Radyo ve Televizyonda Ölçü Bakım Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ses kayıt stüdyolarında hangi çalışmalar yapılır açıklayınız?

Ses kayıt stüdyolarında TV programı için gerekli olan anlatıcı seslerin ya da bazı basit müzik çalışmalarının kayıtları yapılabilir ve kurgulanabilir.

Günümüz dijital teknolojisine uygun olarak bir ses stüdyosunda olması gerekli başlıca ses kayıt cihaz ve donanımları nelerdir?

• Ses kayıt ve kurgularının yapılabileceği bilgisayar, bilgisayar donanımı ve yazılımları • Ses mikseri ve harici ses kartı • Yakın dinleme ses monitörleri ve kulaklıklar • Kulaklıklar için kulaklık dağıtım amplifikatörü • Mekanlar arasında sesli iletişimi sağlamak için interkom sistemi • Çeşitli kablolar, bağlantı elemanları, aksesuarlar ve ses bağlantı panelleri

Mikrofon nedir?

Mikrofonlar ses kayıtlarının vazgeçilmez araçlarıdır. Çünkü mikrofonun olmadığı yerlerde ses kaydından da söz etmek imkansızdır. Mikrofonlarda ses sinyal iletimi kablolar aracılığıyla ya da kablosuz (telsiz) olarak yapılır.

Ses kayıtları için gerekli olabilecek cihaz ve donanımlar başlıca hangi ana başlıklar altında toplanır?

Ses kayıtları için gerekli olabilecek cihaz ve donanımlar başlıca şu ana başlıklar altında toplanabilir: • Mikrofonlar ve mikrofon aksesuarları • Ses mikserleri • Ses kayıt cihazları • Hoparlör ve kulaklıklar • Ses kablo, fiş ve konnektörleri • Malzeme taşıma çantaları

Televizyon stüdyolarında hangi amaca uygun ekipmanlar olmalıdır?

Televizyon yapım ve yayın stüdyoları yerleşik aydınlatma, görüntü ve ses sistemlerinin bulunduğu çekim mekânlarıdır. Bazı karmaşık televizyon yapımlarında dış çekim malzemeleri de stüdyolarda kullanılır. Örneğin televizyon stüdyolarında her ne kadar ses mikserleri bulunsa da, çekimlerde takviye amaçlı portatif bir ses mikserinden de yararlanılabilir. Fakat yerleşik sistemlere sonradan eklenebilecek cihazlar sisteme uyumlu olmalıdırlar. Aksi halde yapılan işin kalite bütünlüğünde sorunlar yaşanır.

EFP çekim çalışması nedir, açıklayınız?

Televizyon yapımlarında çekim çalışmaları EFP ve ENG olmak üzere başlıca iki grupta toplanabilir. EFP kamera kullanılarak yapılan çekimlerde ses ile video sinyalleri kameradan ayrı olarak bir video kayıt cihazına yapılır.

Stüdyo dışı mekan nedir, tanımlayınız.

OB araç kullanımı hariç, televizyon yapımlarında stüdyo dışı mekanlar genel olarak “ENG yapımlar” olarak da tanımlanır. Ses kayıtları doğrudan ENG kameraya yapılır. Bazı özel durumlarda ayrı bir ses kayıt cihazı da kullanılabilir.

Depo görevlisinin sorumlu olduğu başlıca konular nelerdir?

Bir depo görevlisi başlıca şu işlerden sorumlu olmalıdır: • Ses kayıtla ilgili bütün malzemeleri tanımalıdır. • Depodaki bütün malzemelere sahip çıkmalıdır. • Depodaki malzemeleri özelliklerine göre sınıflandırmalı ve düzenlemelidir. • Depoya giren çıkan malzemeleri yazılı tutanaklarla takip etmelidir. • Eksik ya da arızalı malzemeler hakkında rapor tutmalı ve ilgili birim amirine bildirmelidir. • Teknik elemanlara ya da teknik servise gönderilen arızalı malzemeleri takip etmelidir. • Pil ya da aküleri şarj etmelidir. • Depo alanının temizliğini yaptırmalıdır. • Depo görevlisi mümkün olduğunca ilgili alanda teknik eğitim almış kişilerden seçilmelidir.

Ses malzemelerinin çalışma alanları nasıl sıralanır?

• Televizyon stüdyoları • Ses stüdyoları • Stüdyo dışı mekanlar

Mikrofon klipsleri ne işe yarar, tipleri nelerdir?

Mikrofon klipsleri, mikrofonların giysilere ya da mikrofon sehpaları gibi yerlere tutturulmasında kullanılırlar. Klipslerin, mikrofonlara ve kullanım yerlerine göre değişik modelleri vardır. Özellikle yaka mikrofonlarında kullanılan rüzgarlık ve klipsler çok küçük yapıdadırlar.

Ses stüdyoları ne işe yarar?

Ses stüdyoları, bir televizyon programına ait seslerin kaydedildiği ya da bazı basit müzik kayıt çalışmalarının yapıldığı ve kurgulandığı mekanlardır. Televizyon stüdyolarına ait ses reji odalarında olduğu gibi, ses stüdyolarında da mekanın fiziksel yapısı oldukça önemlidir.

OB-Van çekim araçlarının özellikleri nelerdir?

Televizyon stüdyolarının dışında OB-Van gibi çekim araçları da kullanılır. OB araçlar, ses reji dahil bir TV stüdyosunun küçültülmüş kontrol odası gibidir. Aracın fiziksel büyüklüğüne uygun olarak birimlere ait çalışma alanları oluşturulur ve teknik cihazların yerleşimleri yapılır. Yerleşik düzene sahip TV stüdyolarından en büyük farkı, çekim mekanlarının stüdyo dışında olmasıdır.

Mikrofon kullanımında işin kalitesini artırmak ve kolaylık sağlamak amacıyla kullanılan yardımcı aksesuarlar nelerdir?

• Mikrofon rüzgarlıkları ve klipsler • Mikrofon sehpaları • Phantom besleme üniteleri

Mikrofonlar çalışma prensibine göre hangi başlıklar altında sıralanır?

• Elektromanyetik prensiple çalışan mikrofonlar o Dinamik ve şerit mikrofonlar • Elektrostatik prensiple çalışan mikrofonlar o Kondansatör ve elektret mikrofonlar

Stüdyo dışı mekanlarda cihazlarla ilgili olarak nelere dikkat edilmelidir?

Stüdyo dışı mekânlarda kullanılan bütün aydınlatma, görüntü, ses cihaz ve donanımları seyyar haldedir. Çekimler için kullanılacak sistemlerin seyyar oluşu, bu sistemlerde kullanılacak olan cihaz ve donanımların kullanımını daha dikkatli hale getirmektedir. Çünkü stüdyo dışı çekimlerde bir cihazın bozulması ya da en küçük bir aksesuarın kaybolması çalışmayı sıkıntıya sokar. Bu gibi sebeplerden dolayı bütün sisteme sahip çıkmak kadar, stüdyo dışı çekimlerde ekipler arasındaki yardım ve dayanışma da çok önemlidir.

Ses reji odasında televizyon sistemine uygun olarak hangi temel cihazların bulunması gereklidir?

• Ses yayın mikseri • Ses yayın mikser çıkışının dinlendiği ses monitörleri • Ses yayın mikserinde bulunmayabilen çeşitli ses efekt üniteleri • Stüdyo kontrol odası başta olmak üzere diğer birimlerle sesli iletişimi sağlayan interkom ünitesi • Televizyon programlarında gerekli olduğunda kullanmak üzere telefon hat bağlantı ünitesi • CD çalar ve ses kayıtları için gerekli olabilecek MD ya da DAT gibi dijital ses kayıt cihazları. • Stüdyo içi hareketleri, kamera görüntülerini, program çıkışını izleyebilmek için video monitörler ve görüntü seçme paneli • Önceden kaydedilmiş görüntülere ait seslerin ses mikserine girişini sağlayan panel ünitesi

Yapımın amacına uygun ses kalitesinin yakalanması için gerekli en temel unsur nedir, nasıl sağlanır?

Çalışma alanlarına göre televizyon yapımlarında kullanılan ses kayıt cihaz ve donanımları farklılıklar gösterse de, temel amaç kaliteli ses kayıtları yapabilmektir. Yapımın amacına uygun kaliteli ses kayıtları deneyimli bir ses operatörü tarafından yapılabilir. Fakat ses kayıtlarındaki kalite, aynı zamanda ses malzemelerine düzenli ve zamanında yapılan bakımlarla da ilgilidir. Televizyon sistemlerinde kullanılan tüm malzemelerin bakım ve onarımların dan ilgili teknik elemanlar sorumlu olsalar da, her operatör kullandığı cihaz ve donanımın basit bakımlarını yapabilmelidir. Bakım, yalnızca cihazların temizliğini değil, aynı zamanda dikkatli ve özenli kullanımını da kapsar.

Mikrofonlara basit olarak yapılabilecek bakımlar ve kullanımda dikkat edilmesi gerekli hususlar nelerdir?

• Mikrofonlar nemli ortamlarda bırakılmamalı, yağmurdan korunmalı ve yıkanmamalıdır. • Mikrofonlar tozlu ortamlardan korunmalıdır. • Mikrofonlar kendi çantalarında taşınmalıdır. • Mikrofonlar çarpma, düşme ve ezilme gibi fiziksel etkilerden korunmalıdır. • Mikrofonların kapsüllerine üşenmemelidir ve açıklıklardan (aralıklardan) içeriye kürdan gibi cisimler sokulmamalıdır. • Phantom besleme gibi harici elektrik enerjisiyle çalışan mikrofonlarda, mikrofonlara uygun besleme türü uygulanmalıdır. • Mikrofonlara elle olan temastan dolayı yağ ve kir bulaşabilir. • Mikrofonların saklandığı depo mekanlarında uygun oda ısısı ve rutubetsiz bir ortam sağlanmalıdır.

Malzeme taşıma çantalarının tipleri ve özellikleri nedir?

Ses malzemeleri hem kendi çantalarında hem de sonradan satın alınan özel çantalarda taşınırlar. Malzeme taşıma çantalarının işlevsel olarak birçok çeşidi mevcuttur ve yapısal olarak iki grupta toplanabilir: • Kumaş malzemeden yapılmış çantalar • Sert plastik ya da alüminyum gibi malzemelerden yapılmış çantalar

Ses mikserinin bulunması gerekli yer neresidir?

Binanın fiziksel uygunluğuna göre, profesyonel bir televizyon stüdyo yapısında ses mikseri TV stüdyosunun kontrol odasında yer almamalıdır. Ses mikseri, stüdyo kontrol odasından bağımsız bir odada bulunmalı ve ses kayıt yönetimi (reji) bu odadan yapılmalıdır. Çünkü ses mikseri stüdyo kontrol odasında yer alırsa bazı problemler yaşanır.

Ses kalibrasyonunun amacı nedir?

Kalibrasyon yapmanın amacı şu şekilde özetlenebilir: • Ses cihazları arasındaki ses kayıt seviyesi dengelenir. • Kaydı yapılan bir program başka bir yayın kuruluşuna gönderildiğinde bant ya da diskin başındaki 1kHz test sinyaline göre cihaz üzerinde yeniden ayar yapılabilir. Böylece her iki TV kuruluşu arasında ses seviye dengesi sağlanmış olur.

XLR ses kayıt girişlerine sahip cihazlara kaç türlü ses sinyal giriş yapılabilir?

Video kameralar gibi dengeli XLR ses kayıt girişlerine sahip cihazlara iki türlü ses sinyali girişi yapılabilir: • Mic: Mikrofonlardan gelen ses sinyalleri • Line: Ses mikseri gibi mikrofon dışı ses cihazlarından gelen hat sinyaller XLR girişlerin yanında ya da hemen üzerinde genellikle üç konumlu bir düğme vardır. Bu düğme yardımıyla cihaza “mic” ya da “line” sinyal girişi yapıldığı tanıtılmalıdır.

Portatif ses kayıt sistemleri nedir, hangi bileşenlerden oluşurlar, dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Dijital formata sahip ses kayıt cihazlarında mekanik sistemlerin yerini SSD kartlar almaya başlamıştır. SSD kart ya da disklerdeki en büyük sorun yanlış türde kart seçimi, yetersiz veri işleme hızları ve verilerin yanlışlıkla silinmesidir. Bu tür ses kayıtlarında kaliteli ve işlem hızları yüksek olan kartlar tercih edilmelidir. Kartların veri depolama kapasiteleri her ne kadar büyük olsa da, ses kayıt çalışmaları bittiğinde bilgisayar gibi bir ortama aktarılarak kayıtların kopyaları alınmalıdır. Portatif ses kayıt cihazları da pil, akü ya da 220V elektrik enerjisiyle çalışabilirler. Dış mekanlarda çalışırken gerekli yedek pil ve aküler bulundurulmalıdır.

Ses mikseri kontrol odasında yer alırsa yaşanacak problemler nelerdir?

• Çekimlerde stüdyo kontrol odası diğer görevlilerden dolayı kalabalıklaşır ve ses mikserini kullanan operatör mikrofonlardan gelen sesleri sağlıklı duyamaz. Böyle bir durumda, ses operatörü miksere bağlı olan dinleme monitörlerinin ses şiddetini yükseltir ve kontrol odasında ses kirliliği oluşur. • Farklı seslerin oluşturduğu bu gürültüden dolayı diğer görevliler de işlerini sağlıklı yapamazlar. • Ses operatörü ile yapım yönetmeni arasındaki iletişimin kalitesi bozulur.

Ses stüdyoları hangi alanlardan oluşur?

Ses stüdyolarında mekanlar birbirleriyle cam bölmelerle ayrılmış iki alandan oluşur. • Stüdyo içi alan • Ses kayıt ve kurguların yapıldığı kontrol, yönetim odası

Stüdyo dışı mekanlarda kullanılan ses cihaz ve donanımları nelerdir?

Stüdyo dışı çekimlerde yapıma ait her türlü olasılık göz önünde bulundurularak ses cihaz ve donanımları hazırlanmalıdır. Bu tür çekimlerde kullanılabilecek ses malzemeleri şu şekilde sıralanabilir: • Portatif ses mikseri • Çeşitli mikrofonlar ve aksesuarları • Kulaklık • Ses kabloları ve bağlantı elemanları • Malzeme taşıma çantaları

Televizyon stüdyosuna bağlı ses reji stüdyosunun sahip olması gereken fiziksel özellikleri nelerdir?

• Ses cihazlarının yerleşimi ve ses operatörünün hareket alanı için oda uygun büyüklükte olmalıdır. • Odanın ses geçirmezlik ve ses akustik yalıtımlarının yapılması gerekir. • Odanın ısı kontrolünü ve taze hava dolaşımını sağlayan sistemler bulunmalıdır. • Odanın aydınlatma sistemi oda hava ısısını yükseltmemeli ve ses cihazları üzerinde gereksiz parlamalara neden olmamalıdır. • Odanın elektrik beslemesi ses cihazlarına uygun olmalıdır.

Malzemelerin çantalara yerleştirilerek taşınmasında uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Malzemeler fiziksel çarpmalardan ve sarsıntılardan en az derecede etkilenmelidirler. • Malzeme çantalarında mümkün olduğunca malzeme yerleştirme yuvaları ve gözleri olmalıdır. • Malzemeler çanta içinde yığılıp üst üste geleceklerse, en hassas malzemeler en üstte yer almalıdır. Mümkünse malzemeler ayrı çantalara bölünmelidir. • Araç bagajında çanta yerleşimi çok iyi yapılmalıdır. Sert çantalar en alta, kumaş çantalar en üste konulmalıdır. Sarsıntıya ve devrilmeye karşı çantalar arasında boşluklar olmamalıdır. • Çanta yapıları arazi ve hava koşullarına dayanıklı olmalıdır. • Taşıması zor ve ağır çantalarda tekerlekli çanta modelleri tercih edilmelidir. • Çantaların üzerine kesinlikle oturulmamalı, yiyecek ve içecek konulmamalıdır.

Ses mikserleri ne işe yarar, tipleri ve özellikleri nelerdir?

Ses mikserleri kullanım amaçlarına göre farklı yapılarda üretilir. Günümüzde dijital mikser kullanımı yaygınlaşmıştır. Dijital mikserler de diğer dijital cihazlar gibi yazılımlarla desteklenip çalışırlar. Stüdyo tipi ses mikserleri portatif mikserlere göre daha karmaşık yapıya sahiptirler. Özellikle stüdyo tipi dijital mikserlerin mümkünse yetkili teknik elemanlar tarafından yazılımları yedeklenmeli ve güncellenmelidir. Dijital portatif mikserler pil ya da kamera aküsüyle çalışırlar. Tek kullanımlık alkalin pil ya da kaliteli şarjlı piller tercih edilebilir. Şarjlı pil ve aküler teknik özelliklerine uygun cihazlarla şarj edilmelidir.

Hoparlör ve kulaklık kullanımında ses kayıt operatörü tarafından dikkat edilmesi gereken unsurlar nelerdir?

• Hoparlörlerin gücüne bağlı olarak, hoparlör ile operatör arasında uygun mesafe ve açı olmalıdır. • Hoparlör ya da kulaklıktan gelen ses şiddeti ne çok fazla ne de çok az olmalıdır. • Hoparlörlerin diyaframına dokunulmaz, sert cisimler değdirilmez ve silinmez, yırtılabilir. • Hoparlör ve kulaklıklara dayanamayacakları basınçta ses gücü gönderilmez, bozulurlar. • Kulaklıklar üzerinde yazılı olan “L” ve “R” (sol ve sağ) harfleri dikkate alınarak kulaklıklar takılmalıdır. • Terden dolayı kulaklık üzerinde yağ ve kir tabakası oluşur. • Özellikle spiral yapıdaki kulaklık kordonları çekilip uzatılmamalı ve kordon kulaklık ya da el üzerine sarılmamalıdır.

Ses kablo, fiş ve konnektörleri ne işe yarar, hangi tipleri vardır?

Ses sinyallerinin iletilmesinde ve cihazlar arasındaki bağlantıların yapılmasında çeşitli ses kabloları, fişler ve konnektörler kullanılır. Profesyonel analog ses sistemlerinde yaygın olarak dengeli ses kabloları ve XLR (Canon) ses konnektörleri tercih edilir. Profesyonel dijital ses sistemlerinde ise hem dengeli hem de dengesiz ses kablo ve konnektörleri kullanılır. Ses operatörü en çok XLR, TS ve TRS yapıdaki konnektör ve fişleri kullanır.

Ses kayıt cihazları arasındaki ses kayıt seviyesinin dengelenmesi işlem aşamaları nelerdir?

• Bir ses kablosu aracılığıyla ses mikseri ana çıkışı ile kayıt cihazı ses girişi arasında bağlantı yapılır. • Kayıt cihazı ses girişinde “line” (hat) giriş seçilir. • Ses mikserinde ses frekansı üretici olan osilatörden 1kHz sinyali seçilir ve ses sinyali mikser ana çıkışına gönderilir. • Ses mikseri üzerindeki ses seviye göstergesinin türüne göre ses çıkış seviye ayarı yapılır • Kablo aracılığıyla kayıt cihazının ses girişine ulaşan 1kHz test sinyalinin seviyesi, kayıt cihazı üzerindeki ses seviye gösterge türüne göre yeniden ayarlanır. • Bu kalibrasyon işleminde ses sinyali kulak yoluyla da dinlenmelidir. • Bir sorun yoksa ses mikserindeki 1kHz sinyali kapatılmadan önce, kayıt cihazındaki boş bant ya da diske 30 veya 60 saniye kadar renk skalasıyla birlikte 1kHz test sinyali kaydedilir.

Ses kayıt ile ilgili olarak özellikle stüdyo dışı mekanlarda hangi araştırmalar yapılır?

• Mekanda çekimin ses kalitesine engel olabilecek dış seslerin etkisi. • Seslerde yankılanmaya neden olabilecek mekan yüzeyleri. • Mekanın ve kullanılması düşünülen dekorun özelliklerine göre ses kablolarının geçiş yerleri. • OB-Van dışında çalışmak gerekirse, mekanda ses kayıt operatörünün konumlanabileceği alan.

TV yapımlarının çekimlerinde çekim öncesi yapılan hazırlıklar gel olarak nelerdir?

• Çekimlere başlanmadan önce teknik bir toplantı yapılır • Çekim mekanı ile ilgili olarak araştırmalar yapılır • Çekim için gerekli ses kayıt donanımı hazırlanır Hangi tip mikrofonların kullanılacağına karar verilir. • Çekim için gerekli donanımın seçiminde görevli operatörlerin, yapımın senaryosunu bilmesi gereklidir.

DAW ses kayıt sistemlerinin özellikleri nelerdir?

DAW sistemler çoğunlukla yerleşik düzene sahip stüdyo ya da ses kayıt ortamlarında kullanılırlar. Bilgisayar ve yazılım kontrollü bu dijital sistemlerde çok kanallı (multi-track) ses kayıtları ve kurguları yapılabilir. DAW sistemlerde mümkün olduğunca yüksek teknolojiye sahip iş istasyonu türünde bilgisayarlar ve donanımlar tercih edilir. Özellikle HD video çalışmalarına ait ses kurgularında ekran kartları ve işlemci hızları önem taşır.

DAW ses kayıt sistemlerinde yaşanabilecek olumsuzluklar nelerdir?

• Donanım yetersizliği ve teknik uyumsuzluklar • Amacına uygun olmayan yazılım seçimleri • Lisanssız yazılımlar ve virüsler • Verilerin silinmesi DAW sistemlerin gerekli yazılımları güncellenmeli ve özellikle kasa içi toz temizlikleri belli zaman aralıklarıyla yapılmalıdır.

Televizyon stüdyolarında ses ile ilgili cihaz ve donanımlar nelerdir?

• Telsiz mikrofonların alıcı (receiver) üniteleri ve antenleri (Telsiz mikrofonların alıcı üniteleri ses reji odasında da bulunabilir). • Stüdyo çekim mekânı ile ses mikseri arasında ses sinyal bağlantılarını sağlayan paneller (patch panel). • Ses mikserinden gönderilen ve program sesini stüdyo içine ileten dinleme monitörleri (hoparlörler). • Mikrofon asmakta kullanılan tekerlekli vinç (boom). • Çekime ait çeşitli mikrofonlar. • Çeşitli ses kabloları, bağlantı elemanları ve aksesuarlar.

ENG çekim çalışması nedir, açıklayınız?

Televizyon yapımlarında çekim çalışmaları EFP ve ENG olmak üzere başlıca iki grupta toplanabilir. ENG kameraların olduğu çekimlerde ise ses ve görüntü kayıtları doğrudan kameradaki bant ya da diske yapılır. Fakat bazı durumlarda görüntüden bağımsız ses kayıtları yapılır. Bu tür ses kayıtlarında ayrı bir ses kayıt cihazı kullanılır.

Phantom besleme ünitesi ne işe yarar, tipleri nelerdir?

Elektrostatik yapıdaki mikrofonların çalışması için kullanılan harici besleme üniteleridir. 220V ya da 9V elektrik enerjisiyle çalışan modelleri vardır. Mikrofonun bağlandığı kamera ya da ses mikserinde phantom besleme kaynağı olmadığı durumlarda kullanılırlar. 9V pil ile çalışan modellerinde alkalin türde pil kullanılmalı ve cihaz içinde pil unutulmamalıdır.

Ses kayıt cihazları nelerdir?

ENG kameralar ve diğer görüntü/ses kayıt cihazları dışında ses stüdyolarında ve çekim mekanlarında kullanılan ses kayıt sistem ve cihazlarından söz edilebilir. Bunlar: • Ses stüdyoları için DAW sistemler • Portatif ses kayıt cihazları

Depo alanlarında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Depo alanları, çoğu elektronik yapıdaki cihaz ve donanımın bulunduğu korunaklı mekanlardır. Televizyon yapım ve yayın kuruluşlarında her teknik birimine ait bir depo mutlaka olmalıdır. Depolar, cihaz ve donanımların belli bir düzen içinde korunduğu mekanlardır. Her mekan depo alanı olamaz. Çünkü depo alanları nem kontrolü, ısı kontrolü ve giriş çıkış kolaylığı gibi bazı fiziksel koşullara sahip olmalıdır Depoların fiziksel koşulları kadar cihaz ve donanımların yerleşim düzenleri de önemlidir.

Ses stüdyolarında kullanılan ses kayıt ve cihazları ile TV çekimlerinde kullanılanlar neden birbirinden farklı olmalıdır?

Ses stüdyolarında kullanılan ses kayıt cihaz ve donanımları TV çekimlerinde kullanılanlardan farklıdır. Çünkü televizyon her şeyden önce görsel bir araçtır ve ekran çerçevesinde görsel estetik önemlidir. Bu sebepten dolayı televizyon yapımlarında her mikrofon kullanılamaz. Fakat ses stüdyolarında, görsel estetik düşünülmeden, kaliteli bir ses kaydı yapabilmek için gerekli olan her türlü mikrofondan yararlanılabilir.

Mikrofon sehpalarının kullanımında en çok dikkat edilmesi gerekli durumlar nelerdir?

• Mikrofon kolu yatay konumda kullanılırken gereğinden ağır malzemeler bağlanmamalıdır • Mikrofon sehpa ayarları yapılırken kesinlikle vidalar gevşetilmeli ve yeniden gereği kadar sıkılmalıdır • Taşıma sırasında sehpaların bütün oynar aksam vidaları sıkılmalıdır • Mikrofon sehpaları tüy bırakmayan hafif nemli pamuklu bir bezle silinmeli ve kurulanmalıdır • Mikrofon sehpaları mümkünse kendi kılıflarında saklanmalı ve taşınmalıdır.

Mikrofon rüzgarlıkları ne işe yarar, rüzgarlık tipleri nelerdir?

Mikrofon rüzgarlıkları, mikrofon kapsülündeki diyaframı nefes ve rüzgar gibi olumsuz etkilerden korur ya da etkilerini en aza indirgerler. Rüzgarlıklar değişik yapıda ve malzemelerden üretilir. Örneğin sünger rüzgarlıklar, tel tipi kapsül rüzgarlıklar, zeplin rüzgarlıklar ve kürk rüzgarlıklar gibi. Sünger ve tel tipi kapsül rüzgarlıklar daha çok el tipi dinamik mikrofonlarda, yaka tipi elektrostatik mikrofonlarda ve stüdyolarda tercih edilirler. Zeplin ve kürk tipi rüzgarlıklar ise çoğunlukla “shotgun” mikrofon olarak tanımlanan tüfek tipi mikrofonlarda kullanılırlar.

Ses kalibrasyon ayarı nedir, nasıl yapılır?

Stüdyo çekimlerinde ya da stüdyo dışı çekimlerde kayıt öncesi mutlaka yapılması gereken bir ses kayıt seviye ayarı vardır. Bu ses kayıt seviye ayarı “kalibrasyon” olarak tanımlanan bir işlemdir. Ses kayıtlarında kalibrasyon işlemi videoda “color bars” olarak tanımlanan renk skalası ayarına benzetilebilir. Kalibrasyon ayarı, çekim öncesi ses kayıt cihazları arasında yapılan ses kayıt seviyesi dengeleme işlemidir. Kalibrasyon işlemi yapılmazsa, ses kayıt cihazları arasında ses seviye sorunları oluşur.

Çekimlerde kablosuz mikrofon kullanımının avantaj ve dezavantajları nelerdir?

• Kablosuz mikrofon kullanımında ses kablolarının oluşturduğu karmaşa yaşanmaz ve konuşan kişilere hareket özgürlüğü tanınır • Havadaki diğer sinyallerden etkilenebilirler. • Alıcı ve verici üniteler arasında iletişimsizlik ya da gürültü oluşabilir. • Çekim anında pil ya da aküleri bitebilir.

Ses kablolarının, fişlerinin ve konnektörlerinin kullanımlarında işlevsel olarak nelere dikkat edilmelidir?

• Ses kablolarının yumuşak dış yalıtım kılıfı olanları tercih edilmelidir. • Ses kabloları toplanırken kol kablonun dairesel yapısı bozulmamalıdır ve kabloların burulmamasına özen gösterilmelidir. • Ses kabloları toplandıktan sonra “cırt bağ” olarak bilinen bir bağlayıcı yardımıyla bağlanabilir. • Ses kablolarına kablo uzunluk metrajını ve kablo numarasını belirten numaralar takılmalıdır • Kablo, dış yalıtım kılıfının özelliğini bozmayan temizlik malzemeleriyle silinmelidir. • Kablo ek yerleri su ve toz geçirmez naylon benzeri koruyucularla sarılmalıdır. • Ses kabloları enerji kablolarının üzerine ve yakınına yerleştirilmemelidir. Üzerinde çatlak ve yarık bulunan ses kabloları tercih edilmemelidir. • Konnektör ve fiş uçları yağlı ve paslı olmamalıdır. • XLR konnektörler kilitleme mekanizmasına sahiptir. Bir cihaza takılıp çıkarılırken zorlanmamalıdır. • TS ve TRS fişler bir kilitleme mekanizmasına sahip değildir. Herhangi bir zorlamada ya da kablo gerilmesinde yerlerinden çıkarlar. Ayrıca bu tür fişlerin zamanla dişi fiş yuvalarında gevşemeler oluşur ve dişi fiş kontakları erkek fişe tam temas etmez.

EFP ve ENG kameraların arasındaki farklar nelerdir?

Televizyon yapımlarında çekim çalışmaları EFP ve ENG olmak üzere başlıca iki grupta toplanabilir. Her iki çekim türünde de aydınlatma, kamera ve ses kullanımı temelde aynı işleve sahiptir. Stüdyolarda daha çok yerleşik düzene sahip cihaz ve donanımlardan yararlanılır. Stüdyo dışı çekimlerde ise taşınabilir sistemler kullanılır. EFP kamera kullanılarak yapılan çekimlerde ses ile video sinyalleri kameradan ayrı olarak bir video kayıt cihazına yapılır. ENG kameraların olduğu çekimlerde ise ses ve görüntü kayıtları doğrudan kameradaki bant ya da diske yapılır. Fakat bazı durumlarda görüntüden bağımsız ses kayıtları yapılır. Bu tür ses kayıtlarında ayrı bir ses kayıt cihazı kullanılır

Ses malzemelerinin çalışma alanları nelerdir?

Ses kayıt dendiğinde, akla ses kaydı yapabilen cihazlar gelmektedir. Günümüzde de cep telefonlarından MP3 çalarlara kadar birçok kişisel ses kayıt cihazları mevcuttur. Fakat profesyonel televizyon yapımlarında kullanılan ses kayıt cihaz ve donanımları çok farklıdır. Aynı zamanda bu ses malzemeleri çalışma alanlarına göre de değişik yapıdadırlar. Bu çalışma alanları şu şekilde sıralanabilir: • Televizyon stüdyoları • Ses stüdyoları • Stüdyo dışı mekanlar

Bir televizyon stüdyosunun çekim alanında hangi cihaz ve donanımlar yer alabilir?

Bir televizyon stüdyosunun çekim alanında ses ile ilgili şu cihaz ve donanımlar yer alabilir: • Telsiz mikrofonların alıcı (receiver) üniteleri ve antenleri (Telsiz mikrofonların alıcı üniteleri ses reji odasında da bulunabilir). • Stüdyo çekim mekanı ile ses mikseri arasında ses sinyal bağlantılarını sağlayan paneller (patch panel). • Ses mikserinden gönderilen ve program sesini stüdyo içine ileten dinleme monitörleri (hoparlörler). • Mikrofon asmakta kullanılan tekerlekli vinç (boom). • Çekime ait çeşitli mikrofonlar. • Çeşitli ses kabloları, bağlantı elemanları ve aksesuarlar.

Ses mikseri stüdyo kontrol odasında yer alırsa ne tür problemlerle karşılaşılabilir?

Çünkü ses mikseri stüdyo kontrol odasında yer alırsa bazı problemler yaşanır. Bu problemlerden başlıcaları şu şekilde sıralanabilir: • Çekimlerde stüdyo kontrol odası diğer görevlilerden dolayı kalabalıklaşır ve ses mikserini kullanan operatör mikrofonlardan gelen sesleri sağlıklı duyamaz. Böyle bir durumda, ses operatörü miksere bağlı olan dinleme monitörlerinin ses şiddetini yükseltir ve kontrol odasında ses kirliliği oluşur. • Farklı seslerin oluşturduğu bu gürültüden dolayı diğer görevliler de işlerini sağlıklı yapamazlar. • Ses operatörü ile yapım yönetmeni arasındaki iletişimin kalitesi bozulur.

Bir ses reji odasının sahip olması gereken fiziksel özellikler nelerdir?

Bir ses reji odasının sahip olması gereken fiziksel özellikler şunlar olabilir: • Ses cihazlarının yerleşimi ve ses operatörünün hareket alanı için oda uygun büyüklükte olmalıdır. • Odanın ses geçirmezlik ve ses akustik yalıtımlarının yapılması gerekir. • Odanın ısı kontrolünü ve taze hava dolaşımını sağlayan sistemler bulunmalıdır. • Odanın aydınlatma sistemi oda hava ısısını yükseltmemeli ve ses cihazları üzerinde gereksiz parlamalara neden olmamalıdır. • Odanın elektrik beslemesi ses cihazlarına uygun olmalıdır.

Ses reji odasında televizyon sistemine uygun olarak hangi temel cihazlar yer almalıdır?

Ayrıca ses reji odasında televizyon sistemine uygun olarak aşağıda sıralanan temel cihazlar yer almalıdır: • Ses yayın mikseri. • Ses yayın mikser çıkışının dinlendiği ses monitörleri (yakın dinleme hoparlörleri). • Ses yayın mikserinde bulunmayabilen çeşitli ses efekt üniteleri (reverb ve echo gibi). • Stüdyo kontrol odası başta olmak üzere diğer birimlerle sesli iletişimi sağlayan interkom ünitesi. • Televizyon programlarında gerekli olduğunda kullanmak üzere telefon hat bağlantı ünitesi (hybrid). • CD (Compact Disc) çalar ve ses kayıtları için gerekli olabilecek MD (Mini Disc) ya da DAT (Digital Audio Tape) gibi dijital ses kayıt cihazları. • Stüdyo içi hareketleri, kamera görüntülerini, program çıkışını izleyebilmek için video monitörler ve görüntü seçme paneli (router panel). • Önceden kaydedilmiş görüntülere ait seslerin ses mikserine girişini sağlayan panel ünitesi (Dijital video sistemlerinde ses sinyali video sinyaline gömülü halde olduğundan, router panel hem görüntü hem de ses sinyal seçimini sağlar).

Ses stüdyolarında mekanlar hangi iki alandan oluşmaktadır?

Ses stüdyolarında mekanlar birbiriyle cam bölmelerle ayrılmış iki alandan oluşur: • Stüdyo içi alan • Ses kayıt ve kurguların yapıldığı kontrol odası (yönetim odası)

Günümüz dijital teknolojisine uygun olarak bir ses stüdyosunda olması gereken başlıca ses kayıt cihaz ve donanımları nelerdir?

Günümüz dijital teknolojisine uygun olarak bir ses stüdyosunda olması gereken başlıca ses kayıt cihaz ve donanımları şunlar olabilir: • Ses kayıt ve kurgularının yapılabileceği bilgisayar, bilgisayar donanımı ve yazılımları (DAW, Digital Audio Workstation, Dijital Ses İş İstasyonu). • Ses mikseri ve harici ses kartı (Bazı cihazlar her iki işleve de sahiptir). • Yakın dinleme ses monitörlerleri ve kulaklıklar. • Kulaklıklar için kulaklık dağıtım amplifikatörü. • Mekanlar arasında sesli iletişimi sağlamak için interkom sistemi. • Çeşitli kablolar, bağlantı elemanları, aksesuarlar ve ses bağlantı panelleri.

Stüdyo dışı çekimlerde kullanılabilecek ses malzemeleri nelerdir?

Stüdyo dışı çekimlerde yapıma ait her türlü olasılık göz önünde bulundurularak ses cihaz ve donanımları hazırlanmalıdır. Bu tür çekimlerde kullanılabilecek ses malzemeleri şu şekilde sıralanabilir: • Portatif ses mikseri • Çeşitli mikrofonlar ve aksesuarları • Kulaklık • Ses kabloları ve bağlantı elemanları • Malzeme taşıma çantaları

Ses kayıtları için gerekli olabilecek cihaz ve donanımlar başlıca hangi başlıklar altında toplanabilir?

Ses kayıtları için gerekli olabilecek cihaz ve donanımlar başlıca şu ana başlıklar altında toplanabilir: • Mikrofonlar ve mikrofon aksesuarları • Ses mikserleri • Ses kayıt cihazları • Hoparlör ve kulaklıklar • Ses kablo, fiş ve konnektörleri • Malzeme taşıma çantaları

Mikrofonlar çalışma yapılarına göre kaç gruba ayrılır?

Mikrofonlar çalışma yapılarına göre iki gruba ayrılırlar: • Elektromanyetik prensiple çalışan mikrofonlar. - Dinamik mikrofonlar ve şerit mikrofonlar. • Elektrostatik prensiple çalışan mikrofonlar. - Kondansatör mikrofonlar ve elektret mikrofonlar

Mikrofonlara basit olarak yapılacak bakımlar ve kullanımlarında dikkat edilecek başlıca unsurlar nelerdir?

Mikrofonlara basit olarak yapılacak bakımlar ve kullanımlarında dikkat edilecek başlıca unsurlar şu şekilde sıralanabilir: • Mikrofonlar nemli ortamlarda bırakılmamalı, yağmurdan korunmalı ve yıkanmamalıdır. - Özellikle elektrostatik yapıdaki mikrofonlarda elektronik malzemeler bulunduğundan, rutubetli mekanlardan dinamik mikrofonlara oranla daha çok etkilenirler. Örneğin yağmurlu havalarda mikrofonların üzerine su geçirmeyen plastik ya da kauçuk benzeri poşet gibi ince koruyucular takılabilir. Bu tür malzemeler sesteki yüksek frekansları olumsuz etkileyebilir ve ses boğuklaşabilir. Zorunlu olmadıkça bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır. Nemlenen ya da ıslanan bir mikrofon kurumadığı sürece sisteme bağlanmamalıdır. • Mikrofonlar tozlu ortamlardan korunmalıdır. - Çoğu mikrofon, kapsülleri dışında kapalı gövdeye sahiptirler. Tozlar kapsül ya da mikrofon gövdesi üzerindeki aralıklardan içeri girebilir. Mikrofonların üzerine sünger rüzgarlık gibi koruyucular takılmalıdır. Mikrofonların üzerindeki aralıklar suluboya fırçası gibi yumuşak bir fırçayla nazikçe temizlenebilir. • Mikrofonlar kendi çantalarında taşınmalıdır. - Mikrofonlar kendi çantalarında taşındığında ezilme, çizilme, tozlanma ve kablolarının karışması gibi durumlardan daha az etkilenirler. Özellikle telsiz mikrofonlar kendi çantalarında taşınmadığında antenleri bükülür ve zamanla kırılır. • Mikrofonlar çarpma, düşme ve ezilme gibi fiziksel etkilerden korunmalıdır. • Mikrofonların kapsüllerine üflenmemelidir ve açıklıklardan (aralıklardan) içeriye kürdan gibi cisimler sokulmamalıdır. • Phantom besleme gibi harici elektrik enerjisiyle çalışan mikrofonlarda, mikrofonlara uygun besleme türü uygulanmalıdır. • Mikrofonlara elle olan temastan dolayı yağ ve kir bulaşabilir. - Mikrofonlar tüy bırakmayan hafif nemli pamuklu bir bezle silinmeli ve kurulanmalıdır. • Mikrofonların saklandığı depo mekanlarında uygun oda ısısı ve rutubetsiz bir ortam sağlanmalıdır.

Mikrofon kullanımında işin kalitesini arttırmak ve kolaylık sağlamak için kullanılan yardımcı malzemeler nelerdir?

Mikrofon kullanımında işin kalitesini artırmak ve kolaylık sağlamak için bazı yardımcı malzemelerden yararlanılır. Aksesuar olarak da tanımlanan bu yardımcı malzemelerden en çok kullanılanları şunlardır: • Mikrofon rüzgarlıkları ve klipsler • Mikrofon sehpaları • Phantom besleme üniteleri

Mikrofon rüzgarlıkları ve klipsler hakkında kısaca bilgi veriniz.

Mikrofon rüzgarlıkları, mikrofon kapsülündeki diyaframı nefes ve rüzgar gibi olumsuz etkilerden korur ya da etkilerini en aza indirgerler. Rüzgarlıklar değişik yapıda ve malzemelerden üretilir. Örneğin sünger rüzgarlıklar, tel tipi kapsül rüzgarlıklar, zeplin rüzgarlıklar ve kürk rüzgarlıklar gibi. Sünger ve tel tipi kapsül rüzgarlıklar daha çok el tipi dinamik mikrofonlarda, yaka tipi elektrostatik mikrofonlarda ve stüdyolarda tercih edilirler. Zeplin ve kürk tipi rüzgarlıklar ise çoğunlukla “shotgun” mikrofon olarak tanımlanan tüfek tipi mikrofonlarda kullanılırlar. Mikrofon klipsleri, mikrofonların giysilere ya da mikrofon sehpaları gibi yerlere tutturulmasında kullanılırlar. Klipslerin, mikrofonlara ve kullanım yerlerine göre değişik modelleri vardır. Özellikle yaka mikrofonlarında kullanılan rüzgarlık ve klipsler çok küçük yapıdadırlar.

Mikrofon sehpalarının kullanımında en çok dikkat edilmesi gereken konulara nelerdir?

Mikrofon sehpalarının kullanımında en çok dikkat edilmesi gereken durumlar şunlardır: • Mikrofon kolu yatay konumda kullanılırken gereğinden ağır malzemeler bağlanmamalıdır. - Gereğinden ağır malzemeler sehpanın dengesini bozar ve kol aşağıya doğru sarkar. Bu sarkmayı engellemek için genellikle sehpa kolu vidası daha fazla sıkılır ve vida bozulur • Mikrofon sehpa ayarları yapılırken kesinlikle vidalar gevşetilmeli ve yeniden gereği kadar sıkılmalıdır. • Taşıma sırasında sehpaların bütün oynar aksam vidaları sıkılmalıdır. • Mikrofon sehpaları tüy bırakmayan hafif nemli pamuklu bir bezle silinmeli ve kurulanmalıdır. • Mikrofon sehpaları mümkünse kendi kılıflarında saklanmalı ve taşınmalıdır.

Phantom beslenme üniteleri hakkında kısaca bilgi veriniz.

Phantom Besleme Üniteleri: Elektrostatik yapıdaki mikrofonların çalışması için kullanılan harici besleme üniteleridir. 220V ya da 9V elektrik enerjisiyle çalışan modelleri vardır. Mikrofonun bağlandığı kamera ya da ses mikserinde phantom besleme kaynağı olmadığı durumlarda kullanılırlar. 9V pil ile çalışan modellerinde alkalin türde pil kullanılmalı ve cihaz içinde pil unutulmamalıdır.

Ses mikserleri ve çeşitleri hakkında kısaca bilgi veriniz.

Ses mikserleri kullanım amaçlarına göre farklı yapılarda üretilir. Günümüzde dijital mikser kullanımı yaygınlaşmıştır. Dijital mikserler de diğer dijital cihazlar gibi yazılımlarla desteklenip çalışırlar. Stüdyo tipi ses mikserleri portatif mikserlere göre daha karmaşık yapıya sahiptirler. Özellikle stüdyo tipi dijital mikserlerin mümkünse yetkili teknik elemanlar tarafından yazılımları yedeklenmeli ve güncellenmelidir. Dijital portatif mikserler pil ya da kamera aküsüyle çalışırlar. Tek kullanımlık alkalin pil ya da kaliteli şarjlı piller tercih edilebilir. Şarjlı pil ve aküler teknik özelliklerine uygun cihazlarla şarj edilmelidir. Portatif mikserler çekimlerde genellikle omuz ya da boyna asılarak kullanılır.

Ses mikserlerini kullanırken nelere dikkat edilmelidir?

Mikserler toz, nem ve darbelere karşı korunmalıdır. Örneğin bir araç ile taşınırken zarar görmemeleri için alüminyum ya da sert plastikten yapılmış özel çantalara konulmalılar. Toz temizlikleri, hava kompresörü ve tüy bırakmayan hafif nemli pamuklu bir bezle yapılmalıdır. Portatif mikserlerle dış mekanlarda çalışırken gerekli yedek pil ve aküler bulundurulmalıdır.

DAW sistemler hakkında kısaca bilgi veriniz.

DAW sistemler çoğunlukla yerleşik düzene sahip stüdyo ya da ses kayıt ortamlarında kullanılırlar. Bilgisayar ve yazılım kontrollü bu dijital sistemlerde çok kanallı (multi-track) ses kayıtları ve kurguları yapılabilir. DAW sistemlerde mümkün olduğunca yüksek teknolojiye sahip iş istasyonu türünde bilgisayarlar ve donanımlar tercih edilir. Özellikle HD video çalışmalarına ait ses kurgularında ekran kartları ve işlemci hızları önem taşır.

DAW sistemlerde yaşanabilecek sorunlar nelerdir?

DAW sistemlerde yaşanabilecek sorunlar şu şekilde sıralanabilir: • Donanım yetersizliği ve teknik uyumsuzluklar • Amacına uygun olmayan yazılım seçimleri • Lisanssız yazılımlar ve virüsler • Verilerin silinmesi.

Portatif ses kayıt cihazları hakkında bilgi veriniz.

Dijital formata sahip ses kayıt cihazlarında mekanik sistemlerin yerini SSD kartlar (Solid State Disc, Katı Hal Disk) almaya başlamıştır. SSD kart ya da disklerdeki en büyük sorun yanlış türde kart seçimi, yetersiz veri işleme hızları ve verilerin yanlışlıkla silinmesidir. Bu tür ses kayıtlarında kaliteli ve işlem hızları yüksek olan kartlar tercih edilmelidir. Kartların veri depolama kapasiteleri her ne kadar büyük olsa da, ses kayıt çalışmaları bittiğinde bilgisayar gibi bir ortama aktarılarak kayıtların kopyaları (yedekleri) alınmalıdır. Portatif ses kayıt cihazları da pil, akü ya da 220V elektrik enerjisiyle çalışabilirler. Dış mekanlarda çalışırken gerekli yedek pil ve aküler bulundurulmalıdır.

Hoparlör ve kulaklık kullanımında ses kayıt operatörü tarafından dikkat edilmesi gereken başlıca özellikler nelerdir?

Hoparlör ve kulaklık kullanımında ses kayıt operatörü tarafından dikkat edilmesi gereken başlıca özellikler şunlardır: • Hoparlörlerin gücüne bağlı olarak, hoparlör ile operatör arasında uygun mesafe ve açı olmalıdır. - Aksi durumda, özellikle stereo ses çalışmalarında operatör sesleri iyi işitemez, ses kalitesi ve ses kanalları arasındaki uyum bozulur. • Hoparlör ya da kulaklıktan gelen ses şiddeti ne çok fazla ne de çok az olmalıdır. - Ses şiddeti gereğinden fazla olursa ses kayıt operatörü gereksiz sesleri de işitir. Ses şiddeti gereğinden az olduğunda da operatör işitmesi gereken sesleri duyamaz. • Hoparlörlerin diyaframına dokunulmaz, sert cisimler değdirilmez ve silinmez, yırtılabilir. - Diyaframın toz temizliği, diyaframa zarar vermeyecek kadar basıncı düşük bir kompresörle itinayla yapılır. • Hoparlör ve kulaklıklara dayanamayacakları basınçta ses gücü gönderilmez, bozulurlar. • Kulaklıklar üzerinde yazılı olan “L” ve “R” (sol ve sağ) harfleri dikkate alınarak kulaklıklar takılmalıdır. - Aksi durumda, özellikle stereo ses çalışmalarında operatör sesleri yanlış ses kanalından işitir. • Terden dolayı kulaklık üzerinde yağ ve kir tabakası oluşur. - Kulaklıklar tüy bırakmayan hafif nemli pamuklu bir bezle silinmeli ve kurulanmalıdır. • Özellikle spiral yapıdaki kulaklık kordonları çekilip uzatılmamalı ve kordon kulaklık ya da el üzerine sarılmamalıdır. - Kulaklık kordonunun spiral yapısı bozulur ve kordon içindeki kablo iletkenleri zarar görür.

Ses kablolarının, konnektörlerin ve fişlerin kullanımlarında işlevsel olarak hangi durumlar gözetilmelidir?

Ses kablolarının, konnektörlerin ve fişlerin kullanımlarında işlevsel olarak şu durumlar gözetilmelidir;

• Ses kablolarının yumuşak dış yalıtım kılıfı olanları tercih edilmelidir. • Ses kabloları toplanırken kol dirseği üzerine sarılmamalıdır. Kablonun dairesel yapısı bozulmamalıdır ve kabloların burulmamasına özen gösterilmelidir. - Ses kablolarının biçimsel yapısı bozulur ve kablo iletkenleri zarar görebilir. • Ses kabloları toplandıktan sonra “cırt bağ” olarak bilinen bir bağlayıcı yardımıyla bağlanabilir. Böylece kablolar dağılmadan ve karışmadan düzenlenebilir. • Ses kablolarına kablo uzunluk metrajını ve kablo numarasını belirten numaralar takılmalıdır.• Ses kabloları ister istemez kirlenecektir. Kablo, dış yalıtım kılıfının özelliğini bozmayan temizlik malzemeleriyle silinmelidir. • Dış mekanlarda kablolar birbirine konnektörle bağlanıp, kablo uzunluğu artırılmak istenebilir. Kablo ek yerleri su ve toz geçirmez naylon benzeri koruyucularla sarılmalıdır. • Ses kabloları enerji kablolarının üzerine ve yakınına yerleştirilmemelidir. Üzerinde çatlak ve yarık bulunan ses kabloları tercih edilmemelidir. - Kablo elektromanyetik gürültülerden kolay etkilenir. • Konnektör ve fiş uçları yağlı ve paslı olmamalıdır. - Özel temizleyici ve pas sökücü spreylerle temizlenmelidir. • XLR konnektörler kilitleme mekanizmasına sahiptir. Bir cihaza takılıp çıkarılırken zorlanmamalıdır. - Aksi durumda kilit mekanizmaları bozulur ya da konnektör pin yuvaları zarar görebilir. - Özellikle ENG kameralarda, kamera boşta kalan el yardımıyla desteklenmelidir. Kameranın dengesi bozulup tripod üzerinden düşebilir. • TS ve TRS fişler bir kilitleme mekanizmasına sahip değildir. Herhangi bir zorlamada ya da kablo gerilmesinde yerlerinden çıkarlar. Ayrıca bu tür fişlerin zamanla dişi fiş yuvalarında gevşemeler oluşur ve dişi fiş kontakları erkek fişe tam temas etmez.

Malzemeleri çantalara yerleştirilerek taşınmasındaki amaç ve kurallar nelerdir?

Malzemelerin çantalara yerleştirilerek taşınmasında bazı amaç ve kurallar vardır. Bunlar: • Malzemeler fiziksel çarpmalardan ve sarsıntılardan en az derecede etkilenmelidirler. • Malzeme çantalarında mümkün olduğunca malzeme yerleştirme yuvaları ve gözleri olmalıdır. • Malzemeler çanta içinde yığılıp üst üste geleceklerse, en hassas malzemeler en üstte yer almalıdır. Mümkünse malzemeler ayrı çantalara bölünmelidir. • Araç bagajında çanta yerleşimi çok iyi yapılmalıdır. Sert çantalar en alta, kumaş çantalar en üste konulmalıdır. Sarsıntıya ve devrilmeye karşı çantalar arasında boşluklar olmamalıdır. • Çanta yapıları arazi ve hava koşullarına dayanıklı olmalıdır. • Taşıması zor ve ağır çantalarda tekerlekli çanta modelleri tercih edilmelidir. • Çantaların üzerine kesinlikle oturulmamalı, yiyecek ve içecek konulmamalıdır.

Stüdyo dışı mekanlarda çekimden önce ses kayıtla ilgili hangi araştırmalar yapılır?

Ses kayıtla ilgili olarak hazırlıkların yapılmasında en çok mekanların durumu önemlidir. Özellikle stüdyo dışı mekanlarda şu araştırmalar yapılır: • Mekanda çekimin ses kalitesine engel olabilecek dış seslerin etkisi. • Seslerde yankılanmaya neden olabilecek mekan yüzeyleri. • Mekanın ve kullanılması düşünülen dekorun özelliklerine göre ses kablolarının geçiş yerleri. • OB-Van dışında çalışmak gerekirse, mekanda ses kayıt operatörünün konumlanabileceği alan.

Boom operatörü kimdir ve nasıl bir iş yapar?

Çekimi yapılacak kişi sabit kalarak konuşmasını yapacaksa, shotgun mikrofon bir mikrofon sehpasına takılabilir. Fakat bu kişi hareket halinde konuşacaksa, bu durumda bir “boom operatörü” görevlendirilir. Boom operatörü, balık oltasına benzer bir çubuğun (fishpole) ucuna mikrofonu asar ve görüntü çerçevesine girmeden uzaktan sesleri almaya çalışır. Boom operatörü bir kulaklık aracılığıyla mikrofondan gelen sesleri dinlemeli ve hareket halindeki kişiyi takip edebilmelidir. Bunun için senaryo hakkında tam bir bilgiye sahip olması gerekir. Aksi halde konuşan kişi ya da kişilerin ses kalitesinde değişmeler oluşur.

Kablosuz mikrofon kullanımında ne tür sıkıntılar yaşanır?

Kablosuz mikrofon kullanımında bazı sıkıntılar da yaşanır. Bu sıkıntıların başlıcaları şunlardır: • Havadaki diğer sinyallerden etkilenebilirler. - Telsiz mikrofonlara ait ünitelerden boş frekans bandı taraması yapılabilir ve telsiz üniteler ilgili frekansa ayarlanabilir. • Alıcı ve verici üniteler arasında iletişimsizlik ya da gürültü oluşabilir. - Alıcı ve verici üniteler aynı frekansta olmayabilir. - Alıcı ve verici üniteler arasındaki mesafe çok fazla olabilir. - Alıcı ve verici üniteler arasında sinyal iletimini azaltan ya da engelleyen nesneler olabilir. - Alıcı ve verici ünitelerin birinde ya da her ikisinde anten temassızlığı olabilir. - Gürültü susturma ya da indirgeme fonsiyonu olan “squelch” ayarı yanlış konumda olabilir. • Çekim anında pil ya da aküleri bitebilir. - Mümkün olduğunca alkalin tip yeni pil kullanılmalıdır. Şarjlı piller tercih edilmemelidir.

Cihazlar arasında ses kayıt seviye dengelemesi yapabilmek için hangi işlemler yapılmalıdır?

Cihazlar arasında ses kayıt seviye dengelemesi yapabilmek için kısaca şu işlemler gerçekleştirilir: • Bir ses kablosu aracılığıyla ses mikseri ana çıkışı ile kayıt cihazı ses girişi arasında bağlantı yapılır. • Kayıt cihazı ses girişinde “line” (hat) giriş seçilir. • Ses mikserinde ses frekansı üretici olan osilatörden 1kHz sinyali seçilir ve ses sinyali mikser ana çıkışına gönderilir. • Ses mikseri üzerindeki ses seviye göstergesinin türüne göre ses çıkış seviye ayarı yapılır (Bazı portatif ses mikserlerinde 1kHz düğmesine basıldığında ya da seçildiğinde bu ayar otomatik olarak yapılır). - dBFS için “-18” değerine ayarlanır. - VU metre için “0” değerine ayarlanır. - PPM için “4” değerine ayarlanır. • Kablo aracılığıyla kayıt cihazının ses girişine ulaşan 1kHz test sinyalinin seviyesi, kayıt cihazı üzerindeki ses seviye gösterge türüne göre yeniden ayarlanır. • Bu kalibrasyon işleminde ses sinyali kulak yoluyla da dinlenmelidir. Bunun için hem ses mikserindeki hem de kayıt cihazındaki dinleme monitörlerinden ses sinyalleri dinlenmelidir. • Bir sorun yoksa ses mikserindeki 1kHz sinyali kapatılmadan önce, kayıt cihazındaki boş bant ya da diske 30 veya 60 saniye kadar renk skalasıyla birlikte 1kHz test sinyali kaydedilir.

Kalibrasyon yapmanın amacı nedir?

Kalibrasyon yapmanın amacı şu şekilde özetlenebilir: • Ses cihazları arasındaki ses kayıt seviyesi dengelenir. • Kaydı yapılan bir program başka bir yayın kuruluşuna gönderildiğinde bant ya da diskin başındaki 1kHz test sinyaline göre cihaz üzerinde yeniden ayar yapılabilir. Böylece her iki TV kuruluşu arasında ses seviye dengesi sağlanmış olur.

Bir depo görevlisi başlıca hangi işlerden sorumlu olmalıdır?

Bir depo görevlisi başlıca şu işlerden sorumlu olmalıdır: • Ses kayıtla ilgili bütün malzemeleri tanımalıdır. • Depodaki bütün malzemelere sahip çıkmalıdır. • Depodaki malzemeleri özelliklerine göre sınıflandırmalı ve düzenlemelidir. • Depoya giren çıkan malzemeleri yazılı tutanaklarla takip etmelidir. • Eksik ya da arızalı malzemeler hakkında rapor tutmalı ve ilgili birim amirine bildirmelidir. • Teknik elemanlara ya da teknik servise gönderilen arızalı malzemeleri takip etmelidir. • Pil ya da aküleri şarj etmelidir. • Depo alanının temizliğini yaptırmalıdır.