Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Çatışma nedir?

Çatışma, birbiriyle bir şekilde bağı olan insanların aralarında bir şeyin uygun olmadığını, denk düşmediğini algılamalarına dayalı bir etkileşimdir.

Çatışmayı ortaya çıkarabilecek durumlar nelerdir?

Bir çatışmayı ortaya çıkarabilecek durumları şöyle sıralamak mümkündür: 

• Kaynakların yetersizliği
• Zorluklar
• İletişim hataları
• Algı farklılıkları
• Biyoloji
• Çevre
• Sağlık

Çatışma yönetimi stratejileri nelerdir?

Çatışma yönetimi stratejileri şöyle sıralanabilir:

• Bütünleştirme-iş birliği yapma
• Uyma-itaat etme
• Hükmetme-üstünlük kurma
• Kaçınma
• Uzlaşma-karşılıklı ödün verme

Çatışmaların çözümünde, her iki tarafı da memnun edebilecek yöntemler hangileridir?

Çatışmaların çözümünde, her iki tarafı da memnun edebilecek bir sonuca ulaşmak istenilir. Bunun için de müzakare ve ara buluculuk yöntemleri önerilmektedir.

Kazan-kaybet yaklaşımı ne demektir?

Kazan-kaybet yaklaşımı, hükmetmenin güç kullanımının olduğu bir çözüm yaklaşımıdır. Bu durum sadece güç uygulayan tarafı memnun edeceği için olumlu bir yaklaşım olarak kabul edilmez.

Sosyal problem çözmenin aşamaları nelerdir?

Sosyal problem çözme, baş etme stratejilerinin, kendini kontrol yöntemlerinin öğrenilmesi sürecidir. Problemin çözümünde problemi tanıma, çözümler üretme, karar verme ve çözümü uygulamadan oluşan dört aşama önermektedir:

• Problemi tanımlama
• Alternatif çözümler üretme
• Karar verme
• Çözümü uygulama ve sınama

Yaşlanmayla birlikte hangi alanlarında azalma görülür?

Yaşlanmayla birlikte beş zihinsel alanda; sözel anlam, mekânsal oryantasyon, tümevarımsal yargılama, hesaplama ve kelime akıcılığı alanlarında azalma görülür.

Yaşlılar hangi bilişsel işlevlerde daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar?

Yaşlılar, tanıma, isimlendirme, dikkatini yöneltme, soyut düşünme, yargılama, sentez yapma ve planlama gibi bilişsel işlevlerde daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar. 

Yaşlılara, öğrenme yetilerindeki yavaşlamayı engellemek neler yapılmalıdır? 

Yaşlılara, öğrenme yetilerindeki yavaşlamayı engellemek için zihinsel alıştırmalar yapmaları önerilmektedir. Örneğin bulmaca çözen bireyler bu bilişsel işlevlerde daha az sorun yaşamaktadırlar.

Çatışma yönetimi stratejilerinden olan bütünleştirme-iş birliği yapma ne demektir? 

Bütünleştirme-iş birliği yapma: Yapıcı çatışma çözme stratejilerinden olan iş birliğine ve bütünleşmeye yönelik stratejilerde, karşılıklı iş birliği arayışı, anlaşma olasılıklarının araştırılması, karşılıklı güven ortamı oluşturma, ortak fayda için çözüm arama, empati kurma vb. yer almaktadır. 

Bu çatışma çözme stratejisinde, karşı taraf üzerinde baskı oluşturma, kendi isteğini yerine getirme söz konusudur. Burada sözel ve fiziksel saldırı, tehdit, ısrarcı olma gibi stratejiler uygulanır.

Yukarıda tanımlanan çatışma yönetimi stratejisi nedir? 

Hükmetme-üstünlük kurma: Bu çatışma çözme stratejisinde, karşı taraf üzerinde baskı oluşturma, kendi isteğini yerine getirme söz konusudur. Burada sözel ve fiziksel saldırı, tehdit, ısrarcı olma gibi stratejiler uygulanır.

Bir çatışma yönetimi stratejisi olan kaçınma nedir?

Kaçınma: Sorunu ve çatışmayı görmezden gelme, yok sayma, tartışmayı en aza indirme, geri çekilme, teslim olma gibi stratejileri içerir. Özellikle sorun, çözüm aramaya değmeyecek nitelikte ise ya da karşıdaki kişi sizin için önemli değilse bu yaklaşım kullanılabilir.

Çatışmayı ortaya çıkarabilecek durumlardan biri olan kaynakların yetersizliği neyi ifade eder?

Kaynakların yetersizliği: Arzu edilen şeyin yeterli miktarda olmayışı çatışmalara neden olabilmektedir. Bir alışveriş merkezinde yeterli park alanı bulunmadığında, yiyecek miktarının kısıtlı olduğu ortamlarda ortaya çıkan çatışmalar buna örnek olarak verilebilir.

Çatışmayı ortaya çıkarabilecek durumların biyolojiyle ilgisi nasıl açıklanır?

Biyoloji: Bazı bireyler mizaç özelliği olarak daha öfkeli, heyecanlı ya da çekingen olabilirler. Yani doğuştan getirdiğimiz bazı özelliklerimiz çatışma durumlarını ne sıklıkta yaşayacağımızı ya da bu durumlarda nasıl tepki vereceğimizi belirleyebilmektedir. Örneğin öfkeli bir mizaca sahip bir bireyin, öfkeli olmayan bir diğerine göre daha fazla çatışma yaşayacağı söylenebilir. En azından çatışma durumlarının olumsuz sonuçlanma ihtimalinin daha yüksek olacağı düşünülebilir.

Çatışma nelere sebep olur?

Genellikle çatışma, olumsuz, stresli, sözel hatta fiziksel şiddete neden olan durumlar olarak düşünülür. Çatışma, olumsuz duygulara, iletişimin engellenmesine, birlikte iş yapmak için gerekli koordinasyonun azalmasına, diğerlerinin bakış açısını anlamanın ve empati kurmanın ortadan kalkmasına
neden olur.

Algı farklılıkları ne demektir? 

Algı farklılıkları: Farklı din, yaş, sınıfa vb. ait olmak da çatışmalara neden olabilmektedir. Örneğin farklı yaşlardaki bireyler, toplumun geçirdiği değişim nedeniyle farklı bakış açılarına, değer yargılarına ve yaşam tarzlarına sahip olurlar. Bu durum birbirlerini anlamakta, iletişim kurmakta sorunlar yaşamalarına ve “kuşak çatışması” denilen durumun ortaya çıkmasına neden
olabilir. 

Ara buluculuk ne demektir? 

Ara buluculuk ise bireyler arasında yaşanan çatışmaların çözülmesi için üçüncü kişilere başvurmaktır. Ara bulucular, tarafsızlıklarını koruyarak, iletişim ve çatışma çözme becerilerini kullanır ve söz konusu çatışmanın giderilmesine yardımcı olurlar. 

Yaşlılık döneminde çatışmalar nelerden kaynaklanmaktadır? 

Yaşlılık döneminde, genç ve yaşlı nüfus arasındaki değer ve algı farklılıklarından, yaşlıdaki yeti yitimleri ile ortaya çıkan iletişim sorunlarından, emeklilikle birlikte ortaya çıkan ekonomik zorluklardan, sağlık sorunlarından, hoşgörü ve tolerans azlığından kaynaklanan çatışmalara rastlamak mümkündür.

Fiziksel egzersizlerle bilişsel işlevler arasında nasıl bir ilişki vardır? 

Bilişsel işlevler için önerilen bir başka yöntem de kaba/ince motor beceriler için fiziksel egzersizdir. Düzenli beden egzersizleri yapma bilişsel başarıyı artırmaktadır. Düzenli egzersiz yapan bireylerin tepki hızı artmakta, bellek daha iyi çalışmakta, akıl yürütme daha kusursuz olmaktadır.

Psikologlar zekayı nasıl sınıflandırmaktadır?

Psikologlar zekâyı akıcı ve birikimli (kristal) zekâ olmak üzere ikiye ayırmaktadırlar. Akıcı zekâ kültürden bağımsız, organizmanın fizyolojik yapısına dayanan zekâ türüdür. Yeni problemleri ve durumları doğru biçimde ele almayı ifade etmektedir. Örneğin bir matematik probleminin çözümü akıcı zekâ ile ilgilidir. Birikimli zekâ ise toplumsal deneyimler sırasında kazanılır. İleri yaşlarda artış gösterir, en azından azalmaz.