Tıp Terimleri Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Dilin bilimsel tanımı kim tarafından ortaya atılmıştır?

Dilin bilimsel tanımı, ancak 20. yüzyılın başlarında Kıta Avrupası yapısalcılarından İsviçreli dil bilimci Ferdinand de Saussure’ün, dil ve iletişimin temel taşı olarak kabul edilen sözcüğü tanımlaması çabasıyla ortaya atılmıştır.

Sözcükler temelde nasıl ortaya çıkmaktadır?

Sözcük temelde, bir kavramla bir ses imgesinin birbirine bağlanmasından doğar; yani düşüncenin, ya da başka bir deyişle zihinsel tasarımın, iletişim için somutlaştırılması
amacıyla ses ile ilintilendirilmesinden ortaya çıkar.

Dil biliminin çekirdeğinde bulunan ve günümüzde kuramsal dil bilimine ait olan temel alt alanlar nelerdir?

Dil biliminin çekirdeğinde bulunan ve günümüzde kuramsal dil bilimine ait olan temel alt alanlar sırasıyla aşağıda verilmiştir:

1. Ses bilgisi ve Ses bilimi (Phonetics and Phonology)
2. Biçim bilimi (Morfology)
3. Gösterge bilimi (Semiotics)
4. Sözcük bilimi (Lexicology)
5. Terim bilimi (Terminology)
6. Anlam bilimi (Semantics)
7. Köken bilimi (Etymology)
7. Edim bilimi (Pragmatics)
8. Söz dizimi (Syntax)

Dil biliminin mesleklere yönelik uygulamalı alt alanları nelerdir?

Dil biliminin kuramsal olduğu gibi mesleklere yönelik bir dizi uygulamalı alt
alanları da vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
1. Sözlük bilimi (Lexicography)
2. Nöro dil bilimi (Neurolinguistics)
3. Psiko dil bilimi (Psycholinguistics)
4. Bilişsel dil bilimi (Cognitive Linguistics)
5. Klinik dil bilimi (Clinical Linguistics)
6. Adli dil bilimi (Forensic Linguistics)
7. Toplum dil bilimi (Sociolinguistics)
8. Derlem dil bilimi (Corpus Linguistics)
9. Bilgisayarlı dil bilimi (Computational Linguistics

Terim sözlük bilimi nedir?

Terim sözlük biliminde, belli bir bilim dalına özgü terimler toplanır, sistematikleştirilir ve kullanıma sunulur. terim sözlük bilimi terimsel sözlüklerin oluşumu, birbirine olan farklılıkları, terimbankaları, ölçünleştirme v.s. ile ilgili konuları uygulamalı olarak incelemektedir.

Terim nedir?

Terim bir veya birden fazla sözcükten, tamlamadan (örneğin (tur) bilgisayar) veya simge gibi değişik öğelerden oluşabilir. Terimler, kavramlar hakkında konuşulurken kullanılan sembollerdir. ISO/R 1087-1969’a göre terim “bir kavram için kullanılan sesli veya yazılı olarak (yani harfler vasıtasıyla) ifade edilen semboldür. Terimler tek bir sözcükten oluşabileceği gibi bir tamlamadan da oluşabilir”. ISO 1087-1990’a göre ise terimler “bilimsel dile ya da teknik dile (ÖD’ye) özgü tanımlanmış bir kavramın dilsel ifadesidir”.

Terimler nitelik bakımından hangi özellikleri taşımalıdır?

Terimler nitelik bakımından:
1. Saydam,
2. Salkımlı (düzenli, sistematik),
3. Tutarlı (eşanlamlısız),
4. Bağlamsız/biricik (tekanlamlı ve tekadlı),
5. Elverişli (ekonomik),
6. Yerel ve
7. Güncel
olmalıdırlar.

Salkımlı terim nedir?

Terimleri bir düzen ilişkisi içinde oluşturmak bir bilim dalına özgü kavramların birbirlerine olan ilişkisini de yansıtır. Salkımlılık, yeni oluşturulan terimlerin var olan terimler ile kavram ve terim sistemleri bakımından uyumluluğunu gerektirir. Böylece,
ilişkili oldukları terimler ile yapısal anlamda türdeşlik (paralellik) sağlamış olurlar.

Tutarlı terim nedir?

Bir terimin tutarlı olabilmesi için, var ise eş anlamlılarının ortadan kaldırılması, henüz daha yok ise eş anlamlılarının hiç oluşturulmaması, ya da oluşumunun engellenmesi gerekir. Böylece, terimler tekadlılık niteliği taşır hale getirilebilir.

Gelişmekte olan birçok ülkenin yetersiz bilimsel ve teknik terim varlığı ile ilgili olarak terim bilimcilerin görevi nedir?

Gelişmekte olan birçok ülkenin (ve belki de dilin) bilimsel ve teknik terim varlığı yetersiz kalmaktadır. Ulusal benlik ile dil arasında çok sıkı bir bağ olduğundan terim bilimcilerin görevi, bu sorunu şu iki yöntem ile çözmektir:
1. Başka bir dilden terim ödünç almak, yani ödünçlemek (örneğin televizyon, radyo, lazer, anestezi gibi) veya ödünç çeviriler yapmak yerine, yeni terimler oluşturarak ulusal dilin özelliklerini korumak.
2. Bir dilin bilimsel dilini ve teknik terim varlığını başka bir dilin boyunduruğundan kurtarmak için yabancı terimlerden arıtmak.

Bilim dilini ölçünleştirme ne şekilde gerçekleşmektedir?

Bilim dilini ölçünleştirme, yani standartlaştırma, şu şekilde gerçekleşir:
1. Kullanılması yeğlenen terimler seçilir,
2. Söz konusu terimlerin sistematik oluşumu sağlanır ve
3. Yeğlenen terimlerin ulusal, uluslararası ve profesyonel ölçünler (standartlar) gereği
yaygınlaştırılması sağlanır.

Türk Dil Devriminin aşamaları nelerdir?

Bilindiği gibi, Türk Dil Devrimi üç aşamalı bir devrimdir ve Atatürk’ün gerçekleştirebildiği son devrim olma niteliğine sahiptir. Yazı Devrimi ile başlayan (1), halkın konuşma ve yazma dilinin özleştirilmesi ve sadeleştirilmesi ile devam eden (2),
sonunda bu çalışmaların bilim ve sanat diline yansıması sağlanan (3) bir devrimdir bu.

"arteriAE", "CAEcum", "anAEmia" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılış kuralları nasıldır?

Okunuş ve Yazılış: AE = E
arteriAE (arteriye): atardamar
CAEcum (sekum): kör bağırsak
anAEmia (anemi): kansızlık

"AUris", "AUtolysis", "AUto" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılış kuralları nasıldır?

Okunuş ve Yazılış: AU = AV / O
AUris (avris): kulak
AUtolysis (otoliz): hücrenin kendi kendini eritmesi
AUto (oto): otomatik

"OEsophagus", "nEUron", "OEdem", "EUphoria" terimlerinin Türkçe okunuş ve yazılışları nasıldır?

Okunuş ve Yazılış: OE = Ö / EU = Ö
OEsophagus (ösofagus): yemek borusu
nEUron (nöron): sinir hücresi
OEdem(a) (ödem): sıvı toplanması
EUphoria (öfori): zindelik hissi

Kaynaşma harfi nedir?

İki kök bir veya en fazla iki harf ile birleşir. Bu harf, çoğunlukla “o”, bir kökü veya ön eki ya da son eki bir diğer köke de bağlayabilir.
Kardi|y|ak
Kardi|y|o|grafi

Numaralar ile ilgili "prim/i-", "multi-", "diplo" ve "quadri" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

prim/i- = ilk

multi- = çok

diplo- = iki kat, duble

quadri- = dört, dörtlü

Yön belirten "ab-", "ad-", "dia- " ve "per-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

ab- = uzaklaşmak

ad- = yakınlaşmak

dia- = bir şeyden geçerek

per- = bir şeyden geçerek

Büyüklük/Derece ile ilgili "pan-", "izo-", "neo-" ve "psödo-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

pan- = hepsi

izo- = aynı,benzer

neo- = yeni

psödo- = yalancı, sahte, gerçek olmayan

Zaman ve yön gösteren "dextr/o-", "sinistr/a-", "bradi-" ve "taşi-" ön eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

dextr/o- = sağ

sinistr/a- = sol

bradi- = yavaş

taşi- = hızlı

Hareket sistemine ait "osteosit", "artralji", "kondri", "miyalji"  köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

osteosit = kemik hücresi

artralji = eklem ağrısı

kondr, kondri = kıkırdak

miyalji = kas ağrısı

Sindirim sistemine ait "farink", "enterit" ve "yeyun" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

farink, faringo = boğaz, yutak

enterit = ince bağırsak iltihabı

yeyun, yeyuno, yeyunum = boş bağırsak / ince bağırsağın ikinci kısmı

Dolaşım sistemine ait "kardiyalji", "vasodiletasyon", "lyenit" ve "lökositoz"  köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

kardiyalji = kalp bölgesinde hissedilen ağrı, kalp ağrısı

vasodiletasyon = kan damarlarının genişlemesi

lyenit = dalak iltihabı

lökositoz = kanda akyuvarların artması

Sinir sistemine ait "serebr", "ensefalit", "miyelosit" ve "meningoraji" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

serebr, serebro = beyin

ensefalit = beyin yangısı

miyelosit = ilik hücresi

meningoraji = beyin ve omurilik zarlarının içine kanama olması

Duyu organlarına ait "okül", "dermatoplasti", "odyo", "naso" ve "rinorraji" köklerinin Türkçe karşılığı nedir?

okül, okülo = göz

dermatoplasti = derinin onarılma ameliyatı

odyo = işitme, ses

nas, nasi, naso = burun

rinorraji = burun kanaması

Hastalık ile ilgili "-malazi", "-sel", "-oma" ve "-pleji" son eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

-malazi = yumuşama

-sel = fıtıklaşma

-oma = tümör

-pleji = felç

Tanısal işlemlere ait "-grafi", "-skopi" ve "-metri" son eklerinin Türkçe karşılığı nedir?

-grafi = görüntüleme

-skopi = ayna tutma

-metri = ölçme