Elektromekanik Kumanda Sistemleri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kumanda devre şemaları hangi amaçlarla kullanılmaktadır?

Kumanda sistemlerinde, iş akış ve işleyişi ile ilgili bilgiler kumanda devre şemaları aracılığıyla verilir. Bu şemalar aynı zamanda sistemde sonradan meydana gelebilecek arızaların tespitinde oldukça yararlıdır.

Kumanda devre şemaları hangi bölümlerden oluşur?

Kumanda devre şemaları genellikle güç devresi ve kumanda devresi olmak üzere iki bölümde çizilir. Güç devresi, motor ile ana şebeke arasında motorun yol alma akımının gösterildiği bölümdür. Kumanda devresi ise motorun kontrol edildiği bölümdür. Motorun hangi şartlar altında yol alacağı ve nasıl çalışacağı bu bölümde verilir.

M kontakların kısa ve uzun kapatılmasıyla motorun nasıl çalışması sağlanır?

M kontaklarının açılıp kapanmasını sağlayan M kontaktör bobini devreye çeşitli şekillerde bağlanabilir. Ayrıca bu kontakların kısa ve uzun süre kapatılmasıyla, motorun kesik veya sürekli çalışması sağlanır.

Motorların kesik veya sürekli çalıştırılmalarında hangi kumanda devreleri kullanılır?

Motorların kesik veya sürekli çalıştırılmalarında
• Butonla kumanda
• Paket şalterle kumanda
devreleri kullanılır.

Motorun kesik çalıştırılma sürecini açıklayınız.

Bu devrede, Başlatma butonuna basıldığında M kontaktörü enerjilenir ve paletini çeker. Paletin çekilmesiyle, M kontaktörünün kontakları konum değiştirir. Güç devresindeki normalde açık M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Başlatma butonuna basıldığı sürece motor çalışmaya devam eder. Başlatma butonu üzerindeki etki kalktığında veya Durdurma butonuna basıldığında, M kontaktörü devre dışı kalır ve kontakları normal konumuna döner. Güç devresindeki M kontakları açılır ve motor durur.

Motorun sürekli çalıştırılması hangi butonlarla yapılabilir?

Motoru sürekli çalıştıran kumanda devreleri
• Ani temaslı butonla
• Kalıcı butonla
yapılabilir.

Kumanda devrelerinde başlatma butonuna paralel kontak bağlamaya ne ad verilir?

Kumanda devrelerinde Başlatma butonuna paralel kontak bağlamaya mühürleme denir.

Ani temaslı butonla sürekli çalıştırma sürecini açıklayınız.

Başlatma butonuna basıldığında M kontaktörü enerjilenir ve paletini çeker. Paletin çekilmesiyle, M kontaktörünün kontakları konum değiştirir. Kumanda devresindeki M kontağı kapanarak mühürlemeyi sağlar. Benzer şekilde güç devresindeki M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Başlatma butonu üzerindeki etki kalksa bile M kontaktörü mühürleme kontağı üzerinden enerjilenir ve motor çalışmaya devam eder. Motoru durdurmak için Durdurma butonuna basılması gerekir. Durdurma butonuna basıldığında M kontaktörü enerjisiz kalır ve kontakları normal konumuna döner. Güç devresindeki M kontakları açılır ve motor durur.

Kumanda sistemlerindeki sürekli çalışma sürecini nasıl gerçekleştirilir?

Sürekli butonuna basıldığında, M kontaktörü Durdurma butonu, Kesik jog butonun üst (normalde kapalı) kontağı ve Sürekli butonu üzerinden enerjilenir ve kontakları konum değiştirir. Kumanda devresindeki M kontağı kapanarak mühürlemeyi sağlar. Benzer şekilde güç devresindeki M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Sürekli butonu üzerindeki etki kalksa bile M kontaktörü mühürleme kontağı üzerinden enerjilenir ve motor çalışmaya devam eder.

Kumanda sistemlerinde kesik çalışma nasıl gerçekleştirilir?

Kesik butonuna basıldığında, M kontaktörü Durdurma butonu ve Kesik jog butonun altkontağı üzerinden enerjilenir ve kontakları konum değiştirir. Güç devresindeki M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Kesik butonuna basıldığı sürece motor çalışmaya devam eder. Kesik butonu üzerindeki etki kalktığında M kontaktörü enerjisiz kalır ve motor durur.

Kalıcı paket şalterle kumanda devresinin çalışma sürecini açıklayınız.

Paket şalter Durdurma (D) konumundayken (1-2) nolu kontak açıktır, M kontaktörü enerjisiz ve kontakları normal konumundadır, motor çalışmaz. Paket şalterin kolu Başlatma (B) konumuna getirildiğinde (1-2) nolu kontak kapanır. M kontaktörü bu kontak üzerinden enerjilenir, güç devresindeki M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Paket şalter bu konumda kaldığı sürece motor çalışmaya devam eder.

Bir motorun uzaktan kumanda olabilmesi için hangi özelliğe sahip olması gerekmektedir?

Bir motor birden fazla yerden çalıştırılıp, birden fazla yerden durdurulabiliyorsa, böyle bir çalışmaya uzaktan kumanda adı verilir.

Uzaktan kumanda çeşitleri nelerdir?

 Motorları kesik veya sürekli çalıştıran
• Butonla uzaktan kumanda
• Yaylı paket şalterle uzaktan kumanda

Asenkron motoru kesik çalıştıran bir uzaktan kumanda devresinin çalışma sürecini açıklayınız.

Herhangi bir başlatma butonuna basıldığında, M kontaktörü Durdurma 1, Durdurma 2, ve basılan başlatma butonu üzerinden enerjilenir ve kontakları konum değiştirir. Güç devresindeki M kontakları kapanır ve motor çalışmaya başlar. Başlatma butonuna basıldığı sürece motor çalışmaya devam eder. Başlatma butonu üzerindeki etki kalktığında veya herhangi bir durdurma butonuna basıldığında, M kontaktörü enerjisiz kalır ve motor durur. Dolayısıyla, bu devrenin çalışması temelde kesik çalıştıran kumanda devresinin çalışmasına benzer.

Tek kontaktörlü kesik ve sürekli çalıştırma uzaktan kumanda devresinın önemli bir sakıncası olan "motorun durması beklenirken çalışmaya devam etmesi" problemi nasıl giderilmektedir?

Kumanda devresinin önemli bir sakıncası olan "motorun durması beklenirken çalışmaya devam etmesi" problemi, uzaktan kumanda devresinde yardımcı röle kullanılarak giderilebilmektedir. 

Kalıcı paket şalterlerin uzaktan kumanda devrelerinde kullanılmamasının nedeni olarak hangi durum ileri sürülmektedir?

Uzaktan kumanda sistemlerinin en önemli özelliği, motorun birden fazla yerden çalıştırılıp, birden fazla yerden durdurulabiliyor olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında, kalıcı paket şalterlerin uzaktan kumanda devrelerinde kullanılamayacağı açıktır. 

Kalıcı paket şalterlerin uzaktan kumanda devrelerinde kullanılamamasına karşın hangi tür paket şalterler uzaktan kumanda devrelerinde kullanılabilir?

Yaylı paket şalterler uzaktan kumanda devrelerinde kullanılabilir.

Uzaktan kumanda prensiplerine uygun olarak hazırlanan bir devrede durdurma butonları ve motoru sürekli çalıştırma için kullanılan sürekli butonları birbirlerine nasıl bağlanmalıdır?

Uzaktan kumanda prensiplerine uygun olarak durdurma butonları birbirlerine seri, motoru sürekli çalıştırma için kullanılan sürekli butonları birbirlerine paralel bağlanmalıdır. Ayrıca, motorun sürekli çalışmasını sağlamak üzere başlatma butonlarına paralel bir M mühürleme kontağı kullanılmaktadır. 

Paket şalterler kumanda devrelerinde hangi bileşenlerin yerine kullanılabilir?

Paket şalterler kumanda devrelerinde butonların yerine kullanılabilir. 

Bir motorun direkt olarak şebekeye bağlanabilmesi için hangi koşulu sağlaması beklenmektedir?

Bir motor ilk hareket anında kendisine, devresine ve şebekeye zarar vermeyecek büyüklükte akım çekiyorsa, böyle bir motor direkt olarak şebekeye bağlanabilir.