Türk Mutfak Kültürü Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türk Mutfak Kültürü İle İlgili Mutfakların Etkileşimi

1. Soru

Paris’te Türk modasının yayılmasındaki önemli aşama nedir ?

Cevap

1721'de Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçiliği sırasında verdiği davetler.


2. Soru

Tüm toplumlarda ilk alınan ve hızla yayılan aktarımlar nelerdir ?

Cevap

Askeri araç ve gereçlerdir.


3. Soru

Levanten'i açıklayınız ?

Cevap

Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğrasan Hristiyanları tanımlamak için kullanılan bir kelimedir. Osmanlı döneminde Doğu Akdeniz’e kıyısı olan yerlere yerleşmiş, Fransız- İtalyan kökenli Katolikler olarak da tanımlanabilir.


4. Soru

Mühtedi nedir ?

Cevap

Batıl olanı bırakıp hak dinini seçen kişidir.


5. Soru

Osmanlı’da yaşanan kültür değişmelerinde belirleyici rol nedir ?

Cevap

Kapitülasyonlar, Galata, İzmir, Selanik, Beyrut gibi liman şehirlerinde Batılı tüccar grupların yerleşmesi, Levanten’ler, aracı Rum, Yahudi ve Ermeniler ve nihayet mühtediler belirleyici rol oynamışlardır.


6. Soru

Dünyada evrensel denebilecek ilk ticaretin dogmasına vesile olan olay nedir ?

Cevap

Yüzyıllar boyunca Doğu’dan Batı’ya ipek ve baharat taşıyan kervanlardır.


7. Soru

Avrupa'ya baharatların ticareti hangi yollar üzerinden yapılırdı ?

Cevap

İki ana yol üzerinden gelirdi.
• İpek yolu
• Diğer yol ise Hindistan ve Seylan’dan Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi, Yemen kıyıları ya da Basra Körfezi’ne ulasan deniz yoluydu.


8. Soru

Baharatlar Avrupa'ya nasıl taşınırdı ?

Cevap

Limanlarda gemilerden boşaltılan baharat, kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılırdı. Sonra yine deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı.


9. Soru

Baharat üreten ülkelere yeni yollar nasıl açılmıştır ?

Cevap

Ümit Burnu’nun dolaşılması, Amerika’nın keşfi ve Hint Adaları’na ulaşılmasıyla.


10. Soru

Baharat ticaretinin boyutunun gün geçtikçe artmasının nedeni nedir ?

Cevap

Sıcak iklimlerde kimilerine göre yemeğin bozulmasını önlemek için kimilerine göre ise tadından dolayı bolca baharat kullanılması ile çoğu ilacın baharattan yapılmasıdır.


11. Soru

Safranın Müslüman ülkeler dışında en çok İspanya'da kullanılmasının nedeni nedir ?

Cevap

 İspanya’nın bir zamanlar Müslüman egemenliğinde (Endülüs Emeviler_) kalmasının ve ortak bir baharat zevki oluşmasının katkısı vardır.


12. Soru

Venedik ve Osmanlı’nın ticari ilişkilerinin ne kadar yoğun olduğunun kanıtı nedir ?

Cevap

Venedik’teki Fondaco dei Turci yani Türklerin binası verilebilir.


13. Soru

Fondaco dei Turchi yapılma nedeni nedir ?

Cevap

Şehirde yasayan veya sürekli gidip gelen Osmanlı tüccarlarının bu süre zarfında işlemlerini rahatça gerçekleştirmesi için yapılan bu bina, görkemli yapısıyla yürütülen ticaretin boyutlarının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.


14. Soru

Orta Çağ Avrupa mutfağı badem, narenciye, pirinç, gül suyu kullanımı bakımından nereden etkilenmiş ?

Cevap

Doğu’dan etkilenmiştir.


15. Soru

Osmanlı İmparatorluğu mutfak kültüründe karşılıklı etkileşimin örneği olan tatlı nedir ?

Cevap

Tavuk göğsü.


16. Soru

Avrupa'da tavukgöğsü tatlısın adı nedir?

Cevap

Blancmange. Tavukgöğsü tatlısının Türk usulü bir türünün adı nedir ?


17. Soru

Tavukgöğsü tatlısının Türk usulü bir türünün adı nedir?

Cevap

Kazandibi.


18. Soru

"İki Akdeniz vardır. Biri bizim, diğeri onların…" diyen Fernand Braudel bu sözüyle neyi kastetmiş olabilir?

Cevap

İslamiyet'le birlikte bazı yiyeceklerin yasaklanmasını.


19. Soru

Şerbeti açıklayınız ?

Cevap

Bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin seker ya da balla tatlandırılmasına denir.
• kaynatılarak özlendirilmesine şurup
• sekerli suyla pişirilip taneleriyle ikram edilmesine de hoşaf dendiğini söyleyebiliriz.


20. Soru

Sıradan insanların tadamadığı özel üretilen şerbetler nelerdir ?

Cevap

Mısır’dan gelen hummaz (kuzukulağı), reybas (ışgın), Yanbolu’dan gelen an-berbaris (kadıntuzluğu) sıradan insanların tadamadığı şerbetlerdendir.


21. Soru

Yapıldıkları malzemenin ismini alan günümüzdeki yaşayan temsilcisi hangisidir ?

Cevap

Güney illerimizin meşhur meyan şerbetidir.


22. Soru

İngiltere'ye ihraç edilen şerbetler nelerdir ?

Cevap

17. yüzyıl ortalarından itibaren limonlu, güllü ve menekşeli şerbetlerdir.


23. Soru

Visney adıyla hazırlanan vişne şurupları hangi Visney adıyla hazırlanan vişne şurupları hangi  ülkelere ihraç edilmiştir ?

Cevap

İngiltere ve Fransa.


24. Soru

Bugün hâlâ Fransa ve İngiltere'de meyveli dondurmanın adı nedir ?

Cevap

Sorbet.


25. Soru

Unutulmaya n şerbetlerden bazıları nelerdir ?

Cevap

Karanfil, koruk, hanımeli, kızılcık, yasemin, gül, tarçın, turunç, şeftali, nane, limon, vişne, dut, hünnap, nar, harnup, çilek şerbetini örnek olarak verebiliriz.


26. Soru

Misk-i amber nedir ?

Cevap

Bir cins erkek geyiğin organlarından üretilen misk ile ispermeçet balinasından üretilen amber hoş kokulu maddelerdir. Oldukça pahalı olan bu maddeler üst düzey gelire sahip insanlar tarafından kullanılmaktaydı.


27. Soru

Osmanlıdan günümüze kalan şerbet geleneği nedir ?

Cevap

Şerbet-i vilâdet yani lohusa şerbeti


28. Soru

Neredeyse her özel gün için şerbet yapılırdı o gelenekler nelerdir ?

Cevap

Bahar başlangıcında ikram edilen Nevruz şerbeti, hacca gidenler için hacı şerbeti, erkek çocukların sünnet şerbeti, hamam şerbeti, nazar şerbeti, gebe şerbeti, görücü şerbeti, söz şerbeti, ölü şerbeti, düğün şerbeti sayılabilir.


29. Soru

Kahvenin Türk içeceği olarak adlandırılmasının nedeni nedir ?

Cevap

Kahvenin Avrupa’da yayılmasının nedeninin Osmanlı olmasıdır.


30. Soru

Kahve Osmanlı şehirlerine nasıl ulaşmıştır ?

Cevap

Kahvenin Yemen’den yola çıktıktan sonra Cidde’ye, ardından Süveyş ve Mısır’a, oradan da gemilerle başta İstanbul olmak üzere İzmir, Selanik, Payas, Yafa, Akka, Trablusşam, Sayda ve Antalya gibi diğer Osmanlı şehirlerine de ulaştığını söyleyebiliriz.


31. Soru

Fransız aristokratlar kahveyi nasıl keşfetmiştir ?

Cevap

Paris’e elçi olarak giden Nüktedân (hoşsohbet) İbrahim Ağa ve Yirmisekiz Mehmed Çelebi sayesinde Fransız aristokratlar kahveyi keşfeder.


32. Soru

16. ve 17. yüzyıllarda sık sık yasaklanan kahvehanelerin temel kapatılma gerekçesi nedir ?

Cevap

Siyasi ve dinî otoritenin kontrolü dışında olmalarıdır.


33. Soru

Saray ve çevresinin tanıyıp severek tükettiği kahvenin Avrupa'ya gerçek anlamda yayılması nasıl olmuştur ?

Cevap

Osmanlı İmparatorluğu’nun İkinci Viyana Bozgunu ile olur. Savaş alanını terk eden Osmanlı ordusunun ardında bıraktığı eşyaların arasında çuvallarla kahve çekirdeği de bulunmaktadır. Bu kahveleri kullanarak Viyana’da bir café açar günümüz kahvelerine benzer kahveler yapılmaya başlanır.


34. Soru

Osmanlıların etkileri sayesinde yayılan diğer yiyecek ve içecekler nelerdir ?

Cevap

Yufkadan yapılan tatlılar, ballı tatlılar, asma yaprağı, kuzu kıymasından yapılan köfteler, patlıcanlı yemekler, pilavlar, düğün çorbası, gül suyu kullanımı, Antep fıstığı, rakı ve yoğurttur.


35. Soru

Balkanlar’daki diğer Müslüman milletler olan Boşnak ve Arnavutlarla yemek kültürü açısından benzer yemekler nelerdir ?

Cevap

Elbasan tava, Arnavut ciğeri, Boşnak böregi, etli büryan, damat paçası, etli tirit, kaymaçina, şekerpare, somokof, hünkariye, tulumba ve daha birçoğu bu kültürel etkileşimin mutfağa yansıyan lezzetleridir.


36. Soru

Makedonya’da Türk mutfağından izler olarak söyleyebileceğimiz yemekler nelerdir ?

Cevap

burek (börek), yufka, tarana (tarhana), keskek, kuskus, pilav, dolma, çobanska salata (çoban salata)dır.


37. Soru

Romanya ve Bulgaristan'da Türk mutfağından izler olarak söyleyebileceğimiz yemekler nelerdir?

Cevap

• Romanya’da fasulye, ıspanak, kayısı, baklava, pastırma
• Bulgaristan’da musaka kartofi (patates musakka), küfteta (köfte), şişçeta (şiş kebap) gibi örnekler mevcuttur.


38. Soru

De Materia Medica nedir ?

Cevap

Roma İmparatorluğu zamanında yaşamış hekim Dioscorides’in yazdığı ünlü farmakoloji kitabı. Kitapta beş yüz kadar bitkinin tarifi verilerek tedavi özellikleri anlatılır. Kitapta geçen bitkilerin çoğu Anadolu ve Akdeniz bölgesi bitkileri olup halen de tedavi maksadıyla kullanılmaktadır.


39. Soru

Marco Polo'nun yoğurt hakkında bilgi verdiği eseri hangisidir ?

Cevap

Il Milione adlı seyahatnamesinde.


40. Soru

Orta Asya kökenli Oğuzlarda yoğurt yapımı için kabın dibinde bırakılan mayaya ne denirdi ?

Cevap

Kor denilir.


41. Soru

Kurut nedir ?

Cevap

Anadolu'nun çeşitli yörelerinde yoğurdun kurutularak tüketilmesine denir.


42. Soru

Farklı kültürlerde tarhana benzeri ürünler nelerdir ?

Cevap

Kishk, kushuk, trahana, tahonya/talkuna tarhanaya benzer ürünler arasındadır.


43. Soru

Selçuklular devrinde ayran nasıl yapılmıştır ?

Cevap

Yoğurda bir miktar su ilave edildikten sonra bisekle dövülerek yayılır veya nehre denilen üstüvane (bir nevi silindir) şeklinde hususi olarak hazırlanmış toprak küplerde veya derilerde çalkanır. Bu şekilde yağı ayrılıp alındıktan sonra kalan beyaz sulu kısım ise ayrandır.


44. Soru

Osmanlı sarayında üretilen hamurlu tatlıların en önemlileri nelerdir ?

Cevap

Kayıtlarda bazen rikak bazen de baklava olarak geçen rikak baklavasıdır.


45. Soru

Osmanlı kültüründe baklavanın önemi nedir ?

Cevap

Osmanlı’da baklava, iftar ve bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alır, ulûfe ödemelerinin yapıldığı günde ve Ramazan ayının on beşinde Hırka-i Şerîf ziyaretinin ardından yeniçerilere dağıtılırdı.


46. Soru

Osmanlı döneminde Türkiye'den Avrupa'ya ulaşan şekerlemeler nelerdir ?

Cevap

Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/ macun şeker_) ilk sırayı alır.


47. Soru

Osmanlı şekerciliğinin geç örneklerinden olup tüm dünyada tanınan ve sevilen şekerleme çeşidi nedir?

Cevap

Rahatû’l-hulkûm.


48. Soru

Fondant nedir ?

Cevap

İçinde likör, tatlı veya hoş kokulu maddeler bulunan, ağızda kolayca eriyen bir tür şekerleme.


49. Soru

Seyahatnâme nedir ?

Cevap

Evliya Çelebi’nin on ciltlik Seyahatname’si, gezmiş ve görmüş olduğu yerler hakkında önemli bilgiler içermektedir. Türk kültür tarihi açısından önemli bir yere sahip olan eserde, 17. yüzyıl Osmanlı coğrafyası, genel durum, tarih, dil, din, kılık kıyafet, sanat, gündelik yasam gibi konular ayrıntılarıyla aktarılmıştır.


50. Soru

Osmanlıda şekerlemede sürekli yeni çeşitlerin geliştirilip zenginleştirildiği bir yer hâline gelmiştir buna en çarpıcı örnek nedir ?

Cevap

18. yüzyılda pelteden geliştirilen lokumdur.


51. Soru

Aşağıdakilerden hangisi Evliya Çelebi'ye göre Galata şekercilerinin Osmanlı döneminde ünlü olarak belirttiği şeker türüdür?

Cevap

 Evliya Çelebi'nin bahsettiğine göre ürün yelpazesi gayet zengin olan Galata şekercileri özellikle mülebbes yani giydirilmiş, kaplanmış şekerleriyle ünlüdür.


52. Soru

Aşağıdakilerden hangisi akide şekerinin isminin anlamıdır.

Cevap

Bağlılık anlamına gelen akide, ulûfe töreninde ikram edilmesinden dolayı bu ismi almıştır.


53. Soru

Aşağıdakilerden hangisi akide şekerinin ismini almasına sebep olmuştur.

Cevap

UIûfe töreninde ikram edilmesinden dolayı bu ismi almıştır.


54. Soru

Aşağıdakilerden hangisi dönerin ilk ve basit şekli olarak bilinir?

Cevap

Geçmişi oldukça eskiye dayanan döner kebabın tarihini diğer kebap çeşitleri gibi etin ve ateşin mevcut olduğu günlere kadar götürebilir, ilk ve basit şeklinin “kuzu çevirme” olduğunu söyleyebiliriz.  bütün


55. Soru

Aşağıdakilerden hangisi Yatık döner olarak bilinen cağ kebabının yapıldığı ana üründür? 

Cevap

Kuzu eti.


56. Soru

Pirinç Osmanlı coğrafyasında nasıl tanınmıştır?

Cevap

Uzakdoğu ve Hindistan’da çok eskiden beri tarımı yapılan ve yenilen pirincin Orta Asya vasıtasıyla Türkler tarafından tanınmıştır.


57. Soru

Edmondo de Amicis, pilavı nasıl tanımlamıştır ?

Cevap

• Napolililerin makarnası
• Arapların kuskusu İspanyolların pucherosu
• Türklerin “mukaddes yemeği” olarak tanımlar.


58. Soru

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıdan Avrupa'ya geçen yiyecek ve içeceklerdendir?

Cevap

 Osmanlı’nın Avrupa’ya miras bıraktığı kültür öğeleri arasında günlük hayatta sıklıkla tükettikleri bazı yiyecek içecekler de bulunur. Bunlara örnek olarak; kahve, şerbet, lokum, baklava, yoğurt ve kebap çeşitleri verilebilir.


59. Soru

Pirinç mutfak defterlerinde geçen adı nedir ?

Cevap

Dâne ya da dâne-i pirinç olarak geçer.


60. Soru

Osmanlılar vasıtasıyla Balkanlara taşınan pirinç ilk olarak nerde ekilmeye başlanmıştır ?

Cevap

Nehirleri bol Filibe şehrinde ekilmeye başlanır.


61. Soru

Pastırma nedir ?

Cevap

Çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulmasıyla yapılır.


62. Soru

Pastırmanın Balkan dillerindeki ve Batı mutfağındaki adı nedir ?

Cevap

Pastramidir.


63. Soru

Ayçöreğinin Avrupa'da ki adı nedir ?

Cevap

Kruvasan.


64. Soru

Strudel nedir ?

Cevap

Türk mutfağının en eski özelliklerinden olan kâğıt inceliğinde yufkalar dan yapılan Orta Avrupa’nın yaygın hamur işidir.


65. Soru

Ayçöreği nedir ?

Cevap

Iran kökenli olan ve kısa zamanda Arap mutfağına katılan milföy hamuru, önce Araplar tarafından İspanya’ya tasınmış, yıllar sonra da Türkler tarafından Viyana yoluyla tekrar Avrupa’ya götürülerek kruvasana dönüşmüştür.


66. Soru

Salep nedir ?

Cevap

İlkçağlarda özellikle sağlık amaçlı kullanılan yumrulu salep, 17. yüzyıldan itibaren tıbbî kullanımının yanı sıra içine çeşitli baharatlarla gül suyu eklenerek içilen bir içecek olarak karşımıza çıkar.


67. Soru

Salep nasıl tüketilmiştir ?

Cevap

18. ve 19. yüzyıllarda salebin pekmez, bal veya şekerle tatlandırılıp üzerine zencefil, tarçın, gül suyu veya bazı çiçek suları serpilerek içildiğini görürüz.


68. Soru

Mısırın Türk buğdayı anlamına gelen benzer isimleri nelerdir?

Cevap

19. yüzyıla kadar İngilizcede Turkish wheat (Türk buğdayı); aynı şekilde Fransızcada blé de Turquie ve Almanca, Rusça ve İtalyancada da granturco gibi aynı anlama gelen adlarla anılır.


69. Soru

Balkanlarda mısır üretimi hızla yayılmasının nedeni nedir ?

Cevap

Üretildiği ilk dönemlerde mısırdan vergi alınmamasından dolayı.


70. Soru

Köfte-dolma Osmanlı mutfağına nerden girmiştir ?

Cevap

İsveçlilerden.


71. Soru

Türkiye’nin Batı yemek kültürüne yaptığı katkının simgesi nedir ?

Cevap

Hindi.


72. Soru

Türk Sarığı Kabağı nedir ?

Cevap

Tepesindeki kavuk benzeri seklindeki çıkıntıdan dolayı bir cins helvacı kabağına Türk sarığı kabağı (Turks Turban Squash) adı verilmiştir.


73. Soru

Medeniyetlerde birbirlerinin kültürel unsurlarını alırken nasıl bir hiyerarşi görülür?

Cevap

Medeniyetler birbirlerinin kültürel unsurlarını alırken öncelik ve önem sırasına göre bir hiyerarşi görülür. Hemen tüm toplumlarda ilk alınan ve hızla yayılan aktarımlar askeri araç ve gereçlerde olur. Daha sonra toplumun yapısına göre (savaşçı, tüccar, göçer vb.) kültürün diğer ögeleri aktarılır.


74. Soru

Osmanlı’da yaşanan kültür değişimlerinde hangi faktörler belirleyici rol oynamıştır?

Cevap

Osmanlı’da yaşanan kültür değişimlerinde kapitülasyonlar, Galata, İzmir, Selânik, Beyrut gibi liman şehirlerinde Batılı tüccar grupların yerleşmesi, Levanten’ler, aracı Rum, Yahudi ve Ermeniler ve nihayet mühtedîler belirleyici bir rol oynamışlardır.


75. Soru

Levanten nedir?

Cevap

Levanten, Osmanlı Devlet­ ­iç­inde özell­ikle Tanzi­mat sonrasında büyük li­man kentleri­nde yoğunlaşan ve t­icaretle uğrasan Hristiyanları tanımlamak i­ç­in kullanılan b­ir keli­medi­r. Osmanlı dönemi­nde Doğu Akdeniz’e kıyısı olan yerlere yerleşmiş, Fransız- İtalyan kökenli­ Katol­ikler olarak da tanımlanabi­li­r.


76. Soru

Avrupa’nın Osmanlıdan kültürel olarak etkilendiği alanlar nelerdir?

Cevap

Avrupa’nın kültürel olarak etkilendiği alanlar egzotizm, Doğu’ya ait romantik düşler, sosyal âdetler (kahvehaneler, halı kullanımı, askeri bando vb.) gibi sanat ve davranış biçimleridir.


77. Soru

Dünyada evrensel denebilecek ilk ticaretin doğmasına vesile olan ticari kervanlar nelerdir?

Cevap

Yüzyıllar boyunca Doğu’dan Batı’ya ipek ve baharat taşıyan kervanlar, dünyada evrensel denebilecek ilk ticaretin doğmasına vesile olmuşlardır.


78. Soru

Coğrafi Keşifler dünya tarihinde ne gibi değişikliklere yol açmıştır?

Cevap

Ümit Burnu’nun dolaşılması, Amerika’nın keşfi ve Hint Adaları’na ulaşılması sonucunda baharat üreten ülkelere yeni yollar açılır. Osmanlı İmparatorluğu’nun ve baharat ticareti yapan Venedik ve Cenevizlilerin ticari güçleri zayıflar. Yeni Dünya’nın keşfedilmesi sonucunda Dünyanın mantığı değişirken Osmanlılar yeni tarihin kurulacağı alanın dışına düşmüş olur.


79. Soru

Makedonya’da Türk mutfağından izler olarak hangi yemekler bulunmaktadır?

Cevap

Burek (börek), yufka, tarana (tarhana), keşkek, kuskus, pilav, dolma ve çobanska salata (çoban salata).


80. Soru

Romanya’da Türk mutfağından izler olarak hangi yemekler bulunmaktadır?

Cevap

Romanya’da fasulye, ıspanak, kayısı, baklava, pastırma gibi örnekler mevcuttur.


81. Soru

Ünlü tarihçi Fernand Braudel’e göre, Akdeniz’deki besin ortaklığı ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Ünlü tarihçi Fernand Braudel’e göre, Akdeniz’deki besin ortaklığı 7. Yüzyılda İslamiyet’in domuz etini yasaklaması ile son bulur.


82. Soru

Osmanlı etkileri sayesinde hangi yiyecek ve içecekler yayılmıştır?

Cevap

Yufkadan yapılan tatlılar, ballı tatlılar, asma yaprağı, kuzu kıymasından yapılan köfteler, patlıcanlı yemekler, pilavlar, düğün çorbası, gül suyu kullanımı, Antep fıstığı, rakı ve yoğurttur.


83. Soru

Pakistanlı Uzman Shama Tarıq Puri’ye göre Pakistan’da Türk mutfağının izleri  nasıldır?

Cevap

Pakistanlı Uzman Shama Tarıq Puri’ye göre Türk mutfağı Pakistan mutfağını büyük ölçüde etkilemiştir. Kebap, köfte, helva ve daha birçok şey, çok daha baharatlı olarak Pakistan mutfağında mevcuttur. Tandır usulü de Türk mutfağından aldığımız et pişirmekte kullanılan diğer bir usuldür. Türk mutfağında olduğu gibi et, genellikle pilav eşliğinde hazırlanır. Pakistan’da çok tutulan bir diğer yemek, cacıktır. Yoğurt, doğranmış salatalık, nane, sarımsak ve sirke ile hazırlanan soğuk bir yiyecektir. Yoğurtla hazırlanan diğer bir içecek de ayrandır ve bu da yine Türk mutfağından alınmıştır. Urduca turşu, tursh demektir ve Türkçe’den alınmıştır. Pakistan tatlıları genellikle helva biçimindedir. Helva kelimesi de Türkçe’den gelmektedir.


84. Soru

Osmanlı İmparatorluğunun etkilendiği muhallebiye benzer yiyecek hangisidir? Açıklayınız.

Cevap

Karşılıklı etkileşimin en ilginç örneği bugün hâlâ severek tükettiğimiz tavukgöğsü tatlısıdır. Osmanlıların içinde pirinç unu, süt ve seker olan her karışıma muhallebi dedikleri bilinmektedir. Fatih Sultan Mehmed dönemi mutfak değerlerinde muhallebi için tavuk alındığı kayıtlıdır ve tavukla yapılan bu muhallebinin, tavukgöğsü olduğu söylenebilir. İlginç olan bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır.


85. Soru

Şerbet nedir?

Cevap

Bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin şeker ya da balla tatlandırılmasına şerbet denir.


86. Soru

Osmanlı döneminde günümüze kalan şerbet geleneği hangisidir?

Cevap

Osmanlı döneminde şerbet ikramı o kadar yoğundur ki neredeyse her özel gün için ayrı bir şerbet yapılır. O günlerden bugünlere şerbet-i vilâdet yani lohusa şerbeti geleneği kalır.


87. Soru

Sorbet kelimesinin kökeni nedir? Açıklayınız.

Cevap

18. yüzyılda visney adıyla hazırlanan vişne şurupları da hem İngiltere’ye hem de Fransa’ya ihraç edilir. İtalya’da 17. yüzyılda şerbetten yapılan meyveli dondurmaya sorbetto denir. Bugün hâlâ Fransa ve İngiltere’de meyveli dondurma şerbet kökenli sorbet adıyla bilinir.


88. Soru

Kahvenin ilk olarak Osmanlı şehirlerine taşınması nasıl olmuştur?

Cevap

Kahvenin Yemen’den yola çıktıktan sonra Cidde’ye, ardından Süveyş ve Mısır’a, oradan da gemilerle başta İstanbul olmak üzere İzmir, Selanik, Payas, Yafa, Akka, Trablusşam, Sayda ve Antalya gibi diğer Osmanlı şehirlerine de ulaşmıştır.


89. Soru

Kahve Osmanlı'dan Avrupa'ya nasıl taşınmıştır?

Cevap

Osmanlı şehirlerinde kahveyle tanışan Avrupalı seyyahlardan kimi bu içeceğin bağımlısı olur, kimi kahveye hayret ederek bilimsel bir incelemesinin yapılması için ülkesine dönerken yanına alır, kimi de sahip olduğu girişimci ruhla bu esrarengiz içeceğin ticari bir meta olabileceğini fark eder. Böylece farklı nedenlerle Türk içeceği Avrupa’ya girerek hızla yaygınlaşır.


90. Soru

Yoğurt nerede ve nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Yoğurt, Orta Asya steplerinde doğmuştur. Yoğurdu ve kımızı Asya steplerinden göçtükleri her yere taşıyan atalarımız yaşamlarını devam ettirebilmek için sürülerin sütünü tüketip zamanla sütü işlemeyi öğrenmeleriyle ortaya çıkmıştır.


91. Soru

Yoğurdu saklama yöntemleri nelerdir?

Cevap

Tarihte kurak ve zor zamanlar için yoğurt kurutularak saklanırdı. Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yoğurt kurusu “kurut” adı verilerek hâlâ tüketilmektedir. Yoğurdu saklamanın bir diğer usulü tarhanadır. Temelinde yoğurt, un, baharat ve çeşitli tatlandırıcılar olan tarhana suyla karıştırılıp pişirilen çok kolay bir çorba çeşididir.


92. Soru

Osmanlı’da baklava geleneksel olarak hangi zamanlarda sunulurdu?

Cevap

Osmanlı’da baklava, iftar ve bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alır, ulûfe ödemelerinin yapıldığı günde ve Ramazan ayının on beşinde Hırka-i Şerîf ziyaretinin ardından yeniçerilere dağıtılırdı.


93. Soru

Osmanlı'da iyi bir baklava nasıl olmalıydı?

Cevap

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde de belirtildiği üzere iyi bir baklava, bir kağnı tekerleği kadar büyük ve de kat kat olmasına rağmen ufacık bir paranın ağırlığıyla çökecek kadar yumuşak olmalıdır.


94. Soru

Osmanlı döneminde Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan şekerlemelerden hangileri ilk sırayı almaktadır?

Cevap

Osmanlı döneminde Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/macun şekeri) ilk sırayı alır.


95. Soru

Lohuk, ilk olarak ne zaman Avrupa'ya tanıtılmıştır?

Cevap

Lohuk, ilk olarak 1835 yılında doğunun şekerlemelerini araştırmak için İstanbul’a gelen, Yunan Kralı I. Otto’nun şekercibaşısı Friedrich Unger tarafından 19. yüzyılın ortalarında Avrupa’ya tanıtılır.


96. Soru

Tarihte dönerin kökeni hangi yemeğe dayandırılmaktadır?

Cevap

Geçmişi oldukça eskiye dayanan döner kebabın tarihini diğer kebap çeşitleri gibi etin ve ateşin mevcut olduğu günlere kadar götürebilir, ilk ve basit şeklinin “kuzu çevirme” olduğu söylenebilir.


97. Soru

Osmanlı Dönemi'nde çoğu yemeklerin içinde yer alan yiyecek hangisidir?

Cevap

Ana vatanı Osmanlı toprağı olmasa da tüketim sekli ve miktarıyla tüm Osmanlı coğrafyasını etkileyen yiyeceklerden biri de pirinçtir.  On yedinci yüzyılda Anadolu’yu ziyaret eden Pietro Della Valle “Yemekte eğer pirinç yoksa buna Türk usulü yemek demiyorlar.” diye yazarken Osmanlı mutfağıyla ilgili çok önemli bir tespitte bulunmuştur.




98. Soru

Edmondo de Amicis hangi yemeği Türklerin “mukaddes yemeği” olarak tanımlamıştır?

Cevap

Edmondo de Amicis, pilavı Napolililerin makarnası, Arapların kuskusu ve İspanyolların pucherosu gibi Türklerin “mukaddes yemeği” olarak tanımlar.


99. Soru

Ayçöreği Avrupa'daki hangi yiyecekle benzerlik taşımaktadır? Açıklayınız.

Cevap

Ayçöreği, İran kökenli olan ve kısa zamanda Arap mutfağına katılan milföy hamuru, önce Araplar tarafından İspanya’ya taşınmış, yıllar sonra da Türkler tarafından Viyana yoluyla tekrar Avrupa’ya götürülerek kruvasana (hilal) dönüşmüştür.


100. Soru

Pastırma, Türkler vasıtasıyla sırasıyla nerelere taşınmıştır?

Cevap

Pastırma, Türkler vasıtasıyla Rumeli ve Balkanlar’a, daha sonra Orta Avrupa’ya götürülmüş, Balkan dillerine ve Batı mutfağına pastrami adıyla girerek tüm dünyaya yayılmıştır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi