Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi nedir?

Türkiye’de radyo yayıncılığı 08/09/1926 tarihli sözleşme ile gösterilir.

Türkiye’de radyo yayıncılığı yapma hak ve yetkisi kime aittir?

TTTAŞ’ ne verilmiştir.

TTTAŞ’nin yüzde kırkı hangi bankaya aittir ve banka adına sözleşmeyi imzalayan Türk siyasetçi kimdir?

TTTAŞ’ nin yüzde kırkı İş bankasına aittir ve Türk siyasetçi Celal BAYAR’ dır

1936 yılında radyo yayıncılığı hangi kurumun yetki ve sorumluğuna devredilmiştir?

İçişleri Bakanlığına bağlı olan Matbuat Umum Müdürlüğü’nün yetki ve sorumluğuna devredilmiştir.

Radyodan yapılan söz yayınları hangi sınıflama içinde açıklanır?

? Haberler ve siyasal nitelikli yayınlar ? Eğitici yayınlar ? Kültür ve sanat yayınları ? Sağlık, kadın ve çocuk programları ? Dinleyici mektupları ? Eğlence ve spor programları

Haber ve siyasal nitelikli yayınlar nelerdir?

Anadolu ajansından alınan haberlerin aktarıldığı haber bültenleri, gazete özetleri, günün meseleleri, dış politika olayları, iç politika olayları meclis saati haber ve siyasal nitelikli haberlerdir.

Eğitici yayınlar nelerdir?

İlk eğitim programları örnekleri olarak bilinenler; yabancı dil dersleri, yurttaşlık bilgisi, iktisat saati, hukuk bilgisi gibi yeni devletin vatandaşları için bilinmesi gerekli bilgilerin verildiği programlar eğitici programlardır.

Kültür ve sanat yayınları nelerdir?

Ağırlıklı olarak radyo tiyatrosu kitap saati, şiir dinletisi gibi programlardan oluşur.

Sağlık, kadın ve çocuk programları nelerdir?

Gündelik yaşam için gerekli bilgilerin verildiği programlardır.

Dinleyici mektupları nelerdir?

Dinleyicilerden gelen istek, şikâyet ve yorumların değerlendirildiği mektuplardır.

Eğlence ve spor programları nelerdir?

Dönemin ilgi çeken sportif etkinlikleri hakkında bilgi ve haber verici programlar, radyo skeçleri, türü programlardır.

Radyodan yerine getirmesi beklenen görevleri üst düzey radyo yöneticisi nasıl tanımlamıştır?

? Devletin siyasi yayın aracı olmak ? Kültür aktarıcı kurum olmak ? Eğitim kurumu olmak ve ? Kişisel yeteneklerin tanınmasına yardımcı olarak vatandaşların bilgi ve kültür kazançlarını sürekli biçimde artırmak

Türkiye ile ABD arasında hangi tarihte yapılan bir anlaşmayla hangi illerde askeri üslerde radyo yayını yapılmaya başlanmıştır?

Türkiye ile ABD arasında 1954 yılında İzmir, Adana, Karamürsel, Samsun, Trabzon ve Sinop’taki askeri üslerden radyo yayını yapılmaya başlanmıştır.

Hangi anayasayla radyo ve televizyon yayıncılığı yapmak üzere özerk bir kurum oluşturulacağı bildirilmekteydi?

1961 anayasası ile

Hangi tarihte hangi sayılı kanun ile radyo televizyon yayınlarını yasal bir çerçeveye oturtması görev ve sorumluluklarının belirlenmesi için bir düzenleme yapılmıştır?

1964 yılında 359 sayılı TRT kanunu ile bir düzenleme yapılmıştır.

359 sayılı görevlerin sayıldığı TRT kanunun 2.maddesi nelerden oluşur?

? Haber verme ? Eğitim öğretime yardımcı olma ? Eğlendirme ? Yurdu içeride ve dışarıda tanıtma ? Yeterli ve tarafsız yayın yapmak gibi görevleri vardır.

TRT kurumunun 359 sayılı kanunla 1964 yılında başlayan özerk yapısı ve bu çerçevede bağımsız yayıncılık anlayışı ancak 1971 yılına kadar sürebilmiştir. Bu durumun nedenleri nedir?

TRT özerkliğinin siyasal bilinç ve bağlı olarak sivil yönetim iradesiyle gelmemiş oluşudur. İktidar ve muhalefet partilerinin kendilerinden bağımsız, varlığını sürdürebilecek bir düşüncesi olmayışıdır.

Hangi tarihte hangi sayılı kanun ile TRT kurumunun özerkliği kaldırılmıştır?

1972 yılında 1568 sayılı kanun ile TRT kurumunun özerkliği kaldırılmıştır.

TRT kurumunda çalışan elemanlar hangi ülkeye eğitim amaçlı olarak gönderilmiştir?

Almanya’da Hamburg stüdyolarına, İngiltere’de BBC, Fransa’da ORTF kurumlarına eğitim amaçlı olarak gönderilmişlerdir.

TRT Ankara iline hangi tarihte televizyon yayınına başlamıştır?

TRT Ankara iline 31 Ocak 1968 tarihinde televizyon yayınına başlamıştır.

Televizyon alıcılarının büyük bir kısma hangi marka televizyon almışlardır?

Grundig, Shaub-Lorenz, Telefunken gibi Alman markalı televizyon markalarını almışlardır.

Televizyonlarda hangi yılda renkli yayına geçilmiştir?

1982 yılında renkli yayına geçilmiştir.

Türkiye’de ilk özel televizyon stüdyosu hangi tarihte hangi adla kurulmuştur?

Türkiye’de 1979 yılında Ulusal Video adlı kuruluştur.

Radyo ve televizyon yayınlarının PTT’ye devri hangi tarihte kim tarafından çıkartılan kanunla yapılmıştır?

1989 tarihinde Turgut ÖZAL hükümeti tarafından çıkartılan 3517 sayılı yasa ile yapılmıştır.

İlk şifreli kanal hangi tarihte hangi isimle yayına başlamıştır?

İlk şifreli kanal Mart 1993’te Cine 5 yayına başlamıştır.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyelerinin görev süresi kaç yıldır?

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyelerinin görev süresi 6 yıldır ve her iki yılda bir üyelerin üçte biri kura yoluyla yenilenmektedir.

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun denetim yetkisi kime aittir?

5785 sayılı yasa ile Sayıştay’a aittir.

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun üye sayısı kaçtır ve üyelerin seçim usulü nasıldır?

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun üye sayısı 9 olup, üyelerinin 5 iktidar partisinin göstereceği adaylar arasından, 4 muhalefet partilerinin göstereceği aday arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.

Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde yapılacak radyo ve televizyon yayınları hakkında yönetmelik ile yerel dillerde yayın yapılmasının öne hangi tarihte açılmıştır?

25 Ocak 2004 tarihinde

4756 sayılı yasa ile yapılan düzenlemede harcanamayan gelirler hangi bakanlığın sorumluluğunda kültür ve tabiat varlıklarının korunması amacıyla harcanması kararlaştırılmıştır?

Kültür Bakanlığı

Yayın kuruluşlarının stratejilerinden öte, yasal yapının oluşumunu da belirleyen etkenler nelerdir?

? Teknolojik yenilikler ve uluslararası ilişkilerin radyo televizyon yayıncılığına etkileri, ? Siyaset kurumlarının radyo televizyon kuruluşlarını denetim altında tutma isteğinden kaynaklanan etkiler, ? Ticari beklentilerden kaynaklanan etkilerdir.

Tematik olarak adlandırılan kanallar nelerdir?

Müzik kanalları, spor kanalları ve haber kanalları tematik olarak adlandırılan kanallardır.

Teknolojik Yenilikler ve Uluslararası İlişkilerin Radyo Televizyon Yayıncılığına etkileri nelerdir?

1980’li yılların sonuna kadar, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de geleneksel radyo ve televizyon yayıncılığı varlığını sürdürmüştür. Bu sistem, yayınların denetiminin tamamen devlet kontrolünde olduğu, karasal yayıncılığa dayalı, az sayıda kanalın bulunduğu bir sistemdir. 1960’lı yıllarda geliştirilen uyduğu teknolojisiyle radyo televizyon yayınlarının, ekonomik olarak da toplumsal kullanıma uygun hale gelmesi ve uydu aracılığıyla yayınların başlaması geleneksel yayın sistemlerinin sonunun gelmekte olduğunu göstermektedir.

Siyaset Kurumlarının Radyo Televizyon Kuruluşlarını Denetim Altında Tutma İsteğinden Kaynaklanan etkiler nelerdir?

Radyo yayıncılığının devlet kontrolünde olduğu tek partili yönetim döneminden kalan, radyonun toplum üzerinde yüksek ikna kabiliyeti olduğu inancı günümüzde de fazla bir değişiklik göstermeden sürmektedir. Bu doğrultuda radyo televizyon yayınlarını kontrol altında tutma isteği de değişmemiştir. Özel radyo televizyon yayıncılığı öncesinde, tek yayın kuruluşu olan TRT, siyasal iktidar ve muhalefet partilerinin bitmez tükenmez çekişmelerinin odağında olmuştur.

Ticari Beklentilerden Kaynaklanan Etkiler Nelerdir?

Türkiye’de özel radyo ve televizyon yayıncılığını savunanların temel dayanak noktası TRT’nin yanlı, kalitesiz yayın yaptığı iddiası olmuştur. Tekel olması sebebiyle yayınlarda kullanılan sözcükler, yasak müzik türleri sanatçılara ekran yasağı koyma gibi sorunlu pek çok uygulama gerçekleştiren TRT’nin karşıtı olarak özel yayıncılık çare gibi sunulmuştur. 1990 yılında yasal boşluklardan yararlanarak yayına başlayan Star 1 televizyonu yayın stratejisini TRT’nin yapmadıklarını yapmak gibi bir anlayış üzerine kurmuştur.

Star 1 televizyonu ile TRT arasında başlayan ve sonra diğer özel radyo televizyon kuruluşlarıyla genişleyen yayıncılık alanındaki büyümenin gerçek nedeni nedir?

Küresel ticaretin hızla büyümesi ve aynı hızla dışarı açılan ve Türkiye’de ihtiyaç duyulan pazarlama açığını karşılamakta özel radyo ve televizyon kuruluşlarından da yararlanmak istenmesiydi. Pazar sayıları hızla artan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu geliri karşılamaya yönelik hızda büyümemesidir.

Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayına geçmesi nelere sebebiyet vermiştir?

Bu kuruluşlar üzerinde de siyasal güç odaklarının denetim çabaları başlamıştır. Siyasilerin özel yayınlara bakış açıları, daha fazla süreyle ve farklı kanallardan kamuya ulaşabilecekleri; üstelik yoğun ilgiyle karşılanan özel yayıncılığa karşı çıkmaları halinde kamuoyunun tepkisini çekebilecekleri gibi düşünceler çerçevesinde oluşmuştur. Yasal düzenleme yapılmadığından her an kapatılma korkusu yaşayan radyo ve televizyon kuruluşlarını, kolay kontrol altında tutacakları gerçeğini göz ardı etmemişlerdir.

6112 sayılı kanunda göze çarpan başlıca yenilikler nelerdir?

İzleyici temsilciliği, koruyucu sembol sisteminin kullanımı, ürün yerleştirme, önceki düzenlemede beş yılla sınırlı yayın lisans süresinin on yıla çıkarılmış olması gibi değişikliklerdir.

6112 sayılı yasa yayıncılığa getirdiği yenilikler nelerdir?

Yürürlüğe giren 6112 sayılı yasada yayıncılığın artan ticarileşmesi paralelinde ticari amaçlı düzenlemelerde genişletilmiş, ayrıntılı hale getirilmiştir. Yayın içeriklerinin giderek ticari meta haline dönüşmesi ile kamunun haber ve bilgi edinme özgürlüğünün kısıtlanması olasılığına karşın bazı önlemlerde alınmıştır. Yasanın 17.maddesi ile kamuoyu için büyük önem taşıyan olayların şifresiz ve ücretsiz yayın yapan kanallarca kamuoyuna duyurulması güvence altına alınmaktadır.

3984 sayılı radyo televizyon kanununun en fazla tartışılan hükümlerinden biri nedir?

3984 sayılı radyo televizyon kanununun en fazla tartışılan hükümlerinden birisi radyo televizyon kuruluşlarının reklam gelirleri üzerinden üst kurula ödemeleri gereken %5reklam payı olmuştur. Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun faaliyetlerini yürütebilmesi için gelir sağlamak amaçlı bu düzenlemeye itirazlar tespit edilen oranın yüksekliği ve üst kurulun bu miktarda gelire ihtiyacı olamayacağı noktasında yoğunlaşmıştır.

4756 sayılı yasa ile yapılan değişikliklerle radyo televizyon kuruluşlarında sahiplik düzenlemesinde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler nelerdir?

Yeni düzenlemeye göre sahiplik için geçerli olan * sınırı kaldırılmıştır. Ayrıca Radyo Televizyon Üst Kurulu tarafından her yıl yapılacak ölçümlere göre yıllık ortalama izlenme ve dinlenme oranları *’sinden fazla orana ulaşabilen radyo ve televizyon kuruluşlarının sahiplerine, %50 sahiplik sınırı getirilmiştir. İzlenme ve dinlenme oranı bu barajı geçtiği tespit edilen radyo ve televizyon kuruluşlarının sahipleri, bu kuruluşlardaki hisselerinin %50’sini aşan kısımlarını satmak zorundadırlar.

Avrupa Sınır Ötesi Televizyon sözleşmesi Türkiye tarafından hangi tarihte kabul edilmiştir?

Avrupa Sınır Ötesi Televizyon sözleşmesi Türkiye tarafından 1993 yılında kabul edilmiştir. Sözleşme 12 Aralık 1993 tarihli resmi gazetede yayınlanmasının ardından yürürlüğe girmiştir.

Star 1 in yayınları izleyicilerine hangi yollarda ulaştırılmaktadır?

Star 1 in yayınları izleyicilerine birinci yol izleyicilerin çanak anten elde ederek yayınları alabilmesi. İkinci yol ise çanak anteni olmayan izleyicilere ise belediyelerin kurduğu yansıtıcılar aracılığıyla ulaştırılmasıdır.

Türkiye’de devlet yayıncılığı tekelini gerçek anlamda sonlandıran girişim nedir?

Magic Box Star 1 televizyonunun yayına geçmesi ile olmuştur.

Türkiye’de ilk özel televizyon stüdyosunu kuran kuruluş kimdir?

Türkiye’de ilk özel televizyon stüdyosunu kuran kuruluş 1979 yılında kurulan Ulusal Video adlı kuruluştur.

Korsan yayıncılık dönemi nasıl açıklanır?

1980’li yılların ikinci yarısı yayıncılık teknolojisinde hızlı gelişmelerin yaşandığı, uydu yayıncılığın ulusal sınırları aşarak küresel yayıncılığın yaygınlaştırıldığı yıllardır. Gelişen teknolojinin radyo televizyon yayıncılığı alanında hızlı gelişimler ve dönüşümler yarattığı bu döneme kadar devlet kontrolünde bir tekel olarak yapılan radyo televizyon yayınlarıyla ilgili yayınlar açısından bir sorun bulunmamaktadır.

Radyonun Türkiye Cumhuriyetine girişi ve önemi nedir?

Radyonun Türkiye Cumhuriyetine girişi neredeyse gelişmiş batı ülkeleriyle eş zamanlıdır. Bu durum radyodan önemli beklentiler olduğunun bir göstergesidir. Cumhuriyet yeni kurulmuş Tebaa olmaktan vatandaşlığa geçtiğinin farkında bile olmayan halkın hızla bilgilendirilip bilinçlendirilmesi böylece yeni rejimin kabulünün sağlanması gerekmektedir. Radyo bu dönüşüme hizmet etmeye çok elverişli bir araçtır.

3984 sayılı radyo televizyon yayınları hakkında kanun’ un çıkışından günümüze kadar gelen değişimler nelerdir?

Ana hatlarıyla kuruluş ve yayın hayatına girişleri yukarıda aktarılan radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın içerikleri kısa zamanda çeşitli tartışma ve çatışmalara konu olmaya başlamışlardır. Yasal dayanaktan yoksunlukları nedeniyle korsan olarak nitelenebilecek bu yayın kuruluşlarının yasal zemine çekilebilmelerinin ve böylece denetlenebilir hale getirilmelerinin biricik yolu özel kanallara da izin veren yayıncılık düzenlemesinin gerçekleştirilmesi olmuştur. Bu konuda atılan ilk adım Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesinin kabulüdür.

Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayıncılık ilkeleri nelerdir?

Ticari beklentilerinin doğal sonucu olarak en ucuz maliyetle en fazla izleyici kitlesini yakalama çabası içinde, eğlenceye ağırlık veren, sansasyonu çok önemseyen kimseyi incitmeme gayretiyle suya sabuna dokunmaktan kaçınan özel radyo ve televizyon kuruluşları sistemin bir kanadını oluştururken siyasal iktidarda yandaş yayın izlemek zorunda kalırlar.

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi ne zaman olarak kabul edilmektedir?

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi olarak 08.09.1926 tarihli bir sözleşme gösterilir. Bu sözleşme, dönemin İçişleri Bakanlığı ile Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) arasında imzalanmıştır. Bu sözleşme ile Türkiye’de radyo yayıncılığı yapma hak ve yetkisi TTTAŞ’ne verilmektedir.

Radyonun Türkiye'ye girişi ne zaman olmuştur?

Radyonun Türkiye Cumhuriyetine girişi, neredeyse gelişmiş batı ülkeleriyle eş zamanlıdır.

Türkiye'de ilk dönem radyo yayıncılığı nasıl yapılmaktaydı?

İlk dönem radyo yayıncılığı Ankara ve İstanbul illerinde kurulu, düşük güçlü vericilerle yapılmaktaydı.

Türkiye'de radyo yayıncılığı yetkisi Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ)'nden sonra kime verilmiştir?

Matbuat Umum Müdürlüğü'ne verilmiştir. Yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde 1943 yılında Basın Yayın Umum Müdürlüğü, 1949 yılında Basın Yayın Turizm Genel Müdürlüğü adını almıştır.

İlk dönem radyo yayınlarında müzikle beraber iki temel kategoriden biri olan söz yayınları neleri kapsamaktaydı?

Haberler ve siyasal nitelikli yayınlar; eğitici yayınlar; kültür ve sanat yayınları; sağlık, kadın, çocuk programları; dinleyici mekturpları ve eğlence ve spor programları.

İlk dönem radyo yayıncılığında radyodan yerine getirmesi beklenen görevler nelerdir?

Devletin siyasi yayın aracı olmak, kültür aktarıcı kurum olmak, eğitim kurumu olmak ve kişisel yeteneklerin tanınmasına yardımcı olarak vatandaşların bilgi ve
kültür kazançlarını sürekli biçimde artırmaktır.

1954 yılında Türkiye ile ABD arasında imzalanan “Askeri Kolaylıklar” anlaşması ile nerelerden radyo yayını yapılmaya başlanmıştır?

Bu anlaşma uyarınca ABD’nin İzmir, Adana, Karamürsel, Samsun, Trabzon ve Sinop’taki askeri üslerinden radyo yayını yapılmaya başlanmıştır.

1961 Anayasasının 121. maddesine dayanılarak 1964 yılında çıkarılan
359 sayılı TRT kanununun, radyo televizyon yayınları açısından önemi nedir?

Radyo televizyon yayınlarını yasal bir çerçeveye oturtması, görev ve sorumlulukların sınırlarını çizmesi açılarından, üzerinde durulmaya değer bir düzenlemedir.

TRT kurumunun 359 sayılı kanunla 1964 yılında başlayan özerk yapısı ne zamana kadar devam etmiştir?

TRT'nin özerk yapısı ve bu çerçevede bağımsız yayıncılık anlayışı ancak 1971 yılına kadar sürebilmiştir. Askerlerin iradesiyle TRT kurumuna sağlanan özerklik 1971 yine askerlerin iktidara verdikleri 12 Mart Muhtırası’na dayanılarak kaldırılmıştır.

TRT tarafından televizyon yayınlarının ilk olarak başlatıldığı tarih ne zamandır?

TRT, 31 Ocak 1968 tarihinde Ankara iline yönelik olarak televizyon yayınını başlatmıştır.

Türkiye'de renkli yayına ne zaman geçilmiştir?

Deneme yayınlarıyla 1982 yılında geçilmiştir.

Türkiye'de çok kanallı yayıncılığa ne zaman adım atılmıştır?

1986 yılında TV2 kanalı ile atılmıştır.

TRT tekelinin fiilen kırılmasına yol açan uygulamalar nelerdir?

1989 yılında Turgut Özal hükümeti tarafından çıkarılan 3517 sayılı yasa ile TRT kurumunun elinde bulunan radyo televizyon vericilerinin PTT’ye devri ve yine aynı dönemde çeşitli Avrupa ve Amerikan televizyon kanallarının yaptıkları uydu yayınlarının çanak anten kullanılarak izlenebilir hale gelmesi TRT tekelinin fiilen ortadan kalkması sonucunu doğurmuştur.

Türkiye’de devlet yayıncılığı tekelini gerçek anlamda sonlandıran girişim ne olmuştur?

Magic Box Star1 televizyonunun Almanya üzerinden Türkiye'ye yönelik yayına geçmesi olmuştur.

Türkiye'de ilk şifreli kanal hangisidir ve ne zaman yayına başlamıştır?

Mart 1993’de ilk şifreli kanal olan Cine 5 yayına başlamıştır.

Türkiye’nin özel radyo televizyon yayıncılığını yasal hale getireceğinin resmi ilanı olan sözleşme hangisidir?

22.11.1993 tarihinde bakanlar kurulu kararı ve 12.12.1993 tarihli Resmi Gazetede yayınlanması ile yürürlüğe giren Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi’dir.

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun kurulmasına hangi yasa ile karar verilmiştir?

4756 sayılı yasanın 5. maddesi ile RTÜK'ün kuruluşuna karar verilmiştir.

Yerel dillerde yayın yapılabilmesinin önü hangi yönetmelikle açılmıştır?

25 Ocak 2004 tarihli resmi gazetede yayınlanan “Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik” ile açılmıştır.

Radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın strateji ve içeriklerini yönlendiren unsurlar nelerdir?

• Teknolojik yenilikler ve uluslararası ilişkilerin radyo televizyon yayıncılığına etkileri,
• Siyaset kurumlarının radyo televizyon kuruluşlarını denetim altında tutma isteğinden kaynaklanan etkiler,
• Ticari beklentilerden kaynaklanan etkilerdir.

Radyo televizyon yayıncılığında uydu yayınlarıyla sınırların kontrol açısından geçerliğini yitirmesi neye sebep olmuştur?

Türkiye’de özel girişime açık yeni bir yasal düzenleme yapılmasına sebep olmuştur.