Ulaştırma Sistemleri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Boru hattı taşımacılığının avantajları nelerdir?

Yüklerin boru hatlarında taşınmasının şu avantajları vardır:

• Boru hattı taşımacılığı daha emniyetlidir.
• Boru hatlarında ortalama taşımacılık hızı daha fazladır.
• Boru hattı taşımacılığında taşıma maliyetleri daha düşüktür.
• Boru hatları çevre dostudur.
• Boru hattı taşımacılığı iklim koşullarından etkilenmez.
• Boru hattı taşımacılığı yüzey koşullarından etkilenmez.
• İki yönlü taşımacılık gereği yoktur.
• Boru hattı taşımacılığı kara ve deniz ulaşımındaki trafik yükünü azaltmaktadır.
• Ölçek ekonomilerinden yararlanılabilir.
• Boru hattı taşımacılığı trafik sıkışıklıklarından etkilenmez.
• Yatırım maliyetlerinin geri kazanım süresi düşüktür.
• Enflasyonist etkiler taşımacılık maliyetine küçük bir etki yapmaktadır.

Petrol boru hatlarının genel özellikleri nelerdir?

Petrol boru hatlarının özellikleri şunlardır?

• İç çapı 30-120 cm (12-47 inç) olan çelik veya plastik borulardan yapılır.
• Mümkün olan yerlerde boru hattı toprak üstünde inşa edilir.
• Şehirleşmenin arttığı hassas çevrelerde veya çevre için potansiyel tehlike görülen bölgelerde boru hatları yerin 1 metre altına döşenir.
• Petrolün hareketini sağlamak için boru hatları ile birlikte pompa istasyonları inşa edilir.
• Genellikle akış hızı 1 ilâ 6 m/sn arasındadır.

Boru hattı taşımacılığının tarihteki bilinen ilk örnekleri nelerdir?

Sıvıların boru hatlarıyla bir yerden ötekine taşınması, uygarlığın ilk zamanlarından bu yana bilinen bir yöntemdir. Örneğin, Çinlilerin, İ.Ö. 5000 yıllarında bambu ya da kilden yapılmış borular kullandıkları düşünülmektedir. İtalya’da, kentlere tatlı su getirmek için, Romalılar tarafından 2000 yıl kadar önce yapılan su kemerlerinin kalıntılarına rastlanır.

Düz karasal zeminde toprağın altına döşenecek boru hatlarında izlenmesi gereken temel adımlar nelerdir?

Karaya döşenen hemen hemen bütün boru hatları, toprağın yaklaşık 1 m altına gömülür ve genelde şu işlemler sırasıyla yapılır:

• Boru döşenecek yoldaki engelleri kaldırmak
• Borunun döşeneceği hendeği kazmak
• Boruları kaynaklamak
• Boruyu hendeğe yerleştirmek
• Boru döşenen yerdeki toprağı eski durumuna getirip düzeltmek

Boru hatlarıyla petrol taşımacılığı ilk nerede ve ne zaman başlamıştır?

Boru hatlarıyla ilk petrol taşımacılığı 1865 yılında ABD’nin Pensilvanya Eyaletinde başlamıştır. Boru hatları ile petrol taşımacılığına 19. yüzyılın sonlarına Vladimir Shukhov ve Branobel (Nobel Kardeşler) şirketi öncülük etmiştir.

Doğal gazın ilk ticari kullanımı ne zaman başlamıştır?

Doğal gazın ticari amaçlı kullanımı, gaz endüstrisinin babası olarak bilinen İskoç mühendisi William Murdock’un kömürden gaz elde etme tekniklerini geliştirmesiyle 18.y.y’da hız kazanmıştır. İlk modern üretim ve tüketim tekniklerine 19.y.y’ da ABD’de rastlanır. William Hart 1782 yılında New York Eyaletinde Erie gölü yakınlarında yaklaşık 9 metre derinlikten 4 cm çapında bir boruyla çıkarttığı doğalgazla Freodania kasabasını ışıklandırmıştır

Taşımacılığa konu olan yüklerin özelliklerine göre boru hatlarını kaça ayırabiliriz?

Boru hatlarını üç ana başlıkta inceleyebiliriz:

• Konvansiyonel boru hatları: Petrol, doğal gaz ve su gibi çeşitli sıvıların taşındığı hatlardır.
• Bulamaçlı madde boru hatları: Maden cevherlerinde olduğu gibi, genellikle yoğunluğu fazla olan maddelerin taşındığı hatlardır.
• Kapsül madde boru hatları: Taşımaya konu olan yüklerin kapsüllere yerleştirilip boru hatlarında iletildiği hatlarıdır. Bu yöntemde genellikle bazı tarımsal ürünler taşınmaktadır. Bu ürünlere örnek olarak buğday, çay ve fındık verilebilir.

‘Enerji lojistiği’ kavramı neyi ifade etmektedir?

Enerji lojistiği, enerjiyle ilgili tüm ürünlerin kaynağından tüketildiği son noktaya kadar olan hareketinin; etkili ve verimli bir şekilde planlanması, uygulanması, taşınması, depolanması ve kontrol altında tutulması sürecinin bütününü kapsamaktadır. Bu ürünlerin lojistik hareketleri, boru hattı, deniz yolu, karayolu gibi ulaştırma türleri ve bunların taşınması ve depolanmasıyla ilgili olmaktadır.

‘Bilgi yönetimi’ hangi etkinlikleri içinde barındırır?

Bilgi yönetimi şu üç temel üç bilgi etkinliğini içerir:

• elde etme
• saklama ve
• transfer etme.

Daha geniş bir tanımla bilgi yönetimini, doğrudan işletme içinden veya işletme dışı kaynaklardan edinilen verilerin; tasnif edilmesi, stoklanması, yorumlanmak üzere ilgili yerlere gerekli zamanlarda dağıtılması ve sahip olunan bilginin güncellenmek üzere gözden geçirilmesi sürecidir.

Boru hattı taşımacılığının üç ana bileşeni nedir?

Boru hattı taşımacılığının üç ana elemanı şunlardır:

• Borular
• Pompalama istasyonları
• Denetim sistemleri

Doğal gaz boru hatlarını kaça ayırabiliriz?

Doğal gaz boru hatlarını şu şekilde sınıflandırabiliriz:

• Doğal gaz kaynaklarının olduğu yerlerden dağıtımın yapılacağı yerlere ya da gazın depolanacağı yerlere taşıyan boru hatları
• Ana kaynaktan ya da depolardan gelen gazı asıl tüketiciye dağıtan boru hatları

Boru hattı taşımacılığı ile ne tür maddeler taşınabilir?

Boru hattı taşımacılığı, yükü borular yardımı ile nakletme işidir. Boru hattı taşımacılığında genellikle sıvı ve gaz maddeler taşınır. Doğal gaz, ham petrol, hidrojen, etilen, nitrojen ve sıvı hidrokarbon gibi farklı ürünler genellikle boru hatları aracılığıyla taşınmaktadır. Diğer yandan kapsüllere konulan katı maddeler de pnömatik sistemler yardımıyla, borularda hava basıncı kullanılarak taşınabilmektedir.

Taşımaya konu olan bilginin, giderek daha çok önem kazanmasının temel nedenleri nelerdir?

Şu noktaları bilginin günümüzde daha çok önem kazanmasının sebepleri olarak sıralayabiliriz:

• Pazarlarda rekabetin artması ve yenilikçi olma gereğinin artması. Günümüzde refah yaratan endüstrilerin büyük bir kısmının bilgi yoğun olması.
• Erken işten ayrılmalar ve artan işgücü devir hızının bilgi kaybına yol açması.
• Küçük ve orta boy işletmelerin uluslararası bir ölçekte kaynak bulma imkânlarına kavuşmasıyla artan karmaşıklığın yönetilmesine gereksinim duyulması.
• İnternet’in ortaya çıkışıyla elektronik ticaretin gelişmesi ve çeşitlenmesi.
• İşletmelerin bilgi ekseninde rekabet etmesi ve işin büyük bir kısmının bilgiye dayalı olması.
• Yaşam boyu öğrenme gereksiniminin kaçınılmaz olması.

Boru hattı taşımacılığının dezavantajları nelerdir?

Boru hattı taşımacılığının dezavantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• İlk kuruluşta büyük yatırımlar gerektiren bir taşımacılık türüdür.
• Dünya genelinde taşımacılık şirketleri ABD dışında monopol bir yapıdadır. Başka bir deyişle, boru hattı taşımacılığı pazarında, dünyada hemen hemen hiç rekabetin olmadığı söylenebilir. Bu durum fiyatları yukarı çekebilir.
• Sadece yük taşımacılığında kullanılabilen, taşınacak yüklerin çeşit olarak sınırlı olduğu tek yönlü bir trafik akışı vardır.
• Büyük miktarlarda arz ve talep gerektirir.
• Kapıdan kapıya taşımacılık konusunda esnekliği düşüktür.
• İlave talep gelmesi halinde bu talebe cevap verilemeyebilir. Talebin düşmesi halinde sistemin ekonomik olmaktan çıkma ihtimali söz konusu olur.
• Aynı boru hattında farklı akışkanlar taşınmak istendiğinde yükün bir bölümü, kaçınılmaz bir şekilde, atılmak durumundadır.
• Boru hattı taşımacılığı daha emniyetli olmasına rağmen pompalama istasyonlarında ve depolama tesislerinde oluşabilecek kazalar önemli zararlar yaratabilir. Bu durum, önleyici bakım faaliyetlerini önemli hale getirmektedir. Bakım faaliyetlerindeki artış işletim maliyetlerini artırır.
• Boru hattı ile taşınan ham petrol ve doğal gazın üretim yerinden tüketim yerine taşınırken pek çok ülkeyi kat etmesi gerekir. Bu da taşımacılığın politik yönünü öne çıkartmaktadır. Boru hattının geçtiği bölgelerdeki güvenlik önemli hale gelmektedir.
• Boru hatlarındaki kaçaklar taşınanın fire vermesine neden olabilir.

‘Veri’ ve ‘bilgi’ arasında ne gibi farklar vardır?

Veri en basit tanımıyla bilginin işlenmemiş ham halidir. Bilgi ise verinin işlenerek karar vericiler için anlamlı ve kullanışlı duruma gelmiş halidir. Lojistik süreçte değerlendirirsek veri, işletmelerin karar almada kullandığı hammaddedir. Bilgi ise bu hammaddenin işlenerek karar almada fayda yaratacak hale dönüştürülmesidir. Veri; toplama, sınıflama, yeniden düzenleme, özetleme, saklama, yeniden elde etme ve iletme gibi işlemlerden geçerek bilgiye dönüştürülür.

Bir bilgisayar ağını oluşturan dört temel öğe nedir?

Bir bilgisayar ağı şu temel öğelerden oluşur:

• İletim ortamı
• İletim yöntemi
• Donanım
• Yazılım

‘Bilgi teknolojisi’ kavramını nasıl tanımlayabiliriz?

Bilgi teknolojisi; bilginin yaratılması, toplanması, biriktirilmesi, işlenmesi, yeniden elde edilmesi, yayılması, korunması ve bunlara yardımcı olan araçlar olarak tanımlanabilir.

Bilgisayar teknolojisinde ‘bit’ neyi ifade etmektedir?

Bilgisayar ağlarının hızı 1 saniyede bir yerden diğerine aktarılan bit sayesinde ölçülür. Programlama ve haberleşmede, bir bit bilgi depolama ve haberleşme veya bağlantının en küçük temel ünitesidir. Kilobit (1000 bit), megabit (1.000.000 bit) ve gigabit (1.000.000.000 bit) şeklinde katlarından söz edilebilir. Günümüzde sıradan bir bilgisayar ağında 10 Mbit/sn ve 100 Mbit/sn gibi hızlarda bilgi aktarılır.

Bilgi teknolojilerinin lojistikle olan iki ilişkisi nedir?

Bilgi teknolojilerinin lojistikle ilişkisini iki farklı şekilde kurabiliriz.

İlk olarak, diğer yüklerin taşınmasına benzer olarak, bilginin de taşınması gerekir. Diğer yüklerin taşınmasını gerektiren faktörler bilginin taşınması için de benzerdir. Bilgi de üretimin gerçekleştirilebilmesi için bir girdi olabilir ya da üretim süreci sonunda bir ürün özellikleri taşıyabilir. Bilginin üretim için üretim yerine getirilmesi, üretim sonunda gerekli yerlere dağıtılması gerekebilir. Bununla birlikte bilginin bulunması, ilgili yere getirilmesi ve sonunda dağıtılmasını yapmak için lojistik işletmelerinden söz etmemiz mümkün değildir.

İkinci bir ilişki ise lojistik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde önemli bir araç olarak kullanılmasıdır. Lojistik sektöründe, sözünü ettiğimiz dönüşümlere ve bu kapsamdaki teknolojik gelişmelere bağlı olarak, çok önemli değişim ve gelişmeler yaşanmaktadır. Ulusal ve uluslararası alanda ticaret ve üretimin gelişmesi ve dolayısıyla lojistik sektörün büyümesi tüm bunları yönetecek bilgi teknolojilerinin de benzer şekilde hızlı gelişimine neden olmaktadır.

Petrol boru hatlarını kaça ayırabiliriz?

Petrol boru hatlarını üç grupta toplamak mümkündür:

• Ham petrolü çıkarıldıkları yerden toplanma merkezlerine ya da rafinerilere ulaştıran toplayıcı hatlar
• Çıkarıldıkları yerden ya da depolardan doğrudan doğruya rafinerilere, limanlara ve terminallere ham petrol taşıyan hatlar
• Rafinelerde rafine edilmiş petrolü ya da türevlerini taşıyan hatlar