Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Küreselleşme ve Yoksulluk

1. Soru

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları hangi faaliyetleri kapsamaktadır?

Cevap

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları; bir başka ülkede yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin, ülke içinde bir malı markası, üretim, kullanım ve imtiyaz haklarıyla birlikte üretmek veya hizmet sağlamak amacıyla fiziki varlıklar satın alarak, şube açarak veya iştirakte bulunarak yatırım yapmaya yönelmesidir.


2. Soru

Dışa açıklık göstergeleri nelerdir?

Cevap

İhracat ve ithalattan oluşan dış ticaret toplamının GSYİH’ye oranı ile doğrudan yabancı sermaye yatırımı girişinin GSYİH’ye veya Gayrisafi Sabit Sermaye Stoku’na oranı bir ülkenin dışa açıklık göstergeleri olarak kabul edilmektedir.


3. Soru

Küreselleşmenin etkileri nelerdir?

Cevap

Küreselleşmenin tüm dünya ekonomilerinde ekonomik büyüme performansını ve onunla birlikte yoksulluk oranlarını etkilemekte olduğu düşünülmektedir.


4. Soru

Göreli yoksulluk tanımına göre dünyanın zengin ve yoksul ülkeleri nasıl tanımlanmıştır?

Cevap

Göreli yoksulluk tanımına göre dünyanın zengin ve yoksul ülkelerinin satın alma gücü paritesine göre tanımlanmıştır.


5. Soru

Satınalma Gücü Paritesi neyi ifade eder?

Cevap

Satınalma Gücü Paritesi, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satınalma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır.


6. Soru

Satınalma Gücü Paritesi nasıl hesaplanır?

Cevap

Belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının oranı şeklinde hesaplanmaktadır.


7. Soru

Dünyada yoksulluğun gelişimi hangi yöntemlerle hesaplanır?

Cevap

Dünyada yoksulluğun gelişimi göreli yoksulluk ve mutlak yoksulluk tanımını referans alınarak hesaplanır.


8. Soru

Her bir ülke için yoksulluk hesaplamalarında hangi referanslar dikkate alınır?

Cevap

Yoksulluk her bir ülke için tanımlanmış olan yoksulluk sınırı referans alınarak hesaplanabileceği gibi, her ülke için geçerli kabul edilen ortak bir gelir düzeyi referans alınarak da hesaplanabilir.


9. Soru

Mutlak yoksulluk yaklaşımına göre 1993 yılı sabit fiyatlarıyla satınalma gücü paritesi esas alınarak geliri kaç dolar olanlar yoksul kabul edilmiştir?

Cevap

Mutlak yoksulluk yaklaşımına göre 1993 yılı sabit fyatlarıyla satınalma gücü paritesi esas alınarak günde 1.50 $’ın altında geliri olanları yoksul kabul etmiştir.


10. Soru

Sahra Altı Afrika’da da yoksulluğun nedenleri nelerdir?

Cevap

Sahra Altı Afrika’da da yoksulluğun küreselleşememiş olmanın dışındaki nedenlerden kaynaklanmaktadır. Bu bölgedeki ülkelerin savaş, siyasi istikrarsızlık, kuraklık ve AIDS gibi nedenler yoksulluğun başlıca sebeplerdir.


11. Soru

Küreselleşmenin politika dönüşümleriyle dünya ekonomilerini etkileme dinamiklerinin hangi yıllarda başladığı kabul edilir?

Cevap

Küreselleşmenin politika dönüşümleriyle dünya ekonomilerini etkileme dinamiklerinin 1980’li yıllarla başladığı kabul edilir.


12. Soru

Gelişmekte olan dünyada yoksulluğun gösterdiği gelişimin bu ülkelerin küreselleşen dünya ile bütünleşme süreciyle ilişkisi nasıldır?

Cevap

Gelişmekte olan dünyada yoksulluğun gösterdiği gelişimin bu ülkelerin küreselleşen dünya ile bütünleşme sürecinde izledikleri politikalardaki dönüşümden bağımsız bir olgu olmadığı düşünülmektedir.


13. Soru

Ticaretin serbestleştirilmesi ve doğrudan yabancı sermaye girişi için yapılan düzenlemeler gelişmekte olan ülkelerin büyüme performanslarını nasıl etkilemiştir?

Cevap

Ticaretin serbestleştirilmesi ve doğrudan yabancı sermaye girişi için yapılan düzenlemeler gelişmekte olan ülkelerin büyüme performanslarını olumlu yönde etkilenmiştir.


14. Soru

Stolper-Samuelson etkisi nedir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkelerde ticaretin serbestleştirilmesinin ücret yapısını değiştiren, yoksulluğu ve gelir dağılımındaki eşitsizliği azaltan sonuçları literatürde Stolper-Samuel son etkisi olarak tanımlanmaktadır.


15. Soru

Küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisi nasıl olmuştur?

Cevap

Küreselleşmenin yoksulluğu azaltan etkisi bazı ülkeler için olumlu iken, bazı ülkeler için olumsuz olmuştur.


16. Soru

Stolper-Samuelson teoremi nedir?

Cevap

Stolper-Samuelson teoremi ticaretin serbestleştirilmesinin gelişmekte olan ülkelerde gelir eşitsizliği üzerindeki etkisini vasıfsız işgücünün ücretlerindeki değişim üzerinden açıklamaktadır. StolperSamuelson teoremi ticaretin serbestleştirilmesi ile vasıfsız işgücünün ücretlerindeki değişim beklentisini Hecksher Ohlin modelinin mal fiyatlarının eşitlenme yönündeki değişim öngörüsüne dayandırmaktadır.


17. Soru

Asya ülkelerinde küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisi nasıl olmuştur?

Cevap

Küreselleşme, Asya ülkelerinin yoksulluğun azaltılması konusunda başarılı olmuştur.


18. Soru

Stolper-Samuelson teoremine göre dışa açılma gelir dağılımını nasıl etkileyecektir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkelerde dışa açılma ile birlikte ülke içi mal fiyatlarında meydana gelen değişim, Stolper-Samuelson teoremine göre ülke içi ücret yapısını değiştirecek ve gelir dağılımını eşitlik yönünde etkileyecektir.


19. Soru

Yapılan amprik çalışmalar Stolper-Samuelson teoremini desteklemektemidir?

Cevap

Ampirik çalışmaların ortaya koyduğu sonuçlar teorinin aksine, ticaretin serbestleşmesinin gelişmekte olan ülkelerde gelir eşitsizliğini arttırmakta olduğunu veya ticaretin serbestleştirilmesinin gelir eşitsizliği üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte ticaretin serbestleştirilmesinin gelir eşitsizliğini azalttığı yönünde kanıtlara ulaşılamamıştır.


20. Soru

Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Latin Amerika ülkelerinde küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisi nasıl olmuştur?

Cevap

Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Latin Amerika ülkelerinde 1980’li yıllarla birlikte artış gösteren yoksulluk sorunu, bu ülkelerin küresel ekonomiyle bütünleşme sürecine hız verdikleri dönemle örtüşmesi nedeniyle küreselleşme ile ilişkilendirilmektedir.


21. Soru

Sahra Altı Afrika bölgesi ülkelerinde küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisi nasıl olmuştur?

Cevap

Sahra Altı Afrika bölgesinin giderek ağırlaşan yoksulluk sorununu bu coğrafyadaki ülkelerin yaşadıkları dramatik sorunlar nedeniyle küreselleşme sürecine yeterince katılamamış olmaları ile ilişkilendirerek açıklamaktadır.


22. Soru

İktisatçılar tarafından gelişmekte olan ülkelerin büyüme hızlarının küreselleşmeyle ilişkisi nasıl yorumlanmaktadır?

Cevap

Bir grup iktisatçı, gelişmekte olan ülkelerin büyüme hızlarının küreselleşmeden bağımsız, ülkelerin başlangıç koşullarının ve politika tercihlerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını ileri sürmektedir.


23. Soru

Rodriguez ve Rodrik’nın araştırmalarına göre küreselleşmiş ülkelerin büyüme oranlarınına etkisini nasıl olmuştur?

Cevap

Rodriguez ve Rodrik ticaret politikasının büyüme üzerindeki etkisini araştırdıkları çalışmada küreselleşmiş ülkelerin büyüme oranlarının daha yüksek olduğunu ileri süren hipotezi destekleyecek bilimsel sonuçlar elde edemediklerini belirtmişlerdir.


24. Soru

Küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelerde yoksulluk üzerindeki etkisini araştıran çalışmaların sonuçları neyi göstermiştir?

Cevap

Küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelerde yoksulluk üzerindeki etkisini araştıran çalışmaların sonuçları küreselleşmenin yoksulluğu açıklayan değişkenlerden sadece biri olabileceğini fakat yoksulluğu tek başına açıklayacak yeterlilikte olmadığını göstermiştir.


25. Soru

Winters’e göre ticaretin serbestleştirilmesinin gelişmekte olan ülkelerin ekonomileri üzerindeki etkileri nasıl olmuştur?

Cevap

Winters, ticaretin serbestleştirilmesinin gelişmekte olan ülkelerde ekonomik fırsatlar ve potansiyeller yarattığını belirtirken, bu süreçte mutlaka yoksulluğa sürüklenenlerin olmuş olabileceğine dikkat çekmektedir.


26. Soru

Dış ticaretin temel teorisine göre küreselleşme yoksulluğu nasıl etkilemektedir?

Cevap

Dış ticaretin temel teorisine göre, hem ticaretin serbestleştirilmesi ve hem de doğrudan yabancı sermaye yatırımları gelişmekte olan ülkelerin büyümesini hızlandırmakta, istihdam ve gelir artışı ile birlikte yoksulluğu azaltmaktadır.


27. Soru

Faktör donatımı teorisine göre, küreselleşme yoksulluğu nasıl etkilemektedir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkeler genel olarak vasıfsız işgücü yoğun sektörlerde rekabet üstünlüğüne sahip oldukları için ekonominin dışa açılması ile birlikte yoksul nüfusu temsil eden vasıfsız işgücünün artan istihdamı ile birlikte yoksulluğun azaltacağı öngörülmektedir.


28. Soru

Faktör donatımı teorisini hangi iktisatçılar savunmaktadır?

Cevap

Eli Hecksher ve Bertin Ohlin


29. Soru

Stolper-Samuelson teoremine göre gelişmekte olan ülkelerin korumacı politikalarını terk etmesi sonucunda neler olacaktır?

Cevap

Stolper-Samuelson teoremine göre gelişmekte olan ülkelerin korumacı politikalarını terk etmesi ile birlikte ithalat rekabeti ile karşılaşan sektörlerinde mal fiyatları düşerken bu sektörlerde istihdam edilmekte olan göreli olarak vasıflı işgücüne ödenen ücretler de düşecektir. Bununla birlikte dışa açılma ile birlikte ihracata yönelen vasıfsız işgücü yoğun sektörlerde üretilen mallara ve işgücüne talep artarken teklif edilen fiyatların ve ücretlerin arttığı görülecektir.


30. Soru

Dış Ticaret Haddi ne demektir?

Cevap

Dış Ticaret Haddi, ihraç malları fiyat endeksinin ithal malları fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen ve dış ticaretin bir ülkenin lehine veya aleyhine geliştiğini takip etme olanağı sağlayan bir göstergedir.


31. Soru

Faktör donatımı teorisi nedir?

Cevap

Faktör donatımı teorisine göre, farklı mallar farklı faktör yoğunluklarıyla üretilirler ve bu malların üretildiği ülkeler farklı faktör donatımlarına sahiptirler. Bu nedenle bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahip ise o üretim faktörünün daha yoğun olarak istihdamını gerektiren malların piyasasında rekabet üstünlüğüne sahip olur.


32. Soru

Lee ve Vivarellinin yoksullukla ilgili görüşleri nelerdir?

Cevap

Lee ve Vivarelli, yabancı sermaye tarafından yapılacak üretken yatırımların da gelişmekte olan bir ülkede istihdam olanakları yaratarak yoksulluğu etkileyebileceğini ileri sürmektedir.


33. Soru

Winters, McCulloch ve McKay’a göre küreselleşmenin yoksulluk üzerine etkisi nasıl gerçekleşir?

Cevap

Winters, McCulloch ve McKay göre küreselleşme sürecinde yüksek ücret artışlarının beraberinde işgücünden tasarruf arayışlarını ve dolayısıyla iş kayıplarını getirebileceğini belirtmektedir. Ayrıca artan üretim ile birlikte vasıflı işgücüne artan talebin mevcut çalışanları düşük vasıflı işgücü durumuna düşürerek yoksulluk sınırının altına itebileceği de düşünülmektedir.


34. Soru

Langmor’un küreselleşme ve yoksulluk hakkındaki görüşleri nelerdir?

Cevap

Langmore göre, dış ticaret haddindeki değişime bağlı olarak ülke içi göreli fiyatlarda meydana gelecek değişikliğin yoksul hanelerin satın alma güçleri üzerinde pozitif veya negatif olası etkileri olabileceğini söylemektedir. Bu nedenlerle küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerini küreselleşme sürecinin bir parçası olarak gelişen makroekonomik politikalardan bağımsız olarak düşünmenin mümkün olamayacağını belirtmektedir.


35. Soru

Dış ticaret teorilerine göre küreselleşmenin yoksulluk üzerine etkileri nasıldır?

Cevap

Dış ticaret teorilerinin küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelerde özellikle ticaretin serbestleştirilmesi sonrasında yoksulluğu arttıracağı yönünde bir öngörüsü olmamasına rağmen, artan ticaretin kazanç ve kayıplarının tartışıldığı kamuoyu, serbest ticaret yönündeki reformların yoksulluk yarattığı yönünde genel bir düşünceye sahiptir.


36. Soru

Dış ticaret haddi bir ülkenin aleyhine gelişmesi ne anlama gelir?

Cevap

Dış ticaret haddi bir ülkenin aleyhine gelişmesi, o ülke ithal ettiği aynı miktar mal karşılığında bir önceki yıla göre daha fazla mal ihraç etmek zorunda kalması demektir.


37. Soru

Finansal Serbestleşme ne demektir?

Cevap

Finansal Serbestleşme, hükûmetlerin gelişmiş ülkelerin uluslararası finansal faaliyetlerini kendi ülkelerine çekmek amacıyla gerekli yasal düzenlemelerle finans piyasalarını çeşitli kontrol ve kısıtlamalardan arındırarak uluslararası sermaye hareketlerine açmalarıdır.


38. Soru

Lee ve Vivarelli’ye göre küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisini anlamak için neyin farkında olmamız gerekir?

Cevap

Lee ve Vivarelli’ye göre küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için finansal serbestleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerinin de farkında olmak gerekmektedir.


39. Soru

Finansal serbestleşmenin yoksulluk üzerine etkisi nasıldır?

Cevap

Hızlı Finansal serbestleşmenin bir sonucu olarak genel ekonomik krizler karşısında daha kırılgan hâle gelen ekonomilerde yoksulluk serbest ticaret ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının etkisinden bağımsız olarak hızla yükselebilir.


40. Soru

Hecksher Ohlin dış ticaret modeli neyi ifade etmektedir?

Cevap

Hecksher Ohlin dış ticaret modeline göre gelişmekte olan ülkelerin vasıfsız işgücü yoğun sektörlerde uzmanlaşmaları beklenmektedir. Bu gruptaki ülkelerin ithal ikamesini destekleyen korumacı politikaları terk edip ihracata yönelmeleri durumunda vasıflı işgücünün bulunduğu sektörlerde ithalatı artmakta ve artan ithalata bağlı olarak bu sektörlerde üretilen mallar göreli olarak ucuz hale gelmektedir.


41. Soru

Bhagwati ve Srinivasan’a göre küreselleşme yoksulluğu nasıl etkilemektedir?

Cevap

Bhagwati ve Srinivasan, küreselleşme ile kırılganlığı artan ekonomilerin olası bir ekonomik kriz ile birlikte yüksek enflasyonla karşılaşmasının yoksulluk üzerindeki etkisine dikkat çekmektedir. Çünkü yoksullar yükselen enflasyonun olumsuz etkilerini doğrudan hisseden gruplardır.


42. Soru

Dollar ve Kraay’a göre küreselleşme yoksulluğu nasıl etkilemektedir?

Cevap

Dollar ve Kraay, ticarette dışa açıklık performanslarına göre sınıflandırmış olduğu ülke grupları arasında küreselleşmiş olarak tanımlanan ülkelerin küreselleşmemiş olanlardan daha yüksek büyüme performansı gösterdiklerini açıklamıştır. Bu süreçte yoksulların gelirinin de ortalama gelir artışına paralel bir artış gösterdiğini saptayan Dollar ve Kraay küreselleşme ile birlikte gelen büyümenin yoksulluğun azaltılması için de iyi olduğu sonucuna varmışlardır.


43. Soru

Santarelli ve Şgini, ticari ve finansal serbestleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisini nasıl açıklamıştır?

Cevap

Santarelli ve Şgini, gelişmekte olan 120 ülkeye ait verileri kullanarak yaptıkları çalışmada ticaretin serbestleşmesinin mutlak yoksulluğu azaltan sonuçları olduğunu ancak Finansal serbestleşmenin ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yoksulluğu olumsuz yönde etkilemekte olduğunu açıklamıştır.


44. Soru

Gelişmekte olan ülkelerde küreselleşme yoksulluğu hangi kanallardan etkilemektir?

Cevap

Küreselleşme gelişmekte olan ülkelerde; • İşsizliğin artışına neden olarak, • Gelir eşitsizliğini arttırarak, • Küresel rekabetin getirdiği dibe doğru yarışta iş piyasası standartlarını düşürüp çalışma koşullarında genel bir gerilemeye neden olarak ve • Çocuk işçiliğini arttırarak yoksulluğu etkilemekle sorumlu tutulmaktadır.


45. Soru

Ticaretin serbestleştirilmesinin işsizlik üzerindeki etkisi nasıldır?

Cevap

Ticaretin serbestleştirilmesinin işsizlik üzerindeki etkisini üretim artışı yanında işgücü verimliliğindeki artışın etkisi ile birlikte değerlendirmek gerekmektedir.


46. Soru

Büyüyen ekonomide artan ithalat talebinin istihdam üzerindeki etkisi nasıl olacaktır?

Cevap

Büyüyen ekonomide artan ithalat talebi ülke içinde kurulu ve o güne kadar korunmakta olan firmalar tarafından yapılan üretimin yerini alarak, işgücü fazlası oluşmasına neden olabilir. Ayrıca, ihracat artışının gerçekleştiği sektörlerde üretim artışını aşan bir verimlilik artışı gerçekleşmiş olabilir. Bu durum dışa açık büyüyen ekonominin, daha önce istihdam yaratan sektörlerinde var olan iş olanaklarını sınırlayacaktır.


47. Soru

Dışa açılma ile birlikte artan ihracat üretim ve istihdam üzerindeki etkisi nasıl olur?

Cevap

Dışa açılma ile birlikte artan ihracat üretim ve istihdam artışı yaratıyor olabilir. Ancak, küreselleşmenin istihdam üzerindeki etkisi toplam faktör verimliliğindeki artışın etkisiyle ve artan ithalat nedeniyle beklendiği gibi olmayabilir.


48. Soru

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam üzerindeki etkisi nasıldır?

Cevap

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam üzerindeki etkisi belirsizdir. Gelişmekte olan bir ülke doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının önündeki engelleri kaldırdığında yeni kurulan üretim alanlarında istihdam alanları yaratmış olabilir. Fakat bununla birlikte, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülke içinde ithal ikameci politika ile korunmakta olan yerli firmaları piyasa dışında bırakarak çalışanların işlerini kaybetmesine neden de olabilir. Ayrıca, büyük sermaye ve teknolojinin transferi ile emekten tasarruf eden bir üretime geçilmesinin istihdam üzerindeki etkileri de olumsuz olabilir. Gelişmekte olan bir ülkeye yabancı sermaye girişinin şirket birleşmesi veya kurulu bir şirketin devralınması yoluyla gerçekleşmesi durumunda istihdamı azaltan sonuçlarının olması da olasıdır.


49. Soru

Ampirik çalışmalarda, gelişmekte olan ülkelerdeki yoksulluğa küreselleşme sürecinin etkileri konusunda hangi bulguya ulaşılmıştır?

Cevap

Ampirik çalışmaların bulguları gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun kaynağı olarak kabul edilen işsizlik sorununun ticaretin serbestleştirilmesi ve sermaye hareketliliği önündeki engellerin kaldırılması ile ölçülen küreselleşme sürecinden etkilenip etkilenmediği veya ne yönde etkilendiği konusunda kesin bir yargı oluşmasına olanak vermemektedir.


50. Soru

Gizli işsizlik neyi ifade eder?

Cevap

Gizli işsizlik, çalışıyor görünse de üretime katkısı sıfır olan işçilerin veya üretimden çekildiği durumda üretimde kayıp oluşmayan işçilerin işteki durumunu tanımlamaktadır.


51. Soru

Eksik İstihdam neyi ifade eder?

Cevap

Eksik İstihdam, ekonomik nedenlerle haftada 40 saatten az çalışıyor olup da daha fazla çalışmak isteyenler ile mevcut işinden elde ettiği gelirin azlığı ya da kendi mesleğinde istihdam edilmediği gerekçesiyle iş arayanları tanımlamaktadır.


52. Soru

İthal İkameci Politika ne demektir?

Cevap

İthal İkameci Politika, ithal edilmekte olan malların yurt içinde üretimini teşvik ederek dışa bağımlılığı azaltmayı ve ulusal sanayiyi büyütmeyi amaçlayan korumacı politikalardır.


53. Soru

Küreseleşme, Latin Amerika ülkeleri ile Asya ülkelerindeki istihdamı nasıl etkilemiştir?

Cevap

Küresel ekonomiyle başarıyla bütünleşen gelişmekte olan ülkeler grubu içinde Latin Amerika ülkelerinde ticaretin serbestleştirilmesinin istihdamı olumsuz yönde, Asya ülkelerinde ise olumlu yönde etkilediğini kanıtlayan sonuçlar elde etmişlerdir.


54. Soru

Asya ülkelerinin yoksulluğu azaltma konusundaki başarısının nedeni ne olarak kabul edilmektedir?

Cevap

Asya ülkelerinin yoksulluğu azaltma konusundaki başarısının hızlı büyümelerine bağlı olduğu kabul edilmektedir.


55. Soru

Büyüme ile küreselleşme arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Büyümenin ticaretin serbestleştirilmesi ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları önündeki engellerin kaldırılması ile birlikte gerçekleştiği düşünülen bir dünyada büyüme ve gelir dağılımı ilişkisini küreselleşme olgusundan bağımsız değerlendirmek mümkün değildir.


56. Soru

Küreselleşme ve ülke içi gelir dağılımı ilişkisi nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Küreselleşme ve ülke içi gelir dağılımı ilişkisi ülke ekonomilerinin dışa açıklığının göstergeleri üzerinden kurulmaktadır.


57. Soru

Küreselleşme sürecine katılım derecesini tanımlayan dışa açıklık göstergeleri nelerdir?

Cevap

Ticaretin serbestleştirilmesi ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları önündeki engellerin kaldırılması küreselleşme sürecine katılım derecesini tanımlayan dışa açıklık göstergeleridir.


58. Soru

Savvides’in az gelişmiş ülkeler arasındaki dışa açıklık derecesi ile ilgili saptaması nedir?

Cevap

Savvides az gelişmiş ülkeler arasında dışa açıklık derecesi yüksek olan ülkelerin aynı zamanda gelir eşitsizliği yüksek ülkeler olduğunu saptamıştır.


59. Soru

Barro’nun gelişmekte olan ülkelerdeki dışa açıklık derecesi ilgili açıklaması nedir?

Cevap

Barro, gelişmekte olan ülkelerde dışa açıklık derecesi ile ülke içi gelir eşitsizliği arasında pozitif bir ilişki olduğunu açıklamaktadır.


60. Soru

Yeldan, emek yoğun sektörlerin dışa açılma sürecini nasıl açıklamaktadır?

Cevap

Yeldan, emek yoğun sektörlerin dışa açılma sürecinin, artan emek verimliliğini ücret artışları olarak emeğin gelirine yansımayabileceğini ve finansal serbestleşme sürecinde artan rant gelirlerinin gelir eşitsizliğini ücretler aleyhine olmak üzere arttırabileceğini göstermiştir.


61. Soru

Mundell hipotezi nedir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelir dağılımı üzerindeki etkisi dışa açılma ile birlikte ülke içinde mal ve faktör fiyatlarının eşitlenme yönünde gelişeceğini ileri süren Mundell hipotezi ile açıklanmaktadır.


62. Soru

İş Piyasası Standartları ne demektir?

Cevap

İş Piyasası Standartları, ücret ile iş sağlığı ve güvenliği, çalışma saatleri, iş güvencesi, temsil edilme ve özel faydalar gibi ücret dışı çalışma koşullarını tanımlamaktadır.


63. Soru

Birinci hipoteze göre, iş piyasası standartları ile tanımlanmış çalışma koşullarnın yoksulluk üzerindeki etkisi nasıldır?

Cevap

İş piyasası standartları ile tanımlanmış çalışma koşulları küreselleşme sürecinden olumsuz yönde etkilenmekte ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde yoksullaşma ve yoksul olarak kalma riskini arttırmaktadır. Küreselleşme sürecinde ticaret ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki artış gelişmekte olan ülkelerde iş piyasası standartları için bir tehlike olarak görülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde küreselleşmenin yoksulluğu etkileme kanallarından birinin de iş piyasası standartlarının değişmesi olduğu kabul edilmektedir.


64. Soru

Birinci hipoteze göre, iş piyasası standartları ile tanımlanmış çalışma koşullarnın, küreselleşme sürecinde firmaların maliyetleri üzerindeki etkisi nasıldır?

Cevap

İş piyasası standartları rekabet koşullarında önem kazanan bir maliyet unsuru olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle küreselleşme ithal ikameci sektörlerin ithalat rekabetine açılmasıyla birlikte, mevcut firmaları maliyetlerini azaltmaya zorlayarak çalışma koşullarının bozulmasına neden olmaktadır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları girişi ile de gelişmekte olan ülkelerde çalışma koşullarının kötüleşmesine neden olan bir süreç yaşanabilmektedir.


65. Soru

İkinci hipoteze göre, küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisi nasıl olmaktadır?

Cevap

Küreselleşme işçilerin düşük ücretli ve yetersiz ücret dışı çalışma koşullarını temsil eden sektörden göreli olarak daha yüksek ücret ve daha iyi çalışma koşullarını temsil eden sektörlere geçişine katkıda bulunarak yoksulluğa çözüm olmaktadır.


66. Soru

İkinci hipoteze göre küreselleşmenin istihdam üzerindeki etkisi nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap

İkinci hipoteze göre küreselleşme emek talebini ihracat ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki artışa paralel olarak arttırmaktadır. İhracata dönük üretim yapan doğrudan yabancı sermaye yatırımları işgücü talebini iş piyasasına yeni çıkan emeği istihdam etmek veya aradığı işgücünü diğer işletmelerden transfer etmek üzere çalışma koşullarını iyileştirecek bir rekabet başlatarak arttırabilir. Bu rekabetin ücretleri arttırıp çalışma koşullarını iyileştirmesiyle birlikte yoksulluğu azaltan sonuçları olduğu kabul edilmektedir.


67. Soru

İkinci hipoteze göre doğrudan yabancı sermaye yatırımları iş piyasası standartlarını nasıl etkiler?

Cevap

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla ülkeye giren firmalar gelişmiş ülkelerdeki yüksek iş piyasası standartlarını transfer ederek, gelişmekte olan ülkenin iş piyasası koşullarının iyileşmesine katkı yapabilir. Küreselleşme sürecinin getirdiği yeni rekabet ortamının iş piyasasında ücretleri arttırıp çalışma koşullarını iyileştirecek olması nedeniyle yoksulluğu azaltan sonuçları olabileceği kabul edilmektedir.


68. Soru

Araştırma sonuçlarına göre küreselleşmenin sonuçları nasıl olmuştur?

Cevap

Araştırma sonuçları küreselleşmenin işçilerin düşük ücretli ve yetersiz ücret dışı çalışma koşullarını temsil eden sektörden göreli olarak daha yüksek ücretler ve daha iyi çalışma koşullarını temsil eden sektörlere transferine katkı yaptığı ikinci hipotezini doğrulayan sonuçlar ortaya koymuştur. Teoriyle uyumlu olarak bu ülkeler doğrudan yabancı sermaye yatırımı çeken sektörlerde işgücü talebinde bir artış kaydetmişlerdir. Bununla birlikte ithal ikameci sektörlerin istihdam içindeki payında önemsiz de olsa düşüş kaydetmişlerdir.


69. Soru

Küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki etkisi nasıldır?

Cevap

Çocuk işçiliği sadece çalışan çocukların refah kaybına yol açmakla kalmaz aynı zamanda beşerî sermayenin birikimine müdahale ederek yoksulluğun kuşaklararası aktarılmasına da yol açar. Küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki etkisi, küreselleşme ve yoksulluk ilişkisinin en temel göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir.


70. Soru

Küreselleşme karşıtlarının, çocuk işçilerle ilgili düşünceleri nelerdir?

Cevap

Küreselleşme karşıtları, ticaretin serbestleştirilmesi ile ürün talebinde meydana gelen artışın yoksul ekonomilerde çocuk işçiliğinin kazanç fırsatlarını arttırdığını ve bu çocukların, okula göndermek yerine çalıştırmayı tercih eden ebeveynleri tarafından çalışmak zorunda bırakıldıklarını ileri sürmektedirler. Çocuk işçiliğindeki artış yoksulluk kısır döngüsü yaratmaktadır.


71. Soru

Kuramsal modeller küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki etkisi nasıl açıklamaktadır?

Cevap

Kuramsal modeller bu ilişkiyi küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki iki yönlü etkisi ile açıklamaktadır. • Kuramsal modellerden birincisine göre, küreselleşme gelişmekte olan ülkelerde çocuk işçiliğinin artmasına neden olmaktadır. Hecksher Ohlin modeline göre gelişmekte olan ülkeler vasıfsız işgücünün yoğun olduğu sektörlerde rekabet üstünlüğüne sahiptirler. Gelişmekte olan ülkeler küresel rekabeti sadece vasıfsız işgücünü teklif ederek değil, aynı zamanda iş piyasası standartlarını düşürerek de gerçekleştirebilirler. • Kuramsal modellerden ikincisine göre, küreselleşme çocuk işçiliğinin azalmasına katkı sağlamaktadır. Gelişmekte ülkeler kişi başına gelir düzeyindeki artışla birlikte yapısal bir değişim de geçirmektedirler. Artan hanehalkı geliri ebeveynlerin tercihlerini değiştirmekte ve artık çocuklarını çalışmak yerine okula göndermeyi tercih etmektedirler.


72. Soru

Kuramsal modellerden birincisi literatürde dibe doğru yarış olarak da tanımlanan bu süreç nasıl işlemektedir?

Cevap

Literatürde dibe doğru yarış olarak tanımlanan bu süreç düşük ücret, gevşek iş piyasası standartları ve çocuk işçiliği ile birlikte gelişmekte olan ülkelerin yatırım cenneti olma yarışı olarak da görülmektedir. Bu yaklaşıma göre küreselleşme hem ticaretin serbestleştirilmesi ve hem de doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla çocuk işçilere talep ile birlikte ödenecek ücreti arttırmaktadır. Çocuk işçilere teklif edilen ücretin artması ile birlikte okula devam etmenin fırsat maliyeti artarken yoksul ebeveynler çocuklarını okul yerine işyerine göndermeyi tercih etmektedirler.


73. Soru

Çocuk işçiliği, kavramı neyi ifade eder?

Cevap

Çocuk işçiliği kavramı 15 yaşın altında, fiziksel ve ruhsal olarak gelişimini tamamlamamış, eğitim görmesi ve oyun oynaması gerekirken ailesine ekonomik katkıda bulunmak için çalıştırılan veya çalışıp para kazanmak zorunda kalmış olan çocukları tanımlamaktadır.


74. Soru

Dibe doğru yarış kavramı neyi ifade etmektedir?

Cevap

Dibe doğru yarış, ülkeler arasında daha fazla yabancı sermaye yatırımı çekmek üzere yaşanan rekabet sürecinde her bir ülkenin iş piyasası standartlarını giderek daha aşağıya çekme yarışına girmesi ile oluşan olumsuzlukları tanımlamaktadır.


75. Soru

Küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki net etkisi nasıl belirlenir?

Cevap

Küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki net etkisi, dışa açılan ekonominin başlangıç koşullarında oluşan ve çocuk işçiliğini teşvik eden etki (ikame etkisi) ile dışa açık büyüme ile artan gelirin ebeveynleri çocuklarını işçilik yerine okula göndermeye ikna eden etkisinden (gelir etkisi) hangisinin büyük olduğuna bağlı olarak oluşacaktır.


76. Soru

Küreselleşmenin çocuk işçiliği üzerindeki etkisini açıklayamaya yönelik kuramsal çalışmaların sonuçları nelerdir?

Cevap

Bu çalışmaların bulguları genel olarak ekonomik büyüme ile birlikte çocukların işgücüne katılım oranının azalmakta olduğunu göstermiştir.


77. Soru

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları nedir?

Cevap

Bir başka ülkede yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin, ülke içinde bir malı markası, üretim, kullanım ve imtiyaz haklarıyla birlikte üretmek veya hizmet sağlamak amacıyla fiziki varlıklar satın alarak, şube açarak veya iştirakte bulunarak yatırım yapmaya yönelmesidir.


78. Soru

Satınalma Gücü Paritesi nedir?

Cevap

Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satınalma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır. Belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının oranı şeklinde hesaplanmaktadır.


79. Soru

Rodrik' in  (2000), yoksulukla ilgili hipotezi nedir?

Cevap

Rodrik (2000), uyguladıkları politikalarla hızlı büyümeyi ve yoksulluğu azaltmayı başaran ülkelerin bu performansının, küresel
ekonomiyle daha fazla bütünleşme içine girmiş olmalarına bakılarak, ticaretin önündeki engelleri kaldıran politikaların bir sonucuymuş gibi gösterilemeyeceğinin altını çizmektedir.


80. Soru

Lee ve Vivarellinin yoksullukla ilgili görüşü nedir?

Cevap

Lee ve Vivarelli yabancı sermaye tarafından yapılacak üretken yatırımların da gelişmekte olan bir ülkede istihdam olanakları yaratarak yoksulluğu etkileyebileceğini ileri sürmektedir.


81. Soru

Winters, McCulloch ve McKay! a göre küreselleşme yoksulluğu nasıl etkilemektedir?

Cevap

Winters, McCulloch ve McKay (2004) küreselleşme sürecinde yüksek ücret artışlarının beraberinde işgücünden tasarruf arayışlarını ve dolayısıyla iş kayıplarını getirebileceğini belirtmektedir. Ayrıca artan üretim ile birlikte vasıflı işgücüne
artan talebin mevcut çalışanları düşük vasıflı işgücü durumuna düşürerek yoksulluk sınırının altına itebileceği de düşünülmektedir


82. Soru

Dış Ticaret Haddi nedir?

Cevap

İhraç malları fiyat endeksinin ithal malları fiyat endeksine
bölünmesiyle elde edilen ve dış ticaretin bir ülkenin lehine
veya aleyhine geliştiğini takip etme olanağı sağlayan bir
göstergedir.


83. Soru

Finansal Serbestleşme nedir?

Cevap

Hükûmetlerin gelişmiş ülkelerin uluslararası finansal faaliyetlerini kendi ülkelerine çekmek amacıyla gerekli yasal düzenlemelerle finans piyasalarını çeşitli kontrol ve kısıtlamalardan arındırarak
uluslararası sermaye hareketlerine açmalarıdır.


84. Soru

Santarelli ve Figini (2004) gelişmekte olan 120 ülkeye ait verileri kullanarak yaptıkları çalışmada neyi bulmayı amaçlamışlardır?

Cevap

Santarelli ve Figini (2004) gelişmekte olan 120 ülkeye ait verileri kullanarak yaptıkları çalışmada ticaretin serbestleşmesinin mutlak yoksulluğu azaltan sonuçları olduğunu ancak finansal serbestleşmenin ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yoksulluğu olumsuz yönde etkilemekte olduğunu açıklamıştır.


85. Soru

Gizli İşsizlik nedir?

Cevap

Çalışıyor görünse de üretime katkısı sıfır olan işçilerin veya üretimden çekildiği durumda
üretimde kayıp oluşmayan işçilerin işteki durumunu tanımlamaktadır.


86. Soru

Eksik İstihdam nedir?

Cevap

Ekonomik nedenlerle haftada 40 saatten az çalışıyor olup da daha fazla çalışmak isteyenler ile mevcut işinden elde ettiği gelirin azlığı ya da kendi mesleğinde istihdam edilmediği
gerekçesiyle iş arayanları tanımlamaktadır.


87. Soru

İthal İkameci Politika nedir?

Cevap

İthal edilmekte olan malların yurt içinde üretimini teşvik ederek dışa bağımlılığı azaltmayı ve ulusal sanayiyi büyütmeyi amaçlayan korumacı politikalardır.


88. Soru

Matusz ve Tarr' a göre istihdamı attırmada nelerin etkisi vardır?

Cevap

Matusz ve Tarr (1999)dış ticaret ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının geçiş dönemindeki Doğu Avrupa ülkeleri dışında istihdamı arttıran etkileri olduğunu açıklamıştır


89. Soru

Kletzer (1998-2003), ABD  ekonomisi üzerine yaptığı çalışmalarda neyi tespit etmiştir?

Cevap

Kletzer (1998-2003), ABDekonomisi üzerine yaptığı bir araştırmada artan ithalat rekabetinin işsizliği teşvik ettiği sonucunu elde etmiştir.


90. Soru

Ekonomi literatürü büyümenin yoksulluğa nasıl bir etkisi vardır?

Cevap

Ekonomi literatürü büyümenin yoksulluğun azaltılmasında çok etkili bir faktör olduğu görüşünü desteklemektedir. Bu nedenle yoksullukla mücadele edecek toplumlara ekonomilerini hızla büyütecek politikalar izlemeleri önerilmektedir.


91. Soru

Gelişmekte olan ülkelerde ticaretin serbestleştirilmesinin gelir dağılımı
üzerindeki etkisi hangi teori referans alınarak değerlendirilmektedir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkelerde ticaretin serbestleştirilmesinin gelir dağılımı
üzerindeki etkisi Stolper ve Samuelson (1941)’un bu ilişkiyi tanımlayan teorisi
referans alınarak değerlendirilmektedir.


92. Soru

Küreselleşme ve ülke içi gelir dağılımı ilişkisi hangi göstergeler üzerine kurulmaktadır?

Cevap

Küreselleşme ve ülke içi gelir dağılımı ilişkisi ülke ekonomilerinin dışa açıklığının
göstergeleri üzerinden kurulmaktadır.


93. Soru

Stolper-Samuelson teoremi neyi ifade etmektedir?

Cevap

Stolper-Samuelson teoremi ticaretin serbestleştirilmesinin gelişmekte olan ülkelerde
gelir eşitsizliği üzerindeki etkisini vasıfsız işgücünün ücretlerindeki değişim üzerinden açıklamaktadır.


94. Soru

Mundell’e göre üretim faktörleri hareketliliği önündeki engeller kaldırılması nasıl bir etkiye sahip olur?

Cevap

Mundell’e göre üretim faktörleri hareketliliği önündeki engeller kaldırıldığında mal fiyatları ile birlikte üretim faktör fiyatları da eşitlenme eğiliminde olacaktır. Dolayısıyla doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelişmekte olan ülkelerde emek ve sermaye gibi üretim faktörlerinin fiyatlarını eşitlerken gelir dağılımındaki eşitsizliği azaltan sonuçları olacağı
öngörülmektedir


95. Soru

Çocuk işçiliği nedir?

Cevap

Çocuk işçiliği: Çocuk işçiliği kavramı 15 yaşın altında, fiziksel ve ruhsal olarak gelişimini tamamlamamış, eğitim görmesi ve oyun oynaması gerekirken ailesine ekonomik katkıda
bulunmak için çalıştırılan veya çalışıp para kazanmak zorunda kalmış olan çocukları
tanımlamaktadır.


96. Soru

Dibe Doğru Yarış ifadesi neyi tanımlar?

Cevap

Dibe Doğru Yarış: Ülkeler jkarasında daha fazla yabancı sermaye yatırımı çekmek üzere
yaşanan rekabet sürecinde her bir ülkenin iş piyasası standartlarını giderek daha
aşağıya çekme yarışına girmesi ile oluşan olumsuzlukları tanımlamaktadır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v