkçede düşer.


20. Soru

Hemze kelime başında nasıl gösterilir?

Cevap

Hemze, kelime başında elif harfinin üstüne veya altına konur, ancak umumiyetle bu hemzeleri göstermeye gerek görülmemiştir.


21. Soru

Kelime içinde hemze nasıl gösterilir?

Cevap

Kelime içinde hemze bir diş üzerine, kelime sonunda ise tek başına yazılır.


22. Soru

Hemze Latin harfleriyle nasıl ifade edilir?

Cevap

Hemze Latin harfleriyle kesme işareti şeklinde gösterilir.


23. Soru

İçinde veya sonunda hangi işaret olan kelimenin Arapça olduğuna hükmedebiliriz?

Cevap

İçinde veya sonunda hemze olan kelimenin Arapça olduğuna hükmedebiliriz.


24. Soru

İçinde je harfi bulunan kelimeler hangi dile aittir ?

Cevap

İçinde “je” harfi bulunan kelimeler Farsçadır.


25. Soru

Birkaç istisna dışında Türkçede hangi seslerle kelime başlamaz?

Cevap

Birkaç istisna dışında Türkçede “c, f, h, j, l, m, n, p, r, ş, z” sesleriyle kelime başlamaz.


26. Soru

Farslar Arap alfabesine hangi dört harfi eklemiştir?

Cevap

Farslar Arap alfabesine “pe, cim, je, gef” harflerini eklemişlerdir.


27. Soru

Türkçede normal v ile söylenen Farsça ses nedir?

Cevap

Türkçede normal v ile söylenen Farsça ses çift dudak v’si (w)’dir.


28. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki ye nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki ye daima ünsüz olarak okunur.


29. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki uzun i sesi nasıl gösterilir?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki uzun i (î) sesi “elif+ye” harfleriyle gösterilir.


30. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki vav nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki vav daima ünsüz olarak okunur.


31. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki vav ünlü görevindeyse nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki vav ünlü görevindeyse uzun u (û) okunur.


32. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki elif nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime içi ve sonundaki elif “a” okunur.


33. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medli elif nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medli elif “uzun a” (â) olarak okunur.


34. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medsiz elif nasıl okunur?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde, kelime başındaki medsiz elif “a” ya da “e” olarak okunur.


35. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde kısa ve uzun ünlüler nasıl yazılır?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde kısa ünlüler yazılmaz, yani bir harfle gösterilmez. Ancak uzun ünlüler yazılır.


36. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerin yanlış okunmasını önlemek için hangi işaret kullanılmaktadır?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerin yanlış okunmasını önlemek için “harekeler” kullanılmaktadır.


37. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun a ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun a (â) ünlüsü “elif” harfiyle gösterilir.


38. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun i ünlüsü hangi harfle gösterilir?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimelerde uzun i (î) ünlüsü “ye” harfiyle gösterilir.


39. Soru

Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapça ve Farsçada hangi harfler kullanılır?

Cevap

Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapça ve Farsçada dört harf ve hareke işaretleri kullanılır. Bu harfler şunlardır:   ? ? ? ? 


40. Soru

Arapça ve Farsçadan gelme kelimelerde yer alan uzun ünlüleri göstermek için ne kullanılır?

Cevap

Arapça ve Farsçadan gelme kelimelerde yer alan uzun ünlüleri göstermek için harf üzerine şapka konur. (â, û, î )


41. Soru

Arapça ve Farsçadaki uzun ünlüler hangi harflerle gösterilir?

Cevap

Arapça ve Farsçadaki uzun ünlüler birer harfle gösterilir.
â uzun ünlüsü ? elif harfiyle,
û uzun ünlüsü ? vav harfiyle,
î uzun ünlüsü ? ye harfiyle gösterilir.


42. Soru

Uzun ünlüler den elif Arapça ve Farsça kelimelerde kelime başında nasıl okunur?

Cevap

Kelime başında medli elif â okunur örneğin;  ??? âmil,  ???  âmir, ?? ????? âl-i Osman

elif kelime başında medsiz olursa e veya a okunur: ???? ahmak, ???? ekrem, ??? elif


43. Soru

Kelime başındaki u ünlüsü nasıl gösterilir?

Cevap

Kelime başındaki u ünlüsü ötreli elif ile gösterilir ???? usûl gibi


44. Soru

Arapça ve Farsça kelimelerde ünsüzlerin kalın ve ince şekilleri vardır. Kalın ünsüzler hangileridir?

Cevap

Kalın ünsüzler: ? ha ? hı ? sad ? dad ? tı ? zı ? ayın ? gayn ? kaf


45. Soru

Osmanlı Türkçesinde yer alan ünsüzlerin bir kısmı üç dilde de ortaktır. Bir kısmı Arapçaya özgü bir
kısmı da Farsçaya özgüdür. Arapçaya özgü ünsüzler hangileridir?

Cevap


Arapçaya özgü ünsüzleri şöyle sıralayabiliriz:  ? hemze, ? se,  ? zel,  ? ha,  ? sad,  ? dad,  ? tı,  ? zı,  ? ayın


46. Soru

Osmanlı Türkçesinde yer alan ünsüzlerin bir kısmı üç dilde de ortaktır. Bir kısmı Arapçaya özgü bir
kısmı da Farsçaya özgüdür. Farsçaya özgü ünsüzler hangileridir?

Cevap

Farsçaya özgü ünsüzlere gelince, Farslar Arap alfabesini kullanmaya başladıklarında harflerde dört değişiklik yapmışlardır. Bunlar ? pe, ? cim, ? gef, ? je harfleridir. Böylece Fars alfabesi 32 harfe yükselmiştir.
? pe, ? be’ye iki nokta ilave edilerek,
? çim, ? cim’e iki nokta ilave edilerek,
? je,? ze’ye iki nokta ilave edilerek elde edilmiştir.
? gef, ? kef’in üzerine ‘‘keşîde’’ denilen çizgi ilavesiyle oluşturulmuştur.


47. Soru

Türkçede ses karşılığı bulunmayan harflerden ? zel harfi nasıl okunur?

Cevap

? zel harfi normal z gibi okunur: ??? zikr  ???? mezhep  ??? zat ??? zevk


48. Soru

? dat harfi Arapça kelimelerde bulunur. Türkçe’de bulunmayan bu harf Türkçe’de nasıl karşılık bulur? 

Cevap

Bu harf Türkçe’de z ile nadiren de d ile karşılanır: ???? kâdı, ???? zâbit, ???? huzûr


49. Soru

Ayn harfi kelime ve hece başında nasıl okunur?

Cevap

Ayn harfi kelime ve hece başında bir ünlü ses olarak okunur: ???? şuûr, ??? şiir, ??? ömr, ??? ilm, ??? aşk 


50. Soru

Ayın harfi hece sonunda nasıl gösterilir? 

Cevap

Hece sonunda düşer, ünlüye uzun ses değeri kazandırır: ???? Kâbe, ???? rânâ

Hece sonunda bazen hemze gibi kesme işareti ile gösterilir. Hemzeden ayırt etmek için kuyruğu sağa bakan kesme işareti tercih edilir: ????? Mi‘râc,  ???? ma‘bed, ???? ma‘den, ????? ma‘lûm


51. Soru

Hemze, kelime başında kelime içinde ve kelime sonunda nasıl kullanılır? 

Cevap

Hemze, kelime başında elif harfinin üstüne veya altına konur, ancak umumiyetle bu hemzeleri göstermeye gerek görülmemiştir. Kelime içinde hemze bir diş üzerine, kelime sonunda ise tek başına yazılır. Latin harfleriyle hemze kesme işaretiyle gösterilir.


52. Soru

Arapça ve Farsça kelimeleri Türkçeden ayırt etmek için hangi hususlara dikkat etmek gerekir?

Cevap

Arapça ve Farsça kelimeleri Türkçeden ayırt etmek için aşğıdaki hususlara dikkat etmek gerekir:

Yalnızca Arap Alfabesinde bulunan ? ? ? ? ? harflerinin yer aldığı kelimeler Arapça’dır.
İçinde veya sonunda hemze olan kelime Arapça’dır.
? je harfi bulunan kelimeler Farsça’dır.
? ve ? harfleri Arapça ve Farsça kelimelerde bulunur.
ÖRNEK: Batı dillerinden Türkçeye geçen bazı kelimelerde ? je harfi bulunur. ? ha harfi ile yazılan bazı Türkçe kelimeler de vardır ( ??? han gibi).
Türkçe kelime başlarında birkaç istisna dışında c, f, h, j, l, m, n, p, r, ş, z harfleri bulunmaz.
Türkçe kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar.


53. Soru

Ocak şubat ve mart ayları nasıl yazılır?

Cevap

????? Ocak, ???? Şubat, ???? Mart


54. Soru

Nisan, mayıs, haziran ve temmuz ayları nasıl yazılır?

Cevap

???? nisan, ???? mayıs, ?????? haziran, ???? temmuz


55. Soru

Arapça’da ayın ilk günü, son günü ve her on günü farklı isimlerle anılır. Osmanlı Türkçesinde de kullanılan bu isimler hangileridir? 

Cevap

Ayın ilk günü: ??? gurre

Ayın son günü: ??? selh

Ayın ilk on günü (1-10): ????? evâ’il

Ayın ikinci on günü (11-20): ????? evâsıt

Ayın son on günü (21-30): ????? evâhir


56. Soru

Yeniçerilere verilen maaşlar (ulûfeler) üç ayda bir verilirdi. Her üç aylık gurubun, ayların kısaltmalarından oluşan bir ismi vardır. Yazışmalarda bu üç ayların kısaltması nasıl kullanılırdı?

Cevap

Yazışmalarda bu kısaltmalar kullanılırdı:

Muharrem - Safer - Rebî’ülevvel : ??? masar

Rebî’ülâhir - Cumâdelûlâ – Cumâdelâhir : ??? recec

Recep – Şa‘bân – Ramazân : ??? reşen

Şevval – Zilka‘de – Zilhicce : ??? lezez


57. Soru

Türkçe Farsça ve Arapçada aynı şekilde kullanılan ve yazılan haftanın günü hangisidir?

Cevap

Cum‘a gününün her üç dilde de aynı kullanılır

Türkçe:  ???? Arapça: ?????? Farsça: ????


58. Soru

Rakamlarla ilgili hangi hususlara dikkat edilmelidir:

Cevap

• ????? yirmi kelimesinin özel bir imlâsı vardır.
• ???? mi’e (yüz) kelimesinin özel bir imlâsı vardır.
• Rakamlara dikkat edilirse Arap ve Avrupalıların kullandıkları rakamlardan bir ve dokuzun birbirine
benzediği görülecektir.
• İki ?ve altı ? birbirine karıştırılır. İki sağa altı sola bakar.
• Yedi ? ve sekiz ? aynı işaretin yönleri zıt halleridir. Yedi rakamı bugünkü alfabemizde yer alan v
harfine, sekiz ise onun ters dönmüş hâline benzer.
• Son döneme ait bazı belgelerde ve kitaplarda iki ve üç için kullanılan işaretler birbirinin yerine
yazılmıştır. İki için ?, üç için ? işareti kullanılmıştır. Böyle metinlere dikkat etmek gerekir.
• Toplu rakamlar yazılırken önce onlar, sonra yüzler, sonra binler şeklinde sıralanarak yazılırlar ve
okunuşları harflerle yazılırken araları ? vav harfiyle birleştirilirler.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi