Sayısal Fotoğraf İşleme Teknikleri Dersi 3. Ünite Özet

Katmanlar, Kanallar ve Maskeler

Giriş

Katmanlar (Layers) aynı yüzey üzerine üzerinde geçirgen asetat sayfalar gibidir. Adobe Photoshop bu şekilde resmin farklı kısımlarına ayrı ayrı ulaşma imkanı sağlar (S:41, Şekil 3.1).

Katmanlar Hakkında

Photoshop dosyaları başlangıçta arka plan (background) katmanından oluşur. Resim üzerinde yapılacak değişiklikler farklı katmanlar oluşturularak yapılırsa geriye dönük işlemlere imkan verir. Katmanlar başlangıçta saydamdırlar ve layers paleti aracılığıyla düzenlenirler (S:42, Şekil 3.2)

Katman Paletinde Bilgileri Görüntülemek

Palette katmanlar temsili adlarıyla görülürler ve bu palet aracılığıyla gizlenebilir, konumlandırılabilir, silinebilir, yeniden adlandırılabilir, harmanlanabilir ve birleştirilebilirler (S.42, Şekil 3.3). Bu palet menüsüne sayfa üzerindeki menü çubuğundaki Layers kısmından ya da palet penceresinin altındaki simgelerden ve bu pencerenin sağ üst köşesindeki katman paleti menüsünden ulaşılabilir. Bu menünün en altındaki palet seçeneklerinden ulaşılarak katman önizleme pul görüntüsüyle ilgili seçenekler görülür (S:43, Şekil 3.5).

Background (Arka Plan) Katmanı

Yeni bir resim oluşturulduğunda katmanlar paletinin en altında bulunan katmandır ve resmin sadece bir tane arka plan katmanı vardır. Bu katmanın sırası, harmanlama modu, opaklığı değiştirilemez. Bunlar ancak arka planın normal katmana dönüştürüldüğünde yapılabilir, bu arka plan katmanına çift tıklanıp ya da veya Layer>New>Layer From Background seçimiyle yapılır. Böylece normal katmanlara yapılabilecek işlemlerin tümü yapılabilir. Bir katmanı arka plana dönüştürmek içinse o katman seçilip Layer>New>Background From Layer seçimi yapılır (S:44, Şekil 3.6).

Yeni Bir Katman Oluşturmak ve Adlandırmak

Farklı şekillerde yapılabilir. Farklı resimlerden birini diğer resmin penceresinin üzerine sürükleyerek resmin üzerine bıraktığınızda sürüklediğiniz resim yeni bir katman oluşturur. Herhangi bir programından kopyalanıp resim alanına yapılan yapıştırma aynı zamanda yeni bir katman oluşturur. Katman paletindeki seçenekleri kullanarak katman eklenebilir. Katmanları adlandırmak için paletin üzerindeki katman temsili görüntülerinin yanındaki katman adının üzerine çift tıklanarak katman adını düzenlemek mümkündür.

Katmanların Yığılma Sırasını Değiştirmek

Katmanların yığın sırası resmin doğru algılanmasında önemlidir. Katmanların yığın sırasını değiştirip diğer katmanlarla farklı konumlandırılabilir.

Bir Katmanın Opaklığını ve Harmanlama (Blending Options) Seçeneğini Belirlemek

Normalde katmanın opaklığı (Opacity) %100'dür ve üstteki katman alttakini örter. Opaklık değiştirilerek alttaki katmanın gösterilmesi sağlanabilir. Opaklık değeri küçüldükçe görünürlüğü azalır (S:45, Şekil 3.7). Bir katman diğer katmanlarla yine normal Blending Modes (Harmanlama) seçeneğindedir. Bu seçenekle katmandaki piksel gruplarının diğer katmanlardaki piksel gruplarıyla farklı biçimlerde ilişkilendirilebilirler (S:45, Şekil 3.8). Harmanlamada alt ve üst katmanda bulunan piksel gruplarının her ersim alanında farklı olacağından farklı ilişkilendirmeler farklı sonuçlar verecektir.

Katmanları Birbirine Bağlamak

Katmanları bağlayarak birlikte taşınmaları ve biçim değiştirilmelerini sağlamak mümkündür. Katman paletinde zincir şeklinde bağlantı katmanın seçili olan katmanla bağlı olduğunu gösterir. Zincir simgesine tıklanıp devre dışı kalması sağlanabilir (S:46, Şekil 3.9). Birbirine bağlı katmanlar sadece taşıma ve transform seçeneklerinin hepsini etkilemesini sağlar, tümüne birden Image>Adjustments ve Filters pencerelerinden herhangi bir işlem yapılamaz. Farklı katmanları tek katmana dönüştürmek için palet seçeneklerinden merge layers (birleştir) seçeneği kullanılır. Bu işlem bir daha ayrılması istenmeyen katmanlara uygulanmalıdır.

Katmanlara Degrade Uygulamak

Bir resme katmanlar aracılığıyla bir renkten başka renge, renkten resme ya da bir resimden başka bir resme degrade uygulamak mümkündür (S:47, Şekil 3.11). Araç çubuğunun altındaki iki renk kutucuğu renkten renge yapılacak degradenin başlangıç ve bitiş renklerini gösterir. Araç kutusundan degrade aracılığıyla istenen yönde ve uzunlukta imleç hareketiyle degrade uygulanır. Renkten resme degrade uygulamak için, araş seçeneği çubuğundan renkten opasiteye olan seçenek seçilmelidir, katman paletinin altındaki Create a new fill or adjusmnet layer (yeni dolgu katmanı yarat) seçeneği kullanılarak da yapılabilir (S:48, Şekil 3.12). Resimden resime geçiş uygulamak için ise geçiş yapılacak iki resim katmanından üstte olana maske katmanı eklenir (S:48, Şekil 3.13).

Katman Stili Oluşturmak

Katman paletinin altındaki "fx" işaretine tıklanınca çıkan pencereyle farklı stiller oluşturulabilir. Bu stiller arka plan katmanına uygulanamaz (S:49, Şekil 3.14). Bir katmana stil verebilmek için bazı bölgelerinde boşluklar olmalıdır. Boşluk olan bölgeler damalı bir doku şeklinde görülür ve bu bölgeler alt katmanların ve uygulanan stilin görülmesini sağlar (S:49, Şekil 3.15).

Metin Katmanı Eklemek

Araç kutusundan type tool (Yazı aracı) aracını seçip resim alanına tıklayarak seçilen bölgede otomatik yeni metin katmanı eklenmiş olur (S:50, Şekil 3.16).

Katman Kümesi Oluşturmak

Katman paletinin altındaki dosya imlecinde bulunan bu özellik çok sayıda katmanın olduğu çalışmalarda katmanlara ulaşmayı kolaylaştırmak için kümeler kolaylık sağlar (S:51, Şekil 3.17).

Layer Comp (Katman Eşleri'ni) Kullanmak

Katman eşleri resim dosyasının farklı görünümleri arasında geçiş kolaylığı sağlar. Farklı düzenlemeler yapmak ve alternatifleri ayrı bir yerde korumak katman eşlerini kullanarak çok kolaydır (S:51, Şekil 3.18).

Flattening (Dosyaları Bütünleştirmek)

Katmanları birleştirmeye yarayan bu özellik ile resim boyutu küçülür, gönderimi kolaylaşır, başka uygulamalara kolaylıkla taşınabilir, başka formatlara dönüşebilme özelliği alır, renk seçeneklerini uygulama sağlanmış olur. Ayrıca resmin katmanlı halini ayrı bir dosya olarak saklamak olası düzeltmelerde birleşmiş katmanlar üzerinde düzeltme yapma zorluğunu ortadan kaldırır.

Kanallar

Channels (Kanallar) bir resim alanının içindeki piksellerin renk yapısıyla bağlantılı olup bir tür maske olarak değerlendirilebilir. Menü Çubuğu>Image>Mode'dan renk yapısına göre değişiklik yapılabilir. Resim ekran modunda kullanılacaksa RGB, basılı malzeme üzerinde kullanılacaksa CMYK katman seçeneğinde çalışılmalıdır. Siyah beyaz kullanılacaksa GRAYSCALE seçeneği kullanılmalıdır (S:52, Şekil 3.19 ve 3.20). Gri tonlu bir resim de yine Mode seçeneğindeki bitmap seçeneğiyle farklı yarım ton etkilerine dönüştürülebilir (S:52, Şekil 3.21). Yine GRAYSCALE'a dönüştürdükten sonra resme bir ya da birkaç renk etkisi verilebilir (S:54, Şekil 3.22).

Maskeler

Maskeler sünger ve şablon ila yapılan basit perdeleme mantığına benzetilebilir. Şablonla kapatılan yerler boya almaz ve korunur işte programdaki maskelerde buna benzer. Maskeler resim alanındaki işlemlerden etkilenecek ve etkilenmeyecek alanın pratik olarak ayrılmasını sağlar (S:54, Şekil 3.23).

Quick Mask (Hızlı Maske) Oluşturmak

Maske oluşturmanın ilk aşaması maskelenecek alanı seçim araçlarından biriyle seçmektir. Seçim işleminden sonra Quick Mask (hızlı maske) seçeneğine tıklanır. Alfa kanalındaki doluluk ve boşluk oranlarıyla piksel alanlarının yapılacak işlemlerden etkilenme oranıdır. Maskeler tam dolu veya tam boş olabileceği gibi yarım tonlar da içerebilirler (S:55, Şekil 3.25).

Bir Seçimi Maske Olarak Kaydetmek

Hızlı maske seçeneğiyle oluşturulan maskeler kaydedilmezlerse normal moda geçildiğinde kaybolurlar. Kayıt için select>save selection seçeneğinden çıkan yardımcı pencere kullanılmalıdır (S:56, Şekil 3.26).

Alfa Kanalları

Alfa kanallarını düzenleyerek ve kaydederek kalıcı maskeler oluşturulabilir. Bu alanlar daha sonra da resme taşınabilir. Alfa kanalının sahip olduğu boyut ve çözünürlük resim alanıyla aynıdır. Alfa kanalları maskelemek ve spor renk kanalı oluşturmak için kullanılırlar.

Katman Maskeleri

Bu maskeler bulundukları katmana eklenebilen maskelerdir. Layer>Add Layer Mask seçeneği ya da katman paleti üzerindeki ilgili düğmeden oluşturulurlar. Bulundukları bölgedeki pikselleri etkilerler koyu bölgeler kapatıcı, beyaz bölgeler de görünürlük sağlarlar. Bunlara da vektör maskeler denir (S:56, Şekil 3.27). Resim alanı üzerinde kalem ile çizim yapılmaya başlandığında otomatik vektör maske katmanı oluşturulur (S:57, Şekil 3.28).

Extract (Ayıklama) Komutunu Kullanarak Seçim Yapmak

Extract komutu dekupe ve zemin boşaltma çalışmalarında zahmetli uğraşların birçoğunu ortadan kaldırmakta, seç ve tüy gibi en ince detayların elde edilmesini sağlamaktadır ve buna filter menüsünden ulaşılır. Saç ve tüy gibi ince detayları içeren dekupe işlemleri oldukça zahmetlidir. "Path, Lasso, Magic Wand ve Selective Color" fonksiyonları da mükemmel bir dekupe için yetersiz kalır. Dekupe ve zemin boşlatma için photoshopun geliştirdiği "Extract" yazılımı kolaylık, mükemmellik ve hız açısından inanılmaz yararlıdır. Bu özellik resmin bir kopyasını kendi penceresinde açarak dekupe işlemini kendi özel yazılımında bağımsız olarak yapılmasına olanak sağlar. Extract'ın ana mantığı, dekupe yapılacak objenin etrafının serbestçe çizilerek, içinin boyanması ve boyanmamış alanların silinmesidir. Silme işlemi uygulanan arka zemin şeffaf olarak gerçekleşmektedir. Daha sonra ise silinmesi, silinmemesi istenen alanların tekrar yerine konulduğu rötuş işleminin yapılır. Extract işleminin ayrı bir katmanda yapılması daha iyidir. Kenar vurgulama aletiyle dekupe yapılacak objenin kenarları boyanır. Boyama işleminden önce ise "tool options" penceresindeki ayarlamalar yapılmalıdır (S:58, Şekil 3.29).