Afet Tıbbı ve Yönetim İlkeleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Afet tıbbı ne demektir?

Afet tıbbı; bir afet anında ortaya çıkan ani sağlık ihtiyaçları ile etkilenen toplumdaki mevcut kaynaklar arasında orantısızlığı mümkün olan en yüksek sayıda yaralıyı kurtaracak şekilde idare eden bir tıp dalıdır.

Afet tıbbının çalışma alanlar nelerdir?

Afet tıbbı, afet yönetiminde diğer disiplinlerle iş birliği kurarak beklenmeyen durumların yol açtığı sağlık problemlerine, tıp bilimlerinin ve ilgili tıp birimleri branşlarını sahada, sahra hastanelerinde veya hastanelerde müdahale edebilmesi yönünde çalışmalar ve araştırmalar yapar.

Afet tıbbının uygulanmasındaki amaç nedir?

Afetler sağlık sisteminde günlük alışılagelmiş düzenin yok olmasına, davranış biçimlerinde ciddi değişimlere, beslenme sorunlarına ve salgın hastalıklarına neden olur. Afet tıbbı eldeki olanaklar doğrultusunda verilecek tıbbi hizmetler ile ölümlerin en aza indirgenmesi amaçlar. Afet durumlarında temel hedefler olay yerinde, geciken kurtarmaya bağlı ve olağan hizmetlerin aksamasına bağlı oluşabilecek ölümlerin önlenmesi ve azaltılmasıdır.

Afet durumunda sağlık sektöründen beklenen görevler nedir?

Afet durumlarında sağlık sektöründen beklenen görevler iki başlık altında toplanabilir; ilki acil tıbbi müdahaleler ikincisi de halk sağlığı hizmetleridir.

Afetlerde tıbbi kurtarma ekibinin öncelikli amacı nedir?

Afetlerde özellikle de afetin hemen sonrasında tıbbi kurtarma ekiplerinin en öncelikli amaçları organizasyonun yanı sıra bazı tıbbi müdahalelerin uygulanmasıdır. En önemli sorunlardan bir tanesi normal koşullarda hastane dışı veya içinde rutin olarak çok kolaylıkla uygulanabilen bu müdahalelerin zor koşullar altında nasıl yapılacağıdır.

Afet nedir?

Afet; yaralı sayısı ile bunlara karşı tedavi kapasitesinin yetersiz kalması durumudur. Aynı zamanda afetler etkiledikleri toplumların mevcut olanaklarını aşmaları sonucu yardımların sıklıkla kendi olanakları dışında ulusal veya uluslararası yollardan elde etmek zorunda kaldıkları ani gelişen olaylardır.

Afet hazırlığındaki acil durum basamakları nelerdir?

Afet hazırlığında dört acil durum basamağı bulunur. Bunlar;

a. Afet öncesi – zarar azaltma: Afetlere yol açabilecek riskleri ve tehlikeleri azaltmak için yapılan çalışmalardır
b. Afet öncesi - planlama: Afet öncesinde karşılaşılabilecek tüm risklerin değerlendirilmesi sonrasında yapılan hazırlık çalışmalardır.

c. Afet - yanıt: Afet öncesinden yapılan ve tamamlanmış hazırlıkların uygulanmasıdır. Afet planlamaları ne kadar kapsamlı ve eksiksiz yapılmışsa afet sırasında verilen yanıt o kadar doğru ve sorunsuz olur. Amaç olayın yaratacağı kayıp ve zararları en aza indirmektir.

d. Afet sonrası – iyileştirme: Afet sonrasında, olabildiğince kısa zamanda ve eksiksiz olarak normal yaşama dönme çalışmalardır. Hem insan hem de çevresel iyileştirmeler beraber ele alınır.

Afet durumlarında gerekli olan standart tıbbi donanım setleri nelerdir?

Afet durumlarında gerekli malzemelerin ve ilaçların standardizasyonu için Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere bu konu ile ilgilenen ve tecrübe sahibi olan birçok kuruluşun belirlediği listelere göre hazırlık yapılabilir. Bunlar;

1. Hava Yolu ve Solunum Desteği: Hava yolu tıkanması, tansiyon pnömotoraks veya yelken göğüs gibi ani gelişen solunum yetmezliği durumlarında kullanılır.

2. Kanama ve Dolaşım Desteği: Kişisel arınık setler, bezler, elastik bandajlar gibi kanama kontrolünü sağlayacak ve hastaneye ulaşana kadar kan hacmi desteği sağlayacak sıvılar.

3. İlaçlar: Kardiyak, antibiyotikler, antidotlar, ağrı kesiciler, anestezikler, sedatifler, aşılar

4. Kitler: Ampütasyon kitleri, personel ihtiyaç paketleri, kırık sabitleme kitleri gibi özellikli tedaviye yönelik hazırlanan paketlerdir

5. Majör Ekipman ve Malzemeler: Pulseoksimetre, kardiyak monitörler, defibrilatör, taşınabilir solunum cihazları

6. Diğer Ekipmanlar: Sedyeler, ateller, battaniye, triyaj etiketleri, plastik temiz su taşıyıcıları, kanama durdurucu bezler, oksijen taşıyıcılar.

Afet dönemi için kişisel acil müdahale ilaç ve malzemeleri nelerdir?

Afet dönemi için kişisel acil müdahale ilaç ve malzemeleri şunlardır: Sırt çantası ve uyku tulumu, çadır, tulum ve baret, kafa lambası ve el feneri, çelik burunlu bot, koruyucu gözlük ve maske, telsiz, gaz maskesi, su ve dayanıklı yiyecekler, makas, turnike, yanık örtüsü, elastik bandaj, sargı bezi, gaz kompres, pamuk, flaster, ameliyat örtüsü, yüz maskeleri, göğüs drenleri, defibrilatör, aspiratör, Povidon iyot çözeltisi, ilaçlar, alçı malzemeleri, enjektör, kuru plazma, serumlar, oksijen gazları, oksijen maskesi, damar yolu malzemeleri, steril ve steril olmayan eldivenler, dikiş malzemeleri, sonda, kan grubu tayin seti, kan verme seti, ateş ölçer, buz kesesi, hava yolu malzemeleri, anestezi malzemeleri.

Kurtarma ölümleri ne demektir?

Gerektiği gibi yapılmayan kurtarma müdahaleleri sonucu meydana gelen ölümlere kurtarma ölümleri adı verilir.

Afetlerde en sık ortaya çıkan yaralanma durumları nelerdir?

Afetlerde en sık, yeniden canlandırma uygulamaları, hava yolu tıkanıklıkları, kırıklar, çıkıklar, kanamalar, donmalar meydana gelir.

Afet yerinde ilkyardım için uygulanması gereken ana kurallar nelerdir?

Afet sırasında uyulması gereken kurallar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Yaralanma tipi veya ortaya çıkan durum her ne olursa olsun öncelikle kurtarıcının, sonra yaralı ve çevrenin güvenliği sağlanmalıdır.

• Tüm müdahaleler soğukkanlı ve sakin bir biçimde yapılmalıdır.

• Yaralı hızlıca değerlendirilir öncelikle yaşamsal öneme sahip havayolu, solunum ve dolaşım fonksiyonları değerlendirilir.

• Şok, kanama, bilinç bozukluğu gibi durumlara öncelik verilir.

• Bilmediğimiz veya kendi başımıza yapamayacağımız konulara müdahale edilmemelidir.

• Afet durumlarında kazazedeye müdahale ederken amacımız tedavi etmek değil yaralının yaşaması için ya da durumunun daha kötüye gitmesine engel olmaktır.

• Kaza veya afet bölgesine ek destek için gerekli yerlere haber verilerek itfaiye, sağlık ve güvenlik görevlilerinin olay yerine gelmeleri sağlanır.

Afetlerden sonra meydana gelen başlıca ölüm nedenleri nelerdir?

Afetlerden sonra meydana gelen ölümler incelendiğinde, başlıca ölüm nedenleri şöyle sınıflandırılabilir:

a. Olaya bağlı ve olay anındaki ölümler

b. Gecikmiş kurtarmaya bağlı ölümler

c. Kurtarma ölümleri

d. Ölümü önlenemez olgular

e. Hizmetlerin kesintiye uğramasına bağlı ölümler

Afete bağlı ya da afet anındaki ölüm nedir?

Yıkıntı altında kalma, suda boğulma, zehirlenme, yanma ve benzeri nedenlerle olay anında ve hemen oluşan ölümler bu başlık altında değerlendirilir. Bunların sayısı ve şekli doğrudan afeti hazırlayan olayın büyüklüğü ve yıkım derecesine bağlıdır. Olay anında, ne sağlık sektörünün ne de diğerlerinin, bu ölümlere herhangi bir müdahale sansı yoktur.

Afete bağlı ya da afet anındaki ölümler nasıl azaltılabilir?

Afete bağlı ölümlerin azlığı ya da çokluğu doğrudan doğruya fizik yapıların kalitesine bağlıdır. Bu nedenle de, bu ölümler, kentlerin yerleşimi ve yapı kalitesinin yükseltilmesi gibi sessiz dönemde alınacak önlemlerle azaltılabilir.

Gecikmiş kurtarmaya bağlı ölümler nelerdir?

Olaydan hemen sonra yaşamını yitirmeyen; ancak enkaz altında, yangın bölgesinde suda kalma gibi olayın etkileri altında kalması devam eden kişilerin yaşamını sürdürebilmeleri buralardan kurtarılmasına bağlıdır. Kurtarma süresi uzadıkça, bu kişilerin hayatta kalma şansları azalır. Bu nedenle de, afet organizasyonu ve işlerinde, kurtarma iş ve işlemleri diğer tüm işlerden acil ve önceliklidir.

Gecikmiş kurtarmaya bağlı ölümler nasıl azaltılabilir?

Bu ölümlerin azaltılması doğrudan kurtarma hizmetlerine, diğer bir anlatımla zamanında kurtarmaya bağlıdır. Enkaz altından veya diğer tehlikeli ortamlardan afetzede kurtarma işi, özel eğitim almış ekiplerin işidir. Bu ekiplerin, hazırlanması, eğitilmesi, gerekli araç ve gereçle donatılması işlerinin sessiz dönemde yapılması gerekir. Bir olay olduğunda, hangi ekibin nerede çalışacağı ve oraya malzemeleri ile birlikte nasıl intikal edeceği gibi müdahale planlarının hazır olması gerekir.

Kurtarma ölümleri nasıl önlenebilir?

Kurtarmanın usulüne uygun yapılmaması sonucu meydana gelen ölümlerdir. Bu ölümleri azaltmak için, kurtarma ekipleri iyi eğitilmeli ve bu ekiplere, enkaz altından yaralı kurtarma konusunda eğitim almış sağlık personeli ve hatta hekim dâhil edilmelidir. Bu anlamda, sağlık sektörünün önemli bir sorumluluğu vardır. Yeterli sayıda sağlık personeli eğitilerek, bunların kurtarma ekipleri ile eşgüdümünün sağlanması gerekir.

 Ölümü önlenemez olgular nasıl oluşur?

Afete neden olan olaydan sonra, tehlikeli ortamdan zamanında ve usulüne uygun olarak kurtarılmasına ve hızlı bir şekilde ulusal merkezlere ulaştırılmasına karşın, günümüz tıbbının çare bulamadığı ya da yerel /ulusal olanakların yetersizliği nedeniyle, bazı olguların (beyin harabiyeti, crush sendromu, çok ağır yanıklar vb.) ölümleri önlenemez.

Hizmetlerin kesintiye uğramasına bağlı ölümler neden oluşur?

Olay sırasında hastanede olan ve yoğun bakım gören olgulardan bazısı, elektriklerin kesilmesi, oksijen borularının patlaması ve personelin paniklemesi gibi nedenlerle kaybedilir. Bu tür ölümler, daha çok, sağlık hizmet birimlerinin fizik yapısı ile ilgili olup, hizmet binalarının güvenli olmaması, elektriklerin kesilmesi halinde otomatik jeneratör sisteminin devreye girmemesi, oksijen, su gibi maddelerin yedekli olmaması gibi nedenlere bağlıdır.

Kardiyopulmoner resüsitasyon ne demektir?

Kardiyopulmoner resüsitasyon (KPR) kalp ve solunum durması sonucu kişiyi yeniden hayata döndürme çabalarını kapsayan uygulamalardır.

Kardiyopulmoner resüsitasyonun amacı nedir?

Kardiyopulmoner resüsitasyonda öncelikli amaç beyin ve kalp gibi organların oksijenlenmesinin yanı sıra dolaşımın düzenlenmesini sağlamaktır.

Kalp durmasının belirtileri nelerdir?

Kalbin hareketlerinin durması ile büyük atardamarlarda nabzın alınamaması ile fark edilir. Belirtileri; bilinç kaybı, solunum durması, göz bebeklerinde büyüme, ciltte morarmadır.

Solunum durması nedir?

Solunum hareketlerinin durması sonucu vücudun temel ihtiyaçlarını karşılayacak oksijen desteğinin alınamamasıdır.

 Solunum durması belirtileri nelerdir? 

Solunum durması belirtileri şunlardır: Solunum sesleri duyulmaz, ağızdan alınıp verilen hava hissedilmez, göğüs ve karın üzerinde hareket görülmez, önce uzuvlarda sonra tüm vücutta morarma.

Hava yolu tıkanıklığı ne demektir?

Solunum yolunun yabancı cisimler veya dilin geriye kaçması sonucu tıkanmasıdır. Vücut için gerekli oksijen girişi tıkanır.

Tam hava yolu tıkanıklığı belirtileri nelerdir?

Hasta nefes alamaz, elleri ile boynunu tutar, cilt rengi morarır ve konuşamaz

Erişkinde Heimlich manevrası nasıl yapılır?

Heimlich manevrası için sırasıyla:

1. Yaralının yanına veya hafifçe arkasına geçilir.

2. Hasta, yabancı cismin alt havayoluna geçişine engel olmak için yaralının göğsü bir elimizle desteklenerek hasta hafice öne eğilir.

3. Diğer elin topuk kısmı ile hastanın her iki kürek kemiği arasına 5 defa vurulur.

4. Yabancı cisim çıkarılamamışsa karın bölgesinde bası uygulanır. Bası için hastanın arkasına geçilir.

5. Her iki kol ile hastanın karnının üst bölümünden sarılır.

6. Hasta öne eğilir.

7. Yumruk sıkılarak, göbek deliği ve iman tahtası arasına bir bölgeye yerleştirilir.

8. Yumruk yapılan el diğer el ile kavranır ve güçlü bir şekilde J şeklinde içeri ve yukarı doğru bası yapılır.

Bebeklerde yabancı cisme bağlı havayolunun tam tıkanmasında neler yapılmalıdır?

Sırasıyla;

1. Bebek kurtarıcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır ve ağız içine bakılır

2. Başparmak ve diğer parmakların yardımı ile bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüz üstü pozisyonda öne doğru eğilir

3. 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur,

4. Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir,

5. Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır

6. Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur,

7. 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üst kısmına baskı uygulanır,

8. Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir.

Temel yaşam desteği ne demektir?

Temel yaşam desteği (TYD), solunumu ve kalbi durmuş kişiye yaşam kurtarmak için yapay solunum ile akciğere oksijen girişi ve kalp masajı ile kan dolaşımını sağlamak amacı ile yapılan ilaçsız uygulamalardır.

Temel yaşam desteği aşamaları nelerdir?

Temel yaşam desteği aşamaları:

a. Havayolu açıklığının sağlanması (airway)

b. Solunum değerlendirmesi (breathing)

c. Dolaşım değerlendirmesi (circulation)

d. Otomatik eksternal defibrilatör

Havayolu açıklığını sağlayabilmek için hasta hangi pozisyona getirilmelidir? 

Havayolu açıklığını sağlayabilmek için hastaya baş-çene pozisyonu verilir. Yani, bir el hastanın alnına yerleştirilerek baş geriye itilir, diğer elin iki parmağı ile alt çene öne doğru çekilir.

Solunum uygulamasının basamakları nelerdir?

Öncelikle, kendimizin ve çevrenin güvenliği sağlanır. 112 aranır. Baş geriye doğru itilir çene öne çekilir. Kurtarıcı, bulaşıcı hastalık veya salgılardan korunma için yaralının ağız açıklığını bez parçası ile kapatır. Bir el hastanın alnına konur ve kurtarıcı aynı elin başparmak ve işaret parmağı ile burun deliklerini kapatır. Kurtarıcı normal bir nefes alır, dudaklarını yaralının ağız çevresine yerleştirerek 1 saniye süre ile ağız içindeki havayı üfler. Göğsünün yükseldiğini görerek 1 saniye sonra uygulamayı tekrarlar.

Solunum kontrolü hangi yöntemle yapılır?

Solunum kontrolü bak-dinle hisset yöntemi ile yapılır.

Bak: Bir el göğüs kafesi üzerine konur ve göğüs kafesi gözlerle kontrol edilir. Soluk alıp verme esnasında göğüs hareketleri gözlemlenir.

Dinle: Kulak yaralının ağzına yaklaştırılır ve yaralının nefes alıp verme sesi dinlenir.

Hisset: Kulak ve yanak yaralının ağzına yaklaştırılır ve nefes alma-verme sırasında yaralının akciğerlerinden gelen havanın sıcaklığı ve nemliliği kulak ve yanakta hissedilir.

Dış kanayı önlemek için neler yapılır?

Dış kanamayı önlemek için kanama bölümünde daha detaylı anlatıldığı şekilde dışardan bası uygulamak gerekir. Ekstermite kanamalarında bası dışında bir diğer yöntem ise turnike uygulamasıdır.

Dolaşım değerlendirmesi yapılırken kanama nasıl anlaşılır?

Dolaşım değerlendirmesi sırasında kanama hakkında fikir verebilecek bulgular bilinç düzeyi, nabız ve kan basıncıdır. Bilinç bozukluğu, hızlı ve zayıf nabız, düşük tansiyon kanamayı gösterebilecek bulgulardır.

Yetişkinlerde kalp masajı ve yapay solunumun uygulanma adımları nelerdir?

23 adımda oluşur. Bunlar:

1. Kendisinin ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olunur

2. Hasta/yaralının omuzlarına dokunup “iyi misiniz?” diye sorularak bilinci kontrol edilir; eğer bilinci yok ise

3. Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır; 112 aratılır

4. Hasta/yaralı sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır

5. Hasta/yaralının yanına diz çökülür

6. Hasta/yaralının boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır

7. Hasta/yaralının ağız içi kontrol edilir; görünen yabancı cisim var ise çıkartılır

8. Hava yolunu açmak için bir el hasta/yaralının alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir

9. Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik gelecek şekilde alından bastırılıp, çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilir; hastaya baş geri çene yukarı pozisyonu verilir

10. Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir: · Göğüs kafesinin solunum hareketlerine bakılır · Eğilip, kulağını hastanın ağzına yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir

11. Hasta/ yaralının solunumu yok ise

12. Çevrede başka kimse yok ve ilkyardımcı yalnız ise, kendisi 112’yi arar

13. Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir

14. Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir

15. Her iki elin parmakları birbirine kenetlenir

16. Ellerin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden, dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur

17. Göğüs kemiği 5 cm aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır

18. Baş geri çene yukarı pozisyonu tekrar verilerek hava yolu açıklığı sağlanır

19. Alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak hasta/ yaralının burnu kapatılır

20. Normal bir soluk alınır, baş geri çene yukarı pozisyonunda iken hasta/yaralının ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir

21. Hasta /yaralının göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir

22. Hasta/ yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır, (30;2)

23. Temel yaşam desteğine hasta/yaralının yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.

Koma pozisyonu nasıl uygulanır?

1. Sırt üstü yatar pozisyonda kendimize yakın kol yana açılır ve dirsekten yukarı katlanır.

2. Diğer elin sırtı kendimize yakın yanağa yaslanır.

3. Pozisyon korunarak yaralı kendimize doğru çevrilir ve üstteki bacak kalçadan ve dizden kıvrılır.

4. Boyun geriye itilir.

Defibrilasyon uygulaması ile ne amaçlanmaktadır?

Defibrilasyon uygulaması; defibrilatör cihazı ile kalp kasları liflerinden yüksek voltajlı bir akım geçirerek tüm liflerin aynı zamanda refrakter periyoda girmesine ve normal kasılmasını sağlar

Triyaj nedir?

Afet durumlarında çoklu yaralanmalara yaklaşımda en önemli ve öncelikli basamak triyaj uygulamasıdır. Triyajda yaralıların ciddiyetine göre sınıflandırılması yapılarak tedavi öncelikleri belirlenir. Afet durumlarında sahada yapılan triyajın amacı eldeki kısıtlı imkânlar doğrultusunda mümkün olan en fazla hastaya yardım ve tıbbi bakım sağlamaktır.

Kanama nedir?

Kanama herhangi bir nedenle damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına çıkmasıdır. Hastanın durumu ve kanamanın ciddiyeti kanama hızına ve miktarına, hastanın yaşı ve ek hastalıklarına bağlı olarak değişebilir.

Kaç çeşit kanama vardır?

Dış, iç ve doğal deliklerden olmak üzere 3 çeşit kanama vardır. Dış kanamalar, vücut dışına doğru olan kanamalardır. İç kanamalar, vücut içine doğru olan kanamalardır, gözle görülmez. Doğal deliklerden kanamalar, kulak, burun, anüs, üreme organlarından kaynaklanan kanamalardır. 

Şiddetine göre kanamalar kaça ayrılır? 

Şiddetine göre kanamalar üçe ayrılır: Yetişkin bir kişide ortalama 5-7 litre kan bulunur. Kayıp miktarı % 20 altındayken hastalarda her hangi bir bulgu görülmeyebilir. Bu durum hafif şiddette kanama olarak adlandırılır. Kan kaybı %20-40 arasında olduğunda tansiyon düşüklüğü, terleme, çarpıntı gibi bulgular oluşabilir ve bu durum orta şiddette kanama olarak adlandırılır. Kan kaybı % 40 üzeri olduğunda bilinç bulanıklığı, nemli ve terli cilt, hava açlığı, hızlı soluk alıp verme, hızlı ama zayıf nabız ve düşük tansiyon ile şok tablosu oluşur, bu durum da şiddetli kanama olarak adlandırılır.

Yerine göre kanamalar kaça ayrılır?

Yerine göre kanamalar üçe ayrılır. Bunlar; atardamar (arter), toplardamar (ven) ve kılcal damar kanamalarıdır. Atardamar kanamaları, açık renkli ve kesik kesik görülür. Kalp atımları ile paralel kan akımı olur. Toplardamar kanamaları sızıntı şeklinde ve koyu renkli olur. Kılcal damar kanamaları is küçük kabarcıklar şeklindedir.

İç kanaması olan bir hastaya uygulanacak ilkyardım yöntemi nedir?

Sırasıyla,

1. Yaralının bilinci, havayolu, solunumu ve dolaşımı değerlendirilir.

2. Üzeri örtülerek ayaklar 30 cm yukarı kaldırılır.

3. Tıbbi yardım istenir (112).

4. Yiyecek ve içecek verilmez.

5. Hareket ettirilmez.

6. Yaşamsal bulgular kontrol edilir.

Ekstremite nedir?

7. Sağlık kuruluşuna hızlıca nakledilir.

Turnikenin günümüzde sıklıkla kullanmamasının sebebi nedir?

Turnike uygulamasının son çare olarak yapılması önerilir. Uzun süreli uygulanması durumunda yaralanmanın ucunda kalan, yani turnikenin ileri bölümünde kanlanma bozulabilir ve bu da dokuda geri dönüşü olmayan hasara neden olabilir.

Turnike uygulanması gereken özel durumlar nelerdir? 

1. Çok sayıda yaralı ve tek kurtarıcı bulunduğu bir durumda kanaması olan yaralının kanama kontrolünü sağlayıp diğer hastalarla ilgilenmesi gereken durumlar

2. Yaralının nakli güç koşullarda gerçekleşecek ise

3. Uzuvlardan birinde veya bir kaçında kopma veya ciddi parçalanma varsa

4. Baskı noktalarına baskı uygulamak kanamayı durdurmuyorsa

Burun kanaması durumunda neler yapılmalıdır?

 Yaralı sakinleştirilir. Burun içine çekmeden soğuk su ile burun içi pıhtı ve kandan temizlenir. Hasta oturtularak baş hafifçe öne doğru eğilir ve burun kanatları üzerine 5 dakika bası uygulanır. Kanama durmazsa işlem tekrarlanabilir veya sağlık merkezine başvurulur.

Kulak kanaması durumunda neler yapılmalıdır?

Yaralı sakinleştirilir, hafif bir kanama ise kulak silinebilir. Kanama şiddetli ise kulak yolunu tıkamadan temiz bir bezle kulağın üstü kapatılır. Bilinci yerinde değil ise hasta kanayan kulağın üzerine yatırılır.

Ekstremite nedir?

Kas iskelet sisteminde kol ve bacakların her birine ekstremite denir. Üst ekstremite; omuz, kol, el bilek, el ve el parmaklarını içerirken, alt ekstrremite kalça, uyluk, bacak, ayak bileği, ayak ve ayak parmaklarını içerir.

Kırıklar kendi aralarında kaça ayrılır?

Kırıklar kendi aralarında ikie ayrılır: Kapalı Kırıklar: Deri bütünlüğü bozulmadan meydana gelen kırklardır. Açık kırklara göre daha fazla görülür.

Açık Kırıklar: Deri bütünlüğünün bozularak deri altındaki yumuşak dokuların veya kırık kemik uçlarının görülmesine denir. Açık kırıklarda kan kaybı kapalı kırıklara göre daha fazladır. Ayrıca açık kırıklarda deri bütünlüğünün koruyucu etkisinin bozulması nedeni ile bulaşma oluşma riski de artar.

Kırık belirtileri nelerdir?

Hareketle olan ağrı, uzuvda şekil bozukluğu, hareket kısıtlığı, şişlik ve kanama nedenli uzuvda morarmadır.

Çıkık durumunda neler yapılmalıdır?

Hasta hareket ettirilmez, bulunan pozisyonda tespit edilir. Yerine oturtulmaya çalışılmaz. Çıkığın alt bölgesindeki deri rengi ve nabız kontrol edilir. Üzeri örtülerek vücut sıcaklığı korunur.

Kompartıman sendromu nasıl oluşur?

Kompartıman sendromu genişlemeyen boşluklar içinde basınç artışı sonucu meydana gelir. Bu da boşluk içindeki doku ve organların kan dolaşımını bozar. Kompartıman sendromuna en sık atardamar yaralanması sonrasında crush yaralanma olarak tanımlanan ezilme yaralanmaları neden olur.

Yanıklar nasıl oluşabilir?

Yanıklar genelde sıcak su veya buhar teması ile oluşur. Ayrıca sıcak katı, asit/alkali gibi maddeler ile temas sonucu oluşabildiği gibi elektrik çarpması veya radyasyon nedeni ile de yanıklar meydana gelebilir.

Yanıklar ciltteki etkileşimlerine göre kaça ayrılır?

Yanıklar ciltteki etkilenimlerine göre 3 e ayrılır

1. Derece yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgesinde ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.

2. Derece yanık: Deride içi sıvı dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine 1-2 haftada iyileşir.

3. Derece yanık: Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Kaslar, sinirler ve damarlar da etkilenebilir. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur. 57. Yanıklarda neler yapılması gereklidir? Cevap: 1. Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC). 2. Yanmış alandaki giysiler deriler kaldırılmadan çıkarılır. 3. Yanık bölge en az 20 dakika çeşme suyu altında tutulur.

4. Oluşabilecek şişlik nedeni ile varsa ekstemitelerdeki yüzük, bilezik, saat vb. takılar çıkarılır.

5. Hijyen ve temizliğe dikkat edilir.

6. Yana bölge temiz bir bez ile yaralının üstü de ısı kaybını önlemek için battaniye ile örtülür.

Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri nelerdir?

Karbonmonoksit zehirlenmesi Baş ağrısı, kusma, halsizlik, çarpıntı, baş dönmesi, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi belirtilerin yanı sıra bayılma, nöbet, koma ve ölümle sonuçlanan durumlara yol açabilir.

Karbonmonoksit zehirlenmesinde neler yapılmalıdır? 

1. Zehirlenen kişiye yardım eden kişi, kendisini de korumalıdır.

2. Camlar açılmalı ya da kırılmalıdır.

3. Kişi hızla ortamdan uzaklaştırılmalı, açık havaya çıkarılmalıdır.

4. Acil Yardım Servisi (112) aranmalıdır.

5. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaşıldığında, ağız ve burun temizlenmeli, nefes alıp vermesi durmuşsa, suni solunuma (Temel Yaşam Desteğine) başlanmalıdır.

Hipotermi nedir?

Merkezi vücut ısısının 35’ altına düşmesidir. Hipotermi başta beyin ve kalp olmak üzere bütün organları etkiler. Hipotermi daha da derinleştikçe bilinç kaybı, kalpte ritim bozuklukları başlar ve ölümle sonuçlanır.

Lokal donma nedir?

Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgede soğuğun etkisi nedeni ile oluşan kan akımında bozulma ve kanın pıhtılaşması nedeni ile lokal olarak oluşan hasarlardır.

Lokal donmalar kaça ayrılır?

1. Derece Donmalar: dokuda şişlik ve kızarıklık oluşur. Uyuşukluk ve hissizliğin eşlik ettiği solukluk ve soğukluk hissi mevcuttur. 

2. Derece Donmalar: 1. dereceye ek olarak cilt üzerinde içi sıvı dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir.

3. Derece Donmalar: dokuların geriye dönülmez şekilde hasara uğramasıdır. Canlı ve sağlıklı deriden belirgin hatlar ile ayrılmış siyah bir bölge oluşur.

 Donma durumda neler yapılması gerekir? 

1. Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir.

2. Sakinleştirilir ve istirahat etmesi sağlanır.

3. Hastanın üzerindeki giysiler çıkarılır, kuru giysiler giydirilir.

4. Sıcak içecekler verilir.

5. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur.

6. Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır.

7. El ve ayaklar yukarı kaldırılır.

Afet tıbbı nedir?

Afet tıbbı; bir afet anında ortaya çıkan ani sağlık ihtiyaçları ile etkilenen toplumdaki mevcut kaynaklar arasında orantısızlığı mümkün olan en yüksek sayıda yaralıyı kurtaracak şekilde idare eden bir tıp dalıdır. 

Afet tıbbı neyi amaçlar?

Afet tıbbı eldeki olanaklar doğrultusunda verilecek tıbbi hizmetler ile ölümlerin en aza indirgenmesi amaçlar. 

Afet durumlarında hazırlanan kaynaklar neye göre belirlenmelidir?

Afet durumlarında hazırlanan kaynaklar toplumun ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.

Kurtarma ölümleri diye adlandırılan ölümler nasıl meydana gelir? 

Kurtarma ölümleri diye adlandırılan ölümler gerektiği gibi yapılmayan kurtarma müdahaleleri sonucu meydana gelir. 

Afet zamanı Tıbbi Müdahalenin yapılması için hangi durumlara öncelik verilir?

Afet zamanı Tıbbi Müdahalenin yapılması için şok, kanama, bilinç bozukluğu gibi durumlara öncelik verilir. 

Sağlık Bakanlığının “Güvenli Kan Temini” projesi kapsamında ve Bakanlığın yayımladığı bildirge doğrultusunda, 2008 yılından itibaren Türkiye’de kan hizmetlerinin verilmesindeki yetkili tek kuruluş hangisidir?

Sağlık Bakanlığının “Güvenli Kan Temini” projesi kapsamında ve Bakanlığın yayımladığı bildirge doğrultusunda, 2008 yılından itibaren Türkiye’de kan hizmetlerinin verilmesindeki yetkili tek kuruluş Türk Kızılay’ıdır. 

Kalp ve solunum durması sonucu kişiyi yeniden hayata döndürme çabalarını kapsayan uygulamalanın ismi nedir?

Kalp ve solunum durması sonucu kişiyi yeniden hayata döndürme çabalarını kapsayan uygulamalanın ismi Kardiyopulmoner resüsitasyon'dur.  

İnsanın kalbinin durması durumunda müdahale edilmezse ne ola bilir?

İnsanın kalbinin durması durumunda müdahale edilmezse geri dönüşsüz beyin hasarı dakikalar içinde gelişir. 

Tam havayolu tıkanıklığı belirtileri nelerdir?

Tam havayolu tıkanıklığı belirtileri insanın nefes alamaması, elleri ile boynunu tutması,
cilt renginin morarması ve konuşamamasıdır. 

Solunum seslerin duyulmaması, ağızdan alınıp verilen havanın hissedilmemesi, göğüs ve karın üzerinde hareketin görülmemesi ve önce uzuvlarda sonra tüm vücutta morarma gibi belirtiler neyin belirtisidir?

Solunum seslerin duyulmaması, ağızdan alınıp verilen havanın hissedilmemesi, göğüs ve karın üzerinde hareketin görülmemesi ve önce uzuvlarda sonra tüm vücutta morarma gibi belirtiler Solunum durmasının belirtileridir. 

Solunumu ve kalbi durmuş kişiye yaşam kurtarmak için yapay solunum ile akciğere oksijen girişi ve kalp masajı ile kan dolaşımını sağlamak amacı ile yapılan ilaçsız
uygulamanın ismi nedir?

Solunumu ve kalbi durmuş kişiye yaşam kurtarmak için yapay solunum ile akciğere oksijen girişi ve kalp masajı ile kan dolaşımını sağlamak amacı ile yapılan ilaçsız
uygulamanın ismi Temel yaşam desteği'dir. 

Temel yaşam desteğinin aşamaları nelerdir?

Temel yaşam desteğinin aşamaları havayolu açıklığının sağlanması (airway), solunum değerlendirmesi (breathing), dolaşım değerlendirmesi (circulation) ve otomatik eksternal defibrilatör'dur. 

Solunum durması durumunda ilk etkilenen organ hangisidir? 

Solunum durması durumunda ilk etkilenen organ beyindir.

Ventriküler fibrilasyonu normal kalp ritmine döndürmede en etkin yöntem olan defibrilasyon uygulaması nasıl çalışıyor?

Ventriküler fibrilasyonu normal kalp ritmine döndürmede en etkin yöntem olan defibrilasyon uygulaması defibrilatör cihazı ile kalp kasları liflerinden yüksek voltajlı bir
akım geçirerek tüm liflerin aynı zamanda refrakter periyoda girmesine ve normal kasılmasını sağlar. 

Kanamanın kaç çeşidi var?

Kanama dış, iç ve doğal deliklerden olmak üzere 3 çeşittir. 

Şiddetli kanama nedir?

Şiddetli kanama, kan kaybı % 40 üzeri olduğunda cildin nemli ve terli olması, bilinç bulanıklığının, hava açlığının, hızlı ama zayıf nabız ve düşük tansiyon ile şok yaşamasıdır. 

Kanamanın durdurulması için son çare olarak yapılmasını önerilen uygulama hangi uygulamadır?

Kanamanın durdurulması için son çare olarak yapılmasını önerilen uygulama Turnike uygulamasıdır. 

Eklemlerde zorlanma, eklem bağlarında gerilme, yırtılma ve kopma durumuna ne denir?

Eklemlerde zorlanma, eklem bağlarında gerilme, yırtılma ve kopma durumuna burkulma denir. 

Ezilme sendromu kaç temel ölçüte dayalıdır?

Ezilme sendromu 3 temel ölçüte dayalıdır; yaralanma sonrası kas kitlesinin etkilenmiş olması, uzun süre (4-6 saat) basınca maruz kalması ve lokal dolaşımın bozulmasıdır.