Veritabanı Sistemleri Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletmelerde kullanılan bilgi sistemleri neden veritabanı geliştirilmesine ihtiyaç duyar?

İşletmelerde kullanılan bilgi sistemleri organizasyonel gereksinimlerin karşılanması için veritabanı geliştirilmesine ihtiyaç duyar.

Veritabanı geliştirme süreci nasıl başlar?

Veritabanı geliştirme süreci mevcut veri işleme adımlarının, genel işletme fonksiyonlarının ve onların veri gereksinimlerinin analizi ile başlar.

Gereksinim analizi nedir?

Veritabanında saklanacak veriler ve bunları kullanan geliştirilecek uygulamalar ve performans gereksinimlerinin belirlendiği aşama “gereksinim analizi” olarak adlandırılır.

Veritabanı tasarım aşamaları nelerdir?

Üç aşamadan oluşur. Bunlar kavramsal veri modelleme, mantıksal veri modelleme, fiziksel veri modellemedir.

Kavramsal veri modeli (conceptual data model) nedir?

Kavramsal veri modeli veritabanında saklanacak verilerin, kısıtlarının ve ilişkilerinin bir gösterimidir.

Kavramsal veri modelleme hangi adımlarla paralel yapılır?

Genellikle sistem analizi sırasında diğer gereksinim analizi ve yapılandırma adımları ile paralel olarak yapılır.

Kavramsal veri modelleme ne ile oluşturulur?

Kavramsal veri modelleme varlık ilişki diyagramının tasarlanması ya da tümleşik modelleme dili şeması ile oluşturulur.

Kavramsal veri modelinin özellikleri nelerdir?

Kavramsal veri modelinin özellikleri;

• İşletmenin genelini kapsayan iş kavramlarını kapsar.
• Stratejik veri projelerinde en sık kullanılan veri modelidir.
• Kullanıcı gereksinimlerini karşılamak için oluşturulur.
• Proje yöneticisi tarafından proje süreç izlemede kullanılır.
• Yüksek seviye veri yapılarını içerir.
• Yetkili ve yöneticilerin tüm seviyelerdeki mimari tanımların veri prensibini anlayabilecekleri teknik olmayan isimler kullanılır.
• Varlıklar, ilişkiler ve bunların özelliklerini içerir.

Mantıksal veri modeli (logical data model) nedir?

Kavramsal modelin seçilen veritabanı yönetim sisteminin varitabanı şemasına dönüştürülmesidir.

Mantıksal veri modeli nasıl bir modeldir?

Mantıksal veri modeli ilişkisel veritabanı teknolojilerinden bağımsız, veri depolama, veri kısıtları ve ilişkiler tarafından tamamıyla bağlanmış veri modelidir.

Mantıksal veritabanı modeli neleri standartlaştırır?

Bir mantıksal veri modeli insanları, yerleri, nesneleri, kuralları ve ilişkiler ile onlar arasındaki olayları standartlaştırır.

Mantıksal veri modelinin özellikleri nelerdir?

Mantıksal veri modelinin özellikleri;

• Tüm varlıkları ve aralarındaki ilişkileri içermektedir.
• Her varlığın tüm öznitelikleri belirlenmiştir.
• Her varlık için benzersiz anahtar belirtilir.
• Farklı varlıklar arasındaki ilişkiyi tanımlayan yabancı anahtarlar belirtir.
• Bu aşamada Normalleştirme uygulanır.
• Veri modeli kapsamına bağlı olmakla birlikte tipik olarak 50-1000 arasında varlık içerir.
• Veritabanı yönetim sisteminden, veri depolama konumlarından ya da teknolojilerinden bağımsız olarak oluşturulur.
• Varlıklar ve öznitelikler tanımlara sahip olur.
• Veri özniteliklerinin kısıtları ve veri türleri genellikle belirlenmiş olur.

Fiziksel veri modeli (physical data model) nedir?

Veri süreklilik teknolojisinin belirli bir sürümü ile bağımlı, tamamıyla bağlanmış veri modelidir.

Fiziksel veritabanı modeli hangi yapıları göstermektedir?

Bir fiziksel veritabanı modeli, sütun adı, sütun veri türü, sütun kısıtlamaları, birincil anahtar, yabancı anahtar ve tablolar arasındaki ilişkiler de dâhil olmak üzere tüm tablo yapılarını göstermektedir.

Fiziksel veri modelinin özellikleri nelerdir?

Fiziksel veri modelinin özellikleri;

• Tüm tablo ve sütunlar belirtilir.
• Tablolar arasındaki ilişki yabancı anahtar ile sağlanır.
• Denormalization kullanıcı gereksinimlerine ve performans ölçütlerine dayalı olarak oluşabilir.
• Fiziksel veri modeli farklı ilişkisel veritabanı yönetim sistemleri için farklılık gösterebilir.
• Veritabanı yönetim sisteminin belirli bir sürümü, veri depolama konumları ya da teknolojileri için bağımlı olarak tasarlanmış ve geliştirilmiştir.
• Öznitelikler genellikle duyarlı ve uzunlukları atanmış veri türlerine sahip olacaktır.

Varlık ilişki modelleme nedir?

Bir işletme veya iş alanında kullanılan verilerin detaylı ve mantıksal gösterimidir.

Varlık ilişki modeli neleri içerir?

Gerçek hayattaki varlıklar, aralarındaki ilişkiler ve varlıklar ile ilişkilerin özelliklerini içerir.

Varlık ilişki diyagramı nedir?

Varlık ilişki modelinin grafiksel olarak gösterimidir.

İlişkisel veritabanı modeli nasıl oluşturulur?

İlişkisel veritabanı modeli oluşturulabilmesi için öncelikle ilgili veriler çözümlenir, çözümlenen bu verilerin birbiri ile ilişkileri incelenir ve sonrasında varlık ilişki modellemeden yararlanılıp varlık ilişki diyagramları oluşturulur. Bu varlık ilişki diyagramları veritabanında yer alacak olan tabloları, tabloların birbirlerine bağlantılarını ve tablolar ile bağlantıların özelliklerini ortaya çıkarır ve ilişkisel veritabanı modelini oluşturur.

Veri ilişki modelinde veri yapısı grafiksel olarak gösterilirken kaç öge kullanılır?

Varlıklar, öznitelikler ve ilişkiler olmak üzere üç temel öge kullanılır.

Varlık neyi temsil eder?

İşletmenin verisini tutmak istediği kullanıcı ortamındaki kişi, yer, nesne, olay veya kavramı temsil eder.

Varlık kümesi nedir?

Ortak özellikleri veya karakteristikleri içeren varlıkların oluşturduğu kümeye denir.

Varlık örneği nedir?

Varlık kümesindeki bir varlığa denir.

Güçlü varlık kümesi nedir?

Güçlü varlık kümesi diğer varlık kümelerinden bağımsız tanımlanabilen kümelerdir.

Modelde güçlü varlık kümesi nasıl gösterilir?

Modelde dikdörtgen ile gösterilir.

Zayıf varlık kümesi nedir?

Bir varlık kümesi güçlü varlık kümesine bağlı olarak var olabiliyorsa zayıf varlık kümesi olarak adlandırılır.

Modelde zayıf varlık kümesi nasıl gösterilir?

Modelde çift çizgili dikdörtgen olarak gösterilir.

Öznitelik nedir?

İşletmede kullanılan varlık kümesinin özellikleri veya karakteristikleridir.

Modelde öznitelikler nasıl gösterilir?

Modelde oval olarak gösterilir ve içine adı yazılır.

Zorunlu öznitelik nedir?

Bir özniteliğin değeri varlık kümesi içindeki tüm varlık örnekleri için girilmesi zorunlu ise zorunlu öznitelik olarak adlandırılır.

Seçimli öznitelik nedir?

Varlık kümesi içindeki her bir örnek için değer girilmesi zorunlu olmayan özniteliklerdir.

Zorunlu ve seçimlik özniteliklerin modeldeki gösterimi nedir?

Model gösteriminde zorunlu özniteliğin önüne “+” seçimli özniteliğin önüne “o” sembolü konulabilir. Ancak pek çok gösterimde zorunlu ve seçimli öz nitelikler işaretlenmez ve ek dokümanlarda açıklanır.

Basit öznitelik nedir?

Organizasyon için anlamlı daha küçük parçalara bölünemeyen özniteliklerdir.

Bileşik öznitelikler nedir?

Daha detaylı bilgileri içeren anlamlı alt parçalara bölünebilen özniteliklerdir.

Türetilen öznitelikler nedir?

Bazı öznitelik değerleri veritabanında depolanan diğer ilişkili özniteliklerden hesaplanabilir veya türetilebilir. Bu oluşturulan yeni özniteliğe türetilen öznitelik denir.

Türetilen öznitelikler varlık ilişki diyagramında nasıl gösterilir?

Kesikli çizgili oval şekillerle gösterilir.

Tek değerli öznitelik nedir?

Bir varlığın özelliği sadece tek değer alıyorsa denir.

Çok değerli öznitelik nedir?

Bir varlığın özelliği birden fazla değer alıyorsa denir.

Varlık diyagramında çok değerli öznitelik nasıl gösterilir?

Çift oval şekil ile gösterilir.

Çok değerli ve bileşik öznitelikler arasındaki fark nedir?

Çok değerli öznitelikte bir varlık örneğine ait birden fazla veri tutulur. Birleşik öznitelikte ise bir varlığa ait bir değer tutulur.

Anahtar öznitelik nedir?

Varlık kümesindeki her bir örnek için farklı değer alan özniteliği denir.

Anahtar öznitelik nasıl bir değer alır?

Tanımlandığı varlık kümesinde bulunan tüm örnekler için benzersiz değerler alır.

Bileşik anahtar nedir?

Anahtar öznitelik tek bir öznitelikten oluşabileceği gibi birden fazla özniteliğin birleşimi ile de tanımlanabilir. Bu tip özniteliğe birleşik anahtar denir.

Etki alanı nedir?

Bir özniteliğin alabileceği değerlerin tümünün oluşturduğu kümeye denir.

Etki alanının varlık ilişki diyagramındaki gösterimi nedir?

Varlık ilişki diyagramı içinde gösterilmez.

İlişki nedir?

En az iki varlık kümesi arasındaki etkileşimi gösteren bağıntıya denir.

İlişiler varlık ilişki diyagramında nasıl gösterilir?

İlişkiler varlık ilişki diyagramında eşkenar dörtgen yani baklava dilimi şekliyle gösterilir ve içerisine ilişkinin adı yazılır.

İlişki türü ve ilişki örneği arasındaki fark nedir?

Bir ilişki türü varlık kümeleri arasındaki bağlantıyı gösterir. İlişki örneği ise varlık örnekleri arasındaki bağlantıdır.

İlişkisel varlıklar nelerdir?

Bir ilişki özelliği birden fazla ise bu ilişki bir varlık olarak gösterilebilir. Bu tip varlıklar ilişkisel varlık olarak adlandırılır.

İlişki derecesi nedir?

İlişkide yer alan varlık kümesinin sayısı ilişkinin derecesini gösterir.

İlişki türleri nelerdir?

Varlık kümeleri arasında üç tür ilişkiden söz edilir.

• Bire bir ilişki
• Bir çok ilişki veya çoka bir ilişki
• Çoka çok ilişki.

Bire bir ilişki nedir?

Bir varlık kümesinin elemanı diğer bir varlık kümesinin elemanlarından sadece biri ile ilişki kurabiliyorsa buna bire bir ilişki denir.

Bire çok ilişki veya çoka bir ilişki nedir?

Bir varlık kümesinin elemanı diğer bir varlık kümesinin elemanlarıyla birden çok ilişki kurabiliyorsa buna bire çok ilişki denir. Bire çok ve çoka bir ilişki benzer ilişkiler olup kaynak varlık kümesinden bir varlık hedef varlık kümesinden birden fazla varlık ile ilişkilidir.

Çoka çok ilişki nedir?

Bir varlık kümesinin birden fazla elemanı diğer bir varlık kümesinin elemanlarıyla birden fazla ilişki kurabiliyorsa buna çoka çok ilişki denir.

Genel olarak varlık ilişki modelleri tablolara nasıl dönüştürülür?

Varlık ilişki modelleri tablolara dönüştürülürken varlık kümeleri tablolara, öznitelikler ise alanlara dönüştürülür. Anahtar öznitelikler ise tabloda birincil anahtara dönüştürülür.

Birebir ilişkideki varlık kümeleri nasıl oluşturulur?

Birebir ilişkideki varlık kümeleri tablolara dönüştürülür. Öznitelikler ise tabloların sütunlarını oluşturur. İlişkileri oluşturmak için, bir varlık kümesinin anahtar özniteliği tabloda birincil anahtar olarak tanımlanır ve bu birincil anahtar diğer tabloda yabancı anahtar olarak belirlenir.

Yabanı anahtar nedir?

İlişkisel veri tablolarında bir tablonun birinci anahtarının diğer bir tabloya daha kolay bağlamak amacıyla ikinci tablo üzerinde bir sütun olarak yer almasıdır.

Bire çok veya çoka bir ilişkilerin tablolara dönüştürülmesi nasıldır?

İlişkinin birli tarafındaki tablodaki öznitelik birincil anahtar olarak tanımlanır ve ilişkinin çoklu tarafındaki tabloya yabancı anahtar olarak eklenir.

Çoka çok ilişkilerin tablolara dönüştürülmesi nasıldır?

Varlık kümeleri tablolara dönüştürülür. Varlık kümeleri arasındaki ilişki (ilişkisel varlık) içinde tablo oluşturulur. Öznitelikler tabloların sütunları olarak tanımlanır. Her bir tabloda birincil anahtarlar tanımlanır. Varlık kümelerinin birincil anahtarları ilişkiyi oluşturan tabloya sütun olarak eklenir. İlişkiye karşılık oluşturulan tablonun sütunları; kendi birincil anahtarından, diğer kümelerden gelen yabancı anahtarlardan ve tabloya ait özniteliklerden oluşur. Böylece tablolar arasında çoka çok ilişki, bire çoklu ve çoka birli ilişkilere dönüştürülmüş olur.

Çok değerli özniteliklerin tablolara dönüştürülmesi nasıldır?

Varlık kümesi ve öznitelikleri tabloya dönüştürülür. Çok değer içeren öznitelik için yeni bir tablo oluşturulur. Bu tabloya çok değerli özniteliğin bağlı olduğu tablonun birincil anahtarı yabancı anahtar olarak eklenir. Bu sayede çok değerli özniteliğin her bir alt değeri yeni tabloya ayrı satır olarak eklenmiş olur.  

Veritabanı projelerinin asıl kaynaklarından biri nedir?

Veritabanı projelerinin asıl kaynaklarından birisi bilgi sistemlerinin geliştirilmesidir.

Bilgi sistemleri neye ihtiyaç duyar?

İşletmenin ihtiyaçlarını karşılayan bilgi sistemleri yeni veritabanı geliştirilmesine ihtiyaç duyar.

Veritabanı programları ne zaman çözüm olur?

Bilgi sistemi kullanıcıları yapacakları iş ile ilgili verileri depolamak istediğinde veya bilgi sistemi uzmanları veri yönetimini iyileştirmek istediğinde veritabanı kullanımı çözüm olacaktır.

Sistem geliştirme yaşam döngüsü (SGYD) nedir?

Geleneksel bilgi sistemi geliştirme süreci sistem geliştirme yaşam döngüsü olarak adlandırılır.

Sistem geliştirme yaşam döngüsü fazları nelerdir?

Sistem geliştirme yaşam döngüsü bilgi sistemlerinin planlanması, geliştirilmesi, kullanımı ve bakım faaliyetlerini içeren fazlardan oluşur.

Kapsam ve planlamada neler tanımlanır?

Problemin kapsamı, fırsatları ve hedefleri tanımlanır.

İşlevsel, işlevsel olamayan ve ortam gereksinimleri nasıl sınıflandırılır?

Sistem analisti, sosyal araç ve tekniklerin yardımıyla gereksinimleri tanımlar. Bu gereksinimler analiz edilerek işlevsel, işlevsel olmayan ve ortam gereksinimleri olarak sınıflanır.

Gereksinim analizi fazının çıktısı nedir?

Bu fazın çıktısı alternatif çözüm önerisidir.

Sistem tasarımında analist ne yapar?

Sistem tasarımında analist, alternatif çözüm önerilerini kavramsal, mantıksal ve fiziksel sistem özelliklerine dönüştürür.

Kurulum ve dağıtım fazında yapılan nedir?

Sistem geliştiricileri, uygulama yazılımını (ve veritabanını), geliştirme ortamından üretim ortamına geçirmek üzere mevcut ya da yeni donanım üzerine kurarlar. Sistem analistleri sistem kullanıcılarını eğitir, eski verilerin yeni sisteme aktarımını ve en son sistem testlerini yapar.

Operasyon ve bakım fazının görevi nedir?

Kullanıcıların talepleri ya da iş süreçlerindeki değişimler doğrultusunda sistem desteğinin sağlanmasıdır.

Veritabanı yaşam döngüsü (VTYD) fazları nelerdir?

Veri tabanı yaşam döngüsü fazları;

• Gereksinim analizi
• Veritabanı tasarımı
• Uygulama ve yükleme
• Operasyon
• Bakım.

Gereksinim analizi fazında yapılanlar nelerdir?

Bu fazda;

• Mevcut veri işleme süreçlerinin analizi,
• Genel işletme işlevleri ve onların veritabanı ihtiyaçlarının analizi,
• İşletmede kullanılan bilgi sisteminin yeni veritabanına ihtiyacının ortaya konulması,
• Önerilen bilgi sistemi için gereken veritabanı kapsamının tanımlanması,
• İşletmedeki işlevlerin veritabanı desteğine ihtiyaç duyduğu tüm veri gereksinimlerinin analizi

işlemleri yapılır.

Tasarım fazında ne yapılır?

Kavramsal, mantıksal ve fiziksel veri modelleri oluşturulur.

Uygulama ve yükleme fazında ne yapılır?

Bilgi sisteminin bir parçası olarak veritabanı uygulama ekiplerince geliştirilir ve çalışacağı hedef sisteme yüklenir.

Operasyon fazında gerçekleşen nedir?

Bu fazda bilgi sistemi ve geliştirilen veritabanı uygulamaya alınmış ve kullanımdadır.

Bakım fazında yapılan nedir?

Bilgi sistemi kullanıma alındıktan sonra kullanıcılar tarafından yeni isteklerin gerçekleştirilmesi ve iyileştirmeler talep edilir. Bu değişiklik isteklerinin uygulamaya alınması için veri modelindeki ve dolayısıyla veritabanındaki değişikliklerin yapılması gerekecektir. Ayrıca veritabanı ve uygulamaların kullanımı süresince bilgi ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığı da izlenmeli ve gerekirse düzenlemeler yapılmalıdır.

İşletmelerde kullanılan bilgi sistemleri stratejik, organizasyonel gereksinimlerin karşı­lanması için veritabanı geliştirilmesine ihtiyaç duyar. Bu sayede müşteri desteği sağlanır, daha iyi üretim ve envanter takibi veya daha doğru ne planlaması yapılabilir?

Daha doğru satış planlaması yapılabilir.

Veritabanı tasarımını ifade etmek için üst seviye tasarım modelleri kullanılır. Bu modellerle veritabanı kullanıcılarının ihtiyaçlarının tasarımdaki karşılığı açık ve anlaşı­lır biçimde ortaya konulmuş olur. En yaygın kullanılan veritabanı tasarım modeli ne modelidir?

Varlık İlişki modelidir.

Günümüzde yaygın olarak kullanıl­maya başlanılan diğer bir modelde ne dili şemasıdır?

Tümleşik modelleme dili şemasıdır.

Veritabanı tasarım aşamaları üç aşamadan oluşmaktadır. Bunlardan ikisi kavramsal veri model­leme, mantıksal veri modellemedir. Üçüncüsü ne modellemedir?

Üçüncüsü fiziksel veri modellemedir.

Kavramsal veri modeli veritabanında saklanacak verilerin, kısıt­larının ve ilişkilerinin bir gösterimidir. Kavramsal veri modelleme genellikle sistem ana­lizi sırasında diğer gereksinim analizi ve ne adımları ile paralel olarak yapılır?

Yapılandırma adımları ile paralel olarak yapılır.

Kavramsal veri modeli varlık ilişki diyagramının tasarlanması ya da tümleşik modelleme dili şeması ile oluşturulur. Kavramsal veri modeli ne süreci boyunca uygulanır?

Sistem geliştir­me süreci boyunca uygulanır.

Kavramsal modelin seçilen veritabanı yöne­tim sisteminin veritabanı şemasına dönüştürülmesi modeli neyin tanımıdır?

Mantıksal veri modelinin tanımıdır.

Veri süreklilik teknolojisinin belirli bir sürümü ile bağımlı, tamamıyla bağlanmış veri modeli neyin tanımıdır?

Fiziksel veri modelinin tanımıdır.

Gerçek hayattaki varlıklar, aralarındaki ilişkiler ve varlıklar ile ilişkilerin özelliklerini içeren bir organizasyon veya işletmenin verilerinin mantıksal temsiline ne ad verilir?

Varlık ilişki modeli

Varlık ilişki modelinin grafiksel gösterimine ne ad verilir?

Varlık ilişki diyagramı

Ortak özellikleri veya karakteristikleri içeren varlıkların oluşturduğu kümeye ne kümesi denir?

Varlık kümesi

Basit öznitelik organizasyon için anlamlı daha küçük parçalara bölünemez. Ör­neğin Araç varlığının özniteliklerinin tamamı basit özniteliklerden oluşur. Ancak bazı öznitelikler daha detay bilgileri içeren anlam­lı alt parçalara bölünebilir. Bu tip öznitelikler ne olarak adlandırılır?

Birleşik öznitelikler

Bazı öznitelik değerleri veritabanında depolanan diğer ilişkili özniteliklerden hesaplanabi­lir veya türetilebilir. Bu oluşturulan yeni özniteliğe ne denir?

Türetilen öznitelik denir.

Bir varlığın özniteliği sadece tek değer alıyorsa buna tek değerli öznitelik denir. Bir varlığın özniteliği birden çok değer alıyorsa buna ne denir?

Çok değerli öznitelik denir.

Varlık kümesindeki her bir örnek için farklı değer alan özniteliğe ne denir?

Anahtar öznitelik denir.

Bir özniteliğin alabileceği değerlerin tümünün oluşturduğu kümeye ne alanı denir?

Etki alanı denir.

İlişkiler veri modelinde farklı ögeleri bir arada tutar. En az iki varlık kümesi arasındaki etkileşimi gösteren bağlantıya ne denir?

İlişki denir.

İlişkisel veri tabanlarında bir tablonun birinci anahtarının diğer bir tabloya daha kolay bağlanmak amacıyla ikinci tablo üzerinde bir sütun olarak yer almasına ne denir?

Yabancı anahtar

Varlık kümeleri tablolara dönüştürülür. Varlık kümeleri arasındaki ilişki içinde tablo oluşturulur. Öznitelikler tabloların sütunları olarak tanımlanır. Her bir tabloda birincil anahtarlar tanımlanır. Varlık kümelerinin neleri ilişkiyi oluşturan tabloya sütun olarak eklenir?

Birincil anahtarları ilişkiyi oluşturan tabloya sütun olarak eklenir.

Geleneksel bilgi sistemi geliştirme süreci sistem geliştirme yaşam döngüsü olarak adlandırılır. Sistem geliştirme yaşam döngüsü bilgi sistemlerinin planlanması, ge­liştirilmesi ile birlikte ne faaliyetlerini içeren fazlardan oluşur.

Kullanım ve bakım faaliyetlerini içeren fazlardan oluşur.