Çalışma Ekonomisi 2 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sendikal hizmetler talebini etkileyen faktörler nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Sendikal hizmetler talebini etkileyen faktörler üç alt başlık altında özetlenebilir:

1-Sendikal Hizmetler Fiyatı: İşçilerin sendikaya üye olmaları her şeyden önce sendikal hizmetler fiyatına bağlıdır. Sendika üyeliğinin fiyatı sendikaya giriş ücreti, aylık aidatlar ve bireyin sendikal faaliyetlerde harcamayı planladığı zamanın değerinden oluşur. 

2-Sendika Üyeliğinin Net Faydası: İşçilerin sendikaya üye olup olmama kararında üye olmanın kendilerine sağlayacağı ‘net fayda’ nın önemli bir rolü vardır. Net fayda toplamda faydaların maliyetlerden büyük olması durumunu ifade
eder. 

3-İşçilerin Tercihleri: Sendikal hizmetler talebi işçilerin bu konudaki tercihleri ile yakından ilgilidir. İşçilerin tercihlerinin ise işkolunun yapısı ve işçilerin demografik özellikleri ile yakından ilgili olduğu bilinmektedir. 

Sendika üyeliğinin fiyatı hangi faktörlerin toplam değeri tarafından belirlenmektedir?

Sendika üyeliğinin fiyatı sendikaya giriş ücreti, aylık aidatlar ve bireyin sendikal faaliyetlerde harcamayı planladığı zamanın değerinden oluşur. Diğer şeyler eşitken sendikal hizmetlerin fiyatı yükseldikçe sendika üyesi olmak isteyen işçi
miktarı azalır.

Sendika üyeliğinin bireylere sağlayacağı faydalar nelerdir?Sıralayınız.

Sendika üyeliğinin bireylere sağlayacağı faydaları dört başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar: pazarlık gücünün artması, daha adil bir ücret yapısının sağlanması, iş ve gelir güvenliği ve işyerinde kamusal mallar’dır.

Sendikaların politikalarının temelini hangi ilke oluşturmaktadır?

Sendikaların politikalarının temelini eşit işe eşit ücret ilkesi oluşturur. Sendikalar ülke genelindeki coğrafi ücret farklılıklarını işkolu düzeyinde toplu pazarlıklarla gidererek ücret yapısının daha adil bir hale gelmesine katkı
sunarlar.

Toplu pazarlıkta grevin fonksiyonu nedir? Açıklayınız.

Toplu pazarlıkta grevin fonksiyonu işçi ve işverenin anlaşmayı ekonomik açıdan daha avantajlı olarak kabul edinceye kadar anlaşmazlığın maliyetini arttırmaktır. Grev her ne kadar işçilerin daha yüksek ücret ve daha iyi çalışma koşullarını sağlamalarında önemli bir silah olsa da grev ile sonuçlanan anlaşmazlıklar işçilerin ekonomik kayıplara uğramalarına yol açar.

Ücret artışına bağlı olarak istihdam kaybının ne kadar olacağı hangi faktörlere bağlı olarak değişmektedir?

Ücret artışına bağlı olarak istihdam kaybının ne kadar olacağı işgücü talep eğrisinin eğimi ile işverenin faaliyette bulunduğu piyasanın yapısına bağlıdır. Sendikanın firmanın kaldıramayacağı kadar yüksek ücretlerde ısrar etmesi bazı işçilerin işten çıkarılmasına yol açmanın yanı sıra yeni kurulan firmaların sendikalardan kaçmasına da neden olabilmektedir.

Eksik rekabetçi piyasalarda çalışan işçilerin tam rekabet piyasasındaki işçilere nazaran daha fazla sendikalaşmayı
tercih etmelerinin altında yatan temel neden nedir? Açıklayınız.

Eksik rekabetçi piyasalarda çalışan işçilerin tam rekabet piyasasındaki işçilere nazaran daha fazla sendikalaşmayı
tercih ettikleri gözlenmektedir. ksik rekabetçi piyasalarda sermaye yoğun üretim tekniklerinin kullanılması işverenlerin büyük ölçüde sermaye yatırımı yapmasını ve yüksek getiri elde etmek için sıkı çalışma kurallarını uygulamalarını gerektirir. Bu nedenle söz konusu sektörde çalışan işçiler sendikal çatı altında haklarını daha kolay arayabileceklerini düşünebilirler. 

Sendikal hizmetler arzını etkileyen unsurlar nelerdir? Sıralayınız.

Sendikal hizmetler arzını etkileyen unsurlar dört alt başlık altında sıralanabilir. Bunlar: sendika hizmetleri fiyatı, sendikal hizmetlerin maliyeti, sendikaların amaçları ve kurumsal yapıdır.

Sendika hizmetlerinin iki tür maliyetinden biri olan "organize olma maliyetinin" temel özellikleri nelerdir?

Sendika hizmetlerinin iki tür maliyeti vardır. Bunlar organize olma ve hizmet maliyetleridir. Sendika organizasyon maliyetlerinin büyük bir kısmı sabit maliyetlerden oluşur ve bu nedenle bu tür maliyetler için ölçek ekonomileri geçerlidir. Bu durum sendikaların küçük firmalar yerine büyük firmalarda organize olmalarının nedenlerinden biridir.

İşverenlerin sendikalaşmaya karşı tutumlarını etkileyen bir başka husus olan ekonomideki devresel (konjonktürel) dalgalanmaların etkileri nelerdir? Açıklayınız.

İşverenlerin sendikalaşmaya karşı tutumlarını etkileyen bir başka husus ekonomideki devresel (konjonktürel) dalgalanmalardır. Ekonominin genişleme dönemlerinde mal ve hizmetler arttığı ve piyasada yeterince açık iş olduğu için işveren için sendikalaşmanın getireceği maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmak daha kolay olacak, bu nedenle sendikalaşmaya karşı direnç daha zayıf olacaktır. Duraklama dönemleri için bunun tersi söylenebilir.

Sendikal hizmetler arz eğrisinin eğimini belirleyen faktörlerden biri olan sendikaların amaçları ve hizmetler arz eğrisine olan etkileri nelerdir?

Sendika hizmetleri arzını etkileyen unsurlardan biri de sendikaların amaçlarıdır. Sendikaların amaçları sendikal hizmetler arz eğrisinin eğimini belirler. Bu aşamada üç amaçtan söz edilebilir. Bunlar daha yüksek ücret artışı sağlamak, sendika üyesi işçilerin sayısını arttırmak ve sendikanın net gelirini maksimize etmektir. Eğer sendikanın öncelikli amacı üye sayısını arttırmak ise bu durumda sendikal hizmetler arz eğrisi ufak fiyat artışlarında arzın büyük ölçüde artmasını gösterir şekilde yatık olacaktır. Bunun tersine sendikalar kendi gelirlerini arttırmayı amaçlıyorsa sendikal hizmetler arz eğrisi dik olacaktır (Biçerli, 1992: 24).

Sendikaların beş temel faaliyeti nelerdir?Sıralayınız.

Sendikaların faaliyetleri aslında beş alt başlık altıda toplanabilir. Bunlar: toplu pazarlık ve grevler, emek arzını kısıtlayıcı faaliyetler, emek talebini arttırıcı faaliyetler, emek talebini daha az esnek hale getirici faaliyetler ve kısıtlayıcı çalışma kurallarıdır.

Bir sosyal politika aracı olan "toplu pazarlık" hangi iki ekonomik grup arasındaki karşılıklı hakları ve çıkarları düzenlemektedir?

Toplu pazarlık bir kurum olarak çalışanlar ve işverenler arasındaki karşılıklı hakları ve çıkarları düzenleyen bir sosyal politika aracıdır.

İşçi işveren ilişkilerinin bireysel değil toplu olarak düzenlenmenmesini sağlayan mekanizma olarak tanımlandırılan toplu pazarlıkta olması gereken dört temel özellik nelerdir?

Toplu sözleşme işçi işveren ilişkilerinin bireysel değil toplu olarak düzenlenmenmesini sağlayan mekanizmadır. Bu tanıma göre toplu pazarlık sisteminde dört özellik olması gerekir. Bunlar; en az işçiler yönünden toplu hareket edilmesi,
tarafların pazarlık gücüne sahip olmaları, kurumsal bir özellik taşıması ve çeşitli aşamalardan oluşan dinamik bir süreç olmasıdır.

Toplu pazarlığın birbirini takip eden ve kimi zaman iç içe girmiş alt aşamaları nelerdir?

Toplu pazarlık birbirini takip eden ve kimi zaman iç içe girmiş alt aşamadan oluşur. Bu aşamalar şunlardır.
1. Tarafların belirlenmesi aşaması (yasal aşama)
2. Taleplerin belirlenmesi aşaması (ekonomik aşama)
3. Toplu görüşme aşaması (psiko-sosyolojik aşama)
4. Toplu sözleşmenin düzenlenmesi ve imzalanması aşaması (seramoni aşaması)
5. Toplu sözleşmenin uygulanması aşaması (uygulama aşaması)
6. Sözleşmenin uygulanması sırasında çıkan uyuşmazlıkların çözülmesi aşaması (tahkim ve arabulma aşaması)

Mikro anlamda işçiyi ilgilendiren toplu sözleşme sisteminde belirlenen işçi ücretleri makro anlamda ekonomiyi nasıl etkilemektedir?

Mikro anlamda işçiyi ilgilendiren ücretler makro anlamda da ekonominin genelini çeşitli yönlerden etkileyebilmektedir. Toplu sözleşme sisteminde belirlenen ücretler ülke genelinde ücretler genel seviyesi, enflasyon, verimlilik ve ücretlilerin gelir dağılımı içindeki paylarını da etkiler. 

Ücret pazarlıklarında işverenin taviz verme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında doğru yönlü, buna karşılık sendikanın direnme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında ters yönlü bir ilişki olduğunu savunan toplu pazarlık modeli hangi iktisatçı tarafından geliştirilmiştir?

İlk olarak 1932 yılında Sir John R. Hicks tarafından ortaya atılan bu modele göre ücret pazarlıklarında işverenin taviz verme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında doğru yönlü, buna karşılık sendikanın direnme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında ters yönlü bir ilişki vardır.

İşverenin Taviz Eğrisi(İTE) işverenle ilgili hangi ücret düzeyini yansıtmaktadır?

İşverenin Taviz Eğrisi (İTE) işverenin grevden kaçınmak için kabul edeceği en düşük ücret düzeylerini göstermektedir. İTE üzerindeki her noktada grevin beklenen maliyeti taviz vermenin beklenen maliyetine eşittir.

Grev nedeniyle işveren ve işçilerin yüklendiği maliyetler nelerdir?

Grev nedeniyle işverenin yüklendiği maliyet üretim ve satış geliri kaybıdır. Üretilen ürünün piyasası dış rekabete açık ise, bu maliyete pazar payının azalmasını da eklemek gerekir. İşçilerin yüklendiği maliyet ise ücret geliri kaybıdır.

Toplu pazarlıkta, müzakerelerin ne kadar süreceği ve tarafların hangi ücret düzeyinde anlaşacakları tarafların pazarlık gücüne bağlı olduğunu savunan iktisatçı kimdir?

Neil W. Chamberlain tarafından geliştirilen model pazarlık gücü kavramına dayanır. Buna göre toplu pazarlıkta müzakerelerin ne kadar süreceği ve tarafların hangi ücret düzeyinde anlaşacakları tarafların pazarlık gücüne bağlıdır.