Sosyal Hizmet Kuramları 1 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal hizmetin 3 temel taşı nelerdir?

Sosyal hizmetin inşasında; bilgi, beceri ve değer temeli mihenk taşı olup, sosyal hizmet uygulaması bu üç temel üzerinde gerçekleşmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının yetkinliği için yol gösterici sayılan bilgi temelini nasıl açıklarsınız?

Sosyal hizmette yetkinlik en genel olarak ele alınacak olursa, sosyal hizmet uzmanlarının sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değer temelini uygulamaya aktarabilmesi olarak ifade edilebilir. Bu bilgi temeli sosyal hizmet uzmanının yetkinliği için yol gösterici olmaktadır.

Sosyal hizmet uzmanının hangi alanlarda yetkin olması beklenir?

Sosyal hizmet uzmanının aşağıdaki üç alanda yetkin olması beklenmektedir.
• İnsanlar ve sosyal kurumlar arasındaki ilişkilerde başlatılması, geliştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, korunması, dönüştürülmesi ve sonlandırılması gereken durumları belirlemek ve değerlendirmektir.
• Sorunları değerlendirme, ulaşılabilir amaçlar oluşturma ve olası uygun koşulları
temel alarak insanların iyilik hâlini geliştirmek için bir plan hazırlamak ve bu planı
uygulamaktır.
• İnsanların sorun çözme, baş etme ve gelişimsel kapasitelerini güçlendirmek; insanları onlara kaynak, hizmet ve fırsat sağlayacak sistemlerle bağlantılandırmak, incinebilir ve ayrımcılığa uğrayan nüfusun yararına etkili müdahalede bulunmaktır.

Beceri ile ilgili algılanan yanlış düşünce nedir?

Becerinin kişiye has olduğu ve zamanla öğrenilebilir bir sürece sahip
olmadığı görülmektedir. Genel olarak beceri ile ilgili algılanan kişiliğin bir parçası olduğu ve değişimin gerçekleşemeyeceği yönündedir. Aksine çoğu beceri öğrenilebilirdir ve zamanla edinilebilir.

Sosyal hizmet uzmanı üç düzeyde sosyal hizmet uygulaması yapmayı da gerçekleştirme becerisine sahip olmalıdır. Bunlar nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanı mikro, mezzo ve makro düzeyde uygulama yapabilmelidir. Mikro düzeyde uygulama yapabilmek bireyler ile doğrudan etkileşimi (vaka
çalışması) kapsamaktadır. Mezzo düzeydeki uygulama yapabilmek çeşitli düzeylerdeki gruplar ile düzenleme ve yürütme ile ilgili grup çalışmasını kapsamaktadır. Makro düzeyde uygulama yapabilmek topluluklara ve örgütlerle çalışmayı, toplum örgütlenmesini kapsamaktadır.

Ön değerlendirme ve planlamada sosyal hizmet uzmanın dikkat etmesi gereken husus nedir?

Ön değerlendirme ve planlamada sosyal hizmet uzmanı aşırı müdahaleci olmadan ve insanların bireysel özgürlüklerini ihlal etmeden bilgi toplamalıdır.

Mesleki yeterliğin gelişmesinde sosyal hizmet uzmanından beklenen nedir?

Mesleki yeterliğin gelişmesinde sosyal hizmet uzmanından beklenen, öğrenme sürecinin sürekliliği ve gelişimin devamlılığıdır.

Sosyal hizmet uzmanı hazırlık yapma becerisinde hangi kavramı öncül edinmelidir?

Sosyal hizmet uzmanı hazırlık yapma becerisinde “bütüncül bakış” gereği ve “çevresi içinde birey” kavramını öncül edinerek değerlendirmelerini ve hazırlık planını gerçekleştirmelidir.

 İletişimi engelleyen en önemli sorunlardan üç tanesini nasıl ifade edersiniz?

. Ön yargı ve varsayımların diğerlerinin söylediklerini ifade etmemize yön vermesine izin vermek,
• Gerçekten dinlemek için gereken zaman harcamamak ya da çaba göstermemek,
• Karşımızdakinin izni olmadan onun adına konuşmak,

Sosyal Hizmet Uzmanı analiz ettiği sorunu hangi aşamaları izleyerek çözümleme sürecini tamamlamaktadır?

Söz konusu aşamalar şu şekildedir:

 .  Sorunu ve var olan müracaatçı sistemini tanıma ve tanımlama,
• Veri toplama,
• Durum saptama ve hareket planını yapma,
• Müdahaleyi gerçekleştirme,
• Değerlendirme,
• Sonuçlandırma

Savunucu olarak sosyal hizmet uzmanının rolünü nasıl açıklarsınız?

Savunucu olarak sosyal hizmet uzmanı; kaynakların müracaatçıların ihtiyaçlarını karşılaması için onların hakları için savunuculuk yapmakta ve kaynak paylaşımı sürecinin tüm müracaatçılar için açık ve adil sağlanması için çabalamaktadır. Sosyal hizmet uzmanı aynı zamanda müracaatçının kendi kendisinin savunucusu olması yönünde yardımcı olmaktadır

Vaka yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanının rolünü nasıl açıklarsınız?

Vaka yöneticisi olarak sosyal hizmet uzmanı; müracaatçının belirlenmesi ve yönlendirilmesi, müracaatçının değerlendirilmesi, hizmet/tedavi planlaması, bağlantılandırma ve hizmetlerin eş güdümü, takip ve hizmet sunumunu gözleme, müracaatçının desteklenmesi gibi rolleri üstlenmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının sonlandırma becerisine sahip olması neden çok önemlidir?

Sosyal hizmet uzmanının sonlandırma becerisine sahip olması çok önemlidir, çünkü müracaatçı sosyal hizmet uzmanı ile müdahalenin bitme sürecinde bir kayıp yaşama duygusuna kapılabilir. Müracaatçının sosyal hizmet uzmanına bağımlılık duyması ve sonlandırma aşamasının gerçekleşmesinin müracaatçı tarafından istenmemesi çok kritik bir durumdur. Bu durum yeni sorunlara neden olabilir. Bu anlamda sosyal hizmet uzmanı müracaatçıya duygularını, endişelerini açığa vurması için fırsat vermelidir ve gerektiğinde yardım ve desteğin devam edeceği konusunda garanti verebilecek bir altyapı hazırlamalıdır. Sonlandırma süreci sosyal hizmet uzmanı ve müracaatçı için kritik hâl alabileceğinden
sosyal hizmet uzmanının bu süreci sonlandırma becerisine sahip olması gerekmektedir.

Dinleme becerilerinin kapsamı neleri içermektedir?

İçeriği şöyle maddelenebilir:

Dinleme becerileri
- Dikkatli dinleme – sözlü ve sözsüz davranışlara dikkat etmek
- Başka sözcüklerle ifade etme – temel mesajları yanıtlamak
- Açıklama – Kendini açmak ve tartışmaya odaklanmak
- Algı kontrolü – İşitmenin doğruluğunu belirlemek

Sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyla görüşmede dikkat etmesi gereken önemli noktalar nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyla görüşmede dikkat etmesi gereken önemli noktalar aşağıdaki gibidir:
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçının esas mesajını tespit etmek üzere dinlemeli.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıya esas mesajın açık bir özetini yeniden ifade etmeli.
• Sosyal hizmet uzmanı başka sözcüklerle ifade etmenin anlayışı desteklemesi açısından
doğruluğunu ve yararlılığını onaylayan veya reddeden bir ipucu gözlemeli veya bir tepki
istemeli.

Sosyal hizmet uzmanının liderlik becerisini yerine getirmede amacı nedir?

Sosyal hizmet uzmanının liderlik becerisini yerine getirmede amacı,
müracaatçıyı açık iletişime teşvik etmektir. Özellikle bu beceride sosyal hizmet uzmanı görüşmenin başlangıcında iletişimin başlaması için çaba sarf etmektedir.

Sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyla görüşmede soru sormada dikkat etmesi gereken önemli noktalar nelerdir?

Sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyla görüşmede soru sormada dikkat etmesi gereken önemli noktalar aşağıdaki gibidir:
• Sosyal hizmet uzmanları müracaatçıya “evet” veya “hayır” ile yanıtlanamayan açık sorular sormalı.
• Sosyal hizmet uzmanı bilgi sağlamaktan ziyade müracaatçının aydınlanmasına yol açan sorular sormalı.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıya çok sayıda soru sormamalı.

Sosyal hizmet uzmanının yansıtma becerisinde düştüğü hataları nasıl ifade edersiniz?

Sosyal hizmet uzmanının yansıtma becerisinde düştüğü yaygın hatalardan biri, yansıtma biçiminin tek düze olmasıdır. Sosyal hizmet uzmanı duyguları yansıtmada ya da içeriği yansıtmada hep aynı sözel ifadeyi kullanmamalıdır.  Bir başka hata zamanlamadır. Görüşmenin her aşamasında ya da başında sürekli yansıtma ifadeleri kullanırsa sosyal hizmet uzmanı sağlıklı bir görüşme gerçekleşemez.  Sosyal hizmet uzmanı, müracaatçının dile getirdiği duygu ifadelerini yeniden dile getirmede aşırıya kaçarsa ya da görüşmeyi daha da derinleştirirse sosyal hizmet uzmanının bu tavrı görüşmeyi geriletebilir. Sosyal hizmet uzmanının yansıtmada düştüğü bir başka hata dil kullanımıdır. Sosyal
hizmet uzmanı müracaatçının kültürel özellikleri ve eğitim seviyesini göz önünde bulundurarak sözel ifadelerini gerçekleştirmelidir (Brammer ve MacDonald, 1999). 

Sosyal hizmet uzmanı meydan okuma becerisinde öncelikle hangi noktalara dikkat etmelidir?İki noktayı yazınız.

• Sosyal hizmet uzmanı olarak kendinde duyguları fark etmeli.
• Sosyal hizmet uzmanı kendindeki duyguları tanımlamalı ve onları müracaatçı ile
paylaşmalı.

Sosyal hizmet uzmanın yorumlama becerisinde hangi noktalara dikkat etmelidir?

İki noktayı yazınız.

• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıların temel mesajlarını araştırmalı.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıların temel mesajlarını müracaatçılara farklı sözcüklerle ifade etmeli.

Sosyal hizmet uzmanının özetleme becerisini nasıl tanımlarsınız?

Sosyal hizmet uzmanının özetleme becerisi, müracaatçının söylediklerine (içerik), nasıl söylendiğine (duygu) ve ifadelerin amaç, zamanlama ve etkisine
(süreç) dikkati içermektedir. Özetleme pek çok fikir ve duyguyu bir tartışma bölümünün veya görüşmenin sonunda tek bir ifadeyle birleştirmeyi kapsamaktadır.

Doğrudan sosyal hizmet uygulaması becerilerinde bire bir ilişkilerin önemini nasıl açıklarsınız?

Doğrudan sosyal hizmet uygulaması becerileri aslında insanlarla bire bir kurulan
ilişki ve etkileşimle açıklanabilmektedir. Bire bir ilişkilerde kullanılan sıcaklık, içtenlik, sabır, duyarlılık, empati, yardım etme isteği, nezaket ve kişinin kendine yönelik farkındalık geliştirmesi gibi temel beceriler, aynı zamanda örgütlerle, toplumla ve politika düzeyinde sosyal hizmet uygulamaları yaparken de kullanılması gereken ve kullanılabilen becerilerdir.

Bilişsel becerileri sosyal hizmet uzmanlığı açısından nasıl açıklarsınız?

Sosyal hizmet uzmanlarının etkileşimsel ve bilişsel becerilere sahip olması gerekmektedir. Bilişsel beceriler; belli bir durum içinde bireyler hakkında düşünürken, kişi ve durum hakkında anlayış geliştirirken, müdahalede kullanılacak bilgiyi belirlerken, müdahaleyi planlarken ve değerlendirme yaparken kullanılan beceriler olarak tanımlanmaktadır.

Sosyal hizmet uzmanının duyguların yönetilme becerisinin önemini nasıl açıklarsınız?

Sosyal hizmet uzmanının bir diğer becerisi duyguların yönetilme becerisidir. Sosyal hizmet uzmanı sürekli duygusal yükü olan, güçlükleri deneyimleyen insanlarla çalışmaktadır. Bu durum hem uzmana hem de müracaatçıya değişim sürecinde bir duygu yükü olarak yansıyabilir. Burada sosyal hizmet uzmanı duygularının yönetimini iyi yapabilmeli ve bu süreçte müracaatçı ile süreci iyi yönetmelidir.

Sosyal hizmet uzmanlarının örgütlerle ve toplumla sosyal hizmet uygulaması yapabilmesi için gerekli olan becerilerini nasıl örneklersiniz?

Sosyal hizmet uzmanlarının örgütlerle ve toplumla sosyal hizmet uygulaması yapabilmesi için gerekli olan becerileri; sonuçları değerlendirme, fon oluşturma,
bütçe oluşturma, müzakere yapma, aracılık yapma, karar vericileri etkileme, gereksinimleri değerlendirme, planlama ve eş-yönetimlerle çalışma olarak sıralanabilir.