Temel Klinik Bilgisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sığır Ve Koyun-Keçi Kliniği

1. Soru

Sığır ve koyun-keçi sağlığı neden önemlidir?

Cevap

Sığır, koyun ve keçiler başta insan olmak üzere birçok canlının beslenmesi için vazgeçilmez gıda kaynaklarıdır. Ayrıca yaşamımızda kullandığımız birçok ürünün yapımında bu hayvanların organlarından yararlanılmaktadır. Bu nedenle sığır ile koyun-keçilerin hastalıkları hem hayvansal gıda kaynaklarının azalması, hem de hastalıkların insanlara bulaşması bakımından çok önemlidir. Aynı şekilde kırsal yörelerde yaşayan ailelerde sığır ve koyun-keçilerde görülen hastalıklar hem insan sağlığı hem de öncelikle aile bütçesi yönünden önem kazanmaktadır.


2. Soru

Hastalık çıkan sığır ile koyun-keçi yetiştiriciliklerindeki sorunların çözümünde yapılması gerekenler nelerdir?

Cevap

Hastalık çıkan sığır ile koyun-keçi yetiştiriciliklerindeki sorunların çözümünde görev almak oldukça önemli ve sorumluluk isteyen bir iştir. İşletmelerde, hastaların muayenesi ve hastalıkların analizi, hastalığın yayılmasını önlemek, sağaltım uygulamalarını yapmak ve koruyucu önlemleri almak yapılması gerekenlerdir.


3. Soru

Sığır ve koyun-keçi hastalıkların çıkışında rol oynayan etmenler nelerdir?

Cevap

Sığır veya koyun-keçi hastalıklarının çıkışında bölgeler arası hayvan hareketlerinin, hayvan pazarlarının ve sınırlarda yapılan hayvan kaçakçılığının veya kontrolsüz hayvan ürünlerinin girişinin önemi büyüktür.


4. Soru

Hayvanlarda hastalık görülmesi durumunda ne yapılmalıdır?

Cevap

Hayvanlarda hastalık görülmesi durumunda öncelikle hayvanların barınaklarının fiziksel şartları incelenir. Daha sonra beslenme şartları ile barınağa yeni hayvan girişi ve barınağa son zamanlarda giren insanların hastalığın çıkışında rol oynayıp oynamadığı konusunda araştırma yapılır. Ayrıca mevsimsel hastalıklar ile çevre köy veya hayvan pazarlarında görülmüş hastalıklar ve hayvanlara uygulanan koruyucu aşılar, antiparaziter ilaçlar ve vitamin-mineral uygulamaları dikkate alınarak değerlendirmeler yapılır. Daha sonra hasta hayvanların muayenesi gerçekleştirilir.


5. Soru

Hastalık çıkan barınaklarda neler yapılmalıdır?

Cevap

Hastalık çıkan işletmelerde veya ailelerin inşa ettikleri barınaklarda hayvan sayısı, barınak havasının ve zemininin durumu, yemlik ve sulukların hijyeni ve barınak duvar ve çatısının fiziksel kontrolü yapılarak ortaya çıkan hastalıkla ilişkisinin olup olmadığı araştırılır. Barınağa girildiğinde insanın genzini ve gözlerini yakan hava solunum yolu hastalıklarına yatkınlığa neden olur. Yemlik ve sulukların iyi temizlenmemesi küf üremesi veya yosun üremesine bağlı hastalıklar ile zemin, duvar ve çatının kötü fiziksel durumu ve kirliliği mikroorganizmaların neden olacağı hastalıklar için risk oluşturur. Barınağın tabanında idrar ve dışkının birikmesinin ayak ve meme hastalıklarına sebep olacağı unutulmamalıdır.


6. Soru

Besin gereksinimleri karşılanamayan sığır ve koyun-keçide ne gibi hastalıklara yol açabilir?

Cevap

Yaşayan canlıların besin gereksinimleri hayvan türüne göre temel değişiklik gösterir. Ayrıca yaş, verim yönü ile gebelik ve doğum dönemlerinde gıda maddeleri gereksiniminde farklılık ortaya çıkar. Bu gereksinimlerin karşılanamaması bazı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin buzağılarda gelişme geriliği, raşitizm, ineklerde karaciğer yağlanması, kan serumunda kalsiyum eksikliği, enerji yetersizliğine bağlı metabolik bozukluklar, koyunlarda gebelik zehirlenmesi bu hastalıklardandır. kötü kaliteli yemle besleme midede sindirim bozukluklarının oluşmasına neden olur.


7. Soru

Sığır ve koyun-keçilere karbonhidrattan zengin (tane yemler, nişasta veya meyve) gıdaların ani olarak fazla miktarda verilmesi nelere yol açabilir?

Cevap

Sığır ve koyun-keçilere karbonhidrattan zengin (tane yemler, nişasta veya meyve) gıdaların ani olarak fazla miktarda verilmesi midede asit oluşumuna ve ölüme kadar götüren kan asidozisine yol açar.


8. Soru

Sütçü sığır işletmesi ve etçi sığır işletmesi ne demektir?

Cevap

Süt ve yavru verimi için ineklerin, buzağı ve danaların bulunduğu yetiştiriciliklere sütçü sığır işletmesi, et verimi için sadece tosun ve boğaların bulunduğu yetiştiriciliklere etçi sığır işletmesi denir.


9. Soru

İnfertilizasyon nedir?

Cevap

Düve veya ineklerin gebe kalamaması, güç doğum, ölü veya zayıf yavru doğumu.


10. Soru

Düve ne demektir?

Cevap

Doğum yapmamış erişkin dişi sığır.


11. Soru

Sütçü sığır işletmelerinde ortaya çıkan başlıca hastalıklar nelerdir?

Cevap

Sütçü sığır işletmelerinde ineklerde ortaya çıkan başlıca hastalıklar infertilizasyon, ineklerde doğum sonrası görülen hastalıklar, meme ve uterus hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, zehirlenmelerdir. Buzağılarda doğum sonrası enfeksiyonları ve gelişme döneminde ortaya çıkan kemik gelişim bozuklukları, akciğer hastalıkları ve enfeksiyöz hastalıklardır.


12. Soru

Sütçü sığır işletmeciliğinde ilk önemli durum nedir?

Cevap

Sütçü sığır işletmeciliğinde sığır klinikçiliği açısından ilk önemli durum mevcut ineklerin sağlık durumu ve yeni doğan buzağıların erişkin hale gelinceye kadar geçirecekleri döneme ilişkin hastalıklarıdır. Yavru hayvanların bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçirmesi ileri yıllardaki verim ve yaşam süresini önemli düzeyde etkileyecektir.


13. Soru

Sütçü sığır işletmeciliğinde ikinci önemli durum nedir?

Cevap

Erişkinlik dönemine ulaşan düvelerin süt ve yavru vermeye başlamasını ve yüksek verim düzeyine ulaşılmasını etkileyen hastalıklar bu işletmeler için ikinci önemli durumdur. İnfertilizasyon ve enfeksiyöz hastalıklar bu dönemde gözlenen başlıca hastalıklardır.


14. Soru

Etçi sığır işletmelerinde ilk önemli durum nedir?

Cevap

Etçi sığır işletmelerinde çeşitli yörelerden toplanan erkek buzağıların taşınması ile ilgili hastalıklar, yeni çevre ve beslenme şartlarına uyumsuzluk etçi sığır klinikçiliği açısından ilk önemli durumdur.


15. Soru

Etçi sığır işletmelerinde ikinci önemli durum nedir?

Cevap

Buzağıların hızlı kilo almaları için yapılan beslemeye yanıtları ve bu dönemde ortaya çıkabilecek hastalıkların sağaltılması ikinci önemli durumdur.


16. Soru

Etçi sığır işletmelerinde görülen en önemli hastalıklar nelerdir?

Cevap

Etçi işletmelerde görülen en önemli hastalıklar hayvanların nakli sonrası ortaya çıkan hastalıklar, solunum yolu hastalıkları, üriner sistem hastalıkları, paraziter hastalıklar, gelişme bozuklukları ve sindirim sistemi hastalıklarıdır.


17. Soru

Koyun ve keçi işletmelerinde sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

Koyun ve keçi işletmelerinde erişkin hayvanlarda enfeksiyöz hastalıklar, infertilizasyon, yavru atımı, zayıf veya ölü yavru doğumu, meme hastalıkları görülen başlıca hastalıklardır. Kilo alması için yoğun beslenme yapılan koçlarda idrar yolu taşları sık rastlanan bir sorundur.


18. Soru

İşletmelerdeki inek, buzağı, tosun, düve, koyun-keçi ve koç-teke ile kuzu ve oğlak sağlığının korunması için neler yapılması gerekmektedir?

Cevap

İşletmelerdeki inek, buzağı, tosun, düve, koyun-keçi ve koç-teke ile kuzu ve oğlak sağlığının korunması için hatasız bakım-besleme şartlarının uygulanması ve bunun devamlığının sağlanması, yeni hasta hayvanların barınağa girişinin önlenmesi, bulaşıcı hastalığı olan hayvanların tam sağaltılması veya barınaktan uzaklaştırılması, enfeksiyöz hastalıklara karşı aşı uygulamalarının aksatılmadan yapılması, hijyen kurallarına uyum, işletmeye yeni hayvan girişinin yapılmaması veya karantina tedbirlerinin uygulanması, işletmeye giriş çıkışlarda gerekli dezenfeksiyon tedbirlerinin alınması önemlidir.


19. Soru

neklerde meme sağlığının korunması için neler yapılması gerekir?

Cevap

İneklerde meme sağlığının korunması için kuru dönemde ve doğum sonrası sütün muayenesi yapılarak gerekli önlemlerin alınması gerekir.


20. Soru

Sağlıklı bir et sığırcılığının yapılabilmesi için neler önemlidir?

Cevap

Et sığırcılığında değişik bölgelerden toplanan erkek hayvanların araçlarla taşınması ve yeni barınağına adaptasyon süresi ile ilgili sorunların en az düzeyde ortaya çıkması için bakım-besleme, aşı, antiparaziter ve vitamin-mineral içeren ilaçların uygulanması sağlıklı bir et sığırcılığının yapılabilmesi açısından önemlidir.


21. Soru

Koyun ve keçilerin sağlıklarının korunmasında hangi uygulamalar gerçekleştirilebilir?

Cevap

Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde bakım-besleme şartlarının mevsime ve verim yönüne uygun olmasının sağlanması, aşı ve antiparaziter ve vitamin-mineral içeren ilaç uygulamaları başlıca koruyucu uygulamalardır.


22. Soru

Kuru dönem nedir?

Cevap

İneklerde gebeliğin son iki ayında süt sağımı yapılmayan döneme verilen isimdir.


23. Soru

Hastalık çıkan sığır işletmelerinin incelenmesinde nasıl bir yol izlenir?

Cevap

Hastalık çıkan sığır işletmelerini incelemeye gidecek olan veteriner hekime hastalık belirtileri rapor edilir. Ayrıca mevsim ve hava şartları, yörede önceki yıllarda görülen enfeksiyöz hastalıklar, çevre köylerde son zamanlarda görülen hastalıklar, işletmeye son ay içerisinde yeni hayvan veya insanların girişinin olup olmadığı hu susunda bilgi toplanmalı ve hekim bilgilendirilmelidir. İşletmenin yakın çevresindeki malzemeler, kullanılan çeşitli maddeler ve hastalıkların ortaya çıkmasına aracı olabilecek köpek, kedi, fare ile haşerelerin varlığına dikkat edilmelidir. Barınağa girildiğinde ilk önce barınağın havası değerlendirilir. Daha sonra barınağın zemini, duvarları ve tavanının fiziksel durumu, temizliği ve hijyeni değerlendirilir. Hayvanlara verilen gıda ve son zamanda kullanılan ilaçlar yerinde görülür ve saklanma süreleri öğrenilir. Yemlikler ve sulukların hijyenik olup olmadığı gözden geçirilir. Barınaktaki tüm hayvanlara dışarıdan bakılarak besi durumları, bakımları ve sağlık durumları hakkında bir ön fikir edinilir. Hayvanların önce önlerinden geçilerek ayakta duruşları, baş, vücut ve kuyruklarının fiziksel görünümü ve yem tüketimi izlenir. Muayene anında yem yiyen, idrar yapan ve dışkılayan hayvanlar gözlenir. Yerdeki idrar ve dışkıların özellikleri saptanır. İlk inceleme sonuçlarının değerlendirilmesinin ardından hasta hayvanın muayenesine geçilir.


24. Soru

Hasta sığır nasıl muayene edilir?

Cevap

Muayene için hasta hayvanların bakım-beslemesini yapan kişilerden hastanın yaşı, gebelik durumu, süt verimi öğrenilir. Hastalık belirtisinin ortaya çıkışı, seyri ve diğer hayvanlarda benzer belirtilerin görülüp görülmediği sorgulanır. Hastanın muayenesine dışarıdan gözlemle başlanır. Dış bakıda hastanın vücudunu tutuşu, çevreden gelen uyarılara yanıtı ve yaptığı hareketler ile çıkardığı sesler izlenir. Örneğin baş ve boyunun normalden aşağı tutulması, ses ve dokunma şeklinde yapılan uyarılara yanıt vermeme, gözlerin yarı kapalı tutulması, ayakta duramama ve yürürken sendeleme hastalığın ciddi olduğunun göstergeleridir.


25. Soru

Hasta sığırın hangi organları incelenir?

Cevap

Hastaların baş, boyun, göğüs, karın, sırt, bel ve ayaklar, kuyruk, meme (dişilerde) ve dış genital organları dışarıdan incelenir. Başta ağız, burun, göz, kulak, boynuz ve baş derisindeki lezyon ve akıntıların varlığı araştırılır. Boyunda deri ve boyun damarı (vena jugularis); göğüs bölgesinde solunum hareketleri ve deri; karın, sırt, bel bölgelerinin derisi ve fiziksel görünümü; kuyruk ve dış genital organlarda lezyon ve akıntı ile meme derisinde lezyonun varlığı tespit edilir, hekim bilgilendirilir. Daha sonra termometre kullanılarak rektumdan beden sıcaklığı ölçülür. Ağız ve dış genital organ mukozaları ile konjuktiva muayene edilir. Dışarıdan elle muayene edilebilen lenf yumrularının fiziksel özellikleri incelenir. Hastada derinin ve kılların görünümü, kıl dökülmeleri, deri lezyonları değerlendirilir.


26. Soru

Primer ne ifade etmektedir?

Cevap

Hastalık etkenin ilk etkilediği organ.


27. Soru

Sekonder neyi ifade eder?

Cevap

Organlara ait patolojik değişikliklerin diğer organlarda neden olduğu ikincil etkiler.


28. Soru

Organ sistemlerinin sistematik muayenesine geçmeden önce dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Cevap

Organ sistemlerinin sistematik muayenesine geçmeden önce hastanın kendisine, muayene eden veteriner hekim ile çevredeki insan ve hayvanlara zarar vermemesi için etik yöntemler kullanılarak hastaların hareketleri kontrol altına alınır.


29. Soru

Sığırlar muayene edilirken hangi uygulamalara yer verilir?

Cevap

Muayene edilecek sığır ahırda bağlı olduğu yerden alınarak gürültüsüz ve aydınlık bir ortama çekilir ve baş bölgesine yular takılarak bağlanır. Sığırlar baş, boyun ve boynuzlarını sallayarak, vücutları ile yana doğru sıkıştırarak, ön ayaklarını kaldırıp indirerek ve arka ayaklarına karın altından öne doğru bir yay şeklinde sallayarak tutulmaya ve muayeneye karşı koymaya çalışırlar. Sığırların baş, boynuz, ön ve arka bacakları, yana doğru hareketi ve kuyruk sallaması kontrol altına alınır. Bu amaç için en az iki yardımcı elemana gereksinim vardır. Baş, boyun ve boynuz kontrolü için hayvanın boynunun yanında durarak boynuz uçlarından tutma, burun deliklerinden parmaklarla veya muşetle sıkma yöntemleri uygulanır. Arka ayakların kontrolü için kuyruğu bacak arasından geçirerek tutma, kavram bölgesini elle sıkıştırma, kuyruğu dik pozisyonda tutup ileri doğru itekleme, iki ayağı birbirine sekiz tarzında bağlayarak sabit bir cisme bağlama yöntemleri uygulanır. Kuyruk sallama kuyruğun arka bacaklara iple bağlanmasıyla önlenir.


30. Soru

Sığırlarda sindirim sisteminin muayenesi nasıl yapılır?

Cevap

Sindirim sisteminin muayenesinde dudaklar incelendikten sonra ağız açılarak dişler, dişetleri, dil ve mukoza gözlenir. Aydınlatma cihazı kullanılarak ağız gerisine bakılır. Hastanın yemi alışı, çiğnemesi ve yutması değerlendirilir. Mide sondası uygulanarak yemek borusunun açıklığı incelenir. Ön mideler el ve stetoskop kullanılarak, ağrı deneyleri yapılarak, sondayla alınan mide içeriği analiz edilerek değerlendirilir.


31. Soru

Ağrı deneyleri ne demektir?

Cevap

Sığırlarda ön midelerdeki ağrılı durumları ortaya koyabilmek için yapılan muayenelerin tamamına verilen isimdir.


32. Soru

Sığırda bağırsaklar nasıl muayene edilir?

Cevap

Bağırsaklar rektal olarak muayene edilirken dışkının kan, parazit yumurtası ve mikroorganizma yönünden analizi yapılır.


33. Soru

Sığırda solunum sistemi nasıl muayene edilir?

Cevap

Solunum sisteminin muayenesinde burun bölgesi dışarıdan gözlenir. Burun akıntısının varlığı araştırılırken solunum havasının giriş çıkışı izlenir. Baş ve boynun tutuluşu ile nefes alma ve verme durumu ilişkilendirilerek varsa solunum güçlükleri ortaya konur. Nefes alma güçlüğünde baş yukarı ve ileride tutulurken nefes verme güçlüğünde baş aşağı ve ileride tutulur. Trakea el kullanılarak, bronş ve akciğerler ise stetoskopla dinlenir, ayrıca perküsyon çekici ve plesimetre kullanılarak muayene edilir. Baş, boyun ve göğüs bölgesi röntgeni çekilerek görüntüler incelenir.


34. Soru

Koyun-keçi sürülerinin muayenesine başlanmadan önce yapılması gerekenler nelerdir?

Cevap

Veteriner hekimler sürü sahiplerinden koyun-keçilere ait hastalık şikâyetini aldıktan sonra sürünün bakım ve besleme şartları, bu şartlarda son aylarda meydana gelen değişiklikler ve kullanılan ilaçlar, mevsim ve hava şartları, yörede önceki yıllarda görülen enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan hastalıklar dikkate alınarak ağılda veya yaylada bulunan sürünün muayenesine gidilir.


35. Soru

Sürü muayenesi sırasında hastalıklı hayvanlar nasıl belirlenir?

Cevap

Sürü muayenesinde koyun ağılda veya yaylada sürü halinde iken gözlenir. Sağlıklı koyunlar sürü halinde birbirlerine sokulmuş şekilde ve başlarını birbirlerinin yan ve alt kısımlarına saklayarak dururlar. Yanlarına yaklaşıldığında başlarını kaldırır ve yakalanmamak için üzerine gelen kişilerin aksi yönünde kaçma eğilimine girerler. Daha fazla yaklaşıldığında grup halinde hızla kaçarlar. Hasta koyunlar bu reaksiyonu hızlı veremezler, başlarını kaldırmakta güçlük çekerler ve yavaş hareket ederler. Sürü yürütüldüğünde hasta olan koyunlar sürünün arkasında kalır. Keçiler de koyunlar gibi sürü halindeyken gözlenirler. Yalnız keçiler koyunlardan daha aktiftirler ve birbirlerine fazla sokulmazlar ve üzerlerine doğru gidildiğinde bir arada kaçmaktan çok bağımsız olarak kaçma ve dağılma eğilimindedirler. Keçiler yürütüldüğünde koyunlara göre daha hızlı yol kat ederler, hasta olan keçiler koyunlar kadar hastalığını dışarıya yansıtmaz. Ancak ciddi derecede hasta olan keçiler yerinden kalkamaz.


36. Soru

Hasta olduğu belirlenen hayvanların muayenesi nasıl yapılır?

Cevap

Hasta koyun ve keçiler yakalanarak sistematik muayeneleri yapılır. Hasta koyun ve keçilerin muayenesi için koyun veya keçi bir yardımcı tarafından baş, boyun ve sırtından tutulur. Arka kısmı sabit bir cisme veya duvara dayanarak geriye doğru kaçması önlenir. Daha sonra rektumdan beden sıcaklığı ölçülür. Hastaların ağız, göz ve burun bölgesi muayenesinde; nefes alış veriş, burun, göz akıntısı, ağızda diş etleri ve ağız mukozasının rengi değerlendirilir. Yapağı ve derinin fiziksel görünümü çeşitli hastalıklar yönünden değerlendirilir. Gerekirse deri kazıntısı alınarak mikroskobik inceleme yapılır. Akciğerler ve kalp bölgesi stetoskopla dinlenir, ön mide hareketleri stetoskopla belirlenir, tırnak lezyonlarının varlığı araştırılır. Muayenede erkek hayvanlarda dış cinsiyet organı ve idrar taşı, dişilerde ise dış genital organ, meme ve uterus hastalıkları düşünülür. Alınan mide içeriğinin ve idrar örneğinin analizleri yapılır. Dışkı parazit erişkini ve yumurtası yönünden incelenir. Alınan kan örneğinde kan hücrelerinin sayısı belirlenir ve kan parazitlerinin varlığı araştırılır. Hasta kuzu ve oğlaklar deneyimlere ve yörede görülen hastalıklar dikkate alınarak muayene edilir.


37. Soru

İneklerde en sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

İneklerde şap, koriza, aktinobasillozis, aktinomikozis, yemek borusu tıkanması, ön midelerde yabancı cisim, rumen asidozisi, omazum konstipasyonu, bezli midenin yer değiştirmesi, ishal, akciğer yangısı, mide-bağırsak, akciğer ve kan parazitlerinin yol açtığı hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonlara sık rastlanır.


38. Soru

Buzağılarda sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

Buzağılarda ishal, askaridiozis, koksidiyozis, raşitizm, akciğer hastalıkları ve septisemiye sık rastlanır.


39. Soru

Besi danalarında sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

Besi danalarında akciğer yangısı, sindirim bozukluğu hastalıkları ve idrar yolu taşlarına sık rastlanır.


40. Soru

Bir sığırda görülen hastalıkta öncelikle yapılması gerekenler nelerdir?

Cevap

Bir sığırda görülen hastalıkta öncelikle sürünün geri kalanına bulaşacak bir durum olup olmadığı dikkate alınarak hasta hayvan sağlıklı hayvanlardan ayrılmalı ve karantinaya alınmalıdır. Daha sonra hayvandaki hastalığın tanısının konulup sağaltım uygulanmalıdır. Hastanın sağaltıma yanıtı değerlendirilerek sürünün sağlığını tehdit edecek duruma karşı aşı, ilaç, vitamin, mineral uygulamaları yapılmalıdır.


41. Soru

Aile yetiştiriciliğinin yapıldığı sığır ahırlarında rastlanan başlıca hastalıklar nelerdir?

Cevap

Aile yetiştiriciliğinin yapıldığı sığır ahırlarında genellikle bakım-besleme bozukluklarına ilişkin hastalıklar ve yörede ortaya çıkan enfeksiyöz hastalıklar, zehirlenmeler, infertilizasyon, güç doğum, ineklerde doğum sonrası hastalıkları, uterus ve meme hastalıkları, yavrularda doğum sonrası ve gelişme dönemi hastalıkları rastlanacak başlıca hastalıklardır.


42. Soru

Hayvanların hastalanmasından koruyucu olarak hangi önlemler alınmalıdır?

Cevap

Koruyucu olarak bakım-beslemenin düzeltilmesi, bulaşıcı hastalıkların ahıra girmesinin önlenmesi için ahıra hayvan ve değişik insanların girişinin önlenmesi ve gerekli aşıların uygulanması gerekir. Hayvanlara yavru ve süt verimi dönemlerinde gerekli vitamin ve mineraller verilir.


43. Soru

Sütçü sığırlarda başlıca sağaltım uygulamaları nelerdir?

Cevap

Sütçü sığırlarda ağız ve mide sondalaması, meme sondalaması, güç doğum müdahalesi, uterus kataterizasyonu, idrar yolu kataterizasyonu tırnak operasyonları, apse açılması yapılan başlıca sağaltım uygulamalarıdır.


44. Soru

Etçi sığırlarda başlıca sağaltım uygulamaları nelerdir?

Cevap

Etçi sığırlarda mide sondalaması, solunum ve idrar yolu hastalıklarına müdahale başlıca sağaltım uygulamalarıdır.


45. Soru

Sağlıklı yavru doğumu ve süt verimi için neler yapılmalıdır?

Cevap

Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için gebelik dönemi boyunca hayvanların bakım ve beslemelerini takip etme ve doğum sonrası memenin sağlığı ve sütün mikroorganizma içeriğinin kontrolü, yeni doğan yavruların sağlığının devamlı kontrolü ve gerekli bakım-besleme ve vitamin, mineral uygulamalarıyla sağlanmaya çalışılması yapılan başlıca uygulamalardır.


46. Soru

Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde başlıca hastalıklar nelerdir?

Cevap

Bakım-besleme bozukluğu hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, yavru atma, zayıf veya ölü yavru doğumu, yavrularda doğum sonrası ve gelişme döneminde görülen hastalıklar, güç doğum, meme hastalıkları, doğum öncesi metabolik hastalıklar, paraziter hastalıklar gözlenecek başlıca hastalıklardır.


47. Soru

Koyun ve keçilerin hastalıklardan korunması için hangi uygulamalar yapılmaktadır?

Cevap

Hastalıklardan koruma önlemi al- ma koyun ve keçi yetiştiriciliğin- de önemli bir uygulamadır. Koyun keçilerde ayak hastalıklarına karşı uygun bakım şartlarının sağlanması, metabolik hastalıkların önlenmesi için çeşitli vitamin ve minerallerin verilmesi, enfeksiyonlara karşı aşılamalar başlıca koruma uygulamalarıdır.


48. Soru

Sığır, koyu-keçi barınaklarında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Tüm canlılarda olduğu gibi sığır ile koyun-keçilerde de barınakların fiziksel şartları, havalandırma, temizlik ve hijyen ile barınaktaki hayvan yoğunluğunun optimum düzeyde olması sağlıklı yaşam sürdürebilmek için çok önemli bir şarttır. Hastalık çıkan barınaklarda yukarıda söz konusu edilen durumların yeterliğinin kontrol edilmesi yapılacak ilk uygulamadır.


49. Soru

Sütçü sığır işletmesi nedir?

Cevap

Süt ve yavru verimi için ineklerin, buzağı ve danaların bulunduğu yetiştiriciliklere sütçü sığır işletmesi denir.


50. Soru

Etçi sığır işletmesi nedir?

Cevap

Et verimi için sadece tosun ve boğaların bulunduğu yetiştiriciliklere etçi sığır işletmesi denir.


51. Soru

İnfertilizasyon nedir?

Cevap

İnfertilizasyon: Düve veya İneklerin gebe kalamaması, güç doğum, ölü veya zayıf yavru doğumu.


52. Soru

İneklerde kuru dönem nedir?

Cevap

Kuru dönem: İneklerde gebeliğin son iki ayında süt sağımı yapılmayan döneme verilen isimdir.


53. Soru

Hastalık çıkan sığır işletmeleri incelenirken nelere dikkat edilir?

Cevap

Barınağa girildiğinde ilk önce barınağın havası değerlendirilir. Daha sonra barınağın zemini, duvarları ve tavanının fiziksel durumu, temizliği ve hijyeni değerlendirilir. Hayvanlara verilen gıda ve son zamanda kullanılan ilaçlar yerinde görülür ve saklanma süreleri öğrenilir. Yemlikler ve sulukların hijyenik olup olmadığı gözden geçirilir. Barınaktaki tüm hayvanlara dışarıdan bakılarak besi durumları,
bakımları ve sağlık durumları hakkında bir ön fikir edinilir. Hayvanların önce önlerinden geçilerek ayakta duruşları, baş, vücut ve kuyruklarının fiziksel görünümü ve yem tüketimi izlenir. Muayene anında yem yiyen, idrar yapan ve dışkılayan hayvanlar gözlenir. Yerdeki idrar ve dışkıların özellikleri saptanır.


54. Soru

Sığır, koyun ve keçide vücut sıcaklığı nereden ölçülür?

Cevap

Termometre kullanılarak rektumdan beden sıcaklığı ölçülür.


55. Soru

Ağrı deneyleri nedir niçin yapılır?

Cevap

Ağrı deneyleri: Sığırlarda ön midelerdeki ağrılı durumları ortaya koyabilmek için yapılan muayenelerin tamamına verilen isim.


56. Soru

Sığırlarda solunum sistemi muayenesi nasıl yapılır?

Cevap

Solunum sisteminin muayenesinde burun bölgesi dışarıdan gözlenir. Burun akıntısının varlığı araştırılırken solunum havasının giriş çıkışı izlenir. Baş ve boynun tutuluşu ile nefes alma ve verme durumu ilişkilendirilerek varsa solunum güçlükleri ortaya konur. Nefes alma güçlüğünde baş yukarı ve ileride tutulurken nefes verme güçlüğünde baş aşağı ve ileride tutulur. Trakea el kullanılarak, bronş ve akciğerler ise stetoskopla dinlenir , ayrıca perküsyon çekici ve plesimetre kullanılarak muayene edilir.


57. Soru

Düve nedir?

Cevap

Düve: Doğum yapmamış erişkin dişi sığır.


58. Soru

Hasta muayene edilirken dışarıdan gözlemle nelere dikkat edilir?

Cevap

Hastanın muayenesine dışarıdan gözlemle başlanır. Dış bakıda hastanın vücudunu tutuşu, çevreden gelen uyarılara yanıtı ve yaptığı hareketler ile çıkardığı sesler izlenir. Örneğin baş ve boyunun normalden aşağı tutulması, ses ve dokunma şeklinde yapılan uyarılara yanıt vermeme, gözlerin yarı kapalı tutulması, ayakta duramama ve yürürken sendeleme hastalığın ciddi olduğunun göstergeleridir.


59. Soru

Sindirim sistemi muayenesinde nelere dikkat edilir?

Cevap

Sindirim sisteminin muayenesinde dudaklar incelendikten sonra ağız açılarak dişler, diş etleri, dil ve mukoza gözlenir. Aydınlatma cihazı kullanılarak ağız gerisine bakılır. Hastanın yemi alışı, çiğnemesi ve yutması değerlendirilir.
Mide sondası uygulanarak yemek borusunun açıklığı incelenir. Ön mideler el ve stetoskop kullanılarak (Resim 6.16, 6.17), ağrı deneyleri yapılarak, sondayla alınan mide içeriği analiz edilerek değerlendirilir.


60. Soru

Koyunların sürü muayenesinde nelere dikkat edilir?

Cevap

Sürü muayenesinde koyun ağılda veya yaylada sürü halinde iken gözlenir. Sağlıklı koyunlar sürü halinde birbirlerine sokulmuş şekilde ve başlarını birbirlerinin yan ve alt kısımlarına saklayarak dururlar. Yanlarına yaklaşıldığında başlarını kaldırır ve yakalanmamak için üzerine gelen kişilerin aksi yönünde kaçma eğilimine girerler. Daha fazla yaklaşıldığında grup halinde hızla kaçarlar. Hasta koyunlar bureaksiyonu hızlı veremezler, başlarını kaldırmakta güçlük çekerler ve yavaş hareket ederler. Sürü yürütüldüğünde hasta olan koyunlar sürünün arkasında kalır. Keçiler de koyunlar gibi sürü halindeyken gözlenirler.


61. Soru

İneklerde sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

İneklerde şap, koriza, aktinobasillozis, aktinomikozis, yemek borusu tıkanması, ön midelerde yabancı cisim, rumen asidozisi, omazum konstipasyonu, bezli midenin yer değiştirmesi, ishal, akciğer yangısı, mide-bağırsak, akciğer ve kan parazitlerinin yol açtığı hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonlara sık rastlanır.


62. Soru

Buzağılarda sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

Buzağılarda ishal, askaridiozis, koksidiyozis, raşitizm, akciğer hastalıkları ve septisemiye sık rastlanır.


63. Soru

Besi danalarında sık rastlanan hastalıklar nelerdir?

Cevap

Besi danalarında akciğer yangısı, sindirim bozukluğu hastalıkları ve idrar yolu taşlarına sık rastlanır.


64. Soru

Sütçü sığırlarda yapılan sağaltım uygulamaları nelerdir?

Cevap

Sütçü sığırlarda ağız ve mide sondalaması, meme sondalaması, güç doğum müdahalesi, uterus kataterizasyonu, idrar yolu kataterizasyonu tırnak operasyonları, apse açılması yapılan başlıca sağaltım uygulamalarıdır.


65. Soru

Etçi sığırlarda uygulanan sağaltım uygulamaları nelerdir?

Cevap

Etçi sığırlarda mide sondalaması, solunum ve idrar yolu hastalıklarına müdahale başlıca sağaltım uygulamalarıdır.


66. Soru

Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için yapılması gereken uygulamalar nelerdir?

Cevap

Sağlıklı yavru doğumu ve sağlıklı süt verimi için gebelik dönemi boyunca hayvanların bakım ve beslemelerini takip etme ve doğum sonrası memenin sağlığı ve sütün mikroorganizma içeriğinin kontrolü, yeni doğan yavruların sağlığının devamlı kontrolü ve gerekli bakım-besleme ve vitamin, mineral uygulamalarıyla sağlanmaya çalışılması yapılan başlıca uygulamalardır.


67. Soru

Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde görülen sürü hastalıkları nelerdir?

Cevap

Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde sürü hastalığı daha ön plandadır. Bakım-besleme bozukluğu hastalıkları, enfeksiyöz hastalıklar, yavru atma, zayıf veya ölü yavru doğumu, yavrularda doğum sonrası ve gelişme döneminde görülen hastalıklar, güç doğum, meme hastalıkları, doğum öncesi metabolik hastalıklar, paraziter hastalıklar gözlenecek başlıca hastalıklardır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v