Deprem ve Deprem Güvenliği Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Akıllı ve afetlere güvenli şehirleşme anlayışı daha sık gündeme gelmesinin sebepleri nelerdir?

Hızlı kentleşme ve endüstrileşmeyle birlikte, akıllı ve afetlere güvenli şehirleşme anlayışı son zamanlarda sık karşılaştığımız kavramların başında gelmektedir. Bunun en temel nedenlerinden birisi ülkemizde yaşanılan özellikle doğa kaynaklı tehlikelerin, sosyolojik, ekonomik, çevresel ve fiziksel kırılganlıkların artmasıyla büyük afetlere neden olmasıdır.

Dünyada afetlerden kaynaklanan maddi hasarın yıllık ortalaması hakkında tahmini rakam nedir?

Dünyada afetlerden kaynaklanan maddi hasarın yıllık ortalama 314 milyar ABD dolarına ulaştığı tahmin edilmektedir (UNSDR, 2015).

Türkiye’de  binaların deprem yükü hesaplamaları ve mevcut binaların değerlendirilmesi neye göre yapılmaktadır?

1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası; Dünya’da ve Türkiye’de deprem mühendisliği alanındaki gelişmelere ve diri faylarla ilgili yapılan çalışmaların ve deprem verilerinin artışına paralel olarak  yenilenmiştir.Türkiye’de artık bütün binaların deprem yükü hesaplamaları ve mevcut binaların değerlendirilmesi bu haritaya göre yapılacaktır. 

Yeni Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasındaki farklılıklar nelerdir?

Yeni Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası ile yer ivmeleri yanı sıra spektral ivme değerlerine de ulaşma olanağı bulunmaktadır. Yer ivmesi değerleri ve spektral ivme değerleri 43 yıl, 72 yıl, 475 yıl ve 2475 yıl dönüş periyotlarına göre hesaplanmıştır.

Spektral İvme nedir?

Bina üzerine depremin yaratacağı en büyük ivmeyi gösteren ve yerçekimi katsayısı “g:[m/s2]” türünden ifade edilen bir büyüklüktür. İnşaat mühendisleri tarafından depreme güvenli yapı tasarımında kullanılan önemli bir mühendislik parametresidir. Deprem anında oluşan kuvvetli yer hareketi nedeniyle binaya etkiyecek deprem yüklerinin belirlenmesinde spektral ivme katsayısı kullanılır.

Afet Yönetimi nasıl açıklanabilir?

Genel anlamda afet yönetimi; afet safhalarında yapılması gereken faaliyetlerin koordine edilmesi, yönetilmesi şeklinde tanımlanabilir. Afet Yönetimi, her türlü tehlikeye karşı hazırlıklı olma, zarar azaltma, müdahale etme ve iyileştirme amacıyla ilgili kaynakları koordine eden analiz, planlama, karar verme ve değerlendirme süreçlerinin tümünü kapsamaktadır.

Afet Yönetiminin temel evreleri nelerdir?

Afet Yönetiminin temel evreleri, afet öncesi ve afet sonrası olmak üzere 2 aşamada ifade edilmiştir. Afet öncesi, önleme, zarar azaltma ve hazırlıklı olma evreleriyle tanımlanırken afet sonrası, müdahale, iyileştirme ve yeniden yapılanma evreleriyle tanımlanmıştır.

Zarar azaltma evresi neden çok önemlidir?

Zarar azaltma, modern afet yönetimi anlayışının en önemli evresidir. Çünkü olası bir afet durumunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarının azaltılması veya tamamen önlenmesine yönelik faaliyetleri kapsar.

Hazırlıklı olma evresi neleri kapsar?

Hazırlıklı olma evresi, karşılaşılan afet durumunda bireysel olarak yapılması gerekenlerin planlaması, kamu hizmeti veren kurum ve kuruluşların hizmetlerinin aksamadan ne şekilde yürütülebileceği, beklenmedik olaylar durumunda plan geliştirebilme stratejilerinin geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik çalışmaları kapsar.

Afetin etkilerinin belirlenmesi, hasar tespiti, arama ve kurtarma çalışmaları, toplum sağlığı ve güvenliğini sağlama, ulaşım, barınma, hasarlı sistemlerin onarımı ve yeniden işletilmesi gibi çalışmalar hangi evrede devreye girer?

Afet anı veya mümkünse hemen öncesinde yapılması gereken faaliyetler müdahale evresidir.

Dirençlilik nasıl açıklanabilir?

Dirençlilik, tehlikelere maruz kalmış bir sistemin, topluluğun veya toplumun, kendi temel yapılarını ve işlevlerini koruma ve onarma dahil, bir tehlikenin etkileri karşısında zamanında ve etkin bir şekilde direnme, soğurma, uyum geliştirme ve iyileştirme becerisidir.

Dirençli kent kavramının temel bileşenleri nelerdir?

Emniyetli Açık Alanlar, Stratejik Binalar, Erişim Sistemi, Hayati Altyapı.

Mikrobölgeleme çalışmaların temel amacı nedir?

Mikrobölgeleme çalışmaları kapsamında, jeolojik, jeofizik, geoteknik ve yapısal araştırma yöntemleri kullanılarak yürütülen saha araştırmalarından elde edilen veriler depreme güvenli yerleşim alanlarının seçilmesine yönelik yapılacak çalışmalara altlık sağlar.

Coğrafi Bilgi ve mikrobölgeleme arasında nasıl bir ilişki söz konusudur?

Coğrafi Bilgi, yeryüzündeki herhangi bir nesnenin nerede olduğunu (konumunu) veya yeryüzünde herhangi bir konumda neler bulunduğunu belirten bir kavramdır. CBS, afet risklerinin azaltılması veya önlenmesi amacıyla, yerleşime uygunluk haritalarının hazırlanması diğer bir deyişle kentsel mikrobölgeleme haritalarının hazırlanmasında da etkin bir şekilde kullanılır.

Mikrobölgeleme çalışmaları hangi mühendislik alanlarının işbirliği ile yapılır?

Mikrobölgeleme çalışmaları alan uzmanlığı gerektiren çalışmalardır. Bütünleşik tehlike haritalarının oluşturulmasında, jeoloji mühendisleri, jeofizik mühendisleri, inşaat mühendisleri ve harita mühendisleri birlikte çalışırlar.

Zemin sıvılaşması nedir?

Depremin kaynaklı yer hareketi sonucunda oluşan deprem dalgalarının etkisiyle gevşek, suya doygun durumdaki taneli (kum, silt) alüvyon zeminlerin taşıma kapasitelerini kaybederek sıvı gibi davranış göstermesine “zemin sıvılaşması” denilmektedir.

Sondaj nedir?

Özel bir takım gereçlerle her türlü katı ortamda ve her yönde, işletme veya özel amaçlı silindirik delikler açma işlemi ve silindirik şekilde derin kazı makinaları ile kazı işlemidir.

Mikrobölgeleme çalışmaları kapsamında, deprem tehlikesi kaynaklı hangi riskler üzerinde çalışma yürütülür?

Mikrobölgeleme çalışmaları kapsamında, deprem tehlikesi kaynaklı özellikle yerleşim yerlerinde zemin problemleri nedeniyle karşılaşılabilecek risklerin belirlenmesine yönelik, Yer Sarsıntısı, Yüzeysel Faylanma, Sıvılaşma, Zemin Büyütmesi, Toprak Kaymaları ve Kaya Düşmesi, Deprem ilişkili Su Baskınları gibi riskler detaylı olarak araştırılır.

Sakınım Bandı nedir?

Sakınım Bandı yüzey faylanması tehlike kuşağının her iki tarafında, fayın belirlenmesi ve haritalanmasındaki hata payını azaltmak ve güvenli bir mesafe bırakarak, tahmini yüzey faylanması tehlike kuşağının mühendislik yapılarında oluşturacağı deformasyonun etkisini düşürebilmek için oluşturulan bir kuşaktır.

Coğrafi Bilgi Sistemi nedir?

Coğrafi Bilgi Sistemi, yeryüzünde mevcut olan her türlü bilgiyi toplamaya, depolamaya ve analiz yapmaya yarayan bilgisayar tabanlı bir sistemdir

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanıldığı alanlar nelerdir?

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) doğal veya insan kaynaklı afetler için tehlikeli bölgelerin haritalanması, veritabanı oluşturma, bütünleşik afet bilgi sisteminin oluşturulması, afet bilgi envanterinin hazırlanması, görülebilirlik, eğim, bakı, etki alanları belirleme, yüzey analizleri gibi birçok konuda kullanılan etkin bir araçtır.

Kent Bilgi Sistemi nasıl bir uygulamadır?

Kent Bilgi Sistemi,kent ve kentliye ait bilgilerin belirli yöntemlerle toplanması uygun yazılım ve donanımlar kullanılıp bir veri tabanına aktarılması, veriler arasındaki ilişkilerin kurulması, yönetilmesi ve doğru sorgulamalar oluşturup analizlerin yapılarak kentin her türlü ekonomik, sosyal, kültürel, idari ve diğer hizmetlerinin en iyi şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacı ile gerçekleştirilen bir Coğrafi Bilgi Sistemi uygulamasıdır.