Dünya Mutfakları 1 Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Orta ve Kuzey Amerika Bölgesi’nde diğer ülke mutfaklarını da temsil ettiği düşünülen mutfaklar hangileridir?

Orta Amerika coğrafyasında özellikle kendine has mutfak kültürleri olan ülkelerden Kosta Rika, Haiti, Guatemala ve Jamaika ele alınacaktır. Bu ülkelerin mutfak kültürleri o bölgedeki diğer mutfak kültürlerini ve beslenme alışkanlıklarını temsil ettiğinden, bunlara ait bilgilerin, o coğrafyanın özelliklerini temsil edileceği düşünülmektedir. Bunlarla beraber Amerika ve Kanada’da bu bölge mutfakları arasında yer almaktadır.

Kosta Rika tarihi hakkında bilgi veriniz?

Kosta Rika Kristof Kolomb’un 1502 yılında bu ülkenin kıyılarına ilk kez geldiğinde “eski dünya insanları” tarafından keşfedilmiştir. Kolomb kıtaya geldiğinde, burada 400 bin olan yerli nüfusu, ağır çalışma koşullarına ve yeni hastalıklara maruz kalmaları sebebiyle yüz yıl sonra 8 bine inmişti. Geriye kalanların ise koloni toplumuna asimile edilmesi, Kosta Rika halkının önemli oranda homojen bir yapıya dönüşmesine sebep oldu. İspanyolların yaklaşık 300 yıl süren koloni hâkimiyetleri boyunca Kosta Rika, askeri bir vali idaresinde en güney vilayeti olarak yönetilmekteydi. Kosta Rika’nın idare merkezinden uzaklığı, altın ve gümüş gibi kaynaklardan yoksun olması ve dışarıyla tek başına ticaret yapabilmesine izin verilmemesi, buranın yoksul ve seyrek nüfuslu bir bölge hâline dönüşmesine sebep olmuştu. Kosta Rika İspanyol İmparatorluğu’nun en fakir kolonisiydi. Bu durum, İspanya’nın Kosta Rika’yı kendi kaderine terk etmesine neden oldu. Hal böyleyken, çalıştırmak için yerli iş gücünden de yoksun olan halk, sahip oldukları küçük toprakların üzerinde kendi başlarına tarımla uğraşmak zorunda kalmıştı. Toprak sahiplerinin büyük çiftlikler kurabilmesini engelleyen bu durum, Kosta Rika’nın sosyo ekonomik yapısında belirleyici unsur oldu. Orta Amerika ülkelerinin 1821 yılında İspanyollar’dan bağımsızlıklarını ilan ederek aralarında kurdukları federe cumhuriyete Kosta Rika da katılmıştı. Seçilen ilk vali, sadece kendini geçindirme seviyesinde olan kahve üretimini teşvik ederek bu ürünü ihraç etmek istedi. Bu amaçla da kahve yetiştirmek isteyen her köylüye karşılıksız toprak verdi. Kosta Rika’daki bu gelişmeler ülkenin özerk, bireyci ve eşitlikçi bir toplum niteliği kazanmasına zemin hazırladı. Bunun bir başka adı, “kırsal demokrasi” idi. O zamanın küçük çiftçileri, sonradan ortaya çıkacak geniş orta sınıfın temelini oluşturmuştur.

Haiti tarihi hakkında bilgi veriniz?

Haiti, Amerika’da Karayip Denizi’nde bir ada ülkesidir. Küba’nın doğusunda yer alan Hispaniola adasını Dominik Cumhuriyeti ile paylaşır ve adanın batı kısmındadır ve başkenti Port-au-Prince’tir. Eski bir Fransız
sömürgesi olan Haiti, Kuzey ve Güney Amerika’da, Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra bağımsızlığını ilân eden ikinci ülkedir. Buna karşılık, bugün Batı Yarımkürenin en fakir ülkesidir. Haiti’nin asıl yerli halkı Arawak (ya da Taíno)lardır. Kristof Kolomb’un 1492’de yeni dünyanın keşfinden sonra adaya Hispaniola adı verilmişti. Hispaniola Adası, Avrupa’dan gelip “yeni dünyayı fethedenler”in üslerinden biri haline geldi. 17. ve 18. yüzyıllarda adanın bugünkü Haiti olan 3’te 1’lik batı kısmı Fransız deniz korsanlarının eline geçti. Fransızlar burayı İspanyol ve İngiliz gemilerini taciz etmek için kullandılar. Daha sonra, Saint-Domingue adını verdikleri adanın bu kısmında, iklimin uygunluğu ve yerel halkın uzmanlığından faydalanarak şeker ve kahve üretimine başladılar. Fransız İmparatorluğu’nun 18.yüzyıldaki en zengin sömürgelerinden biri haline gelen Saint-Domingue, 1780’lerde Avrupa’da tüketilen şekerin %40, kahvenin ise %60 kadarını üretmişti. Bu dönemde, şekerkamışı ve kahve ekim alanlarında çalıştırılmak üzere 790.000 kadar Afrikalı köle getirildiği tahmin edilmektedir.

Guatemala tarihi hakkında bilgi veriniz?

Guatemala tarihi dört dönemde ele alınmaktadır. Mayalar döneminde, Guatemala’nın Pasifik Okyanusu kıyısındaki Maya Uygarlığı’na ait balıkçı köylerinin tarihi MÖ 2000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bölge Mayalar’ın parlak dönemlerindeki merkezi olmuştur. MS 250 yılında Guatemala’nın yüksek kesimlerinde tapınak şehirler kurulmaya başlanmıştır. MS 600 ve MS 900 yılları arasında Mayalar’ın egemenlik merkezi yüksek bölgelerden düzlük alana inmiş, El Peten çevresinde toplanmıştır. El Peten Maya Uygarlığı’nın en güçlü dönemlerinde yönetim merkezi haline gelmiştir. Bu dönem Maya kültürünün yükselme dönemidir. Mayalar 1500’lü yılların başına kadar bölgede egemen olmuşlardır. İspanya Krallığı sömürge döneminde, İspanyollar 1519 yılında Aztekler’i bozguna uğratıp Meksika’yı ele geçirdikten sonra Orta Amerika’nın diğer ülkelerine yayılma planları yapmaya başlamışlardır. 1523 yılında İspanyol komutan Pedro De Alverado, İspanya Kralı adına bölgeyi yönetmek için Orta Amerika’ya gelmiştir. 1524’de Alverado, İspanyollar ve Tlaskanlar’dan oluşturduğu bir ordu ile Meksika üzerinden Mayalar’ın üzerine yürümüş ve Mayalar’ı bozguna uğratarak bu topraklara yerleşmiştir. 1528 yılından itibaren bütün Orta Amerika İspanyollar’ın eline geçmiştir. Bu tarihten itibaren bölge İspanyol İmparatorluğu’nun bir parçası olmuştur. 1800’lü yılların başlarında, Napolyon Savaşları sonucunda, Fransız birlikleri İspanya’yı işgal etmiştir. İspanyollar’ın Avrupa kıtasındaki yenilgileri Amerika kıtasındaki sömürgelerin bağımsızlık taleplerini de beraberinde getirmiştir. 1821 yılında Orta Amerika’daki İspanyol İmparatorluğu yıkılmış, Guatemala ve diğer Orta Amerika ülkeleri Meksika İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir. 1823 yılında, Guatemala’da toplanan Orta Amerika ülkelerinin temsilcileri Birleşik Orta Amerika Devletleri’ni kurma kararı almıştır. Bu Federasyon; Guatemala, El Salvador, Honduras, Kosta Rika ve Nikaragua’dan oluşmuştur. Fakat birliği meydana getiren
ülkeler arasındaki siyasi ve dini anlaşmazlıklar federasyonun ilk gününden itibaren giderek artmıştır. 1838 yılında federasyon dağılmış, birliği oluşturan ülkeler bağımsız olarak yönetilmeye başlanmıştır.

Jamaika’nın tarihi hakkında bilgi veriniz?

Jamaika’nın ilk yerel halkının Tainos’lar olduğu kabul edilmektedir. Bu halkın milattan önce 1000’lerde bu bölgeye gelmiş ve balık tutma ile avlanma konusunda uzmanlaşmış erkek bireyler tapyoka, yam, mısır ve tatlı patates gibi bitkileri yetiştiren küçük çiftliklerde çalışmaktaydılar. Kristof Kolomb’un 1494’te “Yeni Dünya”ya yaptığı ikinci seyahatinde buraya geldiği bilinmektedir. Kolomb, adaya İspanya kralı ve kraliçesi adına adım attığını ilan etmesine rağmen, İngiltere ile yapılan savaş sırasında ada 1655’te İngilizler’in eline geçti ve 1962 yılına kadar İngilizler’in hâkimiyetinde kaldı. Jamaika’da, 1700’lerde, şeker kamışı ana tarım ürünü haline gelmiştir. Özellikle arazi sahipleri için çok karlı bir iş olarak görülen şeker kamışı ekimi ve hasadında çalıştırılmak üzere Batı Afrika’dan çok sayıda köle getirmişlerdir. Hatta o yıllarda köle ticareti de yaygınlaşmış ve çok önemli bir gelir kaynağı olarak sürdürülmüştür. Köle ticaretinin yasaklanması için yapılan ve yıllarca süren isyan, direniş ve iç savaştan sonra 1808 yılında köle ticareti yasaklanmıştır.

Kosta Rika’nın coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Kosta Rika, Orta Amerika’da Pasifik Okyanusu’ndan Karayip Denizi’nin arasında kalan bölgede bulunmaktadır. Kuzeyde Nikaragua, güneyde Panama’yla komşu olan Kosta Rika, dünyanın en küçük ülkelerinden biri olmasına karşın, kendi iklimi ve tropikal hava koşullarının etkisiyle dünyadaki bio-çeşitliliğin %6’sına ev sahipliği yapmaktadır. Kosta Rika yedi eyalete ayrılmıştır. Bunlar, San José, Heredia, Alajuela, Cartago, Guanacaste, Limón ve Puntarenas’tır. Kosta Rika’nın ihraç ürünleri arasında ilk sıraları tropikal çiçekler ile muz ve ananas gibi tropikal meyveler almaktadır. Bunları, Gurme kahveleri ve tekstil ürünleri takip etmektedir. Ülke ayrıca Latin Amerika ülkelerinde turistik ürün rekabetinde ilk sırada yer almaktadır.

Haiti’nin coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Haiti, Atlantik okyanusu ve güneyde Karayip Denizi’yle çevrelenen Hispanyola Adası’nda yer alan bir ülkedir. Haiti nüfusunu oluşturanlar büyük oranda İspanyol ve Fransız sömürgecilerin Afrika’dan getirdikleri kölelerin soyundan gelenlerdir. Haiti, Hispanyola Adası’nı Dominik Cumhuriyeti ile paylaşmaktadır. Haiti özellikle tropik çiçek ve şeker kamışı üretimi ile ün yapmıştır.

Guatemala’nın coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Guetamala, Orta Amerika’nın kuzeyinde, Meksika, Belize, Honduras ve El Salvador ile komşu, aynı zamanda kuzeydoğuda Karayip Deniz’ine, güneyde ise Pasifik Okyanusu’na kıyısı olan bir ülkedir. Guetamala,
dağlık arazi yapısı ve çok sayıda yaylalarıyla bilinmektedir. Nüfusunun çoğunluğu bu dağlık arazilerde yaşamaktadır. Bu araziler her ne kadar yüksek irtifada ve serin olsalar da pek çok meyve yetiştiriciliği için elverişli araziler niteliğindedir.

Jamaika’nın coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Jamaika, Karayip Denizi’nin kuzeyinde üç adadan birisidir. Karayipler coğrafyasında İngilizce konuşulan en büyük ülke olan Jamaika, yer altı ve yer üstü zenginlikleriyle dikkat çekmektedir.

Amerika’nın coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Amerika Birleşik Devletleri, kuzeyde Kanada ve güneyde Meksika ile komşu olan, doğusunda Atlantik Okyanusu’na ve batısında Pasifik Okyanusu’na kıyısı vardır. Yılın aynı döneminde pek çok iklim türünün görüldüğü Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle mısır ve tahıl üretimi dünya ölçeğinde en üst sıralardadır. Ülke topraklarının yaklaşık olarak yarısı ekilebilir tarım arazisidir. Tarımda yüksek teknoloji kullanımı, toprakların geniş ve verimli olması, iklim şartlarına göre uygun ürün seçiminin yapılması gibi etmenlerden dolayı tarım ürünü üretimi oldukça fazladır. Özellikle mısır bu üretimde dikkat çeker. Mısır hemen hemen her bileşeniyle kullanılmaktadır. Mısırın yanısıra buğday, soya, şeker pancarı, pamuk, tütün ve turunçgil üretimi de oldukça fazladır. Süt ürünleri bakımından oldukça önemli üretim rekoltelerine ulaşılan ülkede hayvancılığın her türü yapılmaktadır. Domuz çiftlikleri, kümes hayvancılığı ve büyük baş hayvancılığın çok üst seviyede yapıldığı ülkede küçükbaş hayvancılık daha geriden gelir. Ayrıca doğu ve batı eyaletlerde balıkçılık da gelişmiştir.

Kanada’nın coğrafyası hakkında bilgi veriniz?

Kanada, Amerika kıtasının en kuzeyinde yer alan ve geniş topraklara sahip bir ülkedir. Kanada, Kuzey Amerika kıtasının kuzey yarısını hemen hemen kaplar. Güneyinde ve kuzeybatısında Amerika Birleşik Devletleri ile komşudur. Doğusunda Atlas Okyanusu’na, batısında Büyük Okyanus’a kıyısı vardır ve Kanada’nın kuzeyi Kuzey Kutbu’na kadar ulaşır. Kanada, Rusya’dan sonra dünyanın ikinci en geniş ülkesidir. Ancak nüfusunun 33,500,000 civarı olması nedeniyle kilometrekarede 4 kişi gibi çok düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir. Komşusu Amerika Birleşik Devletleri’nden daha fazla toprağı olmasına rağmen Kanada’nın nüfusu Amerika Birleşik Devletleri’nin onda biri kadardır. Kanada’nın geniş ve zengin bir bölgeyi kaplaması ekonomisinin doğal kaynaklara bağımlı olmasını sağlamıştır. Ülkenin en verimli ve yoğun yerleşimli kısmı doğudaki Büyük Göller-Saint Lawrence Nehri Vadisi’dir, ve bu bölge Avrupalılar’ın ilk yerleştiği bölge olma özelliğini taşır. Kuzeyindeki geniş Kanada Kalkanı, az topraklı, minerallerce zengin, çokça göl ve nehre sahip, son Buzul Çağı’nda aşınmış kayalık bir alandır ve Hudson Körfezi’ni çevreler. Dünyadaki tüm göllerin %60’ı Kanada’dadır. Kanada Kalkanı Atlas Okyanusu kıyısında Labrador’a kadar uzanır ve Newfoundland Eyaleti’nin anakara kısmı
Labrador’dur. Newfoundland Adası Kanada’nın en doğudaki ucudur ve dünyanın en büyük halici olan Saint Lawrence Körfezi’nin ağzındadır. New Brunswick ve Nova Scotia, dünyanın en büyük gelgitlerinin gözlemlendiği Fundy Körfezi ile bölünmüştür. Ontario’nun batısındaki geniş düzlük Kanada Bozkırları, Alberta ve British Columbia Eyaletleri’ni ayıran Rocky Sıradağları’na kadar uzanır. Güney British Columbia’nın iklimi ılımandır ve kışları ülkenin kalan kısmından çok daha yumuşak geçer. Kuzey Kanada bitki örtüsü kozalaklı ormanlardan tundralara ve en kuzeydeki Arktik kıraçlarına kadar değişkenlik gösterir. Kuzey Kanada anakarası, dünyadaki en büyük adalarından bazılarını içeren takımadalar ile kuşatılmıştır.

Kosta Rika Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Kosta Rika Mutfağının yerel mutfak kültürü ve İspanyol Mutfağının derlemesi olduğu netlikle göze çarpar. Bu mutfak kültüründe özellikle Afrika’dan getirilen kölelerin beraberlerinde taşıdıkları yeme alışkanlıkları ve malzeme kullanımının etkisi yüksektir. Kosta Rika’ya İspanyollar’ın gelişinden önce yerel halk endemik hayvanları avlayıp balıkçılıkla besleniyordu. Yine bölgenin mikro iklimsel avantajlarından kaynaklanan bitki çeşitliliği de önemli bir beslenme kaynağıydı. Özellikle bölgenin endemik bitkilerinden olan mısır ve fasulye türleri protein ve enerji kaynağı olarak sıklıkla kullanılmaktaydı. Bugün de bu kullanım motifi geçerliliğini sürdürmektedir. Kosta Rika mutfak kültüründe mısırdan yapılan “tortilla”, mısır ekmeği ve “tamales” önemli besinler arasındadır. 1502-1560 yılları arasında İspanyol kâşiflerin ilk akınlarında büyükbaş hayvancılık Kosta Rika’ya yayılmıştır. Yine o yıllarda Avrupa kıtasına ait pek çok meyve, sebze tahıl ülkeye getirilmiştir. Portakal, çilek, marul, şeker kamışı, pirinç, buğday ve ekmek bunların bazılarıdır.

Haiti Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Haiti, kendi özgün tatları ve ürünleri yanında Fransız, Afrika ve Karayip tatlarının da kullanımıyla ilginç bir mutfak kültürüne sahiptir. Yabani muz ve tapyoka nişastasının yoğun kullanımı, Haiti Mutfağı üzerindeki Afrika etkisi olarak yorumlanırken, çok lezzetli ve çeşitli sosların kullanılması Fransız Mutfağı’nın ülkede bıraktığı miras olarak değerlendirilmektedir. Haiti’de coğrafi konum tüketilen ürünün türünü belirler. Kıyı bölgelerde balık ve deniz ürünleri tüketimi fazlayken, iç bölgelerde baklagiller ve sebzeler ana protein kaynağı olarak kullanılmaktadır. Yerli halkın günlük beslenmede en çok kullandığı besinler, bamya, mango türleri, misket limonu türleri ve hindistan cevizidir. Haiti tarihte yoksullukla çok mücadele etmiştir. O zamanlardan bugüne kalan ürünlerden kurutulmuş balık, manyok unu ekmeği ve yulaf lapası hâlâ beslenmedeki yerini korumaktadır.

Guatemala Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Guatemala’nın sosyo-ekonomik durumu halkının beslenme durumuyla paralellik gösterir. Birleşmiş Milletler Yiyecek ve Ziraat Örgütü’ne göre Guatemala nüfusunun yaklaşık olarak %25’i sağlıklı beslenememektedir. Yine aynı raporda, yetersiz beslenmenin yarattığı rahatsızlıkların çocuklarda %70’lere ulaştığı bildirilmektedir. Ülkede günlük beslenmenin en çok kullanılan öğeleri, mısır tortillası, tatlı ekmek, baklagiller, yumurta ve domatestir ve bu besinlerin ailelerin yaklaşık %75’inin öğünlerinde yer aldığı bilinmektedir.

Jamaika Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Jamaika hem ılıman iklimin etkisi hem de tarihsel mirasıyla şeker kamışı ülkesi olarak bilinir. Bütün beslenme alışkanlıkları ve ürünlerinde yerli halkın kültürü Afrika’dan getirilip ve şeker kamışı işinde çalıştırılan kölelerin beslenme alışkanlıklarından aldığı görülür. Tropik iklim ve bunun yarattığı biyolojik çeşitlilikle birçok bitki ve hayvan türünün yetişmesi için uygun ortama sahip olan ülkede meyve tüketimi günlük beslenmede ağırlıklı yer tutar.

Amerika Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Amerika Birleşik Devletleri birçok farklı iklim türünün aynı anda yaşandığı, çok kültürlü ve coğrafik özelliklerin oldukça farklılık gösterdiği bir ülke olduğundan mutfak kültürü diğer pek çok ülkede olduğu gibi homojenlik göstermez. Amerika Birleşik Devletleri ana mutfak kültürünün farklılık gösterdiği bölgelere göre irdelenecek olunursa, öncelikle Alaska üzerinde durulması gereken önemli bir coğrafyadır. Alaska yerlileri günlük besin ihtiyaçlarını etle ve yakaladıkları balıklarla karşılarlar. Yerliler için besin hasadı, besinlerin işlenmesi ve tüketimi kültürlerinin devamı için çok önemli noktalardır. Özellikle çocuklar ve genç yetişkinler için yiyecek kültürü onlara alçak gönüllülük ve maneviyatı öğretmek ve uygulatmak için kullanılırdı. Alaska yerlilerinin ana besini olan balık ve et, pek çok açıdan ithal ürünlerden daha fazla besin öğesi içermektedir. Etler ve balıklar, yüksek oranda protein, tiamin, riboflavin, niasin ve B12 vitamini içerir. Bilhassa doğal besinler Alaska yerlilerinin sağlıklarını korumalarında ve protein eksikliğine bağlı hastalıkların oluşmasını önlemede hayati rol oynar. Amerika Birleşik Devletleri’nde bir diğer mutfak kültürü, Lousiana Bölgesi adıyla ülkenin kuzeyinden güneyine uzanan ve kıtanın iç bölgelerini kapsayan 12 eyaletin güneyde olanlarını kapsayan yemek kültürünü betimleyen “Creole ve Cajun” bölgesidir. Burada yaşayan halklar tarihi olarak Afrikalı, İspanyol, Alman, İtalyan ve Amerikan yerlilerinden oluşan topluluklardır ve oluşturdukları mutfak kültürü hepsinin bileşim kümesi gibidir. Bölgenin beslenme alışkanlıkları içinde Fransız izleri de görülmektedir. Cajun ve Creole Mutfağı’nda uygulanan teknikler her aşamada kendini hissettirir. Yemeklerin hazırlanması aile bireyleri ve konuklar arasında daima tartışma konusudur. Geleneksel olarak Cajun yemekleri bir tencerede pişirilir. Çorbalar, güveçler, “gumbo” ve “jambalaya” pişirilirken genellikle içeriğe
giren malzemeler aynı tencere veya güveçte birlikte pişirilir. Dağıtım öncesi yabani av hayvanlarının etleri, tavuklar ve tuzlanmış et pişirilip belirli sayıda kâselere pay edilerek yoksul aileler tarafından paylaşılır. New Orleans “Creole” Mutfağı’nın önemli bir merkezidir. Şehre gelen ilk göçmenler eski ürünlerini yeni dünyanın ürünleriyle birleştirerek yeni bir mutfak ortaya çıkarmış ve bu mutfak özel olarak “New Orleans Mutfağı” olarak ün kazanmıştır.
Bir diğer mutfak kültürü, Amerika Birleşik Devletleri’ne göçen Çinlilerden süregelen mutfak alışkanlıklarını içine alan Çin-Amerikan Mutfağı’dır. Çin’den Batı Amerika eyaletlerine, daha iyi bir hayat standardı yakalama hayaliyle göç eden Çinliler, geldikleri Yeni Dünya’da kendi yemeklerini yapmaya başladılar. Demir yolu işçisi olarak Amerika’ya gelen binlerce Çinli bölgede kendi yeme alışkanlıklarını tatbik ederken, bunların arasında çok az sayıda aşçı ve kadın vardı. Dolayısıyla, aslında Amerika’ya ilk gelen öncü Çinliler, kendi mutfaklarını devam ettirirlerken bilgiden uzak, amatörce ve yemek hazırlama teknikleri konusunda çok az bilgiye sahip insanlardı. Hatta “Chop suey” adında meşhur olan Çin yemeği de Çin ana kıtasında olmayan ve Amerika’daki Çinliler’in “icat” ettikleri bir yemek olarak kendine yer buldu. Zamanla Çinli restorancılar Amerikalı işçiler için yemek hazırlamaya ve onlara satmaya başladılar. İşte, Çin-Amerikan mutfak kültürünün şekillendiği dönemeç burada yaşanmıştır. Amerikalı işçilerin damak tadına uygun yemekler hazırlamak için Çin yemeklerini olabildiğince Amerikan yöntemleriyle ve baharat veya soslarıyla pişirmeye başladılar. Böylelikle artık her iki kültürün ortak ürünü olan bir mutfak ortaya çıkmaya başlamıştı. Bugün de bu kültür, yeni yiyecekler eklenerek büyümeye devam etmektedir.

Kanada Mutfağı hakkında bilgi veriniz?

Kanada Mutfağı geleneksel olarak yoğun bir Fransız etkisi altındadır. Kanada yerlileri, Fransız Mutfağı ürün ve tekniklerini kullanarak, yeni bir mutfak tarzı yaratmışlardır. Özellikle Fransa’nın “Normandiya” Bölgesi’nin mutfak uygulamaları ve ürünleri ağırlığını hissettirir. Yüksek baharatlı güveçler, çorbalar ve et yemekleri Fransız Kanadalılar’ı arasında yaygındır. Deniz ürünleri islenmiş, tuzlanmış, salamura edilmiş veya fırında pişirilmiş şekilde servis edilir. Deniztarağı (Sea scallop) yerel mutfak kültüründe genellikle limon suyu ve tuzla birlikte çiğ olarak tüketilir. Bir diğer önemli mutfak ürünü odun fırınında pişmiş çok tahıllı ekmeklerdir. Yöresel olarak, akçaağaç şurubu, tuzlanmış domuz, patates, kurutulmuş bezelye ve yulaf sıklıkla mutfak ürünlerinde kullanılır. Yemeklerde yağ oranı yüksektir ve genellikle iç yağlar yemeklerde farklı biçimlerde kullanılır. Soğuk Kanada ikliminde bu yağlar vücut direncini artırdığı için vazgeçilmezdir. Meyve ve sebzelerin birlikte kullanıldığı Kanada kültüründe yerel tahıllardan üretilen alkollü içecekler de günlük tüketim içinde yerini alır. Amerika Birleşik Devletleri’nden ithal edilen baklagiller, acı biber türleri ve mısır gibi besinler, Amerikan zenginlerinin devrim savaşında Kanada’ya göç etmelerinden sonra mutfak ürünlerinde yerini almaya başlamıştır.
Karayipler’de bulunan Fransız kolonilerinden getirilen rom ve şeker kamışı gibi yeni lezzetler Kanada’ya getirilmiş ve İngiliz işgali döneminde Kanadalılar, puding türlerini kekleri payları ve şeker pekmezini bulmuşlardır.

Kosta Rika mutfağına özgü hangi yiyecekler ilk akla gelmektedir?

Kosta Rika Mutfağı denince akla öncelikle “Gallo Pinto” gelir. Gallo pinto (çilli horoz), Afrikalılar’ın bölgeye gelmelerinden sonra o yöreye özgü bir kavram olarak kullanılmıştır. Adı, içinde bulunan siyah veya kırmızı fasulyeyle beyaz pirincin karışımından aldığı renk farklılığından gelmektedir. Yine “guineo” önemli bir üründür. Olgunlaşmamış bir muz türünün değişik kullanımlarını ifade eden bu kavram, mutfak uygulamalarında yerini alır. Özellikle yüksek demir içeriği sayesinde bazı anemilerde doğal destek olarak kullanılır. Karayip ülkeleri ve çoğu Orta Amerika ülkesi teknikler ve kavramlar bakımından İspanyol, İngiliz, Fransız ve yerli kültürlerin etkileriyle şekillendiğinden genellikle o mutfak kültürüne özgün ifadeler ülkelerin kendi dillerindeki diyalektlerine göre farklılık gösterir. Örneğin, yıl boyunca hiç solmayan bir bitki olan “ake” bitkisi (orijinal adı: Ackee), “A-kii” olarak, bir yemiş türü olan “naseberry”, “nees-berry” olarak, papaya meyvesi, “paw paw” olarak, demirhindi meyvesi (orijinal adı: tamarind) “tam-rine” olarak adlandırılır.

Orta ve Kuzey Amerika Mutfaklarına özel pişirme araç gereçlerinden bahsediniz?

Çin mutfak kültürü geleneksel olarak dört ekolden oluşmaktadır. Kuzey, güney, doğu ve batı Çin ekolleri olarak bilinen mutfak tarzları içinde genellikle Güney ve Batı Çin eyaletlerinden gelen işçiler ağırlıklı olduğundan, Çin-Amerikan mutfak kültürü diğerlerinden ziyade, “Cantonese” ve “Sichuan” etkileri ağırlıklı olarak hissedilir. Pişirme teknikleri bakımından “stir-fry” adı verilen karıştırarak pişirmenin çokça kullanıldığı bu mutfak kültürü, ev mutfaklarında da kolaylıkla uygulanabildiği için bugün Amerikan halkı tarafından tercih edilmektedir. Ancak bazı tekniklerin uygulanması ev şartlarında uygun olmamakta ve bu yemeklerin tadılabilmesi için Çin restoranlarına gitme zorunluluğu oluşmaktadır. Özellikle, düz bir ızgara üzerinde çok sıcak bir yüzeyde birçok besin öğesinin ardı ardına ve karıştırılarak pişirilmesi prensibine dayanan “flash-fry” tekniği, yine kültürün ayırıcı bir pişirme tekniğidir. Fransızlar, Afrikalılar, İspanyollar, İtalyanlar ve Almanlar’ın mutfak kültürlerine ait malzemeler, yemek tarifleri ve pişirme teknikleri “Creole” Mutfağı’nda bir karışım olarak ortaya çıkar. New Orleans Mutfağı evrensel yaklaşım olarak diğerleriyle yakınlık kurmayı hedefler. Başka bir kültürden bir kişi veya bir etnik gruba ait bir yemek tarifi veya tabağı kolayca kabul edilip New Orleans mutfağı repertuarına eklenebilir. Bu kültürde kadınlar ve erkekler yemek hazırlıklarını birlikte yaparlar. Günlük yemekleri genelde kadınlar yapar. Kadınların çalıştığı alan iç küre olarak tanımlanır ve erkeklerin etkinlik alanı olan dış küreden ayrılır. Dış küre olarak tanımlanan
ise aile veya daha büyük gruplar için hazırlanan barbekü gibi açık hava yemekleri ve benzerleridir. Orta Amerika ülkelerinde genel olarak yerel teknikler ve araç gereç kullanımı yoğunluktadır. Avrupa mutfak kültürlerinin bölgeye gelmesinden çok önceleri kullanılan teknikler bugün de kullanımını devam ettirmektedir. Bunlar arasında ızgara ve sos içinde pişirme teknikleri revaçtayken, haşlama ve kavurma gibi teknikler de görülür. Özellikle İspanyollar ve İngilizlerin bölgeye yaptıkları akınlar, bu ülkelerin pişirme alışkanlıklarına kızartma tekniğini eklemiştir. Öyle ki, günümüzde kızartmalar her Orta Amerika ülkesinde en çok kullanılan teknik haline gelmiştir. Hatta bu konuda bir karışım bile söz konusudur. Afrika’dan getirilen kölelerin beslenme alışkanlıkları, Avrupa’dan gelen pişirme teknikleri ve malzemelerle bütünleşerek yeni bir tarz oluşturmuştur. Afrika geleneği olan yabani muz tüketiminin Orta Amerika ülkelerinde derin yağda kızartılan gallo pinto türünün yerel yiyeceklerle birlikte servis edilmesi, İspanyol, Kosta Rika ve Batı Afrika mutfak kültürlerinin karışımı olduğunu göstermektedir.

Orta ve Kuzey Amerika Mutfaklarına özel pişirme tekniklerinden bahsediniz?

Orta ve Kuzey Amerika ülkelerinin mutfak kültürlerinde tarihi olarak kullanılan pişirme teknikleriyle günümüzde kullanılan teknikler farklılık gösterir. Kosta Rika, Haiti, Guatemala ve Jamaika’da 1492 öncesinde genellikle daha az sofistike olan pişirme teknikleri kullanılırdı. Bunlar arasında kuru ateşte pişirme (barbecuing), az yağda çevirme (sauteeing), haşlama (broiling) gibi görece sade teknikler kullanılırken, batılıların gelmesinden sonra bunlara, rosto (roasting), buharda pişirme (vapour), isleme (füme) ve kızartma (frying) eklenmiştir. Orta Amerika ülkeleri yıl boyu yağış aldığından ve bitki örtüsü ile çeşitliliğinin zengin olması nedeniyle pişirme için kullanılacak yakıt bulmak zor olmamıştır. Bu yüzden bu mutfak kültürlerine özgü yemeklerde kullanılan etler büyük parçalı ve kalın etlerden oluşmaktadır. Etlerin ve büyük parçalı sebze-meyvelerin pişirilmelerinde yakıt olarak kullanılacak enerji kaynağının bol olması, mutfak kültürlerinde kullanılan doğrama tekniklerinin de iri parçalı olmalarını beraberinde getirmiştir. İspanyol kâşiflerin gelmeleriyle bölgeye getirilen sebzeler, meyveler, hayvanlar ve pişirme araç-gereçleri, burada farklı bir pişirme kültürünün doğmasına neden olurken, yemeklerde kullanılan parçaların daha küçük hazırlanmasını gerektirmiştir. Özellikle pirincin bölgeye gelmesi buharda pişirme-haşlama tekniklerinin yaygınlaşmasını, yabani muz ve kök sebzelerin kızartılmaları da yemeklerin yanında servis edilen garnitür ve doyurucuların çeşitlenmesini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde bölgelere göre farklılıklar görülür. Alaska Bölgesinde kömürün bol miktarda bulunması ızgara tekniğinin kullanılmasını artırırken, Alaska yerlilerinin Sibirya’daki akrabalarında olduğu gibi özellikle geyik gibi hayvanların etlerini ve iç organlarını kurutma tekniğiyle saklamaları ve tüketmeleri yaygın olarak kullanılmış- tır. Pişirme tekniklerinin yanında pişirmede kullanılan yağların
niteliği de kültürlere ait mutfak ürünlerinin çeşitlenmesinde önemlidir. Alaska yerlileri ve sonradan bölgeye gelen kâşifler, sıklıkla bitkisel yağlar yerine hayvansal yağlar kullanmaktadır. Bu yağlar içerisinde iç yağlar ve kuyruk yağı önemli ölçüde yer almaktadır. İç yağların kullanımı, pişirme tekniklerinde belirli olanlarının kullanımını özellikle domine eder. Bunlar içinde ızgara ve barbekü çok sık kullanılmaktadır. Creole ve Cajun Bölgesi’nde ise pişirme teknikleri biraz daha farklılaşmaktadır. Avrupa mutfak kültürlerinin yoğun etkisi altında şekillenen Creole ve Cajun Mutfağı’nda fırında pişirme ve güveç kullanımı yoğunluk kazanır. Esasında Güney Lousiana Bölgesi olarak bilinen bölgenin tarihi mutfağı olarak bilinen Cajun ve Creole Mutfağı’nda aile bağları ve arkadaşlık ilişkileri yoğun olduğundan kullanılan teknikler kadar yemeklerde servis edilen yiyeceklerin çeşitliliği de fazladır. Ortalama bir yemekte barbekü ve ızgara başta olmak üzere kızartma, buğuda pişirme, sos içinde pişirme ve fırın tipi pişirme teknikleri sıklıkla kullanılmaktadır. Çin-Amerikan Mutfağı’nda kullanılan teknikler genellikle karıştırarak kızartma tekniği (stir-fry) ve hızlı pişirme (flash-fry) olarak uygulanır. Ancak bunların yanında derin yağda kızartma (deep fat frying) önemli yer tutar. Fırında pişirme ve sos içinde pişirme tekniklerinin diğerlerine nazaran daha az kullanıldığı Çin-Amerikan mutfak kültüründe, yemeklerin Amerikanlaştırılması pişirme teknikleri yanında mutfak çıktılarının da Çin kültüründen ziyade Amerikan kültürüne yakınlaşmasına neden olmuştur. Kuzey Amerika’nın güney bölgelerinde yaşatılan mutfak, Orta ve Güney Amerika mutfaklarıyla, Kuzey Amerika’nın bir bileşimi niteliğindedir. Bu mutfak kültüründe hem Amerikan tipi iri etlerin barbeküde pişirilmesi, hem de Orta Amerika kültürlerindeki güveçte pişirme tekniği bir arada kullanılmaktadır. Her ne kadar tarihten gelen kendi mutfak kültürleri güçlü görülmese de günümüzde özellikle Kuzey Amerika ülkeleri mutfak kültürlerinin her türlüsünün en iyi ve seçkin örneklerinin sergilendiği restoranlara sahiptirler. Modern pişirme teknikleri içinde yer alan sous-vide Amerikan mutfaklarında -hatta ev mutfaklarında- kullanım alanı bulmaktadır. Tarihi olarak bir geçmişi olmasa da bu pişirme tekniği giderek yaygınlaşmasıyla ayrı bir kültür hâline gelmektedir.

Orta ve Kuzey Amerika Mutfakları’na özgü yiyecek-içecek ritüellerinden bahsediniz?

İster Orta isterse Kuzey Amerika ülkeleri olsun, yiyecek içecek ritüelleri toplumsal gelenekler, tarihi günlerin hatırlanması ve inanç sistemleri veya dinlerin özel günleri tarafından şekillendirilir. Bu genel kaide, dünyanın geri kalanında olduğu gibi Kuzey ve Orta Amerika ülkelerinde de geçerlidir. Orta Amerika ülkelerinde yerel halkın beslenmesi ve buna ilişkin kurallar çoğunlukla dini inançlara göre belirlenir. Kosta Rika’da kutsal hafta olarak adlandırılan “Semana Santa”da birtakım özel yiyecekler sunulur. Bunlar arasında, “chiverre empanadas”, “fasulye tamales”, “hardal tamales”, “peynir türleri”, “şeker” ve “tarçınlı empanadas” en öne çıkanlarıdır. Noel sezonunda Kosta Rika’lılar Amerika Birleşik Devletleri’ndeki eyalet
fuarlarına benzeyen eğlenceler düzenler. “Fiestas Civicas” adı verilen bu etkinliklerde “gallos”, genellikle tatlandırılmış mısır ve patates ezmesiyle karıştırılmış tavuk, domuz, pirinç, zeytin, havuç, bezelye ve acı biberle doldurulan, kare şekli verilerek mısır yaprağına sarılarak hazırlanan “tamales”ler, “chicharrones” ve “chorrads” kolaylıkla bulunan yemek türlerindendir. Noel gecelerinde geleneksel olarak domuz butu ve noel keki en tipik yemektir. Birçok şehrinin adı Hristiyan azizlerinden gelen Kosta Rika’da yine “tamales”, “tavuklu pilav”, “pirinçli puding” ve “churros” önemli yemeklerdendir. Toplumsal günler içinde doğum günleri, 15. yaşgünü kutlaması “quinceanos”, düğünler ve dini toplantılar vazgeçilmez etkinliklerdendir.

Haiti’de özel günlerdeki yemek ritüelleri hakkında bilgi veriniz?

Haiti özel günler bakımından oldukça sakin bir ülkedir. Özel günler denince akla kızarmış keçi veya kızarmış domuz eti gelir. “Pikliz” adı verilen baharatlı havuç ve lahana turşusu, kızarmış yabani muz, tatlı patates, incir ve muz pudinginden yapılan “pain patate”, Haiti ekmeği ve ananas birası özel günler, tatiller ve kutlama yemekleri için tercih edilen ürünlerdir. Haiti piklizi teknik olarak değilse bile tat ve aroma olarak Almanlar’ın “sauerkraut”una benzemektedir.

Guatemala mutfak ritüelleri hakkında bilgi veriniz?

Guatemala mutfak kültüründe özellikle Noel kutlamalarında “tamales”in yanı sıra yılda yalnızca bir kez hazırlanan “fiambre” çok önemlidir. 1 ve 2 Kasım tarihlerinde kutlanan ölüler günü veya bütün azizler gününde yenen bu yemek, bütün İspanyolca konuşulan ülkelerde jambon veya soğuk etler olarak bilinmesine rağmen Guatemala’da “fiambre” denildiğinde yaklaşık 50 çeşit ürünle yapılan bir tür salata akla gelir. Bu salatanın ana maddesi mayalanmış lahanadır. Kırmızı veya beyaz lahanayla yapılabilen salata, kırmızı lahanadan yapıldığında “fiambre Colorado”, beyaz lahanayla yapıldığında “fiambre blanco” adını alır. Lahanaya, bazen soğuk etler, sucuk türleri, tavuk, balık ve hatta karides bile ilave edilebilir. Uzun süre haşlanarak hazırlanan yumurta ve peynir türleri “fiambre”ye lezzet katar.

Jamaika mutfak ritüelleri hakkında bilgi veriniz?

Jamaika’da özel gün denince akla iki önemli etkinlik gelir. Bunlar Noel ve Paskalyadır. Noel günü klasik bir noel kahvaltısıyla başlar. Jambon, ake, tuzlanmış balık, ekmek ağacı meyvesi, kızarmış muz, kızarmış mantılar, haşlanmış muz, Jamaika çikolatası çayı veya standart çay ile kahve kahvaltının temel bileşenleridir. Noel günü yenen akşam yemeği çok özeldir. Her eve göre farklılık göstermesine rağmen fakir veya zengin evlerde özenle hazırlanır. Akşam yemeğinde çeşitli et yemekleri servis edilir. Bunlar arasında en çok yapılanlar, fırın tavuk, dana veya domuz rostolar, körili keçi ve sığırkuyruğu çok özeldir. Bu yemeklere pilavlar, bezelye, patates ve makarna türleri eşlik eder. Yıl boyu pilavlar kırmızı bezelyeyle yapılmasına rağmen Noel geceleri kırmızı bezelyenin
yerini “gungo bezelyesi” alır. Noel gecelerinde önemli bir yiyecek de Noel kekidir. Noel keki aylar öncesinden rom içinde bekletilen kuru meyvelerle yapılır. Ekşi yonca suyu ve zencefil birası Jamaika’da Noeller için özel içecekler olarak bilinir. Paskalya gününde klasik olarak ekmek ve peynir çok revaçtadır. Bu özel günde ekmek, peynir, avokado ve kurutulmuş balıklar tercih edilir. Paskalya gününde pişirilen ekmek haç şeklinde yapılan ve sıcak olarak servis edilen bir ekmektir. Bu ekmek, bir tatlı ekmek türüdür ve muskat, tarçın, yenibahar ve karışık meyvelerden oluşur. İngilizlerin “Good Friday” kutlamalarından gelen Paskalya ekmeği Jamaikalılar’ca kendilerine has bir tarza kavuşturulmuştur. Çedar peyniriyle birlikte yenir.

Kuzey Amerika’da özel günlerdeki yemek ritüelleri hakkında bilgi veriniz?

Kuzey Amerika’da özellikle şükran günü kutlamaları önemlidir. Bir zorunluluk olmamasına rağmen hindi dolması geleneksel olarak yenmektedir. Noel’de, Şükran Günü’nde ve Paskalya’da domuz rostosu, kaz veya ördek güveci, jambon ve kızarmış hindi çokça kullanılan ve tercih edilen yemeklerdendir. Özel günlerde çoğunlukla et ve deniz ürünleri tüketilir. Özellikle dana eti, domuz eti, karides ve diğer deniz ürünlerine pirinç, sebze çeşitleri, patlıcan, enginar ve lahana eşlik eder. Özel günlerde ve kutlamalarda kızarmış tavuk, kırmızı fasulye ve haşlanmış kerevit yine sıklıkla kullanılır. Çin-Amerikan mutfak kültüründe, özel kutlamalar ve tatil yemekleri yerel halk tarafından istisnasız olarak kutlanmaktadır. İlk olarak işçi bayramında hotdog, hamburger, patates salatası, barbekü edilmiş pirzola, çıtır domuz mantısı, limonlu tavuk ve Mandarin salatası çok klasik kutlama yemekleridir. Şükran günlerinde ve Noelde Asya usulü doldurulmuş hindi, mısır, ördek rostosu, mantı türleri ve sarmısaklı marul kavurması beğenilen yemeklerdendir. Yeni yıl kutlamalarında özel olarak iri ve bütün balıklar pişirilerek servis edilir. Kültürel olarak balığın bütün olarak sunulması, birliğe yapılan vurgu olarak kabul edilir. Bununla birlikte kurutulmuş kavun, meyve şekerleri, kuruyemişler eşlik olarak kullanılır. Çin-Amerikan kültüründe özel günler genellikle Çin kültürünün etkisiyle şekillenmektedir. “Aç Hayalet Günü” adı verilen özel bir günü kutlamak için domuz eti, parlak renkli kekler ve pirincin iyi şans getirdiğine inanılır. Bütün olarak pişirilmiş domuz da meşhurdur. Son olarak her yıl eylül ayının ortasında kutlanan “Güz Ortası Ay Festivali”nde Çin sucuğu, hurma, kuruyemişler ve meyveyle doldurulan unlu mamuller ve kekler hazırlanır.

Kanada mutfak ritüelleri hakkında bilgi veriniz?

Kanada’da özel günlerde kaz veya hindi dolması tüketilir. Bu menüye çorbalar, güveçler, sebze turşuları, taze ekmekler ve et yemekleri zenginlik katar. Elmalı tart gibi tatlılar çay ve kahveyle tatlı olarak sunulur ve bütün Kanada’da severek tüketilir.

Kosta Rika’da halk öğünlerini nasıl yapmaktadır?

Kosta Rika’da öğünler sabah kahvaltısı, kuşluk yemeği, öğle yemeği, akşam yemeği ve öğleden sonra çayı
olmak üzere şekillenmektedir. Kahve, pallo pinto, yumurta ve kek türleri klasik olarak Kosta Rika kahvaltısında tüketilen yiyeceklerdir. Kuşluk vaktinde kahveye biraz ekmek ve taze meyveler eşlik eder. Öğle ve akşam yemeklerinin ağırlıkları birbirlerine yakındır ve genellikle pilav türleri, fasulye yemekleri, dana, domuz ve kümes hayvanlarından ağırlıklı olarak yararlanılır. Ana yemeklere domates, patates, lahana salatası ve kızartılmış yabani muz ilave edilebilir. Çay saatleri öğleden sonra kahve ve ekmek veya kek çeşitleriyle geçiştirilir.

Guatemela’da öğünler hakkında bilgi veriniz?

Guatemala’ya özgü öğünler üzerinde durmak bir hayli zordur. Çünkü ülke nüfusunun önemli bir bölümü günlük beslenmelerini sağlıklı bir şekilde yapamamakta ve yetersiz beslenmeye bağlı hastalıklarla başa çıkmaya çalışmaktadırlar. Genellikle günün hangi öğününde olursa olsun beyaz undan yapılan tortillalar her yemekle birlikte servis edilir. Sabah kahvaltısında fasulye ana yemektir ve buna bir veya iki yumurta eşlik eder. Kahvenin yanı sıra çok sık olmamakla birlikte tatlı ekmek de yenir. Öğlen yemeklerinde halkın çok sevdiği sebzeli pilavın yanında dana etinden veya tavuktan yapılan güveç yenir. Fasulye yemeklerinin yanında limonata çok sık tercih edilir. Öğleden sonra kahvenin yanında kek türleri sevilir. Guatemala’da akşam yemeklerinde öğlenden kalan yemeklerin yanına beyaz tortilla ve fasulye yenir. Bazı tamales türleri haftada bir yapılarak, sofralardaki yerini alır.

Jamaika’da öğünler hakkında bilgi veriniz?

Jamaika’da günde üç öğün yemek yenir. Sabah kahvaltısında yumurta, domuz pastırması, kızarmış ekmek, ake ve tuzlanmış balık, kızarmış mantı ve sıcak çay tüketilir. Kahvaltıya haşlanmış muz, ekmek, soğanlı ciğer ve uskumru da eklenebilir. Öğlen yemekleri genellikle hafif atıştırmalıklarla geçiştirilir. Köfte türleri, hafif ekmekler, meyve, meyve suları, sebze çorbaları gibi yemekler öğlen yemeklerinde yenen bazı besinlerdir. Akşam yemeği görece en ağır öğündür. Akşam yemeklerinde tavuk, domuz, keçi etlerinin yanında kızarmış yaban muzu, haşlanmış muz, buğuda pişirilmiş sebzeler ve çiğ sebzelerden yapılan salatalarla birlikte meyve ve meyve suları tüketilir.

Kuzey Amerika’da öğünler hakkında bilgi veriniz?

Kuzey Amerika’da Alaska mutfak kültüründe sabah kahvaltısında meyve salatası, ekşi pankek ve süleymanüzümü şurubu, öğle yemeklerinde balık çorbası ile birlikte lahana, balık, patates ve havuç tüketilir. Akşam yemeği ise büyük balıklardan yapılan yemek ve kızartılmış ekmek türleriyle tamamlanır. Kuzey Amerika’da Güney Louisiana Bölgesi’nde günde üç öğün yemek yenir. Cajun ve Creole kültüründe yemek isimlerinde bir farklılık göze çarpar. “midday meal” olarak bilinen gün ortasındaki yemeğe Cajun kültüründe “dinner” denirken, Creole kültüründe buna “lunch” veya “dinner” denir. Cajun kültüründe kahvaltıda geleneksel olarak çok kavrulmuş kahve veya sütlü kahve eşliğinde bisküviler, kızarmış ekmek, soğuk kahvaltılık gevrekler, süt ve bazen de
yumurta yenir. Son yıllarda fast-food restoranlarından hazır olarak alınan kahvaltılık yiyeceklerde artış gözlenirken, New Orleans’ın kahvaltı kültüründe daha hafif bir kahvaltı tarzı benimsenerek, kızarmış ekmek ve kahveyle geçiştirilmektedir. Akşam yemekleri, ailece paylaşıldığından, yalnızca bir yemek öğünü olması nedeniyle değil, aynı zamanda günün en sosyal etkileşim zamanı olarak kabul edildiğinden en ağır ve uzun öğündür. Akşam yemeği menülerinde ana yemek olarak ekmek veya kümes hayvanları yer alırken bunların yanında bezelye türü sebzeler ve pirinç bulunur. Bahçelerden tazece toplanmış domates, salatalık ve kavun çok tercih edilir. Yemekte Fransız ekmeği veya beyaz ekmek dilimleri ile süt veya soğuk çay tüketilir. Kış aylarında gumbo bezelyesi ile tatlandırılmış pilav ve patates salatası tüketilir. Mısır çorbası veya sebzeli dana çorbası tercihen yemek masalarında yerini alır. Cajun kültüründe öğlen yemekleri çalışma saatlerine denk geldiğinden farklılık gösterebilir. Geçmişte, kadınlar öğle yemekleri için ağır yemekler hazırlar ve erkekler öğle yemekleri için evlerine gelip öğle yemekleri birlikte yenirdi. Akşam yemeği için, öğle yemeğinden geri kalanların yanına çırpılmış yumurta, patates veya mısır ile süt ilave edilerek basit bir öğün yapılırdı. Günümüzde, çalışanlar evlerine giderken dışarıdan yemek götürmektedirler. Günün diğer öğünlerinde fast-food beslenme imdada yetişmektedir. New Orleans Mutfağı’nda domuz parçaları veya kızarmış tavukla birlikte kırmızı fasulye, pilav ve Fransız ekmeği yenir. Günlük öğünlerde sandviç türleri büyük önem taşı- maktadır. Her türlü et, deniz ürünü ve kümes hayvanı etleriyle ve sebzelerle hazırlanabilen sandviçlerde Fransız ekmeği veya baget ekmek kullanılır. Sos olarak çoğunlukla mayonez, dilimlenmiş domates ve marul yaprakları kullanılır. Cajun Bölgesi’nde birçok yiyecek içecek işletmesinde domuz kıymasından yapılan bir tür sosis ile pilav, kırmızı biber, yeşil soğan ve maydanoz yaprakları eklenerek satışa sunulur. Bu sosis türü “Boudin” adını alır ve genellikle beyaz Fransız ekmeği arasına konularak yenir. Çin Mutfağı’nın etkisindeki Amerikan mutfak kültüründe Amerikan, Çin-Amerikan ve Çin Mutfakları’nın birleşimi bulunmaktadır. Kahvaltıda, istiridye veya soya sosuyla tatlandırılmış yumurta, portakal reçeli, kızarmış ekmek, haşlanmış pirinç, buğuda pişmiş ıspanak ve hindi veya tavuk eklenmiş lapa yenir. Bunlara çay, kahve, süt ve meyve suları ilave edilir. Öğle yemeklerinde tüketilen yemeklerin genel eğilimi Kanton Mutfağı ve Sichuan Mutfağı yönündedir. Sarma yeşillikler, mantı çorbaları, lapa, pirinç kekleri, popüler iştah açıcılarken ana yemek olarak bademli tavuk, brokolili dana eti, makarnalar ve sebze yemekleri tercih edilir. Çay, kahve ve meyve suyu çeşitleri içecekler arasında en fazla tercih edilenler olarak dikkat çeker. Öğle yemeklerinde hafif kek türleri tüketilir. Akşam yemeği yine sosyalleşme için bir fırsat olarak değerlendirilir. Şalgam keki gibi atıştırmalıklarla başlayan akşam yemeği, salatalık, çıtır karides, çıtır mantı ve çorba türleriyle devam eder. Ana yemek olarak Moğol usulü dana, fıstıklı noodle, iki kere pişirilmiş domuz eti, tavuk ve
karides yemekleri, limonlu tavuk ve bütün halde pişirilmiş balıklarla birlikte kızartılmış domuz ve fasulye türleri, patlıcan, pirzola, ıspanak, marul ve acı limon tercih edilir.

Kanada’da öğünler hakkında bilgi veriniz?

Kanada mutfak kültüründe beslenme tipik batı toplumlarında görülen beslenme şeklidir. Et ve karbonhidratlar ağırlıklıdır. Kanada Sağlık Bakanlığı’nın günlük yağ oranının azaltılmasına ve daha hafif gıdalar tüketilmesine yönelik tavsiyelerine rağmen, et ve karbonhidrat tüketimi çok yoğun olarak beslenmede yerini alır. Yerel mutfaklar çok yaygın olarak küçük restoranlar aracılığıyla halka ulaşır. Kahvaltıda klasik olarak domuz pastırması, yumurta, meyve çeşitleri ve ekmekler ile kekler bulunur. Sıradan bir öğle yemeğinde çorbalar, sandviçler ve fast-food sıkça tercih edilir. Quebec Eyaleti’nde sıcak tavuk ve bezelyeden yapılan sandviç çok meşhurdur. Akşam yemeklerinde domuz, dana veya tavuk rosto, patates, sebzeler, şarap ve bira türleri tüketilir. Domuz etleri ve baklagiller ağırlıklı olarak tercih edilir. Genellikle taze krema ile birlikte sunulan şeker oranı yüksek tatlılar Kanadalılar’ca sevilir. Quebec Eyaleti’ne bağlı Montreal’de yapılan bir araştırmada Kanadalı erkeklerin günlük kalori ihtiyaçları 2200 iken, kadınlarda 1700’dür. Ancak, günlük beslenmeyle alınan kalori bunun çok üzerinde olduğundan obeziteye bağlı sağlık sorunları giderek artmaktadır. Kanada nüfusunun yalnızca % 20-30’u sağlık uyarılarına uyarak, dengeli beslenmektedir. Yemeklerin çoğunlukla evde yendiği Kanada coğrafyasında sabah kahvaltısı, öğle ve akşam yemeklerini her gün düzenli olarak yiyenlerin oranı % 90’ların üzerindedir.

Kosta Rika mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Kosta Rika Mutfağı’nda dana, domuz ve tavuk etleri en çok yenilen protein kaynaklarıdır. “Queso turrialba” adı verilen bir tür beyaz peynir ve özellikle kahvaltılarda ve atıştırmalıklarda kullanılan bir ürün olan “gallo pinto” önemli yiyeceklerdendir. Ağırlıklı olarak bitkisel yağların kullanıldığı Kosta Rika Mutfağı’nda işlenmiş et ürünleri ve yumurta hayvansal yağların temininde değerlendirilir. Palmiyeye benzer bir bitkinin içinden elde edilen “palmito”, turuncu renkli bir tür Hindistan cevizi olan “pejibaye”, “guava”, yeşil üzüme benzeyen bir meyve olan “mammon chino”, yumurta şekline benzeyen “granadilla” önemli besin türleri arasındadır. Acı biber sosu olarak bilinen “tabasco” ve salsa lizano” sıklıkla tercih görür. Tatlı olarak çok fazla alternatife sahip olmayan Kosta Rika Mutfağı’nda havuç şekeri “chiverre”, sütlü şeker “cajitas” ve portakallı kuru kek “queque seco” popülerdir.

Haiti mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Haiti Mutfağı’nda domuz, keçi, tavuk, baklagiller ve kabuklu deniz ürünleri protein kaynakları olarak kullanılırken, pirinç türleri, mısır, yer elması ve sorgum sebze olarak kullanılır. Salatalarda yabani yeşillik kullanımı yoğun bir şekilde tercih edilirken, mantar türleri, bamya, mango, avokado, hindistancevizi ve ekmekağacı
meyvesi vazgeçilmezdir. Yağ tercihinde domuz yağı ilk sırada kendine yer bulur.

Guatemala mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Guatemala Mutfağı’nda siyah fasulye çok tüketilir. Bunu mısır, “guisquil” adı verilen bir kabak türü ve “cucurbita ficifolia” isimli kış kabağı takip eder. Karbonhidrat kaynağı olarak mısır unundan yapılmış hamurlar pişirilir. Bunlara “masa” adı verilirken, “pitahaya”, “ejderha meyvesi” ve “papaya” meşhur meyvelerdendir. Tatlı olarak anason aromasıyla hazırlanan “bunuelos”, kahverengi şeker, tarçın ve zencefilden yapılan “miel” dikkat çeker.

Jamaika mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Jamaika Mutfağı’nda deniz mahsulleri, fasulye türleri, soya ürünleri, yüksek karbonhidrat içeriğiyle patates türleri ile yabani muz türleri beğenilerek tüketilir. Süt ürünleri, Hindistan cevizi yağı, palmiye yağı ve diğer tropikal yağların yanında yeşil sebzelerden ıspanak benzeri “calaloo” ve bamya tüketimi yaygındır.

Kuzey Amerika mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Kuzey Amerika mutfak kültüründe somon benzeri iri balıklar, balina yağları, geyik, tav- şan gibi av hayvanlarıyla patlıcan ve ekmek, öğünlerin vazgeçilmezidir. Yabani kök sebzeleri, mantarlar ve orman meyveleri ile jelatin ve meyve salataları beğenilir. Cajun ve Creole kültüründe av hayvanları çok sevilir. Ördek, kaz, deniz canlıları, evde yetiştirilen sebze türleri, işlenmiş etler ve peynirler popülerdir. Dana eti, domuz, tavuk, hindi, baklagiller, pirinç ve beyaz ekmekler sıkça kullanılırlar. Özellikle “gateau de sirop” adı verilen koyu şeker kamışı şurubundan yapılan bir tür zencefilli kek ve puding türleri önemli tatlılardır. Çin Mutfağı’nın yoğun etkisiyle oluşan Çin-Amerikan mutfak kültüründe et türlerinin yanında özellikle kabuklu deniz ürünleri, midyeler, istiridye, soya türleri ve badem, kaju ve çam fıstığı gibi kuruyemişler önemli protein kaynakları olarak kullanılırlar. Bunların yanı sıra noodle türleri, patates, pirinç ve buğday nişastası kullanımı yaygındır. Ayırıcı bir özellik olarak yer fıstığı yağı çok tercih edilir. Sebzeler içinde baklagiller, soya, lahana, şalgam türleri, bezelye, su kestanesi ve tere ile elma, kavun türleri, şeftali, hurma, mandalina ve karpuz çok sevilir. Tatlı olarak tart türleri ağırlıklıdır.

Kanada Mutfağına özgü yiyecekler nelerdir?

Kuzey Amerika’da Kanada Mutfağı’nda av hayvanları ve deniz ürünleri ağırlıklı yer tutar. İç yağ kullanımı ile birlikte mısır, mantar türleri, soğan, kabak türleri, lahana, patates ve havuç revaçtadır. Çilek ve orman meyvelerinin mutfakta kullanımı geleneksel olarak devam eder.

Kosta Rika’ya özgü içeceklerden bahsediniz?

Kosta Rika’da kahve ve eritilmiş şeker kamışından yapılan “agua dulce” meşhurdur. Çeşitli meyve suları, süt ve şekerle köpürtülen ve serinletici olarak servis edilen “frescos”lar ve bitki çekirdeklerinin öğütülmesiye elde edilen aromatik sular “chan”, mısır ve kakaodan
yapılan, geleneksel olarak tüketilen “pinolillo” ve pirinç ve arpa gibi hububatlardan üretilen “resbaladena” çok tercih edilen içeceklerdir.

Haiti’ye özgü içeceklerden bahsediniz?

Haiti’de kahve ve hafif içeceklerle birlikte rom benzeri şeker kamışından yapılan “clairin” yaygındır. Guatemala mutfak kültüründe limonata türleri, bira ve mısırdan yapılan “atol” halk tarafından çok içilir. “Guaro” şeker kamışından yapılan içkilere verilen genel bir isimken, yine şeker kamışından yapılan keskin bir içki olan “aguardiante” önemli içeceklerdendir. Kaynama derecesine gelmeden sıcak suya katılan kahve 1 dakika demlenir ve daha sonra altı açılarak kaynaması sağlanır. Ardından bir miktar soğuk su eklenerek kahvenin ısısı düşürülür. Bu kahve türü “café apagado” olarak bilinir.

Jamaika’da hangi içecekler tercih edilir?

Jamaika’da da rom meşhurdur, onu kahve türleri takip eder.

Kuzey Amerika’ya özgü içeceklerden bahsediniz?

Kuzey Amerika mutfak kültürlerinde soğuk çay ve kahve türlerinin yanında özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde kırmızı şarap başta olmak üzere şarap türleri ve biralar gelmektedir. Lager ve Ale tipi biralar adeta birbirleriyle yarışırcasına talep görürler. Kuzey Amerika ülkelerinin dünya içecek kültürüne en büyük katkılarından biri, kahve dükkanlarıdır. Kahve üretimi olmamasına rağmen kahveyi ticarileştirerek bütün dünyada karlı bir iş kolu haline getirmişlerdir. Brezilya, Kolombiya, Nikaragua, Peru, Jamaika ve Kosta Rika’da üretilen kahveler dünyada genellikle Amerikan markaları altında sunulur.

Kristof Kolomb 1502 yılında ilk kez hangi kıtaya gitmiştir?

Kosta Rika Kristof Kolomb’un 1502 yılında bu ülkenin kıyılarına ilk kez geldiğinde “eski dünya insanları” tarafından keşfedilmiştir.Kolomb kıtaya geldiğinde, burada 400 bin olan yerli nüfusu, ağır çalışma koşullarına ve yeni hastalıklara maruz kalmaları sebebiyle yüz yıl sonra 8 bine inmişti. 

Kosta Rika hangi büyük imparatorluğun kolonisi olmuştur?

Kosta Rika İspanyol İmparatorluğu’nun en fakir kolonisiydi. Bu durum, İspanya’nın Kosta Rika’yı kendi kaderine terk etmesine neden oldu.

Haiti coğrafi konum olarak nerede bulunur?

Haiti, Amerika’da Karayip Denizi’nde bir ada ülkesidir. Küba’nın doğusunda yer  alan Hispaniola adasını Dominik Cumhuriyeti ile paylaşır ve adanın batı kısmındadır ve başkenti Port-au-Prince’tir.

Haiti hangi ülkenin sömürgesi olmuştur?

Eski bir Fransız sömürgesi olan Haiti, Kuzey ve Güney Amerika’da, Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra bağımsızlığını ilân eden ikinci ülkedir. Buna karşılık, bugün Batı Yarımkürenin en fakir ülkesidir.

1823 yılında, Guatemala’da toplanan Birleşik Orta Amerika Devletleri’ni kurma kararı alan federasyon kimlerden oluşmuştur?

1823 yılında, Guatemala’da toplanan Orta Amerika ülkelerinin temsilcileri Birleşik Orta Amerika Devletleri’ni kurma kararı almıştır. Bu Federasyon; Guatemala, El Salvador, Honduras, Kosta Rika ve Nikaragua’dan oluşmuştur.

Jamaika’da, 1700’lerde ana tarım ürünü ne olmuştur?

Jamaika’da, 1700’lerde, şeker kamışı ana tarım ürünü haline gelmiştir. Özellikle arazi sahipleri için çok karlı bir iş olarak görülen şeker kamışı ekimi ve hasadında çalıştırılmak üzere Batı Afrika’dan çok sayıda köle getirmişlerdir.

Kuzey Amerika’ya ulaşan, en azından ulaştıklarına dair güvenilir kanıt bulunan, ilk Avrupalılar kimlerdir?

Kuzey Amerika’ya ulaşan, en azından ulaştıklarına dair güvenilir kanıt bulunan, ilk Avrupalılar olan Vikingler, Kızıl Erik’in (Erik the Red) 985 yılı civarında bir yerleşim yeri kurduğu Grönland’dan yola çıkarak kıtaya geldiler.

1756 yılında patlak veren Yedi Yıl Savaşları sırasında hangi devletler karşı karşıya gelmiş ve savaşı kim kazanmıştır?

Bununla birlikte 1756 yılında patlak veren Yedi Yıl Savaşları sırasında İngiltere ve Fransa karşı karşıya gelmiş, vuku bulan savaşı İngilizler kazanmıştır.

Kanada 1763 yılında hangi antlaşma ile  İngiltere’nin hakimiyetine girmiştir?

1763 Paris Antlaşması ile İngiltere’nin hakimiyetine giren Kanada’da bu tarihten sonra önemli gelişmeler yaşanmıştır.

Amerika Birleşik Devletlerinin tarih sahnesindeki yerini alması hangi tarihi gelişme ile başlamıştır?

Yedi Yıl Savaşları’nda mali dengesi bozulan İngiltere’nin bütçe açığını kapatmak için Amerikan kolonilerine ağır vergiler yüklemesi, bu kolonilerin 1776 yılında Büyük Britanya’ya karşı isyan etmesine neden olmuştur. Koloniler ile İngiltere arasındaki mücadeleyi koloniler kazanmış ve Amerika Birleşik Devletleri tarih sahnesindeki yerini almıştır.

Kosta Rika kaç eyalete ayrılır ve bunlar hangileridir?

Kosta Rika yedi eyalete ayrılmıştır. Bunlar, San José, Heredia, Alajuela, Cartago, Guanacaste, Limón, ve Puntarenas’tır.

Kosta Rika’nın ihraç ürünleri arasında ilk sıraları neler almaktadır?

Kosta Rika’nın ihraç ürünleri arasında ilk sıraları tropikal çiçekler ile muz ve ananas gibi tropikal meyveler almaktadır. Bunları, Gurme kahveleri ve tekstil ürünleri takip etmektedir.

Haiti hangi ürünlerin üretimi ile ün yapmıştır?

Haiti özellikle tropik çiçek ve şeker kamışı üretimi ile ün yapmıştır.

Guetamala’nın coğrafi konumu nerededir?

Guetamala, Orta Amerika’nın kuzeyinde, Meksika, Belize, Honduras ve El Salvador ile komşu, aynı zamanda kuzeydoğuda Karayip Deniz’ine, güneyde ise Pasifik Okyanusu’na kıyısı olan bir ülkedir.

Jamaika hangi coğrafyada yer alır?

Jamaika, Karayip Denizi’nin kuzeyinde üç adadan birisidir.

Amerika Birleşik Devletleri nerede yer alır?

Amerika Birleşik Devletleri, kuzeyde Kanada ve güneyde Meksika ile komşu olan, doğusunda Atlantik Okyanusu’na ve batısında Pasifik Okyanusu’na kıyısı vardır.

Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişen dünya ölçeğinde en üst sıralarda olan ürünler nelerdir?

Yılın aynı döneminde pek çok iklim türünün görüldüğü Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle mısır ve tahıl üretimi dünya ölçeğinde en üst sıralardadır.

Kanada hangi coğrafi konumdadır?

Kanada, Kuzey Amerika kıtasının kuzey yarısını hemen hemen kaplar. Güneyinde ve kuzeybatısında Amerika Birleşik Devletleri ile komşudur. Doğusunda Atlas Okyanusu’na, batısında Büyük Okyanus’a kıyısı vardır ve Kanada’nın kuzeyi Kuzey Kutbu’na kadar ulaşır.

Kosta Rika mutfak kültüründeki önemli besinler nelerdir?

Kosta Rika mutfak kültüründe mısırdan yapılan “tortilla”, mısır ekmeği ve “tamales” önemli besinler arasındadır.

Haiti mutfağında yoğun kullanılan besinler nelerdir?

Yabani muz ve tapyoka nişastasının yoğun kullanımı, Haiti Mutfağı üzerindeki Afrika etkisi olarak yorumlanırken, çok lezzetli ve çeşitli sosların kullanılması Fransız Mutfağı’nın ülkede bıraktığı miras olarak değerlendirilmektedir.

Jamaika hangi ürünün ülkesi olarak bilinir?

Jamaika hem ılıman iklimin etkisi hem de tarihsel mirasıyla şeker kamışı ülkesi olarak bilinir.

Alaska bölgesi hangi besin maddesi açısından önemlidir?

Alaska yerlileri günlük besin ihtiyaçlarını etle ve yakaladıkları balıklarla karşılarlar. Alaska yerlilerinin ana besini olan balık ve et, pek çok açıdan ithal ürünlerden daha fazla besin öğesi içermektedir.

Kanada yemeklerinde en çok tercih edilen sos hangisidir?

Kanada yemeklerinde Fransız kökenli bir çok sos kullanılırken, günümüzde hızlı beslenme alışkanlıklarının da etkisiyle en çok tercih edilen sosu “ketçap”tır.

Kosta Rika Mutfağı denince akla gelen Gallo pinto’nun (çilli horoz) adı nereden gelmektedir?

Adı, içinde bulunan siyah veya kırmızı fasulyeyle beyaz pirincin karışımından aldığı renk farklılığından gelmektedir.

Kosta Rika, Haiti, Guatemala, Jamaika ‘da 1492 öncesinde kullanılan sofistike pişirme teknikleri nelerdir?

Kosta Rika, Haiti, Guatemala ve Jamaika’da 1492 öncesinde genellikle daha az sofistike olan pişirme teknikleri kullanılırdı. Bunlar arasında kuru ateşte pişirme (barbecuing), az yağda çevirme (sauteeing), haşlama (broiling) gibi görece sade teknikler kullanılır.

Haiti yemek menüsünde yer alan “Pikliz” ne tür bir yiyecektir?

“Pikliz” adı verilen baharatlı havuç ve lahana turşusu Haiti’lilerin tercih ettiği bir yiyecektir.

Jamaika’da kaç öğün yemek yenmektedir?

Jamaika’da günde üç öğün yemek yenir.

Kanada mutfak kültüründe beslenme tipi nasıldır?

Et ve karbonhidratlar ağırlıklıdır. Kanada Sağlık Bakanlığı’nın günlük yağ oranının azaltılmasına ve daha hafif gıdalar tüketilmesine yönelik tavsiyelerine rağmen, et ve karbonhidrat tüketimi çok yoğun olarak beslenmede yerini alır.

Kuzey Amerika ülkelerinde kızartmalık olarak en çok tercih edilen yağ hangisidir?

Kuzey Amerika ülkelerinde kızartmalık olarak en çok tercih edilen yağ yer fıstığı yağıdır.

Kuzey Amerika ülkelerinde tüketilen viski türü hangisidir?

Kuzey Amerika ülkelerinde tüketilen viski türü “Bourboun Viski”dir. En az % 51’i mısır olmak üzere çavdar, buğday, ve arpa maltından elde edilir.