Medeni Usul Hukuku Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hangi unsurların dava dilekçesinde yer almaması halinde hakim bu unsurların tamamlanması için kesin süre verir? 

Tarafların ad, soyadı ve adreslerinin; davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının; varsa kanuni temsilcilerin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adreslerinin; açık bir şekilde talep sonucunun; davacının, varsa kanunî temsilcisinin veya vekilinin imzasının dava dilekçesinde yer alması gerekir. Bu unurların mevcut olmaması halinde, hâkim, davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. 

Talep sonucu dava dilekçesinde nasıl yazılmalıdır?

Talep sonucu o derece açık, net ve kesin olmalıdır ki, mahkeme davanın (tamamen) kabulüne karar verirse, dava dilekçesindeki talep sonucu, mahkemece verilen nihaî kararın “hüküm sonucu”na olduğu gibi alınabilecek durumda bulunsun.

Hüküm sonucu nedir?

Hüküm sonucu, gerekçeye ait herhangi bir açıklama yapılmadan, tarafların taleplerinden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açıkça, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterildiği karar kısmıdır (HMK m. 297, II).

Talep sonucunun açık olmaması halinde hakim nasıl bir yol izlemelidir? 

Eğer talep sonucu açık değilse, mahkeme, talep sonucunu davacıya açıklattırabilir (hâkimin davayı aydınlatma ödevi, HMK m. 31). Ancak, bu yolla
talep sonucunun arttırılması, değiştirilmesi yahut yeni bir talebin ilave olarak ileri
sürülmesi kural olarak mümkün değildir. Çünkü, böyle bir durum, (cevaba cevap
lâyihasının verilmesinden sonra) iddianın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı
(HMK m. 141) kapsamına girer. 

Medeni usul hukukunda yargılama ne zaman başlar?

Medenî usûl hukukunda yargılama, dava dilekçesi ile başlar.

Dava dilekçesi kaç nüsha halinde hazırlanır?

Dava dilekçesi, davalı tarafta bulunan kişi sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanır (HMK m. 118, I, c. 2) ve mahkemeye verilir. Dilekçenin bir nüshası dava dosyasına konur, diğeri ise mahkemece davalıya tebliğ edilir.

Dava dilekçesinin davalıya tebliği için yapılması gerekli olan giderler hangi tarafça ödenir?

Harca tâbi olsun olmasın, bütün davalarda, dava dilekçesinin davalıya tebliği
(HMK m. 122, c. 1) için yapılması gerekli olan giderlerin de davacı tarafça peşin
olarak ödenmesi şarttır. 

Dava dilekçesinin davalıya tebliği için gerekli giderlerin ödenmemesinin sonucu nedir?

Harca tâbi olsun olmasın, bütün davalarda, dava dilekçesinin davalıya tebliği
(HMK m. 122, c. 1) için yapılması gerekli olan giderlerin de davacı tarafça peşin
olarak ödenmesi şarttır. Aksi takdirde, talepten vazgeçilmiş kabul olunur (Tebligat Kanunu m. 5).

Davanın açılmasının maddi hukuk bakımından sonuçları nelerdir?

Davanın açılmasının maddî hukuk bakımından doğurduğu sonuçlar şunlardır:

• Zamanaşımının Kesilmesi ve Hak Düşürücü Sürenin Korunması
• Bazı Şahısvarlığı Haklarının Malvarlığı Hakkına Dönüşmesi
• İyiniyetin Ortadan Kalkması
• Davalının Temerrüde Düşmesi

Davanın açılmasının usul hukuku bakımından sonuçları nelerdir? 

Davanın açılmasının usul hukuku bakımından sonuçları şu şekilde sıralanabilir:

• Mahkemenin Davayı İnceleme Zorunluluğu
• Derdestlik
• Dava Şartlarının Davanın Açıldığı Tarihe Göre Belirlenmesi
• İhtiyatî Tedbirin ve İhtiyatî Haczin Korunması
• Davayı Geri Alma Yasağı
• Tarafın İradî Olarak Değiştirilmesi Yasağı

Derdestlik nedir?

Derdestlik, bir davanın görülmekte olmasıdır. 

Dava açıldıktan sonra davacı, davasını geri alabilir mi?

Dava açıldıktan sonra, davacı, davalının açık rızası olmadıkça, davasını geri alamaz. 

Davanın geri alınması yasağı ne zaman başlar?

Davanın geri alınması yasağı davanın açıldığı anda başlar; bunun için dava dilekçesinin davalıya tebliğ edilmesine gerek yoktur. Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, davalının açık rızasıyla, davasını geri alabilir.

Davacı açısından iddianın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı kapsamında hangi unsurlar yer alır?

Davacı açısından değerlendirildiğinde iddianın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı olarak nitelendirilen bu yasağın kapsamına, dava dilekçesinin unsurlarından:
• HMK m. 119, I, ğ’de yer alan “talep sonucu” ile,
• HMK m. 119, I, e’de yer alan “davacının iddiasının dayanağı olan bütün
vakıalar”
girer.

Davalı açısından, savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı hangi unsurları kapsar?

Davalı açısından değerlendirildiğinde, savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı olarak nitelendirilen bu yasağın kapsamına, davalının savunma sebebi olarak ileri sürebileceği vakıalardan sadece def’iler girer. 

İddianın veya savunmanın dayandığı sebeplerin azaltılması ve daraltılması mümkün müdür?

İddianın veya savunmanın dayandığı sebeplerin azaltılması ve daraltılması, tasarruf ilkesi (HMK m. 24, III) ve taleple bağlılık ilkesi (HMK m. 26, I)
çerçevesinde, kural olarak, her zaman mümkün olup, bu durum yasak kapsamına girmez.

İddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı hangi anda başlar?

İddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı, ikinci dilekçelerin
verilmesiyle başlar. 

Ön inceleme duruşmalı mı yapılır?

Ön incelemenin mutlaka duruşmalı olarak yapılması gerekir. Buna göre, mahkeme, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve dava şartları ile ilk itirazlar hakkındaki incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir. 

Ön inceleme aşaması tamamlandıktan sonra hangi aşama başlar? 

Ön inceleme aşaması tamamlandıktan sonra, yargılamanın en uzun aşaması
olan ve konusunu esas itibariyle tarafların iddia ve savunmalarını dayandırdıkları
vakıaların gerçek olup olmadığının bunlara ilişkin deliller üzerinden tespitinin
yapıldığı tahkikat aşamasına geçilecektir. 

Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları için kaç günlük süre verilir?

Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir.