Sağlık Kurumları Yönetimi 2 Dersi 6. Ünite Özet

Grup ve Ekip Kavramı

Ekip, bir hedefe ulaşmak için sürekli etkileşim ve yardımlaşma içinde bulunan iki veya daha fazla bireyden oluşan bir birimdir.

Grup, bir hedefe ulaşmak için birbirleri ile bağımlı şekilde etkileşim içinde olan iki veya daha fazla bireyden oluşmaktadır.

Grup ve ekip arasındaki farklar sayfa 147’de Tablo 6.1’de özetlenmiştir.

Grup Çeşitleri

Biçimsel Olmayan Gruplar : Biçimsel olmayan gruplar örgütün üyeleri tarafından oluşturulan gruplardır.

Biçimsel Gruplar : Amaçları açıkça belli olup, bu amaçlara uygun olarak oluşmuş ve örgütlenmiş gruplar biçimsel gruplardır.

Etkili Ekiplerin Özellikleri

1. Doğal ve rahat bir atmosfer
2. Ortak bir amaç
3. Olumlu ve açık iletişim
4. Grup kendi işlevlerinin bilincindedir.
5. Katılımcı bir liderlik biçimi
6. Ortak bir sorumluluk
7. Görev odaklı bir çalışma
8. Uzlaşma yoluyla karar alma
9. Yaratıcılık
10. Çatışma

İş Ekiplerinin Çeşitleri

Bütün örgütlerde ve özellikle de sağlık kurumlarında iş ekiplerinin birçok farklı çeşitleri vardır. Bunlar;

İş Ekipleri: Bunlar çoğu kişinin bu ekip modelini duyduklarında ekip çalışması olarak düşündükleri şeydir.

Proje Ekipleri : Özel bir problem veya konu üzerinde çalışmayı kolaylaştırmak için oluşturulurlar.

Çapraz Fonksiyonel Ekipler : Örgüt içerisinden farklı iş birimlerindeki veya mesleklerdeki kişileri, fikirleri, bilgi ve deneyimleri paylaşmak, yeni fikirler üretmek ve problemleri çözmek üzere bir araya getirmektir.

Kendi Kendini Yöneten Ekipler : Belirlenen amaçlarına ulaşmak için kendi faaliyetlerini ve kaynaklarını yöneten ekiplerdir.

Sanal Ekipler : Sağlık alanındaki sanal ekipler hızla artmaktadır ve yöneticiler için ilgilenilmesi gereken çok önemli bir alandır.

Grup Gelişiminin Aşamaları

Oluşturma: Ekip gelişiminin ilk evresi sırasında, üyeler birbirlerine, ekibin amacına ve sınırlarına aşina olurlar.

Hareketlenme-Tartışma : Ekip rolleri ve hedefleri netleştirme çabasındadır.

Norm Oluşturma : Bu evre sırasında ekip daha birbirine bağlı ve birleşmiş hale gelir.

Yapma-Uygulama : Bu aşamada ekip görevlerini yerine getirmeye başlamıştır.

Dağılma : Geçici ekiplerin üstlendikleri görevlerin tamamlanması ile ekip üyelerinin çalıştıkları birimlere ya da faaliyet alanlarına geri dönmeleri ile gerçekleşir.

Ekiplerin Başarısını Etkileyen Temel Faktörler

Çevre : Bir ekibin faaliyetlerini etkileyen mevcut koşulları ve faktörleri ifade eder.

Liderlik: Gruplarda liderlik bireylerin, ekibin hedeflerine ulaşılmasında diğer üyeleri etkileme yetenekleri anlamına gelir.

Ekip Rolleri: Bazı ekipler rollerinin net bir şekilde belirlenmemiş olması nedeniyle misyonlarını tamamlayamazlar.

Ekip Büyüklüğü : Genel olarak, ekip büyüklüğü ile etkililik arasında ters “U” şeklinde bir ilişki olduğuna, böylece çok az veya çok fazla üyenin ekip performansını azalttığına inanılmaktadır.

Üye Rolleri : Görevle İlgili Roller:

1. Öncü
   • Bilgilendirici
   • Bilgi arayıcı
   • Özetleyici/koordinatör
   • Eleştirmen
2. İlişkilere Yönelik Roller
   • Uyum sağlayıcı
   • Kapıcı
   • Cesaretlendirici
   • Standart Koyucu
   • Takipçi
3. Kişisel Roller
   • Engelleyici
   • Hükmedici
   • Prens/Prenses
   • Kaçak
   • Saygınlık Arayan

Ekip Kompozisyonu : Grup kompozisyonu üyelerin yaşı, mesleği, cinsiyeti, çalışma süresi, yetenekleri, kişilikleri ve deneyimleri gibi birkaç boyutta çeşitlenebilir.

Statü Farklılıkları: Statü bir grup tarafından bir bireye yönlendirilmiş değer ölçümüdür.

Ekip Normları: Bir norm ekip üyeleri tarafından paylaşılan ve üye davranışlarını düzenleyen bir standart olarak tarif edilir.

Ekip Bağlılığı: Ekip bağlılığı için çok çeşitli tanımlar mevcuttur, bunların çoğu bir grup üyelerinin diğer üyelere çekici gelmesi ve bu nedenle de grup içinde kalmak açısından motive olma derecesine odaklanmaktadır.

İletişim Yapısı : Bir grubun üyeleri bilgi alış-verişi yapamıyorsa etkili olarak bir ekip gibi işleyemez.

Görevin Karşılıklı Bağımlılığı:

Bütünleyici Karşılıklı İlişki : Üyeler arasında etkileşim gerekmeksizin her üyenin grup çıktısına bir katkıda bulunduğu bir durumu ifade eder.

Ardışık Karşılıklı Bağlılık : Bir grup üyesinin diğerinden önce hareket etmesinin gerektiği bir durumu ifade eder.

Çok Yönlü Karşılıklı Bağımlılık : Her üyenin çıktılarının diğerleri için girdiler haline geldiği bir durum; bu yüzden, her üye diğeri için bir beklenmedik olay halini alır.

Ekip Bağımlılığı: Ekip üyelerinin iş veya işe bağlı etkinlikleri yaparken bir grup olarak tanı koydukları, sorun çözdükleri ve işbirliği yaptıkları bir durumu ifade eder.

Ekiplerin Sorunlu Yönleri

Grup Düşüncesi

Grup düşüncesi, ekipte hatalı karar verme mekanizmasının gelişmesi anlamına gelir.

Grup düşüncesinin bulunduğunun işaretleri şunlardır:

1. Bize bir şey olmaz aldanması
2. Toplu rasyonalizasyon
3. Ekibin doğasında bulunan ahlaka inanma
4. Rakipler ve diğerleri ile ilgili önyargılı olma
5. Doğrudan Baskı Uygulama
6. Akıl muhafızlarının kullanılması
7. Kendi kendine sansür
8. Oybirliği aldanması

Sosyal Kaytarma

Bazen grup içinde çalışmak insanları tembelleştirir, yaptıkları işe yalnız olduklarına kıyasla daha az emek vermelerine sebep olur.

Çürük Elma Etkisi

Ekip içinde beklentileri karşılamayan ve sorumluluklarını yerine getirmeyen, hatta grup amaçlarına zarar verecek şekilde davranan üyeler, diğerleri üzerinde tahmin edilemeyecek kadar olumsuz etki yaparlar.

Ekipte Baskınlık

Bazı ekip üyeleri, başkalarını etkilemek amacıyla kendi varlıklarını ve üstünlüklerini hissettirme çabası içine girebilirler.

İşlevsel Olmayan İşbölümü

Çoğu zaman ekip üyeleri yapacakları işi küçük parçalara böler ve herkesin kendi bölümünden sorumlu olmasını isterler.

Sağlık Kurumlarında Gruplar Arası İlişkiler ve Çatışma

Çatışma Kavramı

Çatışma, kişi ve grupların kendi aralarında anlaşmazlık, farklılık ya da birbirine uymama şeklinde kendini gösteren dinamik bir süreçtir.

Rekabet; yarışma halindeki tarafların amaçlarını uzlaştırmanın mümkün olmadığı ancak hedefe varmada birinin diğerine müdahale edemediği durumları ifade eden bir kavramdır.

İşbirliği ise; iki ya da daha fazla kişi ya da grubun ortak amaçlara ulaşmak üzere birlikte çalışmaları anlamına gelir.

Örgütlerde ortaya çıkan çatışmalar çeşitli şekillerde sınıflanabilir.

- Yıkıcı ve Yapıcı Çatışmalar

- Ortaya Çıkış Şekillerine Göre Çatışmalar

1. Potansiyel Çatışma
2. Algılanan Çatışma
3. Hissedilen Çatışma
4. Açık Çatışma

- Organizasyon İçindeki Yerlerine Göre Sınıflama

- Çatışmaya Taraf Olacaklarla İlgili Sınıflama
a. Kişinin Kendi Kendiyle Çatışması
b. Kişiler Arası Çatışma
c. Kişiler ve Grupların Çatışması
d. Gruplar Arası Çatışma
e. Örgütler Arası Çatışma

Çatışmaya İlişkin Görüşler

Bu konudaki görüşler geleneksel, davranışçı ve etkileşimci olarak üç grupta toplanabilir.

Geleneksel görüşe göre, örgütlerde görülen bütün çatışmalar yıkıcıdır ve yönetimin bir görevi de örgütü çatışmalardan korumaktır.

Davranışçı görüş , çatışmayı örgütsel yaşamın bir gerçeği olarak kabul eder.

Etkileşimci görüşe göre , örgütler nasıl bir yapılanma ve işleyişe sahip olurlarsa olsunlar ortaya çıkan çatışmaların kaçınılmaz ve hatta bazen gerekli oluşumlar olarak ele alınması en sağlıklı yoldur.

Gruplar Arası Çatışmanın Nedenleri

1. Gruplar arasında karşılıklı bağlılık
2. Grup rolü ve görev belirsizliği
3. İş yapma biçiminde gruplar arası farklar
4. Gruplar arası amaç uyumsuzluğu
5. Grup kültüründeki farklılıklar
6. Kaynaklar için yarışma

Gruplar Arası Çatışmanın Sonuçları

Örgütsel çatışmanın gruplar arasındaki ve grup içi etkileşimi nasıl etkilediği aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

Çatışan Gruplarda Neler Olmaktadır?

Her grup daha sıkı bir şekilde bütünleşmekte ve üyelerinden daha fazla sadakat görmektedir.

Çatışan Gruplar Arasında Neler Olmaktadır?

Her grup, öteki grubu tarafsız bir nesne olmaktan çok düşman gibi görmektedir.

Grupl ar Arası Çatışmayı Yönetmek İçin Str atejiler

Çatışmadan Korunma ve Azaltma
a. Örgütün bir bütün olarak amaçları ve etkinliğinin vurgulanması
b. Belirli ve iyi tanımlanmış görevler verme
c. Ortak bir düşmana yönelim
d. Ortak hedef ve amaçlar geliştirmek

Çatışmayı Uyarma Teknikleri
a. Dışardan yeni elemanların getirilmesi
b. Örgütte iletişim alanında yeni düzenlemeler
c. Örgütü/Ekibi yeniden yapılandırma
d. Rekabetin teşvik edilmesi
e. Uygun yöneticilerin seçimi

Çatışmayı Çözme Teknikleri

Yöneticinin izleyebileceği çözüm yöntemleri:

• Kaçınma
• Müşfik Yaklaşım
• Rekabetçi Yaklaşım
• Taviz Verme
• İşbirliği