Özel Güvenlik Hukuku 2 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Özel güvenlik alanındaki faaliyetlerin sıkı denetimi, hangi usul ile sağlanmaktadır?

Özel güvenlik alanındaki faaliyetlerin sıkı denetimi, bu faaliyete başlamada “izin usu- lünün” getirilmesi ile başlamaktadır. 

Kaymakamlıkların özel güvenliğin denetimindeki rolü ve denetiminin şartları nelerdir?

Görüldüğü üzere 5188 sayılı Kanunun 22. maddesinde “kaymakamlıklar” açıkça be- lirtilmemiştir. Ancak aynı Kanunun “ek önlemler” başlığını taşıyan 680 sayılı KHK’nın 67. maddesi ile değişik 6. maddesindeki maddesindeki düzenlemelerden, kaymakamla- rın da denetim yetkisinin olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim maddede şu hükümler yer almaktadır:

• “Mülkî idare amirleri; kamu güvenliğinin gerektirdiği hallerde özel güvenlik izni ve- rilen yerlerde alınan özel güvenlik tedbirlerini denetlemeye ve yetersiz bulduğu tak- dirde ek önlemler almaya yetkilidir.” 

Özel güvenlik üzerinde denetim yetkisi olan merciler kimlerdir?

Ülke genelinde güvenlikten sorumlu olan ve devlete ait güvenlik birimlerini denetleme yetkisine sahip olan İçişleri Bakanlığı ve onun taşradaki görevlilerinin, özel güvenlik üze- rinde de denetim yetkisi olması tabiidir. Bu bağlamda özel güvenlik üzerinde denetim yetkisi olan merciler İçişleri Bakanlığı, valilikler ve kaymakamlıklardır.

İçişleri Bakanlığı ve valiliklerin denetim yetkisi 5188 sayılı Kanunda açıkça belir- tilmiştir. Nitekim Kanunun 22. maddesinde, İçişleri Bakanlığı ve valilikler özel güvenlik hizmetleri kapsamında, özel güvenlik birimlerini, özel güvenlik şirketlerini ve özel güvenlik eğitimi veren kurumları denetlemeye yetkilidir” denilmektedir. Uygulama Yönetmeliğinin 43. maddesinde denetleyecek merciler “bakanlık ve valilikler” olarak gösterilmiştir.

Denetimim amacı “Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirilmediği- ni, yasak uygulama ve davranışların bulunup bulunmadığını ve amaç dışında faaliyet göste- rilip gösterilmediğini tespit etmek” olarak belirlenmiştir.

Denetlenecek birimler, “özel güvenlik şirketleri”, “alarm izleme merkezleri”, “özel gü- venlik birimleri” ve “özel eğitim kurumları” olarak belirlenmiştir.

Denetimin kapsamı nedir?

Denetimin kapsamı, Yönetmeliğin 44. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre İçişleri Bakanlığı ve Valiliklerce yapılacak denetimde ele alınacak konular şunlardır:

• Faaliyet izninin ve personelin çalışma izinlerinin geçerli olup olmadığı,
• Özel güvenlik görevlileri için mali sorumluluk sigortasının yaptırılıp yaptırılmadığı,

• Üçüncü kişilere verilen koruma ve güvenlik hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin

usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve bu sözleşmelerin zamanında valiliğe bildirilip bildirilmediği,
• Görev alanına uyulup uyulmadığı,
• Silah ve teçhizatın ruhsatlı olup olmadığı ve bunların usulüne uygun korunup korunmadığı,
• Kayıt ve defterlerin usulüne uygun tutulup tutulmadığı,
• Eğitim hizmetlerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygun yürütülüp yürütülmediği, • Kanun ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı,
• Amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediği.

Özel güvenlik şirketleri ve özel eğitim kurumlarının amaç dışında faaliyette bulunması ne ifade eder?

Özel güvenlik şirketleri ve özel eğitim kurumlarının amaç dışında faaliyette bulun- masına şu örnekleri verebiliriz: Özel güvenlik şirketinin, güvenlikle hiç ilgisi olmayan bir faaliyette (örneğin ticaret, eğitim, sürücü kursu vs.) bulunması hâlinde, amaç dışı faa- liyette bulunduğunda kuşku yoktur. Zira 5188 sayılı Kanunun 5. maddesinde “Faaliyet alanının münhasıran koruma ve güvenlik hizmeti olması zorunludur.” denilmektedir. Özel güvenlik şirketi ya da özel eğitim kurumunun yürüttüğü güvenlik hizmeti ile bağlantılı olan faaliyetler de amaç dışı faaliyet niteliğinde olabilir. Örneğin özel güvenlik şirketinin, kendi personeli dışında özel güvenlik üniformaları ticareti veya diğer teçhizat ticareti de yapması amaç dışı faaliyettir. Yine özel güvenlik eğitim kurumunun, eğitilen kişilerin iş bulmasında komisyon karşılığı aracılık yapması da amaç dışı faaliyet niteliğindedir. Bu bağlamda, özel eğitim kurumunda verilen derslerin, mevzuatta belirlenen müfredatın dı- şına çıkılması da amaç dışı faaliyet olarak nitelendirilebilir.

Faaliyet izninin iptali durumunda şirketlerin gidebileceği yol nedir?

Faaliyet izninin iptali, bir idari işlemdir ve diğer idari iş- lemler gibi idare mahkemelerinin yargısal denetimine açıktır. İster amaç dışı faaliyette bulunma isterse suç kaynağına dönüşme sebebiyle faaliyette izni iptal edilsin, bu işleme karşı idari yargıda iptal davası açılabilecektir. Dava açıldığında da amaç dışı faaliyet ve suç kaynağına dönüşme konusunu mahkeme takdir edecek demektir.

Denetime tabi kişi ve kuruluşlar kimlerdir?

Denetime tabi kişi ve kuruluşlar şunlardır:
• Özel güvenlik birimleri,
• Özel güvenlik şirketleri,
• Özel güvenlik eğitimi veren kurumlar,
• Özel güvenlik hizmetinden yararlanan gerçek kişiler, • Özel güvenlik hizmetinden yararlanan yerler.

Kişilerin silahlı personel tarafından korunması, güvenlik hizmetinin şirketlere gördürülmesi ne şekilde olur?

5188 sayılı Kanunun 3. maddesine göre, kişilerin silahlı personel tarafından korunması, güvenlik hizmetinin şirketlere gördürülmesi valinin iznine bağlıdır. Gerçek kişiler veya kurumlar, silahlı gü- venlik hizmetinden yararlanmaya ihtiyacı olup olmadığı valiliklerce denetlenecek ve ihti- yacı olanlara izin verilecektir.

Valiliklerce verilen “özel güvenlik izni”, tek taraflı icrai bir işlemdir. Başlangıçta özel güvenlik ihtiyacı olup olmadığı yönündeki denetim, izin verildikten sonra her zaman denetim yapılmasını da içermektedir. Şartların ortadan kalktığının tespit edilmesi hâlinde, özel güvenlik izni valiliklerce iptal edilebilecektir.

Özel güvenlik izni alan gerçek kişiler ile güvenlik şirketinden güvenlik hizmeti sa- tın alan kurumlar bakımından yapılan denetimlerde hangi hususlara bakılmaktadır?

Özel güvenlik izni alan gerçek kişiler ile güvenlik şirketinden güvenlik hizmeti sa- tın alan kurumlar bakımından yapılan denetimlerde şu hususlara bakılmaktadır: a) Özel güvenlik izninin alınıp alınmadığı, b) Güvenlik şirketi ile sözleşme yapılıp yapılmadığı,c) Ateşli silahların demirbaşa kaydedilip edilmediği, d) Silah bulundurma ruhsatlarının alınıp alınmadığı, e) Silahların devir teslim defterine düzenli kaydedilip edilmediği, f)Ateşli silahların görev dışında uygun yerde muhafaza edilip edilmediği, g) Silahların ba- kımlarının düzenli yapılıp yapılmadığı.

Özel güvenlik şirketinin denetimlerinde hangi hususlara bakılmaktadır?

Özel güvenlik şirketinin denetimlerinde şu huşulara bakılmaktadır: a) Şirketin hizmet vermeye başlamasında, süresinde gerekli bildirimin yapılıp yapılmadığı, b) Şirketin, güven- lik hizmeti verdiği yere, güvenlik personelinin çalışma izinlerini verip vermediği, c) Özel güvenlik personeli için mali sorumluluk sigortası yaptırıp, gerekli bildirimin süresinde yapı- lıp yapılmadığı, d) Fiilen çalışma özel güvenlik görevlilerinin listesinin zamanında bildirilipbildirilmediği, e) Özel güvenlik personelinin teçhizatı ve kıyafetleri için yetkili merciden onay alınıp alınmadığı, f) Koruma ve güvenlik planının süresinde yetkili merciye verilip verilmediği, g) Özel güvenlik görevlisi ile yapılan iş sözleşmesinin var olup olmadığı.

İçişleri bakanlığı ve valiliklerin, özel güvenlik alanındaki denetimlerinde uyacakları usul kurallar nelerdir?

• Denetlemede zaman sınırı yoktur.

• Eksikliklerin giderilmesi için süre verilmesi öngörülmüştür.

• Eksiklikler süresinde giderilmez ise yaptırım uygulanacaktır

• Bazı yaptırımlar için süre şartı aranmamaktadır.

• Rapor tanzim edilmesi öngörülmektedir.

   

5188 sayılı Kanunun 20. maddesinde düzenlenen fiiller ve yaptırımları şunlardır:

a)  Özel güvenlik kimlik kartını başkasına kullandıran özel güvenlik yöneticisi ve görev- lisine üçbin Türk Lirası idari para cezası verilir ve bu kişilerin özel güvenlik kimlik

kartı valilikçe iptal edilir. Bu kişiler bir daha özel güvenlik alanında çalışamazlar.

b)  Diğer kişi, kurum ve kuruluşlara sağlanacak özel güvenlik hizmetini 5 inci mad- dede belirtilen süre içinde ilgili valiliğe bildirmeyen özel güvenlik şirketlerine her

bildirim için üçbin Türk Lirası idari para cezası verilir.

İdare hukukunda kusur sorumluluğu nedir ve hizmet kusuru halleri nelerdir?

İdare hukukunda kusur sorumluluğu: İdarenin, kamu hizmeti ve faaliyetlerini yürü- türken “kusurlu” bir davranışta bulunarak sebep olduğu zararı tazmin etmesi yükümlülüğü- nü ifade etmektedir. Burada kusur sorumluluğu “hizmet kusuru” olarak ifade edilmektedir.

Hem öğretide hem de içtihatlarda kabul edilen hizmet kusuru hâlleri aşağıdaki şekilde tasnif edilmektedir:

• Hizmetin kötü işlemesi: Hizmetin gereği gibi, beklenildiği gibi yürütülmemesi se- bebiyle bir zarar meydana gelmesi.

• Hizmetin geç işlemesi: Kamu hizmetinin olağan sayılamayacak bir gecikme ile yerine getirilmesi ve bu gecikmeden bir zarar meydana gelmesi hâli.

• Hizmetin hiç işlememesi: Hizmet işlemesi gerekirken işlememişse, idare hizmetin işlemesi için bir davranışta bulunmamışsa, hizmet hiç işlememiş demektir.

Kusursuz sorumluluk, idare hukukunda hangi iki ilkeye dayandırılmaktadır?

Risk ilkesi gereğince sorumluluk: İdarenin, bünyesinde belli bir tehlike taşıyan faali- yetler sebebiyle oluşan zararlardan sorumlu olmasına risk ilkesi gereğince sorum- luluk denilir. İdarenin bazı faaliyetleri bizatihi içinde tehlike barındırır. Böyle bir faaliyetten bir zarar meydana geldiğinde, idare kusuru olmasa da zarardan sorumlu tutulur.

Kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesi gereğince sorumluluk: Bu sorumluluk ilkesi, idarenin bünyesinde herhangi bir tehlike barındırmayan ve hukuku uygun faa- liyetlerinden kaynaklanan zararlar için uygulanmaktadır.

Kanun özel hukuk tüzel kişileri ve özel güvenlik şirketlerinin istihdam ettikleri özel güvenlik görevlilerinin üçüncü kişilere verecekleri zararların tazmini açısından nasıl bir usul öngörmüştür?

“Özel hukuk tüzel kişileri ve özel güvenlik şirketleri, istihdam ettikleri özel güvenlik görevlilerinin üçüncü kişilere verecekleri zararların tazmini amacıyla özel güvenlik mali sorumluluk sigor- tası yaptırmak zorundadır”.