Birey ve Davranış Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Güdü nedir?

Güdü, organizmayı etkileyerek bir amaç için harekete geçmeye sevk eden, istekleri, arzuları, ihtiyaçları, dürtüleri ve ilgileri kapsayan
genel bir kavramdır.

Dürtü nedir?

Açlık, susuzluk, cinsellik gibi fizyolojik kökenli güdülere dürtü adı verilmektedir.

Gereksinim (İhtiyaç) nedir?

Gereksinim (ihtiyaç):Vücut süreçlerini denge durumuna getirmek için çeşitli kaynakların kullanıldığı organizmanın fizyolojik
ihtiyaçları ya da davranışı yüksek seviyede yönlendiren başarma, toplumsal onay, statüye ilişkin duyulan istek gibi dürtülerdir.

Güdülenme kuramları hangileridir?

Güdülenme kuramları;

Dürtü Kuramı, 

Özendirici Uyarıcı Kuramı, 

En Uygun (Optimal) Düzeyde Uyarılma Kuramı, 

Biyolojik Denge (Homeostasis) Kuramı.

Özendirici uyarıcı nedir?

Biyolojik olmayan, birey gereksinim duymasa da bireye cazip gelen ve onu davranışa iten unsurlar özendirici uyarıcıdır.

Homeostasis nedir?

Organizmanın bünyesine katılan maddelerin hangi yoğunluk ve ne şekilde alınacağı ve alınan bu maddelerin arasında nasıl bir denge
kurulacağına ilişkin sabit içsel durumu işaret eden biyolojik denge durumudur.

Güdülerin sınıflandırılması nasıldır?

Güdüler birincil güdüler ve sosyal güdüler olmak üzere iki gruptur.

Birincil güdüler nelerdir?

Birçok organizmada ortak, öğrenilmemiş, belli bir biyolojik gereksinme
durumu ile ortaya çıkıp davranışı yönlendiren güdüler birincil dürtüler olarak
adlandırılmaktadır. Açlık susuzluk, cinsellik gibi dürtüler bütün biyolojik gereksinimler birincil dürtüler arasında yer almaktadır.

Organizmada açlık ile ilgili tepkileri yönlendiren merkez nedir?

Organizmada açlık ile ilgili tepkileri yönlendiren merkez hipotalamustur.

Cinsellik dürtüsünün açlık ve susuzluk gibi diğer birincil dürtülerden farklılaşan yönleri nelerdir?

Cinsellik dürtüsünün açlık ve susuzluk gibi diğer birincil dürtülerden farklılaşan yönleri bulunmaktadır. Açlık ve cinsellik
dürtüleri organizmanın yaşamını sürdürmesi için önemlidir. Cinsellik ise sadece türün devamının sağlaması açısından önem kazanmaktadır.  Yine açlık ve susuzluk gereksiniminin uzun süre doyurulmaması organizmanın yaşamının sonlanmasına neden olurken böyle bir durum cinsellik güdüsü için geçerli değildir. Öte yandan insanlarda cinsel güdüyü uyandıracak uyarıcı sayısı oldukça fazladır. Açlık ve susuzluk doğrudan kendileri ile ilgili uyarıcılardan etkilenirken, bazı bireyler için her tür nesne cinsel uyarıcı vazifesi görebilmektedir. Ayrıca cinsellik güdüsünün doyurulması ile organizma enerji harcarken, açlık ve susuzluk güdülerinin doyurulması ile organizmaya enerji sağlanması amaçlanmaktadır. Açlık ve susuzluk güdüsü birey istemese gereksinim olarak çoğalmaya devam eder. Cinsellik güdüsünde ise uyarılma hem birey tarafından istenilir, başlatılır ve devamında bu gerginlik giderilmeye çalışılır.

Uyarıcı kaynaklı güdüler nelerdir?

Öğrenilmemiş güdüler arasında yer alan uyarıcı kaynaklı güdüler, dış uyarıcılara daha fazla bağlı olup, çevreden bilgi edinmeye yöneliktirler. Merak etme, kurcalama gibi güdüler çevreyi araştırarak bireyi daha fazla bilgi toplamaya ve değiştirmeye yöneltir.

Sosyal güdüler nelerdir?

Açlık, susuzluk ve cinsellik gibi doğuştan sahip olunan güdülerin dışında bireyler öğrenme yoluyla yeni güdüler kazanırlar. Bireylerarası ilişkileri kapsayan bir arada bulunma, güç ve başarı gereksinimleri gibi güdüler sosyal güdülere örnektir.

Birincil güdüler ile sosyal güdülerin farkları nelerdir?

Açlık, susuzluk ve cinsellik gibi güdüler tüm canlı türlerinde ortak güdülerken, öğrenilmiş güdüler olan sosyal güdüler biyolojik gereksinmelerden etkilenmelerine rağmen toplum değerleri, yaşantısının etkisiyle şekillenmiş güdülerdir. Açlık susuzluk güdülerinin giderilmemesi bireyde biyolojik sorunlar yaratabilirken, öğrenilmiş bu tarz güdülerin giderilmemesi biyolojik sorunlara değil de daha çok bireyde sıkıntı yaratarak psikolojik sorunların yaşanmasına neden olabilmektedir.

İçsel kaynaklı ödül nedir?

Yapılan işin doğası gereği, işin kendisinin ve içeriğin ödül niteliğini taşıması birey için bir zevk ve tatmin sağlıyorsa bu tarz ödülleri içsel kaynaklı ödül olarak nitelendirmek mümkündür.

Dışşal kaynaklı ödül nedir?

Eğer davranışın gerçekleştirilmesi için dışarıdan bir ödül sunuluyor ve davranış oluşuyorsa bu durumda dışsal kaynaklı ödülden söz etmek mümkündür.

İçsel kaynaklı ödüle örnek olarak neler verilebilir?

Hızlı ve yeterli olma isteği, gelişme arzusu, araba kullanmak, bilme ihtiyacı, yüksek yerden suya atlamak, bulmaca çözmek gibi sadece alınan haz için gerçekleştirilen aktiviteler bu gruba girmektedir.

Dışşal kaynaklı ödüle örnek olarak neler verilebilir?

Örneğin bir işyerinde fazla mesaiye sadece prim ve yan ödemeler olduğu için kalan bir çalışan dışsal kaynaklı ödülle güdülenmektedir.

İnsan davranışlarını şekillendiren gereksinimleri bir piramit şeklinde en temel gereksinimlerden yukarı doğru en karmaşık olanına uzanan bir şekilde sınıflandıran kişi kimdir?

Abraham Maslow

Abraham Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisinde sırasıyla en alttan üste doğru sıralanan gereksinimler nelerdir?

Sırasıyla en alt basamaktan yukarıya doğru gereksinimler hiyerarşik olarak;
• açlık susuzluk,nefes alma, cinsellik, uyku
gibi temel fizyolojik gereksinimler,
• ailenin, işin, sahip olunan kaynakların güvenliğinin gereksinimi
• aile, sosyal grup, yakın arkadaşlık gibi ait olma ve sevgiye ilişkin sosyal gereksinimler
• değer, başarı, saygının takdir edilmesi gereksinimi
• ahlakın üstünlüğü, yaratıcılık,problem çözme gibi unsurları kapsayan kendini gerçekleştirme gereksinimi şeklinde sıralanmaktadır.

Abraham Maslow'a göre   gereksinimler hiyeraraşisinin en üst noktası hangisidir?

Maslow’a göre gereksinimler hiyeraraşisinin en üst noktası kendini gerçekleştirme basamağıdır. İnsanların çok azı bu basamağa ulaşabilmektedir. Kendini gerçekleştirme noktası bireyin elinden gelenin en iyisini ortaya koyabileceği basamağı ifade eder.