Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Üretici firmalar uçak bakım aralıklarını neye göre belirlemektedir?

Üretici firmalar bakım aralıklarını, kullanılan komponent ve sistemlere göre uçak uçuş saati, çevrim sayısı (motor çalıştırma sayısı, uçak kalkış-iniş sayısı), takvimsel zaman aralığı (gün, ay, yıl) gibi ölçütleri referans alarak tanımlamaktadır.

Uçuş emniyeti nedir?

Uçuş emniyeti (flight safety), ICAO’nun 9859 kodlu dokümanına göre, can ve mala verilebilecek zararı azaltmak veya kabul edilebilir seviyede tutmak için sürekli tehlike tanımı yaparak riskin yönetilmesidir.

Komponent uçak bakım planlaması bağlamında ne anlama gelmektedir?

Komponent; herhangi bir motor, pervane, parça veya cihaz anlamına gelmektedir

Uçak bakım onarım kavramı neyi ifade etmektedir?

Bir uçağın yapımından sonra kullanıcı tarafından hizmete alınmasından, hizmetten kaldırılmasına kadar olanaklar çerçevesinde ilk günkü kadar iyi çalışır, temiz ve uçuşa elverişli bir durumda tutulabilmesi için yapılan tüm işlem ve faaliyetler uçak bakım-onarım olarak adlandırılmaktadır.

Güvenirliği etkileyen değişkenler nelerdir?

Güvenilirliği etkileyen başlıca değişkenler, kullanılan teknoloji, hammadde, işgücü yeteneği, mühendislik bilgisi ve proje bütçesi şeklinde sıralanabilir.

Güvenirlik kavramı neyi ifade etmektedir?

Güvenilirlik, bir sistemin kendisinden istenilen işlevi istenilen koşullar ve zaman aralığında yerine getirebilme olasılığıdır.

Programlı bakım nedir?

Planlı bir aralıkla yapılan bakım, programlı bakım olarak adlandırılmaktadır. Programlı bakım bir arıza önleyici bakımdır.

Programlı bakımın amacı nedir?

Programlı bakımın amacı yaşlanma, aşınma, korozyon, yorulma vb. olayların etkilerini tamamen yok etmek veya en aza indirmektir.

Programlı bakım süreci nasıl işler?

Programlı bakımda, kontroller ve parça değişimleri belirli zaman aralıklarında yapılır, parça veya sistemlerin ortalama arızalanma süreleri tespit edilebildiğinden, kontrol için uygun zaman aralığı önceden tahmin edilebilir.

Bir parçanın bozulması veya arıza yapmasını hızlandıran etkenler nelerdir?

Bir parça; kullanılma hatası, bakım hatası, malzemenin üretim hatası gibi farklı nedenlerden dolayı zamana bağlı olarak beklentilerden çok daha hızlı bir şekilde bozulabilir veya arıza yapabilir.

Programsız bakım nedir?

Bir parçada arıza oluştuktan sonra mümkün olan en kısa sürede sistemi tekrar faal hâle getirerek hizmete verilmesi için yapılan işlemlere programsız bakım denir.

Programsız bakım süreci nasıl yürütülür?

Programsız bakımda, genellikle kapsamlı testler, arıza arama, ayarlamalar ve çok sıklıkla parça değişimi, sistemin kısmen veya tamamen büyük bakımdan geçmesi gerekmektedir.

Havacılık sektöründe arızaların oluşturacağı hizmet kesintilerini önlemek için geliştirilen yöntemler nelerdir?

Havacılık sektöründe, bakım yapılmadan önce arıza yapıncaya kadar çalıştırılması zorunlu olan parçaların oluşturacağı hizmet kesintilerinin önüne geçmek için üç yaklaşım geliştirilmiştir. Bunlar; ekipmanın yedekli kullanımı, hatta değiştirilebilir üniteler, asgari ekipman listesidir

Temel Asgari Ekipman Listesi nedir?

Temel Asgari Ekipman Listesi (Master Minimum Equipment List-MMEL), belirli bir havaaracı tipi için ilgili havaaracının üreticisi tarafından hazırlanarak üretici ülkenin onayına sunulan ve uçuşa başlangıç aşamasında gayri faal olmasına izin verilen bir ya da birden çok teçhizatı kapsayan listedir.

Asgari Ekipman Listesi nedir?

Asgari Ekipman Listesi (Minimum Equipment ListMEL), bir havaaracının sınırları belirlenmiş şartlarda belirli gayri faal teçhizatla işletilebilmesine olanak sağlamak için söz konusu havaaracının tipine özgü MMEL ile uyumlu ya da MMEL’den daha kısıtlayıcı bir şekilde havaaracının işletmecisi tarafından hazırlanan işletmeci ülke sivil havacılık otoritesi tarafından onaylanan listedir.

Uçuşların gecikmesine ve/veya iptal edilmesine neden olan havayolu işletmelerinin kontrolü dışındaki faktörler nelerdir?

Uçuşların gecikmesine ve/veya iptal edilmesine neden olan ve havayolu işletmelerinin kontrolü dışında olan faktörler meteorolojik şartlar, havalimanı kapasite sorunları, yer hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar ve hava trafik faaliyetlerinden kaynaklanan sorunlar olarak sıralanabilir.

Uçak bakım planlaması bağlamında bakım kavramı neyi ifade etmektedir?

Bakım, bir sistemin tasarımındaki emniyet ve güvenilirlik seviyesinde istenilen fonksiyonları sürekli olarak yerine getirmesini sağlayan bir süreçtir.

Bir havayolu bakım yönetiminin hedefleri nelerdir?

• Havayolu işletmesinin uçuş tarifesindeki uçuşların gerçekleştirilebilmesi için işletmenin uçuş bölümüne uçuş emniyeti sağlanmış bir uçak teslim etmek,
• Havayolu işletmesinin sahip olduğu uçakların bütün gerekli bakım işlerini tamamlanmış veya yönetmeliklere uygun bir şekilde ertelenmiş olarak uçağı teslim etmektir

Havayolu işletmesinin bakım yönetim hedefleri doğrultusunda bakım programının amaçları nelerdir?

Bakım programının amaçları;

• Parçaların temel güvenilirlik seviyelerinde çalışmasını sağlamak,
• Parçalar bozulduğunda parçayı temel güvenilirlik seviyesine geri getirmek,
• Parçalar, temel güvenilirlik seviyelerini karşılamadığında bakım programının eniyilenmesi ve düzenlenmesi için gerekli araştırmayı yapmak,
• Temel güvenilirliği yetersiz olan parçaların tasarımlarının geliştirilmesine yardımcı olmak,
• Belirtilen amaçları, uçuş emniyetinden ödün vermeden en az toplam maliyetle gerçekleştirmek şeklinde özetlenebilir. 

Bakım Yönlendirme Yaklaşımı-1'de yer alan çalışma grupları nelerdir?

Bakım Yönlendirme Yaklaşımı-1'de yer alan çalışma grupları şunlardır: Yapı, mekanik sistemler, motor ve yardımcı güç sistemleri, elektrik ve elektronik sistemler, uçuş kontrol ve hidrolik, kapalı bölgeler grubu.

Uçağın uçuşa verilemesinden önce yapılan servis faaliyetleri nelerdir?

Servis faaliyetleri adı altında ele alınan temizlik işlemleri; uçak kabininin temizlenmesi, uçak dış yüzeyinin kardan temizlenmesidir. Uçuşa elverişlilik açısından yapılan ikmal işlemleri, apronda uçağın bekletilmesi durumunda uçağın bağlanması, takozlanması, kısmen veya tamamen örtülmesi, özel ölçü prizlerine kılıfların geçirilmesi (pitot-statik tüp) ve uçuştan önce çıkarılması, büyük bakımlar için uçağın hangara çekilmesi gibi işlemler servis faaliyetleri kapsamına girmektedir.

Operasyonel konroller neyi ifade etmektedir?

Arızaları bulmayı amaçlayan ve bir komponentin tasarımı sırasında belirlenmiş işlevini yerine getiripgetirmediğini araştıran işlemdir.

İşlevsel kontrol nedir?

Bir komponentin, belirlenmiş sınırlar içinde belli standartlara göre işlevini tam yerine getirip getirmediğinin kontrol edilmesidir.

Genel göz kontrolü nedir?

Gövde iç ve dış yüzeylerinin herhangi bir hasara karşı gözle kontrol edilmesidir.

Detaylı kontrol nedir?

Belirli bir parçanın ya da bir bütünün ayrıntılı ve dikkatli bir biçimde gözle kontrol edilmesidir. Bu faaliyetin amacı, bir ışık kaynağı yardımıyla büyüteç ve ayna gibi aletler kullanarak, gövdede oluşan hasarın tespit edilmesidir.

Özel detaylı kontrol nedir?

Gövdenin belirli bir bölümünün tahribatsız muayene usulleri ve özel söküm yöntemleriyle dikkatli bir şekilde kontrol edilmesidir

Onarım faaliyetleri nedir?

Uçağın herhangi bir parçasında hasar ya da arıza oluştuğunda, bu parçanın uçak üzerinde veya ilgili atölyede daha önce belirlenmiş standartlarına geri getirilmesi için yapılan faaliyetlerin tümüdür.

Tadilat kavramı neyi ifade etmektedir?

Üretici firmanın isteği veya önerisi üzerine, kimi durumlarda da kullanıcının isteği ve üretici firmanın onayı ile uçak üzerindeki sistemlerde veya komponentlerde yapılan değişikliklerdir.

Tadilat çeşitleri nelerdir?

Tadilat;

• Zorunlu tadilat
• Yarı zorunlu tadilat
• Zorunlu olmayan (keyfi) tadilat şeklinde üç gruba ayrılır. 

Revizyon nedir?

Üretici firmanın izni olmadan yapılamayan fabrika seviyesi bakımdır.

Revizyon hangi işlemlerin yapılmasını kapsamaktadır?

Belirli bir uçuş süresini tamamlamış olan uçağın, ana bakım merkezinde sökülerek gerekli bakımının yapılması ve gerekli komponentlerinin değiştirilmesi, varsa kimi tadilatların uygulanması, sonuç olarak uçağın sıfırlanarak yeniden monte edilmesi, gerekli tüm yer testlerinin ve deneme uçuşlarının yapılması, boyanması ve yeniden sertifikalandırılması işlemlerinin tümüdür.

Transit kontrol hangi işlerden oluşmaktadır?

Transit kontrol;
• Yağ seviyesinin kontrolü ve gerekiyorsa yağ ikmali,
• Uçak etrafında gezinme olarak adlandırılan genel görsel kontrol,
• Herhangi bir akışkan sızıntısının olup olmadığının araştırılması,
• Panellerin açılıp-gevşetilmesi ve kontrol edilmesi,
• Uçuş kontrol yüzeylerinin veya antenlerinde bir hasar olup olmadığının kontrolü
gibi işlerden oluşmaktadır.

A kodlu kontrol hangi işlemleri içermektedir?

Uçağın görsel olarak incelenmesini, iniş takımları, motorlar ve kontrol yüzeyleri gibi bütün önemli sistemlerin ve uçağın asgari ekipman listesindeki koşulları taşıyıp taşımadığının kontrolünü içermektedir

B kodlu kontrol ne anlama gelmektedir?

B kontrolü, A kodlu kontrol işlerine ilaveten yatay stabilize ve kanatçıklar gibi bütün hareketli parçaların kontrolünü ve yağlanmasını gerektirir.

Uçak üreticisi tarafından uçak kullanıcısına sağlanan dokümanlar nelerdir?

Uçak bakımı için uçak üreticisi tarafından uçak kullanıcısına sağlanan dokümanlar aşağıda listelenmektedir;

• Uçak Bakım Elkitabı,
• Komponent ve Satıcı Elkitabı,
• Arıza İzolasyon Elkitabı,
• Arıza Raporlama Elkitabı,
• Şekilli Parça Kataloğu,
• Depolama ve Geri Dönüşüm Dokümanı,
• Yapısal Onarım Elkitabı,
• Bakım Planlama Veri Dokümanı,
• Şematik Diyagram Elkitabı,
• Elektrik Kablo Diyagram Elkitabı,
• Temel Asgari Ekipman Listesi,
• Konfigürasyondan Sapma Listesi,
• İş Kartları,
• Servis Bülteni, Servis Mektubu ve Bakım İp Uçları.

Uçak Bakım Elkitabı hangi bilgileri içerir?

Uçağın bakımı, sistemlerin çalışması ve uçakta yer alan donanımlar ile ilgili olarak ihtiyaç duyulabilecek temel bilgileri içermektedir.

Komponent ve Satıcı Elkitabı hangi bilgileri içermektedir?

Komponent ve Satıcı Elkitabı, uçak bakım el kitabının uçak ve sistemleri için sağladığı bilgilere benzer olarak
komponentler ile ilgili bilgi sağlamaktadır

Şematik diyagram elkitabı hangi bilgileri içerir?

Sistemler için elektrik, elektronik ve hidrolik sistemlerin şematik diyagramlarını içermektedir.

Uçak bakım planlamasında çizelgeleme kavramı neyi ifade etmektedir?

Çizelgeleme, matematiksel teknikler veya sezgisel yöntemler kullanarak sınırlı kaynakların görevlere dağıtımı işlemidir.

Üretim planlama ve kontrol birimi hangi işlemleri gerçekleştirmektedir?

Üretim planlama ve kontrol birimi, yaklaşan bir kontrol işlemi için bakım işgücü, yedek parçalar, bakım tesis alanları ve bakımın gerçekleştirilmesi için gereken zaman aralığı, teknik araç ve ekipman, tüm bakım işlemleri için gerekebilecek tüm özel ihtiyaçlar ile ilgili planlama ve çizelgeleme işlerini yapmaktadır.