Turizm Ekonomisi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Turizm talebinin oluşması için insanlarda olması gereken iki önemli faktör nelerdir?

Turizm talebi, turizm amaçlı gezi yapma arzusunda bulunan ve bu arzusunu gerçekleştirebilecek zamana ve gelire sahip olan insanların sayısı tarafından belirlenir. Turizm talebi hangi amaçla planlanırsa planlansın, zaman ve satın alma gücüyle desteklenmelidir ki talep oluşsun. Dolayısıyla, bu iki önemli faktör zaman ve gelirdir. 

Turizm talebini etkileyen ekonomik faktörler nelerdir?

Turizm ürününe yönelik talebin belirlenmesinde en önemli unsuru ekonomik faktörler oluşturur. Bunlar turizm ürününün fiyatı, tüketicinin harcanabilir geliri, ilişkili mal ve hizmetlerin fiyatları, karşılaştırmalı kalite, moda ve reklam, ulaşım, nüfus gibi unsurları içerir.

Talep eğrisinin negatif eğimli olarak sol yukarıdan sağ aşağıya olarak çizilmesinin nedenleri nelerdir?

Talep eğrisi negatif eğimli olarak sol yukarıdan sağ aşağıya olarak çizilir. Bunun nedeni, fiyattaki değişmenin ortaya çıkardığı iki tür etkinin sonucudur. Bu etkilerden birincisi ikame etkisidir. İkame etkisi daima negatiftir. Bir mal veya hizmetin fiyatı arttığında tüketici bunu ikame edebilecek mal ve hizmetlere yöneldiği için, bu ürüne yönelik talep edilen miktarı azalır. İkinci etki ise gelir etkisi olarak ortaya çıkar. Gelir etkisi, fiyat artışı durumunda tüketicinin satın alma gücünde ortaya çıkan azalmanın yarattığı etkidir. Burada, gelir azaldığında mal ve hizmete yönelik talep azalır.

Turizm ürünü için çizilen talep eğrisi nasıl bir eğime sahiptir?

Turizm ürününün normal bir mal olduğu; yani gelir arttığında turizm talebinin arttığı ve gelir azaldığında turizm talebinin azaldığı varsayılmaktadır. Bu iki etkinin sonucu olarak turizm ürünü için çizilen talep eğrisi negatif eğilimlidir.

Gelir ile turizm ürününün talep miktarı arasındaki ilişkiyi gösteren gelir tüketim eğrisi nasıl bir eğime sahiptir?

Bir eksende geliri diğer eksende turizm ürününün talep miktarını gösterdiğimizde, gelir ile turizm ürününün talep miktarı arasındaki ilişkiyi gösteren gelir tüketim eğrisi pozitif eğimlidir. Yani gelir arttığında turizm ürününün talep miktarı da artar.

Turizm talebini etkileyen en önemli gelir çeşidi hangisidir?

Turizm talebini etkileyen en önemli gelir çeşidi harcanabilir gelirdir. Harcanabilir gelir, gelirden vasıtasız (dolaysız) vergiler ve sosyal güvenlik ödemeleri çıkarıldıktan ve devletin yaptığı transferler ilave edildikten sonraki gelirdir. Harcanabilir gelirin yüksekliği, turizm faaliyetlerine yönelik talebin de yüksek olacağının önemli bir göstergesidir

Diğer şartlar sabitken, Yunasitan'da yaz turizmi fiyatlarının düşmesi, Türkiye'deki turizm talebini nasıl etkiler?

Burada ikame ilişkisi söz konusu olduğundan ilişkili mallardan ya da hizmetlerden birinin fiyatında meydana gelen azalış, turizm talebini azaltacaktır. Yani, Yunanistan'da fiyatlar ucuzladığından tatil yapmak için gerekli zamana ve gelire sahip olan insanlar Türkiye'de tatil yapmak yerine Yunanistan'da tatil yapmayı tercih edecek ve Türkiye'de turizm talebi azalacaktır. 

Turizm talebini etkileyen ekonomi dışı faktörler nelerdir?

Turizm ürününe yönelik talebi sadece ekonomik faktörler etkilemez; aynı zamanda ekonomi dışı faktörler de etkilemektedirler. Burada sosyal faktörler, politik ve yasal faktörler, psikolojik faktörler turizm talebini etkileyen ekonomi dışı faktörler olarak sıralanabilir

Turizm talebini etkileyen sosyal faktörler nelerdir?

İnsanların aile yapıları, meslekleri, kültür ve eğitim düzeyleri, yaş ve cinsiyetleri, değer
yargıları gibi sosyal faktörler turizm talebini etkilemektedir.

Aile yapıları, insanların evli ya da bekâr olmaları, çocuk sayıları, çocukların okul durumları ve aile bağları gibi faktörler turizm faaliyetlerine katılımları etkilemektedir.Farklı meslek gruplarının varlığı, turizm talebinde farklılığa neden olmaktadır. Örneğin, esnek çalışma grubunda olanlar, öğretmenler ve akademisyenler daha fazla tatil yapma olanaklarına sahiptirler. Eğitim ve kültür düzeyi ile turizm talebi arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. İnsanlar yeni deneyimler kazanmak, farklı kültürleri tanımak ve sanat olaylarını izlemek için turizm aktivitelerine katılırlar. Yaş ve cinsiyet, turizm talebi üzerinde farklılık yaratabilmektedir. Örneğin, genç kesim genelde macera ve eğlenceyi ön plana alan turizm aktivitelerini tercih ederlerken; orta yaş ve üzeri kesim, kültürel, dinlenme, sağlık amaçlı turizm aktivitelerini tercih edebilmektedirler. Yine, kadınlarla erkeklerin turizm talepleri farklılık gösterebilmektedir. Erkekler spor, macera, eğlenceyi daha çok tercih ederlerken; kadınlar eğlence, deniz, kum ve güneşlenmeyi daha çok tercih edebilirler. Toplumların değer yargıları turizm talebi üzerinde etki oluşturmaktadır. Örneğin, dini inançların neden olduğu turizm faaliyetleri çok yaygındır. Katoliklerin Roma ziyaretleri, Vatikan için olan ziyaretler; Müslümanların Mekke ve Medine ziyaretleri, Hac ve Umre’ye gidişleri önemli turizm faaliyetleridir.

Turizm talebini etkileyen faktörler ile talep miktarı arasındaki ilişkiyi gösteren talep fonksiyonu nasıl gösterilir?

Turizm talebini etkileyen faktörler ile talep miktarı arasındaki ilişki talep fonksiyonu ile açıklanır. Bu fonksiyonel ilişki herhangi bir turizm ürünü için şu şekilde yazılabilir:
                                    Xd= f (Px; Pd, I, E, R, N, U, Z)

Bu fonksiyonel gösterimde herhangi bir turizm ürünü için olan talep Xd ile gösterilmiştir. Böylece herhangi bir turizm ürünü için talep (Xd); ürünün kendi fiyatına (Px), ilişkili diğer mal ve hizmetlerin yani ikame ve tamamlayıcı mal ve hizmetlerin fiyatlarına (Pd), gelire (I), gelecekteki fiyat, gelir ve kaliteye yönelik beklentilere (E), moda ve reklama (R), nüfusa (N), ulaşıma (U) ve diğer faktörlere (Z) bağlıdır. Bu fonksiyonel eşitlikte herhangi bir X turizm ürünü için talep bağımlı değişken, parantez içinde gösterilen ve turizm ürününe yönelik talebi etkileyen diğer değişkenler ise bağımsız değişkenlerdir.

İkame etkisi nedir?

Diğer değişkenler sabit varsayıldığında, bir malın fiyatı yükseldiğinde tüketicilerin bu malın yerine nispi olarak daha ucuz hale gelen diğer malı talep etmelerine yol açan etkiye ikame etkisi denir. Başka bir ifadeyle, fiyatı düşen mal ikame derecesine bağlı olarak fiyatı nispi olarak yüksek olan malların yerine kullanılır. İkame etkisi daima negatif yönde işler. Fiyat artmışsa bu ürünün yerine başka mallar ikame edileceği için ürünün talep edilen miktarı azalacaktır. Şayet fiyat ucuzlamışsa bu ürün fiyatı yüksek olan malların yerine kullanılacak, dolayısıyla talep edilen miktar artacaktır.

Gelir etkisi nedir?

Diğer değişkenler sabit iken, bir turizm ürününün fiyatı arttığında, tüketicinin satın alma gücünün azalmasına bağlı olarak daha az turizm ürünü talep etmesine yol açan etkiye gelir etkisi denir. Dolayısıyla, tüketici turizm ürününün fiyatı arttığında diğer mallarla birlikte bu üründen de daha az talep eder. Fiyat yükselmesi durumunda gelir reel olarak azaldığı için talep edilen ürün miktarının azalması normal ve lüks mallar için geçerlidir. Oysa düşük mallarda gelir etkisi ters yönde işlemektedir. Yani gelir azaldığında talep edilen turizm ürünü miktarı artmaktadır

Düşük malın talep eğrisi nasıl bir eğime sahiptir?

Şayet mal düşük mal ise, gelir ve ikame etkileri ters yönde işleyecektir. Bu durumda ikame etkisi büyük ise bu düşük malın talep eğrisi negatif eğilimlidir. Şayet gelir etkisi büyük ise, bu düşük mal için pozitif eğimli talep eğrisi çizilir.

Diğer değişkenler sabit iken, tüketicilerin gelirlerindeki artış turizm talep eğrisini hangi yöne kaydırır?

Normal mal özelliği gösteren turizm ürününde gelir arttığında turizm ürününe olan talep artar ve talep eğrisi sağa doğru kayar. Düşük mal özelliği gösteren turizm ürününde ise, gelir arttığında turizm ürününe olan talep azalır ve talep eğrisi sola doğru kayar.

Olumlu beklentiler turizm talep eğrisini hangi yöne kaydırır?

Olumlu beklentiler talep eğrisini sağa kaydırırken, olumsuz beklentiler talep eğrisini sola kaydıracaktır

Nufus artışı turizm talep eğrisini hangi yöne kaydırır?

Nüfustaki değişmeler de talep eğrisini etkilemektedir. Nüfus arttığında turizm ürününe yönelik potansiyel alıcıların sayısı da artmaktadır ve bu nedenle talep eğrisi sağa doğru kaymaktadır

Talebin fiyat esnekliği nedir?

Talebin fiyat esnekliği, talep miktarındaki yüzde değişmenin fiyattaki yüzde değişmeye
oranıdır.Talebin fiyat esnekliğini, X ile gösterdiğimiz herhangi bir turizm ürünü
için şu şekilde yazabiliriz:

Talebin fiyat esnekliği etkileyen temel faktörler nelerdir?

Talebin fiyat esnekliği etkileyen temel faktörler şunlardır:
• Ürünün ikame edilebilirliği: Eğer bir mal veya hizmet monopolcü gücü yüksek bir piyasa koşulunda sağlanıyorsa, talep esnekliği inelastik olacaktır. Çünkü fiyat artışı durumunda bu ürün başka bir yerden temin edilemiyecektir. Diğer taraftan, rekabetin yoğun olduğu bir piyasada talebin fiyat esnekliği de yüksek olacaktır. Çünkü ürünün ikamesi çok fazladır.
• Ürünün gerekli veya lüks mal özelliği taşıması: Eğer bir mal veya hizmet gerekli ya da zorunlu mal özelliği taşıyorsa, talep esnekliği genelde düşük olacaktır. Öte yandan, lüks mallar için talebin fiyat esnekliği yüksek olur. Şayet yaz tatili için Akdeniz’e gitmek çok pahalı hale gelirse insanlar tatilden vazgeçilebilirler.
• Fiyat ve kullanışlılık: Ucuz ve çok kullanışlı mal ve hizmetler için talebin fiyat esnekliği genelde düşük olur. Çünkü ucuz bir malın fiyatı artmış olsa bile tüketici bütçesindeki nisbi önemi düşüktür ve tüketicinin satınalma gücü bundan çok fazla etkilenmez. Yine tüketiciler çok yararlı bir ürüne bütçe olanakları dâhilinde bir an önce kavuşmayı arzu ederler.
• Zaman: Talebin fiyat esnekliği genelde kısa dönemde daha düşük iken, uzun dönemde yükselme gösterebilir. Çünkü insanlar kısa dönem için planlarını değiştiremeyebilirler. Örneğin insanlar tatil planlarını 5 ya da 6 ay öncesinden yaparlar, rezervasyonlarını yaptırırlar ve değişikliklerden fazla etkilenmezler. Ancak uzun dönemde bu değişikliklere uyum sağlarlar. Yine alışkanlıklar kısa dönemde talebin inelastik olmasına yol açar. Ancak uzun dönemde bu alışkanlıklardan vazgeçilebilir.
• Tüketici farkındalığı: Tüketicilere cazip gelecek fiyatlarla satışa sunulan tatil paket turları, birçok tamamlayıcı mal ve hizmetleri bünyesinde barındırmaktadır. Ancak bu tüketiciler gidilecek yerlerdeki fiyatlar hakkında tam bilgi sahibi olmayabilirler. Bu eksik bilgi yüzünden inelastik bir taleple karşı karşıya kalabiliriz. Ancak tüketiciler internet yoluyla bilgi eksikliklerini gidererek talebi daha esnek hale getirebilirler.

Talebin gelir esnekliği nedir?

Talebin gelir esnekliği, gelirdeki değişmeye karşı talebin duyarlılığını ölçmektedir. Talebin
gelir esnekliği, talep miktarındaki yüzde değişimin gelirdeki yüzde değişime oranıdır.

Talebin çapraz fiyat esnekliği nedir?

Talebin çapraz fiyat esnekliği, bir mal veya hizmetin talep edilen miktarındaki yüzde değişmenin bir başka malın fiyatındaki yüzde değişmeye oranıdır. Talebin çapraz fiyat esnekliği farklı mal ve hizmetler arasındaki ilişkiyi açıklar. Buna göre mallar ikame malları, tamamlayıcı mallar veya ilişkisiz mallar olmaktadır. İkame malları için talebin çapraz fiyat esnekliği pozitif değer alır.Tamamlayıcı mallar için talebin çapraz fiyat esnekliği negatif işaretlidir. Yani bir Y malının fiyatı yükseldiğinde X malına yönelik talep azalmaktadır. Şayet talebin çapraz fiyat esnekliği sıfır ise, iki ürün arasında hiçbir ilişkisi yoktur.

Turizm talebinde en sık kullanılan nitel yöntemler nelerdir?

Turizm talebinde en sık kullanılan nitel yöntemler; anket incelenmesi ve kanı-destekli
modellerdir.

Turizm talebi için kullanılan anket yöntemi nasıl uyugulanır?

Anket yöntemi kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Birincisi, turistlere uygulanan anketler, diğeri ise tur operatörlerine ve seyahat acentelerine yapılan anketleri içerir. İlk tür anketler, yeni ya da revize edildiği için hakkında zaman serisi bulunmayan ürünler için oldukça kullanışlıdır. İkinci tip anket ise potansiyel piyasalar, yeni turizm serisi ve ürünlerine ilişkin bilgi sağlaması bakımından yararlıdır. Anketler ilgili organizasyonun kendisi tarafından ya da ilk uzman piyasa araştırma kuruluşu tarafından gerçekleştirilebilir. Burada önemli nokta, anket yönteminin geçerliliğidir. Ankette örneklem (anket katılımcısı) seçimine ve büyüklüğüne önem verilmelidir. Asıl anketten önce pilot anket yapılmalı ve ankette karşılaşılacak sorunlar belirlenip giderilmelidir

Turizm talebi tahmininde yaygın kullanılan kanı-destekli modeller nelerdir?

Turizm talebi tahmininde yaygın kullanılan kanı-destekli modeller; “Delphi metodu”,
“senaryo yazımı” ve “morfolojik analiz” olarak sıralanmaktadır.

Delphi metodu nasıl uygulanır?

Delphi metodu, uzman görüşlerinin belirlenmesi ve fikir birliği oluşturulması esasına dayanır. Delphi metodu, birkaç aşamadan oluşur. İlk aşamada uzmanlardan oluşturulan grupta bireysel fikirler ortaya konulur. İkinci aşamada ilk aşamanın sentezi uzmanlara gönderilir ve bu sentezde ortaya çıkan farklı yanıtlar üzerinde görüşler alınır. Bu aşama sonunda uzmanlar arasında oluşan fikir birliği bulgu olarak raporlanır.

Morfolojik analiz neyi amaçlar ve nasıl uygulanır?

Morfolojik analizin amacı, var olan bilgiyi düzenli bir şekle sokmak ve böylece olayların olası sonuçlarını belirlemektir. Bu metot da birkaç aşamada oluşur. İlk aşamada konuya ilişkin önemli değişkenler belirlenir. İkinci aşamada bu veriler morfolojik kutu denilen bir yapıya yerleştirilir. Son olarak, istenilen turizm talebi miktarının morfolojik kutu yardımıyla
diğer değişkenlerden nasıl etkilendiği incelenir ve istenen düzeyin bu bağlamda nasıl elde edildiği tahmin edilir.

Turizm talebinde yaygın olarak kullanılan nicel yöntemler nelerdir?

Tahmin amaçlı kullanılan en yaygın yöntemler “zaman serisi analizi” ve “etmensel çıkarım” olarak ifade edilebilir. Bu yöntemleri nitel yöntemlerden ayıran temel neden; kullanılan verinin bireylerin görüşüne bağlı olmayıp, gelen turist sayısı, yaptıkları harcama miktarı, döviz kuru gibi ölçülebilen veriler olmasıdır.

Etmensel çıkarım için en çok tercih edilen yöntem nedir?

Etmensel çıkarım için en tercih edilen yöntem kontrollü deneydir.