Dış Ticaret İşlemleri ve Belgeleri Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Dış ticaret işlemleri süresince kullanılan belgelerin fonksiyonları nelerdir?

• Delil Fonksiyonu: Dış ticaret belgeleri, yer alan bilgilerin hukuki anlaşmazlıklar
oraya çıktığında taraflar için bir delil olma niteliğini haizdir.

• Güvence Fonksiyonu: Tarafların mal bedelini alması, taahhüt edilen malın sözleşmedekine uygun olması gibi, dış ticarette risk oluşturabilecek unsurlarda güven veren bir mekanizmadır. 

• Dispozisyon Fonksiyonu: Taşıma belgeleri ile ilgili bir fonksiyon olan dispozisyon kavramı malı gönderen tarafa, teslimat yerinin değiştirilmesi, malın geri getirilmesi, nakliye işleminin durdurulması, malın alıcıdan başkasına teslimini istemek gibi haklar elde etmesine yardımcı olur.

• Temlik (Devir) Fonksiyonu: Konşimento, FIATA nakliyeci taşıma makbuzu ve makbuz senedi için geçerli olan devir fonksiyonu ile ilgili senetler ciro veya alacağın temliki hükümleri (temlik beyanı + teslim) çerçevesinde başkalarına devredilebilirler.

Dış ticarette kullanılan finansman belgeleri nelerdir?

• Poliçe
• Bono
• Antrepo Makbuzu
• Rehin Senedi
• Teslim Emri

Dış ticarette kullanılan sigorta belgeleri nelerdir?

• Sigorta Poliçesi
• Sigorta belgesi
• Sigorta sertifikası

Dış ticarette kullanılan resmi belgeler nelerdir?

• Gümrük Beyannamesi
• Dolaşım Belgeleri
• Menşe Şahadetnamesi
• Sağlık Sertifikası
• Bitki Sağlık Sertifikası
• Helal Belgesi
• Koşer Belgesi
• Boykot ve Kara Liste Sertifikası
• Radyasyon Belgesi
• Konsolosluk Faturası
• İhracat Bilgi Belgesi/Kota Listesi
• Ekspertiz Raporu

Gümrük beyannamesinde kanun gereği beyan ne şekillerde yapılır?

Ülkeden yurtdışına ihraç edilecek olan malların gümrük idaresine beyan edilmesi için kullanılan Gümrük Beyannamesi ile yapılacak olan beyan, kanun gereği,
• Yazılı
• Sözlü,
• Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla,
• Eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilmektedir.
Yönetmelikte ise söz konusu beyanın, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılmasının esas olduğu, beyanın elektronik imzayla yapılamayacağı istisnai halleri müsteşarlığın belirleyeceği ifade edilmiştir.

Fatura nedir, faturada hangi bilgiler yer almalıdır?

Fatura, satış işlemi kesinlik kazandığında satıcı ve diğer hallerde gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir. Faturada aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur:
a. Faturanın düzenleme yeri, tarihi ve sayısı,
b. Kesin satışlarda satıcı firmanın, diğer hallerde ise satıcı veya eşyayı gönderen firmanın adı ve adresi,
c. Eşyayı satın alanın veya kesin satış dışındaki hallerde gönderilenin adı ve adresi,
ç. Ödeme şartları (peşin veya vadeli gibi),
d. Satış bedeli ve teslim şartı (CIF, FOB veya diğer bir bedel gibi),

e. Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,
f. Eşyanın birim fiyatı (bir metre, bir kilo ve bir adedinin fiyatı gibi),

g. Eşyanın bulunduğu kapların cins ve nev’i, marka ve numarası ve adedi,
ğ. Eşyanın teslim ve bedelinin ödeme yeri,
h. Eşyanın gönderilme şekli,
ı. İhracata ilişkin faturalar için ayrıca, seri ve sıra numarası, bağlı olunan vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.

Proforma fatura nedir?

Proforma fatura ise ticaret işleminin başlaması için gerekli olan, malların niteliklerini, birim fiyatlarını, teslim ve ödeme şekillerini içeren bir satış teklifi olarak düşünülmelidir. Proforma faturanın, faturadan farkı, Proforma Fatura ibaresinin yer alması ve bir mali yükümlülük getirmemesidir. İthalatçı firma, proforma faturada belirtilen şartları uygun görerek, mal alımını yapmak için sipariş girerek, alım sürecini başlatmış olacaktır.

Deniz Konşimentosu nedir, Konşimentoda neler yer alır?

Geminin kaptanı, donatanı veya mümessili tarafından yükletene taşıma belgesi olarak verilen belgeye deniz konşimentosu adı verilir. Konşimentoda;
a. Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı,
b. Kaptanın adı ve soyadı,
c. Geminin adı ve tabiiyeti,
ç. Yükletenin adı ve soyadı veya ticaret unvanı,
d. Alıcının adı ve soyadı veya ticaret unvanı,
e. Yükleme limanı,
f. Boşaltma limanı veya buna dair talimat alınacak yer,
g. Gemiye yüklenen veya taşınmak üzere teslim alınan eşyanın cinsi, ölçüsü, sayı veya tartısı, markaları ve dıştan belli olan hal ve mahiyetleri,
ğ. Navluna ait şartlar yer almaktadır.

Kombine taşıma belgesi nedir?

Malların, deniz, kara, hava ve demiryollarından en az ikisinin kullanılarak taşınması işlemidir. Düzenleyen taşıma acentesi, malı teslim aldıktan sonra meydana gelecek tüm kayıpların sorumluluğunu üstlenmektedir. Kıymetli evrak niteliğindedir ve ciro yoluyla devredilebilir.

FIATA belgesi nedir?

Nakliyeci makbuzu niteliğindeki bu belgeler Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri (FIATA) tarafından üye acentelere verilen belgelerdir. FIATA belgeleri,

• Taşımacının malları, ithalatçıya sevk edilmek üzere teslim aldığını gösteren, ciro edilemeyen, nama yazılı FIATA FCR,
• Taşımacının malları taşımak üzere teslim aldığını gösteren emre yazılı ve ciro edilebilen FIATA FCT,
• Birden fazla nakil vasıtasıyla taşınacak olan, bu nedenle tüm taşıma işlemlerinin tek bir belge olarak düzenlenmesini sağlayan FIATA FBL, olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Navlun faturası nedir?

Dış ticarete konu olan malların nakliye bedellerin ihracatçı tarafından ödenmesi söz konusu olduğu durumlarda, genellikle taşıyıcı tarafından düzenlenen faturadır. Taşıma belgesi üzerine navlunun ödendiğine ilişkin not düşülür. İthalatçının bankası tarafından talep edilen fatura; malların teslim alındığı, yüklendiği ve taşınan mala ait navlun borcunun kalmadığını ifade etmektedir.

EFTA nedir, hangi ülkelerden oluşur?

EFTA (The European Free Trade Association) : Avrupa Serbest Ticaret Birliği anlaşmasını ifade etmektedir. Üye ülkeler, İzlanda,Lihtenştayn, Norveç, İsviçre.

Menşe Şahadetnamesi nedir?

EUR.1 ve FORM A belgesinin ibrazı halleri dışında, malların önlem uygulanan ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini belgelendirmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan belgedir. Kısaca, malların önlem uygulanan ülkede üretilmediği veya o ülkede mala farklılaştıracak ve yeni bir değer katacak işlem uygulanmadığını bu yüzdende söz konusu ülkeye yapılan kotlar yüksek tarifeler vb önlemlerin alınmaması gerektiğini ispatlayan bir belgedir.

Koşer belgesi nedir?

Musevilik inanışının hâkim olduğu yerlere yapılan ihracat işlemlerinde, ithalatçıların talep etmiş olduğu, gerekli özenin gösterildiğini ortaya koyan sertifikalardır. Bazı Musevi bölgelerinde, hayvansal ürünlerin yanı sıra elektrikli eşya, temizlik ve tekstil ürünlerinde de Koşer Sertifikası talep edilmektedir.

Helal belgesi nedir?

Müslüman ülkelere veya Müslüman nüfusun yoğunlukta olduğu yerlere yapılan, özellikle et ve türevlerinden oluşan hayvansal nitelikli ürünlerin, İslami kurallara uygun olarak hazırlandığını gösteren sertifikalardır.

Bono nedir, geçerli olması için neler gereklidir?

Bono, ithalatçının imzalayarak ihracatçıya gönderdiği bir belgedir. Ancak dış ticaret işlemlerinde yaygın olarak kullanılmazlar. Bonoların geçerli olabilmesi için;
Bono veya emre yazılı senet;

• Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dille yazılmışsa o dilde bono veya emre yazılı senet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,
• Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini,
• Vadeyi,
• Ödeme yerini,
• Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adını,
• Düzenlenme tarihini ve yerini,
• Düzenleyenin imzasını, içermelidir.

Sigorta mektupları nedir?

Sigorta Mektupları, kuvertür notları, sigorta işleminin yapıldığı sigorta şirketi tarafından, sigortanın yapıldığını veya yapılacağını ilgili diğer taraflara duyurmak için kullanılmaktadır. Sigorta belgesi veya poliçesi yerine geçmemektedir.

Sigorta şirketi veya acentesi tarafından dış ticarete konu olan unsurlarla ilgili olarak yapılan sigorta işlemlerine dair düzenlenen ve ithalatçı ya da ihracatçı firmaya verilen, sigorta belgeleri nelerdir?

• Sigorta poliçesi
• Sigorta mektupları
• Sigorta sertifikası

Dış ticarette e-belge uygulama grubunun amaçları nelerdir?

• E-iş / e-ticaretin geliştirilmesi amacıyla, kolay ve güvenli bir şekilde erişilebilir ticari bilgi sisteminin kurulması,
• Elektronik ortamda tek pencere yaklaşımı ile bilgi ve belgelerin üretilmesi, paylaşılması, ticari işlemlerin yürütülmesi,
• Küçük ve orta ölçekli işletmelerde e-iş / e-ticaretin yaygınlaştırılması için gerekli kalıcı işbirliği zeminini sağlamak üzere politika üretmek ve projeler önermektir.

E-belge kullanımının faydaları nelerdir?

E-belge kullanımı ile;
• Belgeler daha hızlı bir şekilde hazırlanabilecek,
• Ticarette bürokratik işlemlerden kaynaklanan gecikmeler engellenebilecek,
• Elektronik sistemde yapılan hareketler işlem esnasında veya sonradan takip edilebileceği için tarafların menfaatleri güvence altında olacak,
• Belgelerde, belge üzerinde yapılacak tahrifatlar ile yapılabilecek sahte işlemler en aza indirilecek,
• Belgelerin basım maliyeti ortaya çıkmayacak veya minimum seviyede kalacak,
• Daha az işgücü ile daha hızlı ve daha az hatayla işlem gerçekleştirilebilecek,
• Hatalı işlemlerin düzeltilmesi kolaylaşacak,
• Hataların fark edilmesi, hatalı işlemlerin tanımlanan parametreler yoluyla ortaya çıktığı anda tespiti mümkün olacak,
• Paydaşların bilgiye ulaşım süre ve maliyetleri azalacak,
• Tarafların sürecin her aşamasını takip edebilmeleri sağlanacaktır.