Sayısal Fotoğraf Makineleri Dersi 2. Ünite Özet

35 mm DSLR Fotoğraf Makinesinin Temel Yapısı, Ögeleri ve İşlevleri

35 mm DSLR fotoğraf makinelerinin en ayırt edici özelliği, filmin yerini almış olan sayısal duyarkat (algılayıcı) ile görüntü takip ve çerçeveleme sistemidir. D takısı Sayısal (Digital), SLR ise Tek Objektifli Aynalı (Single Lens Reflex) anlamına gelmektedir. Bu yapı makine üzerine takılı objektifin oluşturacağı izdüşüm aynı zamanda vizörden takip edilebilir. Bu da vizörden görünen ile kayıt edilen görüntü arasında oluşan çerçeve farklılığı anlamına gelen Paralaks hatasının oluşmasını engeller. 35 mm DSLR fotoğraf makineleri 2 ana bölümden oluşur. Bunlar;

• Gövde (body) ve
• Objektif (lens)’tir.

Gövde

Işığı tutan bölmedir. Yapısında bulunan unsurlar;

• Algılayıcı,
• Örtücü Düzeneği (örtücü-zamanlayıcı),
• Işıkölçer,
• Ayna,
• Pentaprizma ve
• Bakaç (vizör) olarak tanımlanır (S:30, Şekil 2.1).

Algılayıcılar ve Görüntü İşlemcileri

Işığa duyarlı silisyum birimlerden (piksel) oluşan bir yapıdır. Çalışma prensiplerine göre;

• CCD (Charged Coupled Device-Akım Yüklenen Aygıt),
• CMOS (Complementary Metal Oxide SemiConductor-Tamamlayıcı Metal oksit yarı iletken),
• X3 ya da 3CCD olarak adlandırılır.

Görüntü çözünürlüğü, sayısal görüntüyü oluşturan en küçük ışığa duyarlı birimlerin algılayıcı alanının yatay ve düşey eksenlerinde yer alan sayı ve sıklıklarına bağlı görüntünün renk derinliği, kontrastlık ve parlaklık değerini ayırmaya yönelik etkisidir.

DPI (inç kare başına düşen piksel sayısı olarak birimlendirilir. Piksel yoğunluğunun yanı sıra, sayısal görüntü işlemcisinin, pozlandırma sonrasında her pikselde var olan elektriksel veriyi sayısal veri haline dönüştürme ve depolama ünitesine kayıt etme hızı çok önemlidir.

Yüksek çözünürlük, konunun ayırt edilebilir renk derinliği, ton kontrastlığı, parlaklık değerlerinin en üst sınırda görüntülenmesine olanak sağlar. Düşük çözünürlük konunun ayırt edilebilir renk derinliği, ton kontrast, parlaklık değerlerinin minimum görüntülenmesini sağlar.

35 mm DSLR fotoğraf makinelerinde iki türlü görüntü dosyalama biçimi vardır:

1. Raw
2. Jpeg

Raw (ham) dosyalama genellikle profesyonel fotoğrafçılar tarafından tercih edilen bir dosyalama türüdür. Raw belgelerinin çözünürlüğü ve dosya boyutu jpeg belgelere göre büyüktür. Ancak Photoshop ya da Phaseone-capture one gibi fotoğraf işleme yazılımları ile açılabilir. Bu formatın özelliği, çekim sırasında oluşan pozlandırma ve renk ısısı düzeltme hatalarına, görüntünün renk derinliği, ton kontrastı ve parlaklık değerlerinden çok fazla kayba uğramadan değişiklik yapılmasını sağlar.

Jpeg görüntü formatı ise sıkıştırılmış dosyalama türüdür. Raw formatına göre daha düşük dosya büyüklüğüne sahiptir. Jpeg formatı sıklıkla web ortamında görüntü paylaşımında ya da interaktif medyada fotoğraf kullanımında tercih edilir.

Örtücü Mekanizması

Işığa duyarlı alanı örten unsurdur. Film ya da algılayıcı alanı ortam ışığına bağlı olarak tanımlanan diyaframa göre göre, belirlenmiş süre boyunca aydınlanmasını sağlayan ve sonrasında tekrar ışık almasını engelleyecek şekilde örten mekanizmadır. Çekim düğmesine basıldığında örtücü mekanizması tetiklenir ve algılayıcı yukardan aşağı pozlanarak taranır. Perde hızı arttığında pozlama süresi azalır, perde hızı yavaşladığında pozlama süresi artar.

Çoğu 36 mm DSLR makinede örtücü hızı kullanıcı tarafından tanımlanabilir ya da otomatik olarak kullanılabilir, hatta bazı makinelerde S modu kullanılarak örtücü hızı ayarlanarak yarı otomatik pozlama yapılabilir. Bu durumlarda makine belirlenen örtücü hızına göre diyafram değerini belirleyerek uygular.

Işık Ölçer

35 mm DSLR makinelerinde fotoğraf üzerine yansıyan ışık, objektifin içinden geçer ve algılayıcı üzerine düşecek görüntünün söz konusu ışık değerleri, yine makine içindeki ışıkölçer tarafından diyafram ve örtücü süresi olarak tanımlanır. Bu ölçümün kolaylığı DSLR fotoğraf makinesinin objektifinin önüne takılacak filtreleri de dikkate alarak ışık ölçümü yapabilmesidir.

Işık okumalarında, fotoğrafı çekilen konu üzerindeki ışık dağılımı, açık koyu değerlerinin birleşimleri ve çerçeve içindeki yerler göz önünde bulundurularak uygun ışık okuma yöntemi seçilir. Işık ölçüm yöntemleri çok çeşitli şekillerde uygulanır. Bunlar, genellikle bölgesel ortalama, merkez ağırlıklı ortalama, nokta ölçüm olmak üzere üç bölümde toplanır (S:40, Şekil 2.8).

İzleme Düzeneği/ Ayna, Pentaprizma ve Bakaç (Vizör)

Ayna, objektifin arkasında ve algılayıcının önünde 45 derece eğimli konumlanmış bir yansıtıcı düzlemdir. Optikten gelen baş aşağı ve sağ-sol ters izdüşümünün, baş aşağı konumunu düzelterek görüntünün buzlu cam üzerine düşmesini sağlar.

Pentaprizma, sağ sol ters yönlerde oluşan iz düşümü düzelterek, akaca görüntüyü düz bir şekilde ulaştırmayı sağlayan beş kenarlı cam prizma yapıdır.

Bakaç ise görüntünün takip edilmesi ve düzenlenmesi için kullanılan optik düzenektir.

Bunun dışında makinede görüntü izlenmesini ve likit kristal ekrana aktaran elektronik düzeneklerde bulunmaktadır.

Netleme Düzeneği

35 mm DSLR fotoğraf makinelerinde iki türlü netleme düzeneği vardır. Bunlar;

• Objektif üzerinden yapılan netlik,
• Diğeri ise otomatik netlemedir.

Fotoğraf makinesi çekim düğmesine yarım şekilde basılır. Bu sırada makine netlenmesi gereken noktaya kızılötesi ya da sonar sinyaller gönderir. Bu sinyaller makine üzerindeki mikro işlemci tarafından değerlendirilir, bu da objektifteki netleme mekanizmasına gönderilir ve netleme sağlanır.

Tekli netlemelerde odak sabit bir nokta üzerindedir, hareketli görüntülerde ise çekim esnasında çekilecek cismin makineye göre konumunu belirleyerek çekim devam ettikçe netlemeye devam eder.

Objektif

Objektif, ışığı görüntünün oluşacağı duyarlı yüzeye bol miktarda ulaştırmaya yarayan optik düzenektir. Balık gözü, geniş açık normal, tele, zoom, perspektif gibi çeşitleri vardır.

Işık Geçirgenliği ve Diyafram

Objektifler film düzlemi üzerinde dairesel bir alanı aydınlatır. Işık geçirgenliği, ışığın kayba uğramadan bu alanı aydınlatması demektir. Bir objektifin ışık geçirgenliği söz konusu dairesel alanın çapının, o çapı aydınlatan objektifin odak uzaklığına bölümü ile ortaya çıkan rakamsal değerle ifade edilir.

Diyafram, algılayıcı üzerine düşmesi gereken ışık yoğunluğunu düzenlemeye yarayan unsurdur. Az ışıklı ortamlarda çok, çok ışıklı ortamlarda az açılır. Ortam ışığına göre algılayıcı üzerine düşmesi gereken ışığı belirler.

Diğer bir işlevi de netlemesi yapılan cismin arkasındaki alandan keskin görünmesini yani net alan derinliğini sağlamaktır. Diyafram makinelerde manuel olarak kullanılabildiği gibi diyafram öncelikli modda açıklığa göre örtücü hızı belirlenerek kullanılabilir.

Bakış Açısı

Bakış açısı, çıplak gözle izlenen konunun objektif düzleminde görüntülenebilen kısmıdır. Odak uzaklığı küçüldükçe bakış açısı büyür, büyüdükçe ise küçülür.

Odak Uzaklığı

Odak uzaklığı, objektifin optik merkezinden görüntü düzlemine olan mesafenin milimetre cinsinden ifadesidir. Kısa odak uzaklıklı objektifler geniş, uzun odak uzaklıklılar ise dar açılı objektiflerdir.

35 mm DSLR Fotoğraf Makinelerinin Türleri

35 mm DSLR fotoğraf makinelerinde kullanılan objektif tasarımları ve buna bağlı olarak gelişen gövde tasarımları kendi içinde değişiklik gösterir. Özellikle algılayıcı boyutundaki farklılıklar, günümüzde 35 mm DSLR fotoğraf makinelerini üçe ayırır:

• APS-C tip 35 mm DSLR Fotoğraf Makineleri
• APS-H Tip 35 mm DSLR Fotoğraf Makineleri
• Tam Çerçeve (full Frame) 35 mm DSLR Fotoğraf makineleri

Her üç türe ait fotoğraf makinelerinde kullanılan objektifler, algılayıcı boyutları göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır.

APS-C Tip 35 mm DSLR Fotoğraf Makineleri

Bu tip makinede algılayıcı boyutları küçüktür. Söz konusu boyutlar 20.4x13.8 mm ile 23.6 x15.7 mm arasında değişkenlik gösterir.

APS-H Türü 35 mm DSLR fotoğraf Makineleri

Bu yapıda yer alan algılayıcıların boyutları 28,7x19 mm’dir yani daha büyük bir algılayıcıya sahiptir. Bu nedenle odak uzaklığı çarpanı 1,3 tür.

Bu makinelerin olumlu yönleri, klasik olanlara göre algılayıcı boyutlarının, dolayısıyla çözünürlüklerinin daha büyük olmasıdır. Ayrıca bu makinelerde elektriksel veriyi sayısal veriye dönüştürmesi nedeniyle, ardışık çekimlerde bir miktar bekleme süresi olmaktadır.

Tam Çerçeve (Full Frame) 35 mm DSLR Fotoğraf Makineleri

35 mm fotoğraf makinesi türleri arasında en profesyonel özelliklere sahip olandır. Standart 35 mm film ölçülerine karşılık gelen algılayıcı büyüklüğüne sahiptir. (36x24) bu makineler oldukça yüksek çözünürlüğe sahiptir.

Algılayıcı alanının büyüklüğü ve yüksek piksel sayısı piksel kirliliği ve renklenmesi sorununu engellemektedir. Buda yüksek ISO değerlerinde net fotoğraflar çekmeye olanak sağlamaktadır. Bu sayede de yüksek ISO değerlerinde flaşsız ve 3 ayaksız oldukça net fotoğraflar çekilebilmektedir.