Sembolik Mantık Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Niceleme Mantığında Çözümleyici Çizelge Yöntemi

1. Soru

Tümel-niceleyicinin değillenmesi kuralı nedir? Açıklayınız.

Cevap

~?? A ve ?? ~A önermeleri niceleme mantığında eşdeğer önermeler olduğundan, daldaki bir üst noktada ~?? A ifadesi varsa, o dalda bir nokta olarak ?? ~A ifadesi eklenir


2. Soru

Tikel-niceleyicinin değillenmesi kuralı nedir? Açıklayınız.

Cevap

~?? A ve ?? ~A önermeleri niceleme mantığında eşdeğer önermeler olduğundan, daldaki bir üst noktada ~?? A ifadesi varsa, o dalda bir nokta olarak ?? ~A ifadesi eklenir.


3. Soru

Niceleme mantığında çözümleyici çizelge yönteminin faydası nedir?

Cevap

Çözümleyici çizelge yöntemi, niceleyicileri ele alabilmemiz için birkaç yeni kural eklendiğinde, niceleme mantığı için de kullanışlı bir denetleme yöntemi sağlamaktadır.


4. Soru

Tümel-nicelemenin açılımı nedir? Açıklayınız.

Cevap

?? A tümel-nicelemeli önermesinin bir modelde doğru olması, A(a) ? A(b) ? A(c) ?... ifadesinin bu modelde doğru olması demektir.


5. Soru

Çözümleyici çizelge ile geçerlilik denetlemesi yaparken tikel-özelleme kuralının tümel-özelleme kuralından önce uygulanmasının sebebi nedir?

Cevap

Önce tümel-özelleme kuralını, ardından tikel- özelleme kuralını uygularsak, tümel-özellemede kullandığımız elemanı tikel-özellemede kullanamayacağımızdan, çelişki elde edemeyiz ve çizelgeyi kapatamayız. Bu durumda tekrar bir tümel- özelleme yapmak yani çizelgeye fazladan bir nokta eklemek zorunda kalırız.


6. Soru

Bir çıkarımın geçerli olduğunu göstermek için ne yapılmalıdır?

Cevap

Bir çıkarımın öncüllerinin sonuç önermesinin değili ile birlikte tutarlı olduğunu ortaya koyan bir model çıkarımın bir karşı-modelidir. Bir çıkarımın geçerli olduğunu göstermek için, çıkarımın bir karşı-modeli olmadığını ortaya koymamız gerekir.


7. Soru

Önermenin verilen modelde doğru ya da yanlış olduğu nasıl anlaşılır?

Cevap

Çözümleyici çizelge ile nicelemeli bir sembolik önermenin bir modelde doğruluk değerini hesaplarken, çizelgede en az bir doğru dal ortaya çıkarsa, önerme bize verilen modelde doğrudur. Çizelgede tüm dallar yanlış ise, önerme bize verilen modelde yanlıştır.


8. Soru

Çözümleyici çizelge ile nicelemeli bir sembolik çıkarımın geçerli olduğunu göstermek için yapılması
gereken nedir?

Cevap

Kök noktasından başlayarak, öncüllerde ve sonucun değilinde ad sembolleri yerine birer eleman yazarak oluşturulan ifadeleri yazarak oluşturulan çizelgede tüm dallar kapanmalıdır.


9. Soru

Çözümleyici çizelge ile nicelemeli bir sembolik önermenin geçerli olduğunu göstermek için yapılması
gereken nedir?

Cevap

Önermenin değilinde ad sembolleri yerine birer eleman yazarak oluşturulan ifadeyi kök noktasına yazarak oluşturulan çizelgede tüm dallar kapanmalıdır.


10. Soru

Bir çıkarımın geçersiz olması ne demektir?

Cevap

Bir çıkarımın geçersiz olması, en az bir modelde tüm öncüllerin doğru olmasına rağmen sonuç önermesinin yanlış olmasıdır. Bir başka deyişle, bir çıkarımın geçerli olması, bu çıkarımın öncüllerinin sonuç önermesinin değili ile birlikte tutarlı olmasıdır.


11. Soru

Çözümleyici çizelge yöntemi kullanırken nelere başvuracağız?

Cevap

Çözümleyici çizelge yöntemi ile, nicelemeli bir sembolik önermenin modelini
oluştururken, açılım kuralları yerine, tümel-özelleme ve tikel-özelleme kurallarına
başvuracağız.


12. Soru

Çözümleyici çizelge ile nicelemeli bir sembolik çıkarımın geçersiz olduğunu göstermek için yapılması
gereken nedir?

Cevap

Kök noktasından başlayarak, öncüllerde ve sonucun değilinde ad sembolleri yerine birer eleman yazarak oluşturulan ifadeleri yazarak oluşturulan çizelgede en az bir açık dal olmalıdır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v