Halkla İlişkiler Araştırmaları Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Gerçek nesne, birey veya olayları ölçmek, gözlemlemek veya saymakla elde edilen sayılara veri adı verilir. Veriler nüfus sayımları, kamuoyu araştırmaları, seçim anketleri, reyting araştırmaları, sanayi sayımları gibi araştırmalardan elde edilebilir.

Anket yöntemi, temel olarak cevaplayıcılara sözlü veya yazılı olarak soru sorulmasını ve bu soruların anketör tarafından veya bizzat cevaplayıcı tarafından kaydedilmesini içerir.

• Kişiler neyi biliyor?
• Kişiler neyi düşünüyor?
• Kişilerin evlerinde neler var?
• Kişiler ne yapıyor?
• Kişiler ne yapmış?
• Kişiler ne yapmayı planlıyor?
• Kişilerin belli bir konudaki tutumları neler?
• Kişiler nelerden zevk alıyor?
• Kişilerin ön yargıları nelerdir?
• Kişilerin inançları nedir?
• Kişilerin kültürel değerleri nedir?

İnternet anketi kapsam dışı bırakıldığında anket yöntemleri nelerdir?

• Yüz yüze Anket
• Telefonla Anket
• Postayla Anket

Geniş coğrafi dağılımlarda anket yapılması gereken durumlarda kolaylık sağlayan bir tekniktir. Telefonla anket, sorular kısa olduğunda ve cevaplayıcı cevaplamayı kabul ettiğinde araştırma için uygun bir tekniktir. Kapsama alanı geniştir. Veri toplama süresi hızlıdır. Seyahat masrafı yoktur.

Burada da dikkat edilmesi gereken nokta, araştırmanın sadece e-postaya sahip insanlar ile sınırlı olmasıdır. Anket sorularının e-posta ile gönderilmesi biçiminde uygulanır.

Cevaplama oranı çok düşük olması, cevaplama anında anketi kimin doldurduğu, sorulara verilen cevapların doğru olup olmadığı bilinmemesi, veri toplamanın zaman alması, cevaplama oranı düşük olduğunda geri dönen anketlerin formu başına maliyet yükselmesi, sorular anlaşılmadığında cevaplayıcıya açıklama olanağının olmaması, tutumların hızlı değişmesi nedeniyle bu tip konular için yavaş bir yöntem olması, zaman bakımından kısıtlı süre olan çalışmalara uygun olmamasıdır.

Verilerin sayısal hâle getirilebilmesi ve böylece araştırılabilir bir yapı oluşturulması ölçme ile gerçekleştirilir.

Bireylerin tutum, değer, tercih ve inanç gibi duygusal alandaki eğilim ve yönelimlerini be- lirlemek amacıyla kullanılan veri toplama araçlarıdır.

Ölçme işleminde kullanılan dört temel ölçek bulunmaktadır. Bunlar; sınıflama ölçeği (nominal ölçek), sıralama ölçeği (ordinal ölçek), aralıklı ölçek (Interval ölçek) ve oranlı ölçek (ratio ölçek) olarak adlandırılırlar. İlk iki ölçek olan sınıflama ve sıralama ölçekleri kategorik (metrik olmayan) ölçeklerdir. Aralıklı ve oranlı ölçek ise metrik ölçeklerdendir.

Sayıların niceliksel olarak bir anlam taşımadığı sadece bir etiket biçiminde kullanıldığı ölçek türüdür. Bu ölçek türü verilen cevapların kategorilerini oluşturmada kullanılır.

Bir nesnenin diğer bir nesneye göre bir özelliğe daha fazla, daha az ya da aynı oranda sahip olduğunu söyleyebildiğimiz ölçek türüdür. Sıralama ölçeğinde veriler arasında sıralama yapmak mümkündür. Bu ölçekte sayılar, temsil ettikleri olguların sırasını gösterir. Sıralama ölçeği aynı zamanda sınıflama ölçeğinin işlevini de gerçekleştirebilen bir ölçektir.

Aralıklı ölçek, başlangıç noktası önceden belirlenmiş ve olguları temsil eden sayıların arasındaki uzaklıkların eşit olduğu bir ölçektir. Sınıflama ve sıralama ölçeklerinde bulunan bütün özellikleri taşır ve ayrıca ölçme değerleri arasındaki farkları anlamlı bir şekilde yorumlama imkanı tanır. Bir nesnenin bir özelliğe diğer bir nesneye göre ne kadar fazla sahip olduğunu gösterir. Bu ölçekte, iki veya daha fazla nesnenin özelliğe göre birbirine ne kadar uzak olduğunu söylemek mümkündür.

Tüketicinin bir nesne, bir tutum ya da bir davranış konusunda kendisine sunulan ifadelere katılma ya da katılmama derecesini ölçer. Burada her ifade karşısında “Kesinlikle katılıyorum” dan başlayan “Kesinlikle katılmıyo- rum” a kadar devam eden beş dereceli bir ölçek bulunmaktadır. Genellikle ifadeler 20-30 taneden oluşur. Likert ölçek 7’li, 9’lu ya da 11’li olabilir ama sıklıkla kullanımı 5’li Likert ölçeğidir. Aralıklı ölçek temeline dayanır.

Bu ölçekte çeşitli sözcüklerin ve kavramların algılanan anlamlarının üç faktöre göre ayrıştırılması söz konusudur. Bunlar; etkinlik, faaliyet ve değerlendirmedir. Aralıklı ölçek temeline dayanır. Bu ölçek çoğunlukla ürün ve hizmetleri çevreleyen imaj unsurlarına yönelik tutumları ölçmek için kullanılır.

Bu ölçekte görüşülen kişilerden kendisine verilen sabit bir puanı belirlenmiş özelliklere göre nesnelere dağıtmaları istenir. Dağıtım sırasında tek bir özellik kullanılabildiği gibi birden fazla özelliğin de kullanılması mümkündür. Cevaplayıcının sıkılmamasını göz önünde tutarak nesnelerin sayısı fazla ise özelliklerin sayısı az tutulmalıdır. Puanlarda genellikle bölüştürme kolay olduğu için 10, 100 ve 1000 gibi rakamlar kullanılır. Aralıklı ölçek temeline dayanır.

• Geçerlilik
• Güvenilirlik
• Duyarlılık 

Betimsel istatistik, araştırma sonucu ortaya çıkan ham verilerin genel görünümünü veya özetini topluca görmeyi sağlar. Gündelik araştırmalar göz önüne alınırsa en çok kullanılan istatistik tekniğinin bu olduğunu söylemek mümkündür. Betimsel istatsitik teknikleri yardımı ile dağılımın geneli hakkında özet bilgiler elde etmek ya da dağılımın kendi içindeki durumu hakkında bilgiler elde etmek mümkündür.

Değişkenlik ölçüllerinden en sık kullanılanları değişim aralığı, standart sapma ve değişim katsayısıdır.