İnternet Yayıncılığı Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yeni medya ile geleneksel medya nasıl karşılaştırılabilir?

Yeni iletişim teknolojisi olarak internetin geleneksel ve yeni medya ayrımında da önemli bir yer vardır. Çünkü, yeni medya; bilgisayar ve internet tabanlı dijital teknolojilerin oluşturduğu yeni bir iletişim ve medya ortamına gönderme yapmaktadır. Bu yeni medya ortamında ise, geleneksel medyadan farklı olarak, kitle izleyicisini bireysel olarak da kapsayabilen, kullanıcıların içeriğe veya uygulamalara farklı zaman dilimlerinde ve etkileşim içinde erişebilmesi mümkün olmaktadır.

Etkileşimlilik nedir?

Etkileşimlilik; iletişim sürecindeki kaynak ile alıcı arasındaki rol değişimini olanaklı hale getiren, yani kaynağın alıcı, alıcının kaynak olabilmesine imkan veren, kullanıcının içerik üretmesini ve içeriği düzenleyip, yayımlamasını sağlayan teknolojidir.

Gözetlenen ve gözetleyen toplum nasıl açıklanabilir?

1980’ler yaygın ve sistematik politik ve ekonomik yeniden yapılandırılmanın teknik temelinin iletişim ve bilgi teknolojileri olduğunu açıkça ortaya çıkarmıştır. Gözetlenen toplum terimi de, bilgi ve iletişim teknolojilerinin potansiyel gücüne yönelik duyulan heyecanla, 1985’te Sosyolog Gary T. Marx tarafından dile getirilmiştir. Marx, bu kavramla, “Bilgisayar teknolojisiyle bütün sosyal kontrolün son bariyerlerinin de yok olduğu” bir topluma işaret etmektedir. Ulusal güvenlik, sosyal refah gibi gerekçelerle devlet güçleri, gündelik hayatın izlenmesinde oldukça etkin olsa da, gözetleme durumu toplumun geneline yayılma eğilimi göstermektedir. Amatör olarak hazırlanan kişisel videoların sanal alemde yayınlanması, kameralarla 24 saat izlenen bir eve girenlerin hayatını gözetleyen televizyon programları, tanınmış kişilerin yakalanma görüntülerinin yer aldığı magazin programları bu eğilimin medyadaki göstergelerindendir.

World Wide Web nedir?

“Dünyayı saran ağ” anlamına gelen “World Wide Web” ya da kısa adıyla ‘Web’ belirli bir anahtar kelimeye göre araştırdığı verileri toplayıp internet kullanıcısına sunmaya izin veren hiper metin temelli bir araç olarak tanımlanmaktadır. Yani, World Wide Web (www) başka verilerle bağlantılar içeren verilere ulaşmayı olanaklı kılan internet aracıdır. WWW’nin çok hızlı gelişmesinin en büyük nedeni olan bu özelliği sayesinde internet üzerinde elektronik verinin resim, film, video, ses veya metin gibi pek çok farklı formuna erişmek mümkün olmaktadır.

Dijital medyada bulunmayan ancak dijital medya ve internet ortamının kullanıcılara sunduğu bireysel ve toplumsal iletişim biçimleri nelerdir?

İlgili bireysel ve toplumsal iletişim biçimleri şöyle sıralanabilir: • Usenet, • Elektronik posta (elektronik mail), • World Wide Web ( www), • Sohbet sistemleri (chat), • Wiki, • Sosyal medya platformları.

İnternet gelişimi nasıl açıklanabilir?

İnternet kavramı, 1962 yılında Amerikan Askeri Araştırma Projesi (ARPANET) ve Massachusetts Institute of Technology’nin (MIT) tartışmaya açtığı “galaktik ağ” kavramıyla birlikte gündeme gelmiştir. İnternetin atası olarak nitelendirilen ARPANET, Amerikan Savunma Bakanlığı Araştırma Projesi (US Defense Department’s Advanced Research Projects) tarafından desteklenen bir araştırma ağı olarak doğmuştur. ARPANET çerçevesinde ilk bağlantı 1969 yılında gerçekleştirilerek, ana bilgisayarlar arası bağlantılar ile günümüz internetinin ilk şekli ortaya çıkmıştır.

Toplumların iletişim biçimlerini değiştirmelerinin nedenleri nelerdir?

İletişim ve toplum hep iç içe geçmiş bir biçimde var olmuştur. Yazının bulunması, matbaanın icadı, telgraf, radyo vb. diye sıralanan teknolojik gelişmeler bireylerin, toplumların iletişim biçimlerini değiştirmiş ve halen de değiştirmektedir.

Dijital medya başlığı altında hangi araçlar ve ya ortamlar vardır?

Bilgisayar, internet ortamı, cep telefonları, oyun konsolları ve çevrimiçi çevrimdışı oyunlar, avuç içi veri bankası kayıtlayıcıları gibi günümüz dijital teknolojileri yeni ya da dijital medya başlığı altında değerlendirilmektedir.

Dijital iletişim teknolojilerinin toplumsal boyutu nasıl açıklanabilir?

Geleneksel medya denilen gazete, radyo, televizyon gibi kitle iletişim araçları gelişen teknolojilik yenilikler sonucu ortaya çıkan internetin eklenmesiyle yepyeni bir görünüm kazanmıştır. Gerek liberal gerekse eleştirel kitle iletişim kuramları, medyanın sosyal bir yapı olduğunu vurgulayarak, işlevleri özellikle kamusal olanları üzerine farklı yaklaşımlar ortaya atmışlardır.

Dijital medyayı geleneksel medyadan farklı kılan özellikler nelerdir?

Dijital medyayı geleneksel medyadan farklı kılan özellikler şöyle sıralanabilir: • Dijitalleşme, • Etkileşimlilik, • Çoklu ortam (Multimedya), • Hipermetinsellik.

İletişim ve teknoloji arasındaki karşılıklı ilişki nelere sebep olmuştur?

İletişim ve teknoloji arasındaki karşılıklı ilişki, bireysel iletişimden küresel iletişime kadar bütün iletişimsel etkinliklerin niteliğini belirlemektedir. Ateşin dumanını kullanarak ya da posta güverciniyle haberleşmeden günümüz bilgisayar temelli uydu ve internet aracılığıyla haberleşmeye kadar yaşanan değişimlerin temelinde teknolojik ve ekonomik gelişmeler vardır. Aynı zamanda, siyasi ve askeri nedenler ile insan gereksinimlerinin karşılanması gibi toplumsal etkenler de iletişim teknolojilerinin gelişmesine neden olmuştur.

Global iletişimin önemi nedir?

Global iletişim, küresel köy ve enformasyon toplumu gibi kavramlar iletişim teknolojilerinin geldiği boyutun anlaşılması açısından önemlidir. Günümüzün bilgisayar temelli ve internet dolayımlı bilgi ve iletişim teknolojileri dijitalleşmiş medya ortamına işaret ederken, yepyeni bir dünya düzenine de gönderme yapmaktadır.

Wiki nedir?

Wiki, kullanıcıların, ortak üretime uygun bir altyapıda, tablolar, grafikler, bağlantılar içeren metinler üretebilmesi için en kullanışlı yöntemlerden biridir. Kullanıcıların yeni sayfa yaratmasına, sayfalarda düzenlemeler yapmasına ve bu sayfaları birbirine bağlamasına izin veren bir yazılımdır. Bu wikilerden en bilineni özgür ansiklopedi projesi Wikipedia’dır.

Medya emperyalizmi nasıl açıklanabilir?

Kültürel emperyalizm ya da medya emperyalizmi tezi eleştirel paradigma içerisinde ekonomi-politik yaklaşıma dayalı olarak geliştirilmiştir. 1970’li yıllarda uluslararası iletişim alanında yapılan çalışmalar, gelişmiş (merkez) ülkelerle gelişmemiş (çevre) ülkeler arasındaki bağımlılık ve sömürü ilişkilerini ortaya çıkarmış ve kültür/medya emperyalizmi kavramlarını gündeme getirmiştir. Kültür/medya emperyalizmi, uluslararası iletişim bağlamında merkez (Batılı gelişmiş ülkeler) ile çevre (az gelişmiş, üçüncü dünya ülkeleri) arasındaki ilişkinin, ekonomik ve teknolojik olarak merkezin egemenliğine dayalı eşitsizlikçi ve dengesiz bir bağımlılık ilişkisi olduğunu ileri sürmektedir. Bu bağımlılık ilişkisi, yalnızca ekonomik ve teknolojik alanı değil, kültürel ve politik alanı da kapsayan kapsamlı bir ilişki ağı biçimdedir.

İnternet nedir?

Birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağı olan internet, aynı zamanda insanların her geçen gün gittikçe artan üretilen bilgiyi saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma istekleri doğrultusunda ortaya çıkmış bir teknolojidir. Ağların ağı, olarak tanımlanan internet, fiziksel ya da elle tutulur bir araç olmaktan ziyade birbirine bağlı sayısız küçük bilgisayar ağlarından oluşan büyük bir bilgisayar ağıdır.

Ekonomik yöndeşme nedir?

Ekonomik yöndeşme; geleneksel medya endüstrilerinin (televizyon, radyo, gazete gibi) internet, cep telefonu, dijital (sayısal) televizyon gibi yeni medyalarla birleşmesiyle ortaya çıkan yöndeşme.

Teknolojik yöndeşme nedir?

Teknolojik yöndeşme; dijital teknolojilerle birlikte, geleneksel medyanın, telekomünikasyon ve internet teknolojilerinin bir arada kullanılmasıdır.

Dijitalleşme nedir?

Sayısallaşma olarak da ifade edilen dijitalleşme, veri, ses, müzik, metin, fotoğraf gibi çeşitli biçimlerde her tür enformasyonun “bit”lere (0 ve1’lere), diğer bir ifadeyle mikroişlemciler yardımıyla bilgisayar diline dönüştürülmesidir. Her çeşit enformasyonun dijital (sayısal) olarak işlenmesi, o enformasyonun saklanmasını, çoğaltılmasını, paylaşılmasını kolaylaştırmaktadır.

Bilgi toplumu ne anlam ifade etmektedir?

Günümüz modern toplumlarına yönelik kuramsal tartışmalar genellikle “bilgi (enformasyon) toplumu” kavramı üzerinden yapılmaktadır. Bilgi toplumu kavramı; bilginin en değerli kaynak, üretim aracı, aynı zamanda da temel ürün olduğu, işgücünün çoğunluğunun bilgi endüstrisinin işçilerinden oluştuğu ve bilginin diğer göstergelere göre ekonomik ve toplumsal olarak da baskın olduğu/olacağı bir topluma gönderme yapmaktadır. Bilgi toplumu söylemi, bilgi teknolojileri ve enformasyon sistemlerinde meydana gelen teknolojik gelişmelerin aynı zamanda toplumsal yapıyı da derinden değiştirdiği iddiasını taşımaktadır. Bu nedenle, yaygın olarak kullanılan bu söylem, eleştirel yaklaşım savunucuları tarafından teknolojik belirlenimci bir bakış açısı olarak değerlendirilmektedir. Eleştirel kuramcılar, enformasyon toplumu söyleminin, ekonomik, siyasal ve kültürel boyutlarda demokratikleşmeye dayalı bir çoğulculuk miti olduğunu söylemektedir. Çünkü bilgiye erişmede herkesi kucaklayan eşitlikçi söylem, ampirik gözlemler ve pratikteki rakamsal verilerle çürütülmektedir.

Sosyal medya platformları nelerdir?

Sosyal medya platformları, kullanıcı içeriğinin, kişinin kendisi tarafından yayınlandığı, paylaşıldığı her tür platformun genel adıdır. Bireylerin ortak ilgi alanları, ülke ve dünya gündemi, aktiviteler gibi konularda birbirleri ile bağlantı kurarak sosyalleşmelerini sağlayan mobil ve internet servislerinin uygulanabildiği platform yazılımıdır. Sosyal medya platformu üzerinde çeşitli bilgi, eğlence, yaşam, hobi, ilgi alanları, mesajlaşma, interaktif, etkinlik, yorum ve içerik paylaşım servisleri eleştirilebilir. Günümüzün en popüler sosyal medya platformları arasında Facebook ve Twitter bulunmaktadır.

Çoklu ortam nedir?

Bilgisayar tabanlı yeni teknolojilerinin çoklu ortam özelliği, kendi içinde ve dışında yer alan donanımyazılım unsurlarının birbirlerine bağlanabilir olmasından kaynaklanmaktadır. Böylece her tür veri girişi, veri işleme, verinin depolanması ve verinin dağıtımı farklı elektronik ortamlarda yapılabilir olmaktadır.

Elektronik demokrasi kavramı nasıl açıklanabilir?

Elektronik demokrasi kavramı, yeni iletişim teknolojilerinin ve özellikle de internetin demokratik potansiyeline yönelik yapılan vurguyu dile getirmektedir. Bunun temelinde; internet üzerindeki enformasyon kaynaklarına erişimin herkese açık olması, internetin merkezi otoritenin kontrolünün kısmen dışında olması, internet ortamının ifade özgürlüğüne imkan tanıması ve siyasal katılım aracı olarak kullanılabilirliği gibi bu teknolojinin kendine has yapısından kaynaklanan özellikleri bulunmaktadır.

Rıza mühendisliği ifadesi ile anlatılmak istenen nedir?

Özellikle kişisel bilgisayarlar ve internet kullanımı ile bireyler doğrudan birer müşteri/tüketici olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, ticari kuruluşlar, reklam verenler vb. için bireyleri istenilen ürünü almaya ya da istendik yönde karar vermeye ikna etmek çok önemli bir amaç haline gelmiştir. Öyle ki, bu yöndeki çaba iknanın boyutlarını aşarak bireyleri çeşitli tekniklerle yönlendirme, etkileme ve hatta kandırmaya kadar varmaktadır. Rızanın imalatı, rıza ya da toplum mühendisliği gibi kavramlar da bu çabaya yönelik olarak getirilen eleştirilerden türemiştir. Propaganda Modeline göre, kapitalist ülkelerdeki medyanın amacı halka 24 saat boyunca propaganda yaparak egemen değerleri topluma aşılamaktır. Var olan düzenin devam etmesi ve iktidarın meşrulaştırılması için medyanın amacı geniş kitlelerin rızasını üretmektir. Kapitalist toplumlarda medyanın en önemli işlevi, resmi ideolojinin/devlet politikasının propagandasını yapmaktır.

Usanet nedir?

Usanet, dünya üzerinde milyonlarca internet kullanıcısının değişik konularda haberler edindiği, kendi görüşlerini gönderdiği bir tartışma platformudur. “User’s Network” kelimelerinin kısaltması olan Usenet, kullanıcılara binlerce farklı ilgi konularından oluşan gruplardan herhangi birine istenilen konuda mesajlarını iletip, sorularını sorarak özgürce fikirlerini paylaşma ortamı sunmaktadır.

Hipermetinsellik nedir?

Kısa adı HTML (Hyper Text Markup Language) olan ve Türkçe’ye “hiper (sıçramalı) metin işaretleme dili” olarak çevrilebilen hipermetinsellik, internet ortamında bilgi görüntülemeyi olanaklı hale getiren dosya formatıdır. HTML ile, her tür verinin (hareketli görüntü, ses, metin, fotoğraf vb.) görüntülenebilmesi mümkündür.

Yöndeşme nasıl açıklanabilir?

Günümüzde medyanın sınırlarını belirlemek giderek güçleşmektedir. Bu durumu ifade etmek üzere kullanılan yöndeşme (convergence) ya da yakınsama terimi; iletişim süreçleriyle endüstrinin iç içe geçmesi olgusuna işaret etmektedir. İletişim literatüründe özellikle 1990’lı yıllardan itibaren sıkça kullanılmaya başlanan yöndeşme kavramıyla, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler meydana getirmesi durumu tanımlanmaktadır.

Dijitalleşme ve yöndeşme sonucunda neler olmuştur?

Dijitalleşme ve yöndeşme sonucunda, yeni medyada da ses, video, grafik, animasyon, fotoğraf, müzik gibi her türlü iletişim unsurunun ortak bir zeminde üretim ve dağıtımı olanaklı hale gelmiştir. Günümüz medyası, başlıca üç iletişim aracı etrafında yöndeşmektedir; • Dijital televizyon, • İnternet ve • Üçüncü kuşak cep telefonları.

Elektronik posta (elektronik mail) nedir?

Elektronik posta (elektronik mail), internet kullanıcılarının hesaplarına mesaj (ileti) ya da dosya, resim gibi istenilen herhangi bir şeyi göndermek için kullanılan ve çok sayıda aboneye sahip olan bir internet hizmetidir. Eposta sistemi, hızlı ve güvenli veri aktarımına olanak tanıyan bir iletişim ve bilgi paylaşımı sistemidir.

Dijital medya kavramı neyi ifade etmektedir?

Dijital medya kavramı, esas olarak bilgisayar tabanlı iletişim teknolojilerindeki sürekli yenilenen ve değişen teknolojik gelişmeleri anlatmak için kullanılmaktadır. Daha açık bir ifadeyle, belli bir teknolojiyi veya teknolojik araçlar grubundan ziyade günümüz iletişim teknolojilerindeki gelişmeyi ifade etmektedir.

Sohbet sistemleri (chat) nedir?

Sohbet (chat), internet kullanıcıları arasında eş zamanlı olarak mesaj alışverişine izin veren uygulamadır. Kullanıcılar, aynı zaman dilimi içerisinde, mesaj değiş tokuşu ile bilgisayar ekranı üzerinden karşılıklı olarak iletişim kurabilmektedirler.

Küreselleşme nasıl açıklanabilir?

Son 20 yılda yaşanan değişim sürecinin temel belirleyicileri, iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve uygulanan özelleştirme ve esneklik gibi liberal politikalar olmuştur. Küreselleşme olarak adlandırılan bu değişim süreci, özellikle 1980’li yılların sonu ve 1990’lı yılların başından itibaren ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel alanda önemli değişikliklere neden olmuştur. Dolayısıyla küreselleşme kavramı, ekonomik olduğu kadar, aynı zamanda kültürel, teknolojik ve yönetsel bakımdan da uluslararası bütünleşme sürecine atıf yapmaktadır. Küreselleşmenin özünde, sermayenin küresel ölçekte eşi görülmemiş hız ve miktarlardaki hareketliliği ve yeniden yapılanması bulunmaktadır. Bu hareketlilik de, yeni teknolojiler ve özellikle iletişim teknolojileri yardımıyla sağlanmaktadır. Bu bağlamda küreselleşme süreciyle paralel ilerleyen enformasyon toplumu kavramlaştırması da, küresel bilgi alışverişini şimdiye kadar görülmemiş bir hızla olanaklı kılan bilgi ve iletişim teknolojilerinden beslenmektedir. Bilginin hızlı hareketi ve aktarımı ekonomik gelişmenin de hızını ve niteliğini belirlemektedir. Dolayısıyla, küreselleşen dünyada/piyasada, ekonomik olarak rekabet edebilmenin önemli bir koşulu da bilgiye en kısa sürede ulaşabilmek olmaktadır.

Ağ toplumu nedir?

Castells’in “Ağ Toplumu”, gelişmiş bilgi ve iletişim teknolojileri temelinde dünya çapında oluşturulan birtakım ağların çerçevesinde toplumsal yapının yeniden şekillenmesine dayanmaktadır. Castells, “endüstri sonrası” ve “enformasyon toplumu” gibi bazı tanımlamaların günümüz toplumsal düzenini açıklamaya yetersiz kaldığını belirterek, bu iki kavram yerine “Ağ Toplumu” (The Network Society) kavramını kullanmaktadır. Kuramın temel tezi, toplumun bütün alanlarında ve temel yapılarındaki süreçlerin organizasyonunda hiyerarşilerden ağlara (network) bir kaymaya tanık olduğumuzdur. Bu değişim, kültürel olduğu kadar düzene (sosyal süreçlerin organizasyonuna) ilişkin bir durumdur.

Küresel köy nedir?

Popüler bir kavram olarak sıklıkla atıfta bulunulan küresel köy (The Global Village) tezi, dünyanın küresel bir köye dönüştüğü iddiasını yeni iletişim teknolojilerinin insanları özgürleştirici ve eşitleyici potansiyeline dayandırmaktadır.

McLuhan insanlık tarihinin dönemlere ayrımını nasıl yapmaktadır?

McLuhan (2001), insanlık tarihini dört döneme ayırmaktadır: • Kabile çağı; duyma duyusunun hakim olduğu çağ. • Edebiyat çağı, fonetik alfebenin hakim olduğu bu çağda ise duyma kadar görme duyusu da önemlidir. • Basım çağı; matbaanın icadı ile basım teknolojisinin kullanılmaya başladığı bu çağda, kitaplar basılmış, taşınabilir yazılı materyallerin yaygınlaşmasıyla da toplumsal yapı parçalanarak bireysellik ön plana çıkarmıştır. • Elektronik çağ; içinde bulunduğumuz bu çağda ise matbaa ile ön plana çıkan yazılı kültür yerini tekrar sözel kültüre bırakmaktadır. Elektronik çağın bilgi ve iletişim teknolojileri insanların birbirinden haberdar olmalarını kolaylaştırmış, dünyayı da (herkesin birbirini tanıdığı ve hakkında bilgi sahibi olduğu) bir köye dönüştürmektedir.

Dijital medyayı geleneksel medyadan farklı kılan özellikler nelerdir? 

Dijital medyayı geleneksel medyadan farklı kılan özellikleri dijitalleşme, etkileşimlilik, çoklu ortam, hipermetinsellik olarak sıralanabilir. 

Dijitalleşme nasıl tanımlanmaktadır?

Sayısallaşma olarak da ifade edilen dijitalleşme, veri, ses, müzik, metin, fotoğraf gibi çeşitli biçimlerde her tür enformasyonun “bit”lere (0 ve1’lere), diğer bir ifadeyle mikroişlemciler yardımıyla bilgisayar diline dönüştürülmesidir. Her çeşit enformasyonun dijital (sayısal) olarak işlenmesi, o enformasyonun saklanmasını, çoğaltılmasını, paylaşılmasını kolaylaştırmaktadır.

İletişim sürecindeki kaynak ile alıcı arasındaki rol değişimini olanaklı hale getiren ve kullanıcının içerik üretmesini ve içeriği düzenleyip, yayımlamasını sağlayan teknoloji nedir?

Etkileşimlilik iletişim sürecindeki kaynak ile alıcı arasındaki rol değişimini olanaklı hale getiren, yani kaynağın alıcı, alıcının kaynak olabilmesine imkan veren, kullanıcının içerik üretmesini ve içeriği düzenleyip, yayımlamasını sağlayan teknolojidir. 

Bilgisayar tabanlı yeni teknolojilerinin çoklu ortam özelliği neye olanak tanımaktadır? 

Bilgisayar tabanlı yeni teknolojilerinin çoklu ortam özelliği, kendi içinde ve dışında yer alan donanım-yazılım unsurlarının birbirlerine bağlanabilir olmasından kaynaklanmaktadır. Böylece her tür veri girişi, veri işleme, verinin depolanması ve verinin dağıtımı farklı elektronik ortamlarda yapılabilir olmasına olanak tanımaktadır. 

Hipermetinsellik nedir? 

Kısa adı HTML (Hyper Text Markup Language) olan ve Türkçe’ye “hiper (sıçramalı) metin işaretleme dili” olarak çevrilebilen hipermetinsellik, internet ortamında bilgi görüntülemeyi olanaklı hale getiren dosya formatıdır. HTML ile, her tür verinin (hareketli görüntü, ses, metin, fotoğraf vb.) görüntülenebilmesi mümkündür.

Bilgisayar dolayımlı iletişim nedir? 

Bilgisayar dolayımlı iletişimle (BDİ), iletişim teknolojilerindeki gelişmeler doğrultusunda, geleneksel medyadan (gazete, dergi, radyo, televizyon, sinema) farklı olarak dijital kodlama sistemine temellenen, iletişim sürecinin aktörleri arasında eş anlı ve çok yoğun kapasitede, yüksek hızda karşılıklı ve çok katmanlı etkileşimin gerçekleştiği multimedya biçimselliğine sahip iletişim araçları aracılığıyla kurulan iletişim biçimi anlatılmaktadır.

İnternet kavramı nasıl ortaya çıkmıştır? 

İnternet kavramı, 1962 yılında Amerikan Askeri Araştırma Projesi (ARPANET) ve Massachusetts Institute of Technology’nin (MIT) tartışmaya açtığı “galaktik ağ” kavramıyla birlikte gündeme gelmiştir. İnternetin atası olarak nitelendirilen ARPANET, Amerikan Savunma Bakanlığı Araştırma Projesi (US Defense Department’s Advanced Research Projects) tarafından desteklenen bir araştırma ağı olarak doğmuştur. ARPANET çerçevesinde ilk bağlantı 1969 yılında gerçekleştirilerek, ana bilgisayarlar arası bağlantılar ile günümüz internetinin ilk şekli ortaya çıkmıştır.

Geleneksel medya ile yeni medya arasında zaman açısından nasıl bir fark bulunmaktadır? 

Geleneksel medyada zaman eşzamanlı, senkron, iken yeni medya eşzamansız yani asenkrondur. 

Dijital medya ve internet ortamının kullanıcılara sunduğu bireysel ve toplumsal iletişim biçimleri nelerdir? 

Dijital medya ve internet ortamının kullanıcılara sunduğu bireysel ve toplumsal iletişim biçimleri, usenet, elektronik posta, world wide web, sohbet sistemleri, wiki ve sosyal medya platformları olarak sıralanabilir. 

Yöndeşme nedir? Türleri nelerdir? 

Yöndeşme, iletişim süreçleriyle endüstrinin iç içe geçmesi olgusuna işaret etmektedir. İletişim literatüründe özellikle 1990’lı yıllardan itibaren sıkça kullanılmaya başlanan yöndeşme kavramıyla, bilgisayar, görsel-işitsel medya, telekomünikasyon gibi sektörlerin teknolojik ve ekonomik olarak birleşmesi, yeni ürünler ve hizmetler meydana getirmesi durumu tanımlanmaktadır. Genelde yapılan sınıflandırmaların birçoğunda yöndeşmenin, teknolojik ve ekonomik boyutları üzerinde odaklanılmaktadır:

a) Teknolojik yöndeşme; dijital teknolojilerle birlikte, geleneksel medyanın, telekomünikasyon ve internet teknolojilerinin bir arada kullanılması,

b) Sektörel (kurumsal) / ekonomik yöndeşme; geleneksel medya endüstrilerinin (televizyon, radyo, gazete gibi) internet, cep telefonu, dijital (sayısal) televizyon gibi yeni medyalarla birleşmesiyle ortaya çıkan yöndeşmedir. 

Medyaya yönelik olarak gerçekleştirilen kuramsal tartışmaların dayandığı iki temel yaklaşım nelerdir? 

Medyaya yönelik olarak gerçekleştirilen kuramsal tartışmalar genel olarak iki temel yaklaşım çerçevesinde yapılmaktadır. Bunlardan biri egemen ya da anaakım olarak da adlandırılan liberal-çoğulcu paradigma, diğeri ise Marksist-eleştirel paradigmadır. Egemen paradigma, liberal demokratik çoğulcu bir toplum idealini simgeleyen kuramsal çerçeveden hareket etmektedir. Egemen paradigmanın eleştirisini yapan eleştirel paradigmanın kuramsal temelini ise, Marksizmin sınıflı toplum çözümlemesi oluşturmaktadır. Marksist gelenek içerisinde gerçekleştirilen eleştirel medya çalışmaları medyanın ideolojik etkisi üzerinde durur ve ideolojik yeniden üretimin başlıca aracı olarak gördüğü medyayı eleştirmektedir. Genel olarak egemen paradigma ise; iletişim alanında varolan toplumsal düzeni meşrulaştırma ve sürdürmeyi amaçlayan kuram ve yaklaşımlar olarak değerlendirilirken, eleştirel paradigma; mevcut sistemi ve iletişim alanını eleştirel bir tarzda irdeleyen çalışmalar ve eleştirel kuramlar olarak değerlendirilmektedir.  

Eleştirel kuramcılara göre, iletişim teknolojilerinin mevcut siyasal ve ticari ortamda kamusal alanı yeniden feodalleştiren bir işlev gördüğünü öne sürmelerinin sebebi nedir?  

Eleştirel kuramcılar, iletişim teknolojilerinin mevcut siyasal ve ticari ortamda kamusal alanı güçlendiren değil, yeniden feodalleştiren bir işlev gördüğünü söylemektedir. Bu eleştiri, genelde yeni iletişim teknolojileri, özel de internet nedeniyle toplumsal yapıların yeniden feodalleştiği ve kamusal alanın parçalanmasıyla insanlığın yeni bir Orta Çağ dönemine girdiği iddiasını gündeme getirmektedir. Bu durumun, toplumsal parçalanmaya yol açacağı, toplumdan geriye de, üyelerinin yalnızca kendi topluluğundaki öteki üyelerle konuştuğu, görüşleri farklı olanlarla konuşmadığı, sadece duymak istediği türden görüşlere kendilerini açtığı çok sayıda ortak zihniyetli alt gruplar kalacağına işaret edilmektedir. 

Elektronik demokrasi nedir? 

Elektronik demokrasi kavramı, yeni iletişim teknolojilerinin ve özellikle de internetin demokratik potansiyeline yönelik yapılan vurguyu dile getirmektedir. Bunun temelinde; internet üzerindeki enformasyon kaynaklarına erişimin herkese açık olması, internetin merkezi otoritenin kontrolünün – kısmen- dışında olması, internet ortamının ifade özgürlüğüne imkan tanıması ve siyasal katılım aracı olarak kullanılabilirliği gibi bu teknolojinin kendine has yapısından kaynaklanan özellikleri bulunmaktadır.

Bilgi toplumu kavramını açıklayınız. 

Bilgi toplumu kavramı; bilginin en değerli kaynak, üretim aracı, aynı zamanda da temel ürün olduğu, işgücünün çoğunluğunun bilgi endüstrisinin işçilerinden oluştuğu ve bilginin diğer göstergelere göre ekonomik ve toplumsal olarak da baskın olduğu/olacağı bir topluma gönderme yapmaktadır. Bilgi toplumu kavramı, 20. yüzyılın son çeyreğinde meydana gelen temel teknolojik yeniliklerin (ve etkilerinin) biçimlendirdiği bir toplumsal oluşumu tanımlamak üzere kullanılmaktadır. Söz konusu bu yeni toplumsal yapıyı tanımlamak üzere kullanılan endüstri-ötesi toplum, post-modern toplum ya da postkapitalist toplum gibi çeşitli kavramlar da aynı tarihsel dönemi işaret etmektedir. Farklı adlandırmalar yapılsa da, bu yeni toplumsal yapının dönüştürücü gücü ya da kaynağı ise enformasyon olacaktır.  

Toffler'a göre tarihsel süreç içinde iletişimde yaşanan gelişmeler nelerdir?

Toffler, bugüne kadar olan tarihsel süreci üç dalgadan hareketle dönemselleştirmektedir: Birinci dalga, tarımın bulunmasından sonra ortaya çıkmıştır. Daha sonra endüstrinin belirlediği ikinci dalga, birinci dalganın yerini almıştır. İçinde yaşadığımız çağda ise üçüncü dalga ortaya çıkmıştır. Birinci dalga boyunca en önemli iletişim kanalları sadece egemen güçler ve iktidarda olanların kullanımındadır. İkinci dalgada bu tekel yıkılmış ve işverenler, işçiler ve tacirlerin birbirleri ile iletişim kurmalarını sağlayacak ucuz, güvenli, hızlı kitle iletişim araçları icat edilmiştir. Nihayet üçüncü dalgada ise, bilgiye eşit bir şekilde sahip olunulabilmenin kapıları açılmıştır. Toffler’a göre, üçüncü dünyanın köy kökenli, emek yoğun ve ucuz sermayeli kırsal endüstrileri, enformasyon teknolojilerinin getireceği yeni olanaklarla gelişkin bir ekonomiye kavuşmanın kapısını aralayacaklardır. 

Küreselleşme ve bilgi toplumu arasında ne gibi bir bağlantı bulunmaktadır? 

Küreselleşme kavramı, ekonomik olduğu kadar, aynı zamanda kültürel, teknolojik ve yönetsel bakımdan da uluslararası bütünleşme sürecine atıf yapmaktadır. küreselleşmenin özünde, sermayenin küresel ölçekte eşi görülmemiş hız ve miktarlardaki hareketliliği ve yeniden yapılanması bulunmaktadır. Bu hareketlilik de, yeni teknolojiler ve özellikle iletişim teknolojileri yardımıyla sağlanmaktadır. Bu bağlamda küreselleşme süreciyle paralel ilerleyen enformasyon toplumu kavramlaştırması da, küresel bilgi alışverişini şimdiye kadar görülmemiş bir hızla olanaklı kılan bilgi ve iletişim teknolojilerinden beslenmektedir. Bilginin hızlı hareketi ve aktarımı ekonomik gelişmenin de hızını ve niteliğini belirlemektedir. Dolayısıyla, küreselleşen dünyada/piyasada, ekonomik olarak rekabet edebilmenin önemli bir koşulu da bilgiye en kısa sürede ulaşabilmek olmaktadır. 

Kitle iletişim açısından medya/kültür emperyalizmini açıklayınız. 

Kültür/medya emperyalizmi, uluslararası iletişim bağlamında merkez (Batılı gelişmiş ülkeler) ile çevre (az gelişmiş, üçüncü dünya ülkeleri) arasındaki ilişkinin, ekonomik ve teknolojik olarak merkezin egemenliğine dayalı eşitsizlikçi ve dengesiz bir bağımlılık ilişkisi olduğunu ileri sürmektedir. Bu bağımlılık ilişkisi, yalnızca ekonomik ve teknolojik alanı değil, kültürel ve politik alanı da kapsayan kapsamlı bir ilişki ağı biçimdedir. Bu bağlamda, genellikle Batılı ülkelerden ithal edilen kitle iletişim ürünleri aracılığıyla, üçüncü dünya ülkelerinde yaşayan insanların davranışlarının, arzularının, inançlarının, yaşam biçimlerinin ve tüketim sürecinde seçim yapma olanaklarının etki altına alınmaya çalışıldığı belirtilmektedir. Bu yaklaşıma göre, dünyanın gelişmiş ülkelerinin önde gelen dev medya şirketleri tarafından üretilen medya içerikleri, özellikle tüketimi arttırmaya yönelik reklam ve pazarlama taktikleriyle azgelişmiş ülkeleri kültürel ve ideolojik olarak da sömürmeye hizmet etmektedir. Benzer olarak, yeni iletişim teknolojileri ve yeni medya ortamı da eşitsizliğin ve ticari sömürünün bilinen yapıları ile hızlı bir işbirliğine yönelmektedir.

Propoganda Modelini açıklayınız. 

Propoganda Modeli, Noam Chomsky ve Edward Herman tarafından geliştirilmiştir. Buna göre, kapitalist ülkelerdeki medyanın amacı halka 24 saat boyunca propaganda yaparak egemen değerleri topluma aşılamaktır. Var olan düzenin devam etmesi ve iktidarın meşrulaştırılması için medyanın amacı geniş kitlelelerin rızasını üretmektir. Kapitalist toplumlarda medyanın en önemli işlevi, resmi ideolojinin/devlet politikasının propagandasını yapmaktır. Propaganda Modeli’ne göre, medya aynı zamanda serbest piyasa sisteminin de merkezinde yer almaktadır. Medya kuruluşları, çoğunlukla zengin kişilerin ve büyük şirketlerin mülkiyetinde olan kâr amacı taşıyan işletmelerdir. Kar elde etmenin birincil aracı olarak reklamlara bağımlı olan medya kuruluşları, reklamverenlere de ekonomik olarak bağımlıdır. Bu ekonomik bağımlığının yanı sıra, medya hem hükümete hem de büyük şirketlere haber kaynağı olarak da bağımlı durumundadır.

McLuhan'a göre, insanlık tarihinin dört dönemi nelerdir? 

McLuhan, insanlık tarihini dört döneme ayırmaktadır:

Kabile çağı: duyma duyusunun hakim olduğu çağ,

Edebiyat çağı: fonetik alfabenin hakim olduğu bu çağda ise duyma kadar görme duyusu da önemlidir,

Basım çağı: matbaanın icadı ile basım teknolojisinin kullanılmaya başladığı bu çağda, kitaplar basılmış, taşınabilir yazılı materyallerin yaygınlaşmasıyla da toplumsal yapı parçalanarak bireysellik ön plana çıkarmıştır.

Elektronik çağ: içinde bulunduğumuz bu çağda ise matbaa ile ön plana çıkan yazılı kültür yerini tekrar sözel kültüre bırakmaktadır. Elektronik çağın bilgi ve iletişim teknolojileri insanların birbirinden haberdar olmalarını kolaylaştırmış, dünyayı da (herkesin birbirini tanıdığı ve hakkında bilgi sahibi olduğu) bir köye dönüştürmektedir.

Ağ toplumu kavramını açıklayınız. 

Günümüze ilişkin yaşanmakta olan gelişmeleri toplumsal yapıdaki bir dönüşüm olarak değerlendiren ve bu toplumsal yapıyı da “Ağ Toplumu” kavramıyla adlandıran Castells, yaşanan bu gelişmelerin sosyolojik anlamda köklü değişimler yarattığını belirtmektedir. Castells’in “Ağ Toplumu”, gelişmiş bilgi ve iletişim teknolojileri temelinde dünya çapında oluşturulan birtakım ağların çerçevesinde toplumsal yapının yeniden şekillenmesine dayanmaktadır. Castells, “endüstri sonrası” ve “enformasyon toplumu” gibi bazı tanımlamaların günümüz toplumsal düzenini açıklamaya yetersiz kaldığını belirterek, bu iki kavram yerine “Ağ Toplumu” (The Network Society) kavramını kullanmaktadır. Kuramın temel tezi, toplumun bütün alanlarında ve temel yapılarındaki süreçlerin organizasyonunda hiyerarşilerden ağlara (network) bir kaymaya tanık olduğumuzdur. Bu değişim, kültürel olduğu kadar düzene (sosyal süreçlerin organizasyonuna) ilişkin bir durumdur.