İşlem Tablosu Programlama Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Makrolar hem basit işlemler için hem de karmaşık işlem setleri için pek çok avantaj sağlar. Bu avantajları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

1-  Makro kullanımı ile her seferinde tekrar tekrar çalıştırılan programlarda kullanıcı kaynaklı hata olmasının önüne geçilir. Makro kullanılmadığı durumlarda kullanıcılar yanlış hücre seçimleri, yanlış formül kullanımı gibi birtakım hatalar yapabilmektedir. Özellikle karmaşık işlem setlerinin tekrarlanmasında kullanıcının dikkatinden kaçan hatalar olabilmektedir. Kurallara uygun hazırlanmış bir makro hatasız çalışacaktır.

2-  Makrolar zamandan kazanç sağlarlar. Kullanıcının işlem setlerini her seferinde aynı dikkatle yapabilmesi için uzun süreler harcaması gerekir. Makro kullanımında sadece makro ilk oluşturulurken süre harcanır. Harcanan süre işlem süresinden çok az daha fazladır. Sonrasında makro çalıştırılırken işlemlerin yapılma süresinden tasarruf edilmiş olur. Ayrıca uzun zamanlar alabilecek kopyala yapıştır gibi işlemler de otomatik olarak yapılacağından işlerin bitme süresi oldukça kısalacaktır.

Makrolar işlem tablosu programlarında pek çok avantajı beraberinde getirse de bazı dezavantajları da vardır. Makroların sunduğu işlem kolaylığı ve hızlı sonuç üretme, tekrarlanacak işler için zamandan tasarruf gibi avantajlar dikkatli kullanılmazsa ya da makrolar yanlış oluşturulursa tekrarlanacak hatalar da beraberinde gelecektir. Aşağıda makroların dezavantajları listelenmiştir:

1- Makroların çalıştırılması kayıtlı işlemlerin tekrar edilmesi demektir. Bu nedenle makrolar oluşturulurken yapılan bir hata makronun her çalıştırılmasında tekrar edecektir. Mantıksal bir tutarsızlık, hatalı seçilmiş bir hücre, göreli referanslarla çalışma gibi basit hatalar bile makrolarda çok büyük olumsuz sonuçlar olarak geri dönebilmektedir. Özellikle makrolar taşınabildiğinden taşındığı ve çalıştığı her ça- lışma kitabında aynı hata tekrarlanacaktır.

2- Makrolar değişen sürümlerde doğru çalışmayabilir. Özellikle VBA makro prog- ramlama diliyle oluşturulan makrolar güncellenen sürümlerde hiç çalışmayabilir ya da eksik veya hatalı çalışabilir. VBA dili Excel tarafından desteklenen bir dil ol- makla beraber Excel programı güncel sürümlerinde VBA dilinin bazı sürümlerini desteklemeyi bırakabilmektedir. Bu nedenle makrolar taşınırken ya da kopyalanır- ken sürümlerin aynı olmasına veya kopyalandığı sürümde çalışıp çalışmadığına bakılması gerekmektedir.

Excel programında temel düzeyde makro yazmak çok zor olmamasına ve yazılım bilgisi gerektirmemesine rağmen karmaşık makrolar yazabilmek için ileri seviye programlama bilgi ve becerisi gerekir. Özellikle karmaşık makroların oluşturulabilmesi için kullanıcının VBA dilinde programlama tecrübesinin olması gerekmektedir.

Excel programı tüm ortamlarda birebir aynı fonksiyonları çalıştırmayabilir veya desteklemeyebilir. Özellikle MAC, Linux gibi farklı işletim sistemleri ile bulut sisteminde çalışan Excel programları Microsoft Windows işletim sistemleri için geliştirilen Excel programıyla aynı fonksiyonları kullanmayabileceğinden makrolar kopyalanırken ve oluşturulurken dikkatli olunması gerekir.

İlk makro oluşturma işlemi hangi programla başlamıştır?

İlk makro oluşturma işlemi Lotus 1-2-3 programı ile başlamış ve günümüzde kullanılan makrolara kıyasla oldukça basit makrolar oluşturulabilmiştir. Lotus 1-2-3'te kullanılan makrolar tuş hareketlerinin kaydedilip sonradan çalıştırılması esasına dayanmaktaydı. Bu yapı günümüzde kullanılan makro yapısının temel- lerini oluşturmaktadır.

Microsoft firması Excel programında makro kullanımına XLM makrolarıyla başla- mıştır. XLM makroları kullanımı zor olmasına rağmen oldukça güçlüdür. Microsoft kullanıcıların makro oluşturma konusunda zorlanması nedeniyle daha kolay makro oluşturabilecek VBA dilini Excel in sonraki sürümlerinde kullanmaya başlamıştır.

Makro oluşturmak için VBA makro dili genellikle programcılar tarafından kullanılırlar. VBA ile makro oluşturmak çoğunlukla karmaşık makrolar için kullanılır ve kimi zaman ileri seviye programlama bilgisi gerektirir. VBA ile makro oluşturmak için VBA editörü kullanılır. VBA editörünün kullanımına ilişkin bilgiler ilerleyen bölümlerde verilecektir.

Makro oluşturmak için ikinci yöntem ise Excel programının sunduğu makro kayde dici kullanılarak makro oluşturulmasıdır. Makro kaydedici ile VBA kodu kullanılmasına gerek kalmadan makrolar oluşturulabilmektedir. VBA makro diline ihtiyaç duyulmadan makro hazırlanabiliyor oluşu kullanıcılar tarafından makro kaydedicinin daha çok tercih edilmesinin önemli nedenlerindendir. Makro kaydedici başlatıldığı zaman Excel de yapılan işlemler kaydedilmeye başlanır. Makro kaydetme sonlandırıldığı zaman Excel kaydedilmiş işlemleri VBA diline çevirerek makroyu kaydeder. Kaydedilen makro sonradan değiştirilebilir.

Makro kaydedici kullanıcının yaptığı her hareketi kaydetmez. Sadece işlem içeren hareketler kaydedilir. Örneğin bir hücrenin içeriğinin değiştirilmesi kaydedilirken menüler arası gezinme veya bekleme kaydedilmez.

Excel makrolar nerede saklanır?

Makro kaydedilirken sorulan sorulardan biride makronun nereye kaydedileceğidir. Excel makro saklama yeri olarak kullanıcıya üç seçenek sunmaktadır. Bunlar:

Bu Çalışma Kitabı: Oluşturulacak makro sadece ilgili çalışma kitabında kullanılacaksa bu seçenek seçilebilir. Çalışma kitabına özel olarak tanımlanmış makrolar o çalışma kitabı açıkken diğer çalışma kitapları tarafından kullanılabilirler.

Yeni Çalışma Kitabı: Bu seçenek seçildiğinde yeni bir çalışma kitabı otomatik olarak açılır ve makro yeni açılan çalışma kitabında kaydedilir.

Kişisel Makro Çalışma Kitabı: Excel tarafından özel olarak makro kaydedilebilmesi için oluşturulan çalışma kitabıdır. Bu çalışma kitabı ilk oluştuğu andan itibaren varsayılan olarak kullanıcıdan gizlenir. Kullanıcı isterse Görünüm menüsündeki Pencere alt menüsünde bulunan Göster sekmesine tıklayarak kişisel makro çalışma kitabını görüntüleyebilir.

Excel programında makroların VBA kodunu incelemek için Görünüm menüsünden Makrolar sekmesi ve ardından Makroları Görüntüle butonuna basılarak diyalog kutusu açılır. Bu diyalog kutusunda kayıtlı tüm makrolar görüntülenir. Diyalog kutusundan kod incelenmesi yapılmak istenen makro seçilip Düzenle butonuna basılarak seçilen makronun VBA makro dili ile yazılmış koduna erişmek mümkündür. Düzenle butonuna basıldığında açılan pencere VBA editörüdür. Bu editör kullanılarak kod içerisinde hata ayıklama, düzenleme ve silme işlemleri yapılabilir.

Excelde makrolar oluşturulurken varsayılan olarak mutlak referans kullanılır. Makro program kodlarının mutlak referanslı olarak kaydediliyor olması makrolar çalıştırılırken atif hücreye bakılmayacağı anlamına gelir. Bu nedenle makro çalıştırılacağı zaman kullanıcı hangi hücreyi seçerse seçsin sonuç değişmeyecektir.

Excelde bir çalışma kitabı açıldığında otomatik olarak çalışacak makro yapmak için sadece makro adının değiştirilmesi yeterlidir. Excel açılışında ilk olarak otomatik çalıştırılacak makro var mı diye bakar, varsa çalıştırır. Bu aramayı da sadece makro adına bakarak yapar. Excelin aradığı makro ismi “Auto_Open” ismidir. Eğer Excelde makro oluşturulurken Auto_Open ismi makroya verilirse o makro çalışma kitabı ilk açıldığında çalışacaktır.

Excelde yazılan makroların sayısı arttıkça bazı makroların gizlenmesi istenebilir. Özellikle tek başına kullanılmayan, sadece diğer makrolar tarafından kullanılan makroların diyalog kutusunda görünmesi veya çağrılması istenmeyebilir.

Makroların görüntülendiği diyalog kutusundan herhangi bir makro gizlenmek istenirse VBA editörü kullanılarak makronun VBA kodu açılır. Makronun VBA kodunun başında Sub MacroAdı() ifadesi yer alır. Bu satırda Sub kelimesinin önüne Private yazıl- dığında, Private Sub MacroAdı() şeklinde satır güncellendiğinde makro gizlenmiş olur.

Makroların gizlenmesi o makrolara ulaşılamayacağı anlamına gelmez. Sadece diyalog kutusu üzerinden makrolara erişim engellenmiş olur fakat VBA editörü ile gizlenmiş makrolar görüntülenebilirler.

Dijital imzalar güvenli elektronik kimlik denetleme araçlarıdır. Dijital imzalar, dijital sertifikasyon sağlayan firmalardan alınır.

Kullanıcılar genelde .xlsx uzantılı excel dosyaları ile çalışırlar. Office programlar grubu içerisinde gelen Excel programı ile yeni bir çalışma kitabı açıldığında dosya uzantısı .xlsx olmaktadır. Bu uzantıya sahip dosyalar bir dizi XML nesnesi şekline getirilerek sıkıştırılır ve kaydedilirler. .xlsx uzantılı dosyalarda makrolar kaydedilemezler.

Makrolarla çalışmaya imkan veren standart Excel dosya uzantısı .xlsm’dir. .xlsm uzantılı dosyalar .xlsx uzantılı dosyalara benzerler fakat ilaveten makroları oluşturup kaydedebilecek yapıdadırlar.