Çocuk Ve Oyun Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Oyunu desteklemeyle ilgili olarak öğretmen rolleri nelerdir?

Oyunu desteklemeyle ilgili öğretmen rolleri üç alt başlıkta incelenmektedir. Birinci alt başlık öğretmenin planlayıcı ve düzenleyici rolünü içermektedir.  İkinci alt başlıkta ise, oyun sürecinde öğretmen rolleri: kolaylaştırıcı öğretmen rolleri ve olumsuz öğretmen rolleri incelenmektedir. Üçüncü alt başlıkta ise açık oyun alanında öğretmen rolleri açıklanmaktadır.

Öğretmenlerin planlayıcı ve düzenleyici kapsamdaki rolleri nelerdir?

Öğretmenlerin, oyun kapsamında planlayıcı ve düzenleyici rolleri arasında;

Yeterli zaman: Çocukların oyun dünyasını keşfedebilmeleri için bölünmemiş zamana ihtiyaçları vardır.

Yeterli alan: Oyun bir alanda başlar ki bu hem fiziksel alanı hem de özgürlük ve duygusal etkileşim atmosferini içeren psiko-sosyal alanı kapsamaktadır.

Hazırlayıcı yaşantılar: Öğretmenlerin postane, itfaiye gibi alanlara gezi düzenlenmesi ve farklı meslekleri icra eden bireyleri sınıfa davet etmesi çocukların oyunlarına kaynak oluşturabilecekleri yaşantılar sunmaları açısından önem taşımaktadır.

Okulöncesi dönemde öğretmenlerin, çocukların oyunlarındaki rolleri nelerdir?

Öğretmenlerin çocukların oyunlarındaki rolleriyle ilgili yaptığı çalışması sonucunda ortaya koyduğu izleyici, ortam yöneticisi, oyun arkadaşı, oyun lideri, yönetici ve katılmayan/güvenliği sağlayıcı rolleri okul öncesi eğitimi oyun alan yazınında yaygın bir şekilde kabul görmektedir.

Oyunu kolaylaştırıcı öğretmen rolleri nelerdir?

Kolaylaştırıcı roller çocukların oyunlarını desteklemekte önemli bir yere sahiptir. Bu roller:

• İzleyici
• Ortam yöneticisi
• Oyun arkadaşı
• Oyun lideri

Oyunu kolaylaştıcı rollerden izleyici rolü seçen öğretmenler neler yapar?

İzleyici rolünü benimseyen öğretmenler oyun alanına girmeden yakın bir yerde durur, çocukları oynarken izler, başını sallama gibi sözel olmayan onaylayıcı davranışlarda bulunur ve ara sıra yorum yapmaktadırlar.

Oyunu kolaylaştıcı rollerden ortam yöneticisi rolü seçen öğretmenler neler yapar?

Bu rolü benimseyen öğretmenler, oyun ortamını düzenleme, materyal sağlama, araç gereçleri hazırlama ve kostüm yapma gibi çocukların taleplerine yardım etme gibi destekleyici davranışları gerçekleştirmektedirler.

Oyunu kolaylaştıcı rollerden oyun arkadaşı rolü seçen öğretmenler neler yapar?

Bu rol, çocukların davet etmesi sonucu öğretmenin oyunculardan biri olarak oyunda yer almasını gerektirmektedir. Bu rol üstlenildiğinde öğretmenlerin dikkat etmesi gereken unsur, oyundaki en önemli rolleri çocuklara bırakarak kendilerinin küçük bir rolü üstlenmeleridir.

Oyunu kolaylaştıcı rollerden oyun lideri rolü seçen öğretmenler neler yapar?

Oyun arkadaşı rolünde olduğu gibi lider rolündeki öğretmende rol alarak oyuna aktif bir şekilde katılır. Liderler oyun senaryosunu genişletmeye yönelik hareket ettikleri için oyun sürecini etkilerler. Öğretmenler oyunla ile ilgili yeni boyutlar ya da farklı materyaller önererek oyunun işleyişini zenginleştirebilmektedirler.

Oyun sürecinde olumsuz öğretmen rolleri nelerdir?

Oyun sürecinde olumsuz olarak nitelendirilen roller arasında şunlar bulunmaktadır;

• Katılmayan
• Yönetici
• Yeniden yönlendiren

Oyun sürecinde olumsuz öğretmen rollerinden katılmayan rolünü seçen öğretmenler neler yapar?

Bu rolü benimseyen öğretmenler oyun zamanında genellikle oyunla ilişkili olmayan görevlerle ya da durumlarla ilgilenmektedir. Öğretmenler bu zamanı bir sonraki etkinlikleri hazırlayarak, evrak doldurarak ve diğerleriyle konuşarak geçirmektedirler. Çocukların koşma, itme gibi istenmedik davranışlarına yönelik uyarı vermekle yetinmektedirler.

Oyun sürecinde olumsuz öğretmen rollerinden yönetici rolünü seçen öğretmenler neler yapar?

Bu rolü üstlenen öğretmenler oyun temasının ne olacağına karar vererek, rolleri dağıtarak, araç gereçleri belirleyerek ve çocukların diyaloglarını ve hareketlerini yöneterek oyunu tamamıyla kontrol ederler. Oyunda rol almaktan çok, yöneticiler sorular sorarak, yönergeler vererek veya çocukların hareketlerini sözel olarak açıklayarak oyunu kontrol ederler.

Oyun sürecinde olumsuz öğretmen rollerinden yeniden yönlendiren rolünü seçen öğretmenler neler yapar?

Öğretmenlerin çocukların devam eden oyununu akademik becerileri öğretmek amacıyla uygun olmayacak şekilde müdahale ederek kullanmaları ile ilgili bir roldür. Öğretmenler, bu rolü sergilerken oyunun dışında kalırlar ve oyun senaryosuna gerçek yaşamda yer alan bir durumu dahil etmeyi hedefleyen öğretim amaçlı sorular sorarlar.

Öğretmenlerin açık oyun alanındaki rolleri nelerdir?

Öğretmenlerin açık oyun alanında dört farklı rolü vardır;

• Denetleme (süpervizyon)
• Gözlem
• Dolaylı stratejiler
• Direkt (doğrudan, dolaysız) stratejiler

Öğretmenlerin açık oyun alanındaki rollerinden denetlemede öğretmenler neler yapar?

Bu rol öğretmenlerin, güvenlikle ilgili kuralları belirleme, tehlikeli olabilecek yerlerde durma, olası problemlere hazırlıklı olma ve oyun alanını sürekli olarak potansiyel problemlere yönelik olarak değerlendirme yapmalarını içermektedir.

Öğretmenlerin açık oyun alanındaki rollerinden gözlemde öğretmenler neler yapar?

Açık oyun alanında yapılan gözlemler yoluyla öğretmenler hem oyun alanının işlevselliği hem de çocukların sergiledikleri davranışlar hakkında ayrıntılı bilgiler edinebilmektedirler.

Öğretmenlerin açık oyun alanındaki rollerinden dolaylı stratejilerde öğretmenler neler yapar?

Bu stratejiler arasında; açık oyun alanını düzenleme, çevreyi gözden geçirme, etkinliğe katılanlara model olma, rehberlik etme ve oyun zamanı sonunda temizliğe yardım etme yer almaktadır. Çocukların etkinliği kendilerinin seçmesi ve yönetmesi gibi oyunun temel özellikleri dikkate alındığında, dolaylı stratejiler öğretmenin açık alandaki oyunu en iyi şekilde desteklemesini sağlayacak yollardan biridir.

Öğretmenlerin açık oyun alanındaki rollerinden direkt stratejilerde öğretmenler neler yapar?

Bu stratejiler; yaralanmaları engelleyici müdahaleleri, güvenlik ile ilgili kuralları pekiştirme ve çeşitli açık alan oyunlarını öğretmeyi içermektedir.

Dramatik ve sosyo-dramatik oyunları desteklemek için dikkate alınması gereken unsurlar nelerdir?

Dramatik ve sosyo-dramatik oyunları desteklemek için dikkate alınması gereken unsurlar:

• Çocukların yetişkin rollerini denemelerine izin verilmelidir.
• Aynı anda çok sayıda çocuğun dramatik oyun merkezinde olması yoğunluk yaratacağından o merkezde oynayan çocuk sayısı belirlenmelidir.
• Tüm çocukların dramatik oyun alanına katılma fırsatını elde edebilmesi için bu alan gözlemlenmelidir. Gözlem sürecinde çocukların hangi materyallerle, nasıl ve kiminle oynadıklarına odaklanılmalıdır.
• Araç-gereçler, çocukları da bu sürece dâhil ederek, çocukların ihtiyaçlarına göre değiştirilmeli ve farklı kültürleri yansıtan araç-gereçlere yer verilmelidir.
• Cinsiyet ayrımına yol açacak araç-gereçler sınırlandırılmalıdır.
• Çocukların oyununu desteklemek için ihtiyaçları olan herhangi bir materyali sınıfın diğer merkezlerinden alıp kullanmalarına izin verilmelidir. Örneğin, alışverişle ilgili bir oyunda sanat köşesindeki kağıtları kullanarak para yapmalarına izin verilmelidir.
• Mümkün olduğunca çocukların problemlerini kendilerinin çözmelerine izin verilmelidir.
• Çocukların dil becerileri ve yaratıcılığı desteklenmelidir.

Okul öncesi sınıflarda oluşturulan blok merkezinden en yüksek düzeyde faydalanılması için dikkate alınacak unsurlar nelerdir?

Sınıfta blok merkezinin düzenlenmesi yapı-inşa oyunlarını desteklemekte önemli bir yer tutmaktadır. Blok merkezinden en yüksek düzeyde faydalanılması için şu unsurlar dikkate alınmalıdır:

• Blok merkezinin kullanılması ile ilgili birkaç temel kural belirlenmelidir. Örneğin, merkezde aynı anda kaç çocuğun oynayabileceği; blokların fırlatılmaması gerektiği; başkalarının yapılarının yıkılmaması gerektiği; blokları ve diğer materyalleri paylaşmamız gerektiği gibi kurallar bu merkezin hem etkin kullanılmasını hem de güvenli oynamalarını sağlamaktadır.
• Çocukların bloklarla inşa etmeyle ilgili gelişimsel seviyeleri gözlemlenmelidir. Bu bilgi blok merkezine ne tür blokların ya da ek materyallerin dâhil edilmesi gerektiği konusunda karar verilmesine yardımcı olmaktadır.
• Çocukların bloklarla inşa etme çabalarını desteklerken bloklarla inşa etmeyle ilgili gelişimsel seviyeleri dikkate alınmalıdır.
• Çocukların iş birliği içinde ne inşa edecekleri ile ilgili plan yapmalarına yardımcı olunmalıdır.
• İnşa edilen yapı için daha fazla alan gerekiyorsa mümkün olduğu durumlarda alan genişletilmelidir.
• Çocukların bloklarla inşa ettiklerinin fotoğraflarının çekilmesi sınıf alanının yeterli olmadığı durumlarda inşa edilenlerin uzun süre sergilenmesi için bir alternatif olarak görülebilir. Bu ayrıca, öğretmenlerin blok inşa oyunlarına değer verdiğini göstereceği gibi sonrasında da bu fotoğraflar kullanılarak çocuklar hikâye oluşturabilirler.
• Ebeveynler blok oyunlarıyla çocukların neler yapabildiği konusunda bilgilendirilmelidir.

Sosyo-dramatik, yapı-inşa ve fiziksel oyunlarda öğretmenler hangi rolleri tercih eder?

Sosyo-dramatik, yapı-inşa ve fiziksel oyunlarda öğretmenler, kolaylaştıcı rolü seçebilirler.

Oyunlarda materyal, kostüm, uygun alan gibi ihtiyaçlar varsa öğretmenlerin tercih etmesi gereken rol hangisidir?

Sosyo-dramatik oyunda, yapı-inşa oyunlarında ve fiziksel oyunlarda eğer çocukların materyal, kostüm, uygun alan gibi ihtiyaçları varsa öğretmenin “ortam düzenleyici” rolünü üstlenmelidir.