Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yaşlılara bakım hizmeti sunanların göz önünde bulundurması gereken temel bilgi nedir?

Yaşlıların içerisinde bulundukları gelişim dönemi gereği yaşadığı kayıp
ve yetersizlikler sonucunda çok önemsedikleri “bağımsız olma” yetilerini ve güçlerini kaybettiklerini, bu nedenle de kendilerini engellenmiş hissederek
öfkelenip, bağırıyor olabileceğini bilen bir birey yaşlılara daha farklı yaklaşabilmektedir.

Yaşam döngüsünün her aşamasında bireylerin temel amacı nedir?

Yaşam döngüsünün her aşamasında bireylerin temel amacı sürekli değişen yaşam koşullarını ve kendisini yeniden düzenleyerek, yaşamlarını etkili
bir şekilde sürdürmektir.

Gelişim görevlerinin en önemli  belirleyicisi nedir?

Gelişim görevlerinin en önemli belirleyicisi herhangi bir yaş grubundaki bireylerin
genel yeterlilik ve becerileridir (Fetherman, Smith
& Peterson, 1993).

Yetişkinlik dönemindeki bireylerin yerine getirmesi gereken gelişim görevlerinden birisi nedir?

Yetişkinlik dönemindeki bireylerin yerine getirmesi gereken gelişim görevlerinden birisi de çocuk sahibi olma ve yetiştirmedir.

Okula başlayan çocukların nasıl bir düşünme biçimi geliştirmesi beklenmektedir?

Okula başlayan çocukların zihinsel olarak mantıklı düşünce
üretmesi beklenmekte, kendisinden beklenen bu yeni gelişim görevi karşısında çocuğun okul öncesi döneme özgü hayalci ve fantastik düşünme kapasitesi ile verdiği cevapları bir yana bırakarak, mantıklı ve gerçekçi cevaplar vermesi gerekmektedir. 

Yaşlının uyumunu bozan davranışlar nelerdir?

Kendisinden memnun olmama, çevresindekileri sürekli eleştirme ve
onlara ters davranma, hiç kimseye tahammül edememe, sürekli yakınma, yoğun kızgınlık ve öfke duyguları gibi tepkiler vererek kendilerince uyum
sağmaya çalışmakta ancak bu olumsuz tavırlar yaşlının uyumunu bozmaktadır (Berk, 2014).

Psikososyal gelişim açısından yaşlıların  uyum düzeylerini düşüren faktörler nelerdir?

Psikososyal gelişim alanında ise benlik kavramındaki değişiklikler, eş kaybı, akranların ölümü, emeklilik ve emeklilikle ortaya çıkan gelirde azalma, statüde değişiklik, huzurevinde veya yaşlı bakım evine yerleşmek zorunda kalma gibi değişiklikler bireylerin yaşamlarını güçleştirmekte, uyum düzeylerini düşürmektedir (Berk, 2014).

Uyum nasıl tanımlanabilir?

Uyum, genel olarak bireyin kendisinde ya da çevresinde meydana gelen değişikliklere yönelik olarak tepki vererek kendisini yeni durumlara uydurması olarak tanımlanabilir.

Yaşlılığa uyum sürecinin üç bileşeni nelerdir?

Yaşlılığa uyum süreci Seçim Yapma, Telafi Etme, Etkili ya da Fonksiyonel Kılma olmak üzere üç bileşenle açıklanmaktadır.

Yaşlılar uyum sağlama sürecinde seçim yapma stratejisine neden başvurmaktadırlar?

Yaşlılar uyum sağlama sürecinde seçim yapma stratejisine ortaya çıkan kayıp ve
azalan işlevselliklerinin yanı sıra kısalan ömürlerini daha etkili olarak kullanmak
amacıyla başvurmaktadırlar.

Telafi etme stratejisini nasıl açıklarsınız?

Telafi etme stratejisi, aynı amaca ulaşmayı sağlayan alternatif kaynaklar ve yöntemler olduğunda kullanılmaktadır.

Yaşlıların uyumunu güçleştiren sorunlu davranışlar nasıl ortaya çıkar?

Yaşlıların uyumunu güçleştiren sorunlu davranışlar bireylerin karşılaştıkları güçlük ve gelişim görevleri ile etkili olarak baş edememeleri sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Uyum bozukluklarının diğer psikolojik bozukluklardan ayıran farkı nedir?

Uyum bozukluklarının diğer psikolojik bozukluklardan en önemli farklılığı, uyumsuz davranışların mutlaka ve mutlaka bir stres algısına dayalı davranış örüntülerini içermesidir. Birey uyum bozukluğu göstermeden önce mutlaka bir stres kaynağı ile karşı karşıya kalmakta, bu stres kaynağı ile baş etmek için verdiği işlevsel olmayan tepkiler nedeni ile uygunsuz ve kendisinden beklenmeyen biçimlerde tepki vermektedir.

Strese karşı gösterilen tepkilerin uyum bozukluğu olarak nitelendirilmesi için hangi durumların var olması gerekir?

Strese karşı gösterilen tepkilerin uyum bozukluğu olarak nitelendirilmesi için tepkilerin; stres kaynağının ortaya çıkışından itibaren üç ay içerisinde gözlenmesi, stres faktörüne gösterilmesi beklenen tepkiden fazla ya da aşırı olması ve bireyin günlük yaşamındaki işlevselliğinde azalmaya neden olması gerekmektedir.

"Kaygıyla Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu" hangi belirtilerle kendini gösterir?

Kaygıyla Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu; sinirlilik, endişeli olma, sinirden titreme ve seğirme, sürekli kötü bir şeyler olacak beklentisi ve bağlandıkları yer ve kişilerden ayrılma korkusu gibi belirtilerle tanımlanmaktadır.

Stres oluşturabilecek kaynaklar nelerdir?

Uzmanlar bireylerde stres oluşturabilecek kaynakları iki grup altında toplayarak
sınıflamıştır. Bu sınıflama stres oluşturan faktörlerin ciddiyetine ve birey için önemine göre gerçekleştirilmiş, stres kaynaklarının bir kısmı Önemli Yaşam Olayları, bir kısmı ise Gündelik Olaylar başlığı altında toplanmıştır (Lazarus & DeLongis, 1983).

Bireyin yaşamında değişiklik yapmasına ve uyum sağlamasına yol açan içsel ve dışsal uyaranları birer örnekle nasıl açıklarsınız?

Bir yaşlının sinir hücrelerinin zarargörmesi sonucunda görme yetisini kaybetmesi  içsel kaynaklı önemli yaşam olaylarına örnek olarak verilebilir çünkü yaşlı vücudunda meydana gelen bu değişime göre yaşamında yeni düzenleme ve değişiklikler yaparak uyum sağlamak zorunda kalmaktadır. Öte yandan, aile üyelerinden birinin ölümü gibi bireyin dışındaki faktörlerden kaynaklanan olaylar
da bireylerin derinden etkilenmesine yol açmakta ve yeni yaşamına uyum sağlaması için yeni düzenlemeler yapmasını gerektirmektedir.

Yaşam olaylarının bireyler üzerindeki etkisinin yoğunluğu ve düzeyini belirleyen

faktörlerden birisini nasıl  açıklarsınız?

Önemli yaşam olaylarının bireyler üzerindeki etkisinin yoğunluğu ve düzeyini belirleyen bir diğer faktör ise bu yaşam olayının bireyin içerisinde bulunduğu gelişim döneminde beklenen bir değişim olup olmamasıdır.Bireyler tarafından gerçekleşmesi beklenmeyen yaşam olayları, beklenen olaylardan daha fazla olumsuz etkiye yol açmaktadır. 

Bireyin stres yaşamasına yol açan gündelik olaylar arasında yer alan durumları nasıl örneklersiniz?

Trafikte sıkışmak, yoğun iş programı nedeni ile işleri yetiştirememek, cep telefonunu kaybetmek, kilo sorunları ile uğraşmak, iş arkadaşı ile geçinmeye çalışmak, eşler arasındaki kültürel farklılıklar, reddedilme korkusu gibi birbirinden
çok farklı durumlar çok dramatik olmayan ancak bireyin stres yaşamasına yol açan gündelik olaylar arasında yer almaktadır (Kanner, Coyne, Schaefer
& Lazarus, 1981).

Problem odaklı başa çıkma stratejilerini nasıl açıklarsınız?

Problem odaklı başa çıkma stratejileri, bireyin herhangi bir stres kaynağı ile karşılaştığında stres kaynağını ortadan kaldırmak ya da stres kaynağının
etkisini azaltmak için doğrudan stres oluşturan olaya ya da duruma yönelik tepkilerini içermektedir.

Duygu odaklı başa çıkma stratejilerini nasıl açıklarsınız?

Duygu odaklı başa çıkma stratejileri genellikle stres kaynağı kontrol edilemez, değiştirilemez olarak algılandığında daha fazla tercih edilmektedir. Bu nedenle duygu odaklı başa çıkma stratejileri doğrudan problem ve sıkıntı oluşturan stres kaynağına dönük değildir. Bireyler stres kaynağına bir müdahalede bulunamayacağını, bu durumu kontrol edemeyeceğini düşünüyorsa olumsuz duygularının yıkıcı etkisinden sıyrılarak uyum sağlamaya çalışmaktadır. Bir
başka deyişle durum ya da olay sonucunda yaşadığı olumsuz duyguları kontrol etmeye, yönetmeye ve etkisini azaltmaya çalışmaktadır.

Sosyal karşılaştırma stratejisi hangi tür strateji başlığı altında düşünülebilir?

Sosyal karşılaştırma stratejisi de yaşlılar arasında sıklıkla kullanılan, bireyin kendisini kendisinden daha kötü durumda olan akranları ile karşılaştırarak gerçekleştirdiği duygu odaklı bir stratejidir (Snyder, 2001).

 Özerklik uyum bozukluğuna nasıl katkıda bulunur?

Yaşama aktif katılımla yakından ilişkili olan ve bireyin uyum bozukluğuna karşı koruyan bir diğer özellik ise özerkliktir. Özerklik kendi kendini düzenleme, kontrol etme ve kendi yaşamı ile ilgili kritik ve önemli kararlar alabilme becerisi gibi özellikleri vurgulamaktadır. Yaşlıların yaşam kalitesi ile doğrudan ilişkili olan bağımsız olabilme, kendi yaşamını özerk biçimde sürdürebilme uyum sağlama sürecinde kritik öneme sahiptir.