Mitoloji ve Din Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

‘Mitoloji’ nedir?

Bugün dilimize batı dillerinden geçmiş olan aslı
Eski Yunanca Mythologia’dan gelen mitoloji, efsaneler
bilimi olarak da adlandırılır. Mythos; söylenen, duyulan
söz, çok tanrılı dinlerin tanrıları, kahramanların üzerine
anlatılan efsane, Mythologia ise bu efsaneleri inceleyen
bilim diye açıklanabilir. İlkçağ mitolojileri bugün bizim
tek tanrılı dinlerden anladığımız kavramlardan çok
farklıdır. Mitoloji daha çok sanatkarın esin kaynağı olarak
kullandığı malzemelerin bütünü olarak
değerlendirilmelidir. Mitolojik kavramların pek çoğu
herhangi bir doğa olayının simgesidir. Örneğin Yunan
mitolojisinde baş tanrılık özelliğini taşıyan Zeus, yıldırım
ve şimşeği simgeler.

Kykloplar ve Hekatonkheirler nedir?

Gaia, Ouranos’a üç Kyklops doğurmuştur.
Alınlarının ortasında yuvarlak tek gözleri olan ve çok
büyük fiziksel güce sahip olan bu varlıkların adları:
Brontes (Gök Gürültüsü),Steropes (Yıldırım) ve Arges
(Şimşek)’tir. Gaia’nın en son doğurduğu üç varlık ise
Hekatonkheirler ya da yüz kollulardır. Hekatonkheirler’in
adları ise Kothos (cezalandıran), Briareus (Güçlü) ve Gyes (Çok kollu- bacaklı) dır. Bunlar kibirli, sert hareketli ve
öfkeli devlerdir. Yüz tane kolları ve elli başları vardır.

Odysseia Destanı’nın içeriği nedir ve kaç bölümden
oluşur?

Odysseia ise Ithake kralı Odysseus’un
serüvenlerinin anlatıldığı bir destandır. Bu destan da 24
bölümden oluşur. Odysseus’un Troya’dan ülkesi İthake’ya
dönüş yolculuğu anlatılır.

Hesiodos kimdir?

Grek mitolojisi hakkındaki ikinci büyük kaynak
MÖ 8. Yüzyılda yaşamış olan Hesiodos’tur. Hesiodos’da
Ionialıdır. Günümüzdeki Foça (Phokaia)’nın
kuzeydoğusundaki Kyme şehrinde doğmuştur. Babası
tarım işleriyle uğraşan çiftçidir. Doğduğu şehirden
Yunanistan’a, Boiotia’ya göç etmiştir.

Artemis’in fiziksel özelliği neleri simgeler?

Efes’teki Artemisison’da çok memeli, başı taclı,
gövdesinde pek çok figür bulunan, ayakta duran büyük
boy yontusu ilkel bir imgenin geliştirilmiş olmalıdır. Bu
şekilde Artemis yontusu tanrıçanın doğaya
egemenliğinide, yöneticilerini de simgeler. Alnında hilal
taşır, böylece ay tanrıçası olduğu belirlenir. Boynunda
zodiak işaretlerinden örülmüş bir gerdanlık vardır. Onun
altında dört sıradan oluşan meme görülür. Polimaitos yani
çok memeli olarak tanımlanan Artemis’in meme sayısı 17-
40 arasında değişir. Ancak bunların uçları olmadığı için
kimi bilginler bunlaollerı hurma ya da erkek arı gövdeleri
diye yorumlar. Ne olursa olsun bunlar Artemis’in bolluk
ve bereket sembolleridir.

Yunan tanrıları nerede yaşamaktadırlar?

Yunan tanrıları, Yunanistan’da Theselya ve
Makedonya arasında yer alan Olympos Dağındaki
Hephaistos’un inşa ettiği saraylarında yaşar, Nektar ve
Ambrossia ile beslenirlerdi. Olympos, Zeus dışında,
Yunan mitolojisinin 12 büyük tanrısının evidir. Bu 12
büyük tanrıya, diğer ufak tanrılardan ayırmak için
Olympian veya Olymposlu Tanrılar da denir. Olympos’ta
sürekli yaşayan ve her kaynakta Olympian olarak geçen
10 tanrı vardır: Zeus, Hephaistos, Hera, Aphrodite,
Poseidon, Athena, Ares, Apollon, Hermes, Artemis’tir.
Bunların dışında 12 Olymposlu tanrı arasında zaman
zaman sayılan, zaman zamansa sayılmayan ve sürekli
Olympos’da bulunmayan 4 tanrı vardır. Bunlar; Hades,
Demeter, Dionysos, Hestia’dır.

Hera’nın tapınakları nelerdir?

Hera bir ana tanrıça figürüdür. Argos kenti bu
tanrıçanın erken dönem kültür merkezidir. Sisam
adasındaki tapınağı da diğer önemli merkezdir.
Tapınaklarına Heraion denir. Olympia, Korinth, Tiryns,
Perachora ve Delos adasında da tapınakları vardır. Erken
arkaik dönemde bu kült özellikle Samos’ta ve Argos’ta
çok önemlidir. Burada en erken anıtsal Grek tapınakları
MÖ 8.yy. inşa edilmiştir. Kutsal hayvanı tavuskuşu, nar
kutsal bitkisidir. Gözleri iri ve güzel, saçları gürdür.
Sicilya’daki Selinus’ta Hera tapınağı, Paestum’da ise yan
yana dorik düzende iki Hera tapınağı vardır.
Agrigentum’da ise Hera ve Juno tapınağı çok iyi
korunmuş durumdadır

Dionysos delirdikten sonra ne yapmıştır?

Tanrı delirmiş bir halde Mısırla Suriye arasında
dolaşır. Asya kıyılarını aşıp Phrygia’ya ulaşır. Burada
Tanrıça Kybele tarafından kabul edilir. Kybele onu
arındırıp kendi kültü hakkında bilgilendirir. Dionysos
delilikten kurtulup önce Trakya’ya, Hindistan’a gider ve
sonra da Yunanistan’a geri döner.

Zeus kimlerle birlikte olmuştur ve sonucunda kimler
doğmuştur?

Zeus Themis ile birleşerek, üç Hora’nın meydana
gelmesini sağladı. Mevsimlerin oluşumu ile
ilişkilendirilen bu tanrısal varlıklar gökyüzünün kapılarını
gözeten birer bekçiydi. Eunomia disiplinle, Dike adaletle
Eirene de barışla görevlendirilmişlerdi. Aynı ilişkiden
insanların kaderini belirleyen beyaz giysili Moiralar
doğmuştur. Klotho (dokuyan), Lakhesis (dağıtan) ve
Atropos (vazgeçilmeyen) dur. Eurynome ile
birlikteliğinden üç Kharıt doğmuştur. Bunlar Aglaia,
Euphrosyne ve Thalia’ dir. Bunlar uyum ve güzellik
tanrıçalarıdır. Mnemosyne (bellek tanrıçası) ile birleşir ve
Mousa’lar dünyaya gelir. Bunlar şarkının, düşüncenin,
tarih, matematik, iyi konuşma ve bilgeliğin tanrıçalarıdır.
Klio (tarih), Euterpe (nutuk), Thalia (komedi), Melpomene
(tragedia), Terpsikhore (dram), Erato (lirik koro),
Polhymnia (dinsel nutuk), Ourania (astronomi), Kalliope
(destansı şiir ve güzel konuşma). Leto da Zeus’dan gebe
kalarak Apollon ve Artemis’i dünyaya getirmiştir. Hera ile
evliliği ise kutsal evlilik (Hieros Gamos) olarak kabul
edilir. Zeus’un Europe ile evliliğinden Minos,
Rhadamantis ve Sarpedon doğar. Zeus sonrasında Leda ile
birlikte oldu. Bu birliktelikten Helene doğdu. Danae ile
birleşmesinden ise Yunan mitolojisinin en büyük
kahramanlarından biri Perseus doğdu.

Artemis nasıl bir tanrıçadır?

Zeus ve Leto’nun kızıdır. Zeus’tan hamile kalan
Leto’nun bu ilizleri Delos Adasında dünyaya getirdiğine
inanılırsa da Artemis Anadolulu bir tanrıçadır. Artemis
doğa tanrıçasıdır. Doğuran kadınların yardımcısı ve
hayvanların koruyucusudur. Okları ile ünlüdür. Vahşi
hayvanların tanrıçası olduğunu gösteren Pothnia Theron
sıfatı ile anılır. Toprak ve bereketi de simgeler. İliada’da
bu tanrıçaya ok taşıyan, ok saçan okçu tanrıça
denmektedir. İliada’da Artemis için altın yaylı, altın tahtlı
denir. Troyalılardan yanadır. Niobe’nin kızları Artemis’in
oklarıyla öldürmüştür

Dionysos nasıl betimlenmiştir?

Betimlemelerde Dionysos’un elinde çoğunlukla
şarap kabı olan Kantharos Thrysos (sarmaşık sarılı, süslü
uzun sopa) tutar. Etrafında sarmaşık dalları ve asma dalları
bulunur. Boğa, eşek, keçi, tavus kuşu, geyik, kaplan
Dionysos’a adanan hayvanlardır. En önemli toprağı
Anadolu’da Teos da bulunur. Ayrıca Pergamon’da, Side
ve Assos’ta da tapınakları bulunmaktadır. Ayrıca Atina’da
Dionysos tiyatrosu vardır.

İliada Destanı Troya Savaşının ne kadarlık bir bölümünü anlatır?

İliada 24 bölüm ve yaklaşık 16.000 dizeden oluşur.
10 yıl süren Troya savaşının sadece 51 günlük bölümünü kapsamaktadır destan. Makedonya’lı Büyük
İskender’in İliada destanını yanından hiç ayırmadığı ve her zaman Akhilleus’a özendiği de bilinir.

Zeus nasıl doğmuş ve büyümüştür?

Evrenin efendisi Kranos, korkuya kapılıp Ouranos
gibi döllerini yok etme yoluna gitmiştir. Yalnız yöntemi
farklıdır. Kronos doğan çocukları doğar doğmaz
yutmaktadır. Rheia doğan çocuklarının hemen
yutulmasına üzülür ve altıncı çocuğunu doğurmak
üzereyken Ouranos ile Gaia’dan yardım ister. Rheia’yı
Gaia ve Ouromos doğurması için Girit’in bir mağarasına
götürüp saklarlar. Zeus doğduktan sonra Gaia Kronos’a
bezlere sarılmış bir taş sunar. Kronos’da bunu yutar. Zeus
Girit’teki mağarada Rheia’nın rahipleri Kuret’ler
tarafından büyütülür. Amaltheia adlı keçi Zeus’u sütüyle
besler. Kronos ve Rheia’nın evliliğinden Zeus, Hades,
Poseidon, Hestia, Hera ve Demeter olmak üzere 6 çoçuğu
olmuştur.

Athena nasıl doğmuştur?

 Metis’i yuttuktan sonra dayanılmaz baş ağrıları
çekti. Hermes’in gelişi ve onun hastalığının nedenini
söylemesi üzerine Hephaistos’un yaptığı balta ile baş
tanrının başında bir yarık açıldı. Böylece silahlarıyla
kuşanmış olarak Athena babasının kafasından çıkarıldı.

Homeros kimdir?

Grek mitolojisinin en önemli kaynağıdır.
Homeros’a atfedilen iki eser İliada ve Odysseia’dır. Her
iki eserinde de kendisi ile ilgili hiçbir bilgiyi bulamıyoruz.
Homeros’un MÖ 850 yılları civarında yaşadığı ve İzmirli
olduğu en çok kabul edilen bilgidir. Yani Homeros’un
yurdunun Batı Anadolu’da Ionia bölgesinde İzmir
(Smyrna) olduğu genellikle kabul görmektedir. Homeros
sözlü geleneği sürdüren bir ozandı. Hem İliada hem de
Odysseia sözlü geleneğin ürünleridir ve yazıya
geçirilmeleri İlk Çağ’da Yunanistan’da olmuştur.

‘Mitoloji’ kavramının nasıl meydana geldiği
varsayılmaktadır?

Mezopotamya, Mısır, Anadolu ve Yunanistan’da
tanrıların ortaya çıkışlarından sonra bir düzen kuran tanrı
soyundan gelenler örgütlenerek kendi soyundan gelenlere
ve daha sonra ürettikleri tanrılara değişik özellikler
vererek bir düzen kurmuşlardır. Oluşturulan bu efsanevi
düzen gerçekte insanların kendi günlük yaşamları ile sıkı
sıkıya bağlı ve en önemlisi tanrı tasvirleri önceleri bir
takım simgelerle yapılırken daha sonraları insan şeklinde
düşünülüp, ifade edilmeleridir. Yunan ve Roma
mitolojilerinde tanrı betimlemesinin en önemli özelliği
insan biçiminde gösterilmeleridir.

Titanlar nedir?
 

Gaia ile Ouranos’un birliğinden canavar varlıklar
ürerler. Bu canavarlar, evrensel dayanışmanın gereklerine
henüz boyun eğmemiş olan, yıkıcı ve yok edici doğal
güçlerin temsilcileridir. Bu dev ve canavar türü yaratıklar,
Titanlar, Kykloplar ve Hekatonkheir’lerdir. Evrenin
oluşumu biçimsel olarak tamamlanınca, Titanların
doğuşuyla evrende Theogonia yani tanrıların doğuşu yer
almıştır. Okeanos, Koios, Krios, Iapetos, Hyperion ve
Kronos erkek titanlardır. Theia, Rheia, Themis,
Mnemosyne, Phoibe ve Tethys ise dişi titanlardır.

Aphrodite nasıl bir tanrıçadır?

Homeros’a göre Aphrodite Zeus ile Okeanos kızı
Dione’den doğmadır. Güzellik ve aşk tanrıçasıdır.
Etrafında Kharitler, Horalar gibi tanrılar bulunur.
Hesiodos’a göre Aphrodite denizin köpüklü dalgalarından
doğmuştur. Aphrodite denizin köpüğü gibi işveli ve
cilvelidir. Gönüllere aşk saçan doğayı canlandırır.
Kalplere aşk oku atan Hermes’ten olma oğlu Eros’da
ondan hiç ayrılmaz

Artemis’in tapınağının önemi nedir?

Artemis’in en kutsal tapınım merkezi ise Efes’teki
tapınaktır. Efes’te yapılan kazılar sonucu birisi büyük ikisi
küçük üç artemis yontusu oldukça önemlidir. Bu yontular
Tenea tipinin Efes’e özgü olduğunu gösterir. Efes’li
Artemis’in kaynağı Anadolulu ana tanrıçadır. Ana
tanrıçanın bütün Akdeniz çevresinde ve özellikle Orta
Anadolu’da bulunmuş olan çeşitli imgeleri ve idol ve
figürün ve küçük heykelleri arasında Efesli Artemis ayrı
bir yer tutar.

Hesiodos'a göre evrenin başlangıcı ne şekilde gerçekleşmiştir?

Hesiodos’a göre evrenin başlangıcı karışıklık, belirsizlik ve sonsuz boşluk anlamına gelen Khaos’tu. Khaos’tan yerküre ya da Toprak (Gaia ya
da Ge) doğdu, Gaia Khaos’un aksine belirsiz bir boşluk olmayıp, biçimi vardı. Gaia yani Toprak / Yerküre üzerinde tanrılar, insanlar ve hayvanlar güvenle yürüyebilirlerdi. Gaia cinsel birleşme olmaksızın gökyüzünü (Ouranos), kendisini tümüyle kucaklayabilsin diye dağları ve en sonunda da denizi (Pontos) doğuran birincil varlıktır. Bu varlıkarı kendi kendine üreme yani Parthenogenesis yoluyla doğurmuştur.

Hera’nın simgesi nedir?

Hera’nın simgesi tavus kuşudur. Tavus kuşunun
tüylerindeki desenler, tanrıçanın İo’nun başına diktiği
gözcü Argos’un gözlerinin imajı olarak kabul ediliyordu.

Hera kimdir?

Olymposlu tanrıçaların en büyüğüdür. Zeus
dışında bütün erkek ve kız kardeşleri gibi o da Kronos
tarafından yutulmuştur. Ama Metris’in kurnazlığı ve
Zeus’un sayesinde yeniden hayata döndürülmüştür. Hera
evli kadınların koruyucusudur. Kıskanç, öfkeli ve kinci
olarak nitelendirilir. Kendisine karşı sadakatsizliğinden
ötürü Zeus’a sık sık öfkelenir.

Hesiodos’a göre evren nasıl oluşmuştur?

Hesiodos’a göre evrenin başlangıcı karışıklık,
belirsizlik ve sonsuz boşluk anlamına gelen Khaos’tu.
Khaos’tan yerküre ya da Toprak (Gaia ya da Ge) doğdu,
Gaia Khaos’un aksine belirsiz bir boşluk olmayıp, biçimi
vardı. Gaia yani Toprak / Yerküre üzerinde tanrılar,
insanlar ve hayvanlar güvenle yürüyebilirlerdi. Gaia cinsel
birleşme olmaksızın gökyüzünü, kendisini tümüyle
kucaklayabilsin diye dağları ve en sonunda da Deniz’i
(Pontos) doğuran birincil varlıktır. Bu varlıkarı kendi
kendine üreme yani Parthenogenesis yoluyla doğurmuştur.

. Demeter’in tapınakları nerelerdedir?

Yunanistan’da Atina’nın batısındaki Eleusis’te
Demeter tapınağı vardır. Sicilya adasında da Agrigetitum
da bir Demeter tapınağı bulunmaktadır. Anadolu’da da
Pergamon, Priene ve Knidos kentlerinde bu tanrıçaya
atfedilmiş kutsal alanlar vardır.

Athena kimdir?

Zeus ile Metris’in kızıdır. Metris hamileyken Zeus
onu yutmuştur. Doğum zamanı gelince, Zeus kafasını bir
balta ile yarmasını Hephaistos’a emretmiştir. Böylece
Athena Zeus’un kafasından silahlı bir kız olarak
fırlamıştır. Akıl, sanat, strateji ve barış tanrıçasıdır.

İliada Destanı’ında nelerden bahsedilmektedir?

İliada Homeros’un Yunanca İlias adını taşıyan
destanı, İlion ya da Troya olarak adlandırılan kentin
destanıdır. Destanın konusu Homeros’un yaşadığı kabul
edilen tarihten yaklaşık 400 yıl önce yapıldığı kabul
edilen, Tunç Çağı’nın sonlarında Akhalar ile Troyalılar
arasında geçen Troya savaşıdır. Ancak bu destanda
savaşın çok kısa bir bölümü anlatılır. Savaş, Troya’lı
Paris’in Miken Kralı Agamemnon’un kardeşi Sparta kralı
Menelaos’un karısı Helene’ye aşık olup, onu Troya’ya
kaçırması nedeniyle çıkmıştır.Bu olay üzerine Menelaos
ve Agamemnon ile birlikte Akha ordusu Troya seferine
çıkar. Savaş bir türlü sonuçlanmayınca Akhalılar tahta at
hilesine başvururlar. Tahta at içinde Trya’ya giren Akha
askerleri kenti talan edip, erkekleri öldürür, kadınları da
esir alır. Bu destanda anlatılan mitolojik öyküdür. Troya
savaşının bugün kabul edilen gerçek nedeni ise
Anadolu’nun zengin maden yataklarının olması ve ticaret
açısından büyük öneme sahip olan Boğazlara Akhalılar’ın
sahip olmak istemeleridir. İliada 24 bölüm ve yaklaşık
16.000 dizeden oluşur. 10 yıl süren Troya savaşının
sadece 51 günlük bölümünü kapsamaktadır destan.
Makedonya’lı Büyük İskender’in İliada destanını
yanından hiç ayırmadığı ve her zaman Akhilleus’a
özendiği de bilinir.

Mitolojiler hangi ana temaları işlerler?

Mitolojiler üç ana tema işlerler. Bunlar, yaradılış, türeyiş, tanrıların doğuşudur.

Hoseidos'un Tanrıların Yaratılışı (Theogonia) adlı yapıtında evrenin yaratılışı işlenirken hangi üç öge ya da ilkeden söz edilir? Açıklayınız.

Theogonia’da Musalara övgü bölümünden sonra asıl konu olan evrenin yaratılışına girilir. Burada üç öge ya da ilke sayılmaktadır. Khaos, Gaia ve Eros. Gaia için “Eurysternos” geniş göğüslü, engin
kucaklı, sağlam tabanlı denilmektedir. Eros içinse “tanrıların en güzeli, canlıların elini ayağını çözen sıfatları ile tanrı ve insanlarda görülen sevgi, aşk anlamı kullanılır. Eros birleştirici yetisiyle yaratılışa olanak tanıyan ve türün sürekliliğini sağlayan güçtür. Khaos’tan Nyx ve Erebos ilkeleri çıkar. Nyx yeryüzündeki geceyi, Erebos ise yer altı derinliklerinin yoğun sisini, karanlığını simgeler. Nyx’ten iki ışık ilkesi olan Aither (Esir) ve Hemera (Gündüz) doğar. Gaia ile Ouranos’un birliğinden canavar varlıklar ürerler. Bu canavarlar, evrensel dayanışmanın
gereklerine henüz boyun eğmemiş olan, yıkıcı ve yok edici doğal güçlerin temsilcileridir. Bu dev ve canavar türü yaratıklar, Titanlar, Kykloplar ve Hekatonkheir’lerdir.

Poseidon’un çocukları kimlerdir?

Halia’ya aşık olup, birlikteliklerinden 7 çocukları
dünyaya gelir. Bu çocukların sadece biri kızdır. Bu kıza
Rhodos adı verilir. Bu kız Rhodos adasına adını vermiştir.
Poseidon’un erkek çocukları sert ve olumsuz kişiliğe
sahiptirler ve Kıbrıs’a gitmekte olan Aphrodite’nin
Rhodos adasına çıkmasına engel olurlar. Bunun üzerine
Aphrodite onları okullarını kaybetmekle cezalandırır.
Poseidon’un oğulları böylece çıldırırlar ve babaları
tarafından yeraltına gönderilirler. Poseidon’un yasal karısı
Amphitrite’dir. Bu evlilikten dalgaları alt üst eden ve
yatıştıran Triton meydana gelir. (Triton; Poseidon’un tek
ölümsüz oğlu. Yarı insan, yarı balık, çok korkutucu bir
tanrıçadır.) Başlıca tradisyanlarda ise Poseidon’un
Amphitrite’den çocuğu olmadığı aktarılmaktadır.
Poseidon’un diğer çocukları ölümlü ama insanlıktan uzak
yabani kişiliklerdir. Aralarından kişiliği olumlu olan
sadece Theseus çıkmıştır. Gaia ile olan birlikteliğinden
Antaios adlı dev yaratık meydana gelir. Thoosa adlı
Nympha ile birleşmesinden tepegöz Polyphemos doğar.
Magarada arkadaşlarını yiyen Polyphemos’un gözüne,
kızdırılmış zeytin dalı sokarak Odysseus kör etmiştir.
Poseidon da Odysseus’u yıllarca denizden denize atarak
oğlunun intikamını almıştır. Poseidon kaybolan kızının
yasını tutan Demeter’e at görünümünde yaklaşıp sahip
olmuştur. Bu birliktelikten bir kızla ünlü at Areion
doğmuştur.

Hephaistos, Aphrodite ile evlenme şartını koymasının
nedeni nedir?

Yaygın bir tradisyona göre Zeus, Herakles’e
yaptıklarından dolayı Hera’yı zincirlerle bağlayıp
cezalandırırken Hephaistos annesine yardım etmeye
çalışır. Zeus Hephaistos’u bacağından tutup Olympos’tan
aşağı atar. Bu nedenle Hephaistos topal kalır. İliada’da
anlatılan başka bir versiyonda ise Hephaistos topal
doğmuştur. Çocuğunun sakatlığına utanan Hera,
Hephaistos’u Olympos’tan aşağıya atar. Hephaistos
annesinden öc almak için bir altın taht yapar. Hera bu
tahta oturunca tahtın etrafından çıkan kıskaçlar tanrıçayı
sarar. Hera’yı bu tahttan Ares tarafından zorla Olympos’a
getirilen Hephaistos, Olympos’a kabul edilme ve
Aphrodite ile evlendirilme şartıyla kurtarmayı kabul eder.

 Yunan mitolojisinde Zeus kimdir?

Yunan mitolojisinde bilgeliğin doruğundaki
tanrıdır. Hem tanrıların hem insanların babasıdır.
Titanlardan Kronos ile Rheia’nın oğludur. İlk evliliğini
akıl, sağgörü, kurnazlık ve kalleşliğin tanrıçası olan Metis
ile yapmıştır. Ancak kendisinden önceki çiftten aldığı
öğütlerle yanında yatan eşi Metis’i yuttu.

Yunan tanrılarının genel görünüşleri nasıldır?

Yunan tanrıları hem görünüş hem de karakter olarak
insanlara benzer.

. Poseidon kimdir?

Kronos ile Rheia’nın oğlu olan Poseidon
denizlerin tanrısıdır ve her şeyden önce sularla ilişkili
yeryüzü olayları ile arasında bir bağ vardır. Poseidon
sadece dalgaları yönetmekle kalmaz aynı zamanda
fırtınalar yaratabilir. Üç dişli yabasının bir vuruşuyla
kıyılarda ki kayalıkları yerinden oynatabilir ve kaynakları
pınarları ortaya çıkarabilirdi. Gücü, egemenlik alanı
sadece denizlere değil, akarsu ve göllere kadar uzanırdı.
Toprağı da allak bullak edebilen tanrı kimliğiyle ona
toprağı sarsan anlamında Enosigaios denirdi.

Ares kimdir?

Zeus ile Hera’nın oğlu olan Ares kaba kuvvetli ve
korkunç savaşı simgeler. Kan dökülmesinden zevk alan,
kalelerin talan edilmesini isteyen bir tanrı olarak pek fazla
itibar edilmemiştir. Anaires (yok edici) ve Polydakrys
(gözyaşı döktüren) gibi sıfatları ile anılır. İkinci kuşak
Olymposlular’dandır. Homero çağından itibaren en büyük
savaş tanrısı olarak sayılır. Savaş tanrısı, giriştiği
çalışmalarda çoğunlukla başarısızlıkla karşılaşır, bu da
onun doğasındaki olumsuzlukları artırır. Savaş alanında
ölüm saçan varlıklarla dolaşır. Ares betimlemelerinde
zırhlı, miğferli, kalkan, kılıç ve mızrakla donanmış olarak
görülür. Boyu insanüstü ölçülerdir ve korkunç naralar atar.
Yaya olarak savaşlara katılmayı sever, ancak dört yarış atı
koşulu arabada da görüldüğü olur. Ares’in yarı vahşi sert
iklimli, atı bol ve savaşçı halkların kol gezdikleri bir ülke
olan Troya’da oturduğu kabul edilir.

Yunan mitolojisinin yazıya aktarılmasını sağlayan yazarlar kimlerdir?

Yunan mitosunun yazıya geçirilmesi Homeros ve Hesiodos’la başlar, ancak daha sonra Homeros ve Hesiodos’un yarattıkları tanrı soylarına ve efsanelere eklemeler ve katkılar yapılır.

Athena’nın sembolleri neyi simgeler?

Mizah ve Aigis (keçi derisinden bir tür zırh ya da
kalkan) ile donanmış olan tanrıça Gigantlarla savaşta
önemli rol oynar. Sembolleri kalkan, mızrak, zeytin dalı
ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, baykuş ise
zekayı ve bilgeliği simgeler.

Aphrodite’ye hangi tapınak inşa edilmiştir?

Aphrodisias’ta görkemli bir tapınak da inşa
edilmiştir. Ünlü heykeltıraş Praksiteles tarafından yapılmış
üç farklı tipte Aphrodite yontusu antik dünyada çok iyi
bilinirler. Birisi Knidos’luların aldığı Knidos Aphroditesi,
diğeri giyinik olan Kos heykeli, üçüncüsü ise Arles
Aphroditesi denilen yarı giyimli yontudur.

Homeros ve Hesiodos'un yaklaşımları arasındaki farkı açıklayınız.

Homeros ile Hesiodos’u karşılaştırdığımızda birbirlerine benzemedikleri dikkatimizi çeker. Homeros
kaynak yapıtlarında bize adını bile vermezken Hesiodos her iki yapıtında da adını verir, kendinden söz
eder, akrabalarını, kentini belirtir, günlük yaşamla ilgili önemli bilgiler aktarır

Romalılar nasıl bir toplumdur?

Romalılar dürüstlük, doğruluk ve cesurluk gibi
farklı anlayışları tanrılarla özdeşleştirmişlerdir. Roma
mitolojisini Yunanlıların İtalya’ya yerleşmesinden sonra
Yunan mitolojisinin etkisinde kalarak değişikliğe
uğramıştır.

Dionysos’un üzerinde annesinin etkileri nelerdir?

Zeus ile Semele’den olmadır. Büyük tanrılar
arasında annesi ölümlü olan sadece Dionysos’tur. Semele
Zeus’tan kendisine tüm gücüyle görünmesini istediğinde
Zeus onun hatırını kıramadı. Ancak Semele Zeus’un
çevresini saran şimşeklerin gürültüsüne dayanamayıp,
yıldırıma çarpılıp öldü. Zeus Semele’nin karnında henüz 7
aylık olan çocuğu çekip çıkardı. Onu kendi baldırına
yerleştirdi. Doğum anı gelince Zeus doğuda bulunan Nysa
tepesine gidip çocuğu orada baldırından çıkardı ve onu
Hermes’e emanet etti. Hermes’te çocuğu Nymphalara
büyütmeleri için verir.

Hades kimdir ve nasıl bir hükümdardı?

Kronos ile Rheia’nın oğludur. Titanlara karşı
kazandığı zaferden sonra ölüler dünyası ya da Tartaros’un
yönetimi verilmiştir. Titanlara karşı savaşan Hades’e
Kykloplar tarafından sihirli miğfer verilmiştir. Bu miğferi
başına takan görünmez oluyordu. Hades ölüler dünyasına
giren hiç kimsenin yeniden canlılar arasına dönmesine izin
vermeyen acımasız bir hükümdardı. Çevresinde daimon ve
cinlerden oluşan yardımcıları vardı. Bunlardan birisi
sandalcı Kharon idi.

Kronos, Gaia’dan aldığı tırpanla babası Ouranos’un üreme organını kesip Ege Denizi'ne attıktan sonra meydana gelen olaylar nelerdir?

Kronos, Gaia’dan aldığı tırpanla babası Ouranos’un üreme organını keser ve arkasındaki Aigaion Pelops’a (Ege Denizi) fırlatır. Yaranın kanından gebe kalan Gaia Erinysleri (öc perileri), Fraksinus (Ağaç Perileri) ve Nympheleri (Su perilerini) ve Gigantları (Devleri) doğurur. Erinysler aileye ve toplumsal düzene karşı işlenen suçların öcünü almalarıyla tanınırlar. Fraksinuslar kahramanların doğuşuyla ilgili olarak karşımıza çıkarlar. Devler ne iri yapılı ve yenilmez güçte varlıklardır. Ouronos’un erkeklik uzvunun atıldığı denizdeki dalgaların köpüklerinden Aşk Tanrıçası Aphrodite doğmuştur. Tanrıların gerçek öyküsü, Ouranos’un böylece yenilmesinden sonra başlar. Yunan mitolojisinin ilk büyük adı olan Kronos dünyaya egemen olur. Gaia’nın karnında gömülü kalmaktan kurtardığı Titanlar onun egemenliği altında aralarında tanrısal çiftler oluştururlar.

Hesiodos'un eserleri nelerdir?

İşler ve Günler (Erga Kai Homerai) ve Tanrıların Yaratılışı (Theogonia) adlı iki önemli yapıtı
vardır.

Demeter hangi fiziksel özelliklere sahipti?

Yontularda baygın bakışlı sarı saçları omuzlarına
dökülen güzel bir kadın olarak betimlenir. Başı buğday
başaklarından oluşan bir çelenkle süslenmiştir. Kimi
zaman sağ elinde bir buğday başağı, sol elinde de yanan
bir meşale tutar. Bazen de bir elinde asa veya orak tuttuğu
da olur.

Homeros ve Hoseidos dışında Yunan mitoslarını işleyen şairler hangileridir?

MÖ 7. Yüzyılda Lesbos (Midilli) adasında yaşamış olan Sappho, Pindaros (MÖ 518-446), Kallimakhos (MÖ 310- 240) ve Theokritos (MÖ 3.yy. başları) Yunan mitoslarını işleyen Yunan şairleridir. MÖ 5. Yüzyılda yaşamış olan üç büyük tragedya yazarı Aiskylos, Sophokles ve Euripides ile komedya türünde yazan Aristophanes de mitolojik konuları ele almışlardır. Ayrıca Herodot ve Eflatun (Platon)’u da saymak gerekir. Teokritos’un çağdaşı olan Bion ve Moskhos (MS.3.yy.) Rhodoslu Apollonios mitologya ile ilgilenmişlerdir. MS 2. yy. da yaşamış olan Apuleius ve Lukianos’un mitoloji bakımından önemi büyüktür. Pausanias MS 2. yy da gezip gördüğü yerlerle ilgili öyküleri kentlerin kuruluş efsaneleriyle anlatmıştır.

Romalılarda tanrılara tapınma ne şekilde başlamıştır?

Önceleri Romalılar hiçbir tanrıya tapmamışlardır. Ancak artan savaşlar ile birlikte tanrı inancı Roma’ya da gelmiştir. Romalılar genelde Yunanlıların Olympian tanrılarını kabul etmişlerdir.

Hermes kimlerin çocuğudur ve nasıl doğmuştur?

Zeus ile Maia’nın oğludur. Arkadhia’nın
güneyinde Kyllene dağında bir mağarada doğmuştur.
Hermes doğar doğmaz kundağa sarılıp, bir sepetin içine
yatırılır. Ama Hermes daha doğduğu gün kundaktan çıkıp
mağaradan uzaklaşır. Theselya’ya kadar gider. Gördüğü
kaplumbağanın içini bıcakla oyup, koyun bağırsağından 7
tel gererek bir çalgı aleti Lyrayı yapar. Karnı acıkınca da
Apollon’un sürülerinin otladığı yere gelir. Oradaki
hayvanları çalar.

En genel haliyle Mythos kavramını tanımlayınız.

Mythos, söylenen, duyulan söz, çok tanrılı dinlerin tanrıları, kahramanların üzerine anlatılan efsane olarak tanımlanabilir.

Yunan ve Roma mitolojilerinde tanrı betimlemesinin en önemli özelliği nedir?

Yunan ve Roma mitolojilerinde tanrı betimlemesinin en önemli özelliği insan biçiminde gösterilmeleridir.

Dişi ve erkek titanlar hangileridir?

Titanların doğuşuyla evrende Theogonia yani tanrıların doğuşu yer almıştır. Okeanos, Koios,
Krios, Iapetos, Hyperion ve Kronos erkek Titanlardır. Theia, Rheia, Themis, Mnemosyne, Phoibe ve Tethys ise dişi titanlardır.

Özelliği hiddet ve öfke olan Yunan tanrısı hangidir?

Özelliği hiddet ve öfke olan Yunan tanrısı Poseidon'dur. Görevi deniz, simgesi de, trident ve attır.

Kronos dünyaya egemen olduktan sonra, onun egemenliği altında tanrısal çiftler oluşturan Titanlar hangileridir?

Yunan mitolojisinin ilk büyük adı olan Kronos dünyaya egemen olur. Gaia’nın karnında gömülü kalmaktan kurtardığı Titanlar onun egemenliği altında aralarında tanrısal çiftler oluştururlar.
Tanrısal çiftler, 
• Okeanos – Tethys
• Koios – Phoibe
• Hyperion – Theia
• Krios – Eurybie
• Kronos – Rheia'dır.
Iapetos ile Themis ise farklı eşler seçmişlerdir. Themis kendinden sonraki kuşaktan Zeus ile evlenmiştir. Iapetos ise eş olarak Okeanos kızı Klymene’yi seçer.

Yunan tanrılarının insanlardan farklı yönleri nelerdir?

Yunan tanrılarının insanlardan farklı olan yönleri
ölümsüz olmaları ve özel besinlerle (ambrosia ve
nektar) beslenmeleridir.

Homeros'un iki eserinden biri olan İliada'nın türü nedir ve konusu nedir?

İliada Homeros’un Yunanca İlias adını taşıyan destanı, İlion ya da Troya olarak adlandırılan kentin destanıdır. Destanın konusu Homeros’un yaşadığı kabul edilen tarihten yaklaşık 400 yıl önce yapıldığı kabul edilen, Tunç Çağı’nın sonlarında Akhalar ile Troyalılar arasında geçen Troya savaşıdır. Ancak bu destanda savaşın çok kısa bir bölümü anlatılır. Savaş, Troya’lı Paris’in Miken Kralı Agamemnon’un kardeşi Sparta kralı Menelaos’un karısı Helene’ye aşık olup, onu Troya’ya kaçırması nedeniyle çıkmıştır.Bu olay üzerine Menelaos ve Agamemnon ile birlikte Akha ordusu Troya seferine çıkar. Savaş bir türlü sonuçlanmayınca Akhalılar tahta at hilesine başvururlar. Tahta at içinde Troya’ya giren Akha askerleri kenti talan edip, erkekleri öldürür, kadınları da esir alır. Bu destanda anlatılan mitolojik öyküdür.

Zeus'u Yunan mitolojisi içinde baş tanrılığa getiren süreci anlatınız.

Zeus Kykloplarla Hekatonkheir’leri Ouronos’un kapattığı yeraltından kurtarır, buna karşılık Kykloplar Zeus’a gök gürültüsü, şimşek ve yıldırımı bağışlar. Gök ateşi Zeus’a ölümsüzlerle ölümlüleri
buyruğu altına almasını sağlar. Ancak Zeus tüm yetkiyi ele geçirmek için Titanlarla da savaşmak zorundadır. Titanlar iki gruba ayrılmışlardı. Okeanos, Hyperion, Themis ve Mnemosyne Zeus’un yanında yer almışlardı. Teselya’nın Othrys ve Olympos adlı iki yüksek tepesinde süren ve adına Titanomachia denilen savaş on yıl sürmüştür. Zorlu bir mücadeleden sonra Titanlar yenilip zincire vuruldular ve Tartaros’a atıldılar. Tartaros’un bekçileri ise Zeus’a bağlı olan Kottos, Briareus ve Gyes idi. Dişi titanların (Metis ve Rheia’nın çabaları sonucunda) ise hiçbirisi cezalandırılmamıştır. Yunan mitolojisi içinde Zeus baş tanrıdır. Egemenliği sadece kendi gücüyle ama daha önceki tanrılardan da yardım alarak elde ettiği için Kronosoğlu saltanat gücünü görev ve onur dağıtımıyla gösterdi.

Zeus kült olarak nerede ortaya çıkmıştır?

Zeus kült olarak Girit adasında ortaya çıkmıştır. Ancak en önemli kült merkezi Olympia’dadır.

Güneş ve ışık olan tanrı hangisidri ve özelliği nelerdir?

Güneş ve ışık tanrısı Apollon'dur. Apollon'un özelliği güzel sanatlar, edebiyat ve kehanettir.

Apollon kimlerin oğludur ve ne tanrısıdır?

Zeus ve Leto’nun oğludur. Mitolojide müziğin,
güzel sanatların, güneşin, ateşin ve şiirin tanrısıdır. Ayrıca
bilicilik, kehanetle de ilgilenen bir tanrıdır. Adı
değişmeden Roma mitolojisine geçen tek tanrıdır. Bu
tanrının adının Yunanca olmadığı herkes tarafından bilinir.
Hititçe yazıtlarda geçen APULLUNAS tanrının adıyla
benzerliği dikkat çekicidir.

Hades ve Persephone tanrı/tanrıçaları yer altı
dünyasında nasıl davranırlardı?

Hades genellikle tanrılar toplantılarına katılmaz,
yeryüzüne de nadiren çıkardı. Yeğeni Persephone’ye aşık
olup, onu Sicilya ovalarında arkadaşlarıyla çiçek
toplayarak eğlendiği sırada kaçırmıştır. Kızının
kaybolması Demeter’in yas tutmasına neden olmuştur.
Bunun sonucunda Demeter görevlerini yerine
getirememesi ve büyük bir kıtlık baş göstermiştir. Zeus
araya girerek Hades’ten Persephone’yi annesine geri
vermesini istemiştir. Hades bu isteği kabul eder ancak
Persephone’ye bir nar yedirerek yer altı dünyasına tekrar
geri dönmesiyle zorlamıştır. Bu yüzden Persephone her
yılın üçte birini Hades’in yanında geçirmek zorunda
kalmıştır. Hades ile birlikte yer altı dünyasına egemen
olan Persephone zalimlikten ve acımasızlıktan yana ondan
geri kalmıyordu.

Mevsimlerin oluşumu hangi efsaneyle açıklanır?

Persephone Sicilya’da Enna çayırlığında
arkadaşları ile oynarken ve çiçek toplarken birden bire yer
yarılıp tanrı Hades arabasıyla ortaya çıkmış ve kızının geri
getirilmesini ister. Demeter kızının yokluğunda doğaya
küstüğü için her yerde kuraklık baş göstermiştir. Bunun
üzerine Zeus Demeter ve Hades’i anlaştırıp, kızın yılın
içte ikisini annesinin yanında geri kalanını da kocasının
yanında geçirmesini kararlaştırır. Böylece mevsimlerin
oluşumunu da bu efsane ile açıklar.

Yunan mitolojisi tam olarak hangi yıllarda gelişmiştir?

Yunan mitolojisi MÖ 700 yıllarında tam olarak gelişmiştir.

Homeros'un kendi yaşamıyla ilgili en çok kabul gören bilgi nedir?

Homeros’un MÖ 850 yılları civarında yaşadığı ve İzmirli olduğu en çok
kabul edilen bilgidir.

Gaia neyi sembolize eder? Açıklayınız.

Toprak dediğimiz tanrısal varlığın ilk somut görünümü olan Gaia aynı zamanda yaşamı veren
ve alan Büyük Evrensel Anne’dir. Arkaik dönemde yaygın bir tapınım konusu olan Gaia sonraları
üretkenliğin ve yaşamın değerini kendi üzerlerinde daha iyi odaklaştıran başka dizi varlıkların gölgesinde kalmıştır

Romalıların tanrı inancı nasıl ilerlemiştir?

Önceleri Romalılar hiçbir tanrıya tapmamışlardır.
Ancak artan savaşlar ile birlikte tanrı inancı Roma’ya da
gelmiştir. Romalılar genelde Yunanlıların Olympian
tanrılarını kabul etmişlerdir. Sadece adlarını değiştirerek
Olymposlu tanrılara tapmışlardır. Zeus – Jupiter, Poseidon
– Neptunus, Hestia – Vesta, Hera – Iuno, Ares – Mars,
Hephaistos – Vulcanus, Aphrodite – Venus, Hermes –
Mercurius, Artemis – Diana, Hades – Pluton, Dionysos –
Bakkhos, Demeter – Ceres, Eros – Cupid adlarını almıştır.
Apollon ise adı değişmeden Roma mitolojisine geçen tek
tanrı olma özelliğini taşımaktadır.

Gaia, Ouronos'a neden tuzak kurmuştur?

Titanlardan hem iğrenen hem de kendi iktidarı almalarından korkan Ouronos çocukları doğdukça onları yerin derinliklerine alıyordu. Bu duruma çok üzülen Gaia bu eziyetten kurtulmak için oğullarını korkutur. Gaia öfke ve hiddetle çocuklarını harekete geçirmeye razı etmek isterse de, onlar korkuya kapılırlar. Sadece son çocuk, cingöz, kafası karışık Kronos Gaia ile birlik olup tuzak kurmayı kabul eder. İkinci kuşak tanrısı Kronos, Gaia’dan aldığı tırpanla babası Ouranos’un üreme organını keser ve arkasındaki Aigaion Pelops’a (Ege Denizi) fırlatır

İliada Destanı'nda anlatılan Troya Savaşının bugün kabul edilen gerçek nedeni nedir?

Troya savaşının bugün kabul edilen gerçek
nedeni ise Anadolu’nun zengin maden yataklarının
olması ve ticaret açısından büyük öneme sahip olan
Boğazlara Akhalılar’ın sahip olmak istemeleridir.

En genel haliyle  Mythologia kavramını tanımlayınız.

Mythologia, kahramanların üzerine anlatılan  efsaneleri inceleyen bilim diye açıklanabilir.

Homeros'un eserlerinden biri olan Odysseia'nın konusu nedir?

Odysseia ise Ithake kralı Odysseus’un serüvenlerinin anlatıldığı bir destandır. Bu destan da 24 bölümden oluşur. Odysseus’un Troya’dan ülkesi İthake’ya dönüş yolculuğu anlatılır.

Mitolojik kavramların pek çoğu herhangi bir doğa olayının simgesidir. Yunan mitolojisinde baş tanrılık özelliğini taşıyan Zeus hangi doğa olayını simgeler?

Yunan mitolojisinde baş tanrılık özelliğini taşıyan Zeus yıldırım ve şimşeği simgeler.

Gaia, Ouranos’a üç Kyklops doğurmuştur. Bunlar hangileridir? Açıklayınız.

Gaia, Ouranos’a üç Kyklops doğurmuştur. Alınlarının ortasında yuvarlak tek gözleri olan ve çok büyük fiziksel güce sahip olan bu varlıkların
adları: Brontes (Gök Gürültüsü),Steropes (Yıldırım) ve Arges (Şimşek)’tir. Gaia’nın en son doğurduğu üç varlık ise Hekatonkheirler ya da yüz kollulardır. Hekatonkheirler’in adları ise Kothos
(cezalandıran), Briareus (Güçlü) ve Gyes (Çok kollu- bacaklı) dır. Bunlar kibirli, sert hareketli ve öfkeli devlerdir. Yüz tane kolları ve elli başları vardır.

Grek mitolojisi hakkında bilgi edinmeyi sağlayan ikinci kaynak olan Hesiodos hangi yıllarda yaşamıştır?

Grek mitolojisi hakkındaki ikinci büyük kaynak
MÖ 8. Yüzyılda yaşamış olan Hesiodos’tur. Hesiodos Ionialıdır. Günümüzdeki Foça (Phokaia)’nın kuzeydoğusundaki Kyme şehrinde doğmuştur. Babası tarım işleriyle uğraşan çiftçidir. Doğduğu şehirden Yunanistan’a, Boiotia’ya göç etmiştir.

Kronos ve Rheia'nın Çocukları kimlerdir?

Kronos ve Rheia’nın evliliğinden Zeus, Hades, Poseidon, Hestia, Hera ve Demeter olmak üzere 6 çoçuğu olmuştur.

Olimpos'lu tanrılardan biri olan Artemis'in görevi, özelliği ve simgesi nedir?

Olimpos'lu tanrı Artemis'in görevi ay, özelliği iffet, simgesi de geyik, hilal, yay ve oktur.

Devamlı Olimpos'ta bulunmayan tanrılardan biri olan Dionysos'un görevi ve özelliklerini anlatınız.

Babası Zeus'tur. Zeus onu doğuda Hermes'e emanet eder. Ergen olan Dionysos üzümü ve ondan nasıl faydalanılacağını keşfeder. Ama Hera onu delirtir. Tanrı delirmiş bir halde Mısırla Suriye arasında dolaşır. Asya kıyılarını aşıp Phrygia’ya ulaşır. Burada Tanrıça Kybele tarafından kabul edilir. Kybele onu arındırıp kendi kültü hakkında bilgilendirir. Dionysos delilikten kurtulup önce Trakya’ya, Hindistan’a gider ve sonra da Yunanistan’a geri döner. Dionysos tanrılarla Gigantlar savaşında da yer almıştır. Şarap ve ilham tanrısı olan Dionysos’un şerefine tantanalı geçit olayları düzenlenirdi. Bu geçit olaylarında bereket ve toprak cinleri maskelerle canlandırılarak yer alırdı. Bu tören alayları daha düzenli bir formda tiyatro (komedi, tragedya ve satirik dram) temsilcilerinin doğmasına yol açmıştır. Betimlemelerde Dionysos’un elinde çoğunlukla şarap kabı olan Kantharos Thrysos (sarmaşık sarılı, süslü uzun sopa) tutar.

Romalılar, Hangi olimpos'lu tanrılara hangi adı vererek tapınmışlardır?

Romalılar, Olimpos'lu tanrıların adlarını şu şekilde değiştirmişlerdir:

• Zeus – Jupiter
• Poseidon – Neptunus
• Hestia – Vesta
• Hera – Iuno (Juno)
• Ares – Mars
• Hephaistos – Vulcanus
• Aphrodite – Venus
• Hermes – Mercurius
• Artemis – Diana
• Hades – Pluton
• Dionysos – Bakkhos
• Demeter - Ceres
• Eros - Cupid
adlarını almıştır. Apollon ise adı değişmeden Roma mitolojisine geçen tek tanrı olma özelliğini taşımaktadır.