Yaşlılarda Görülebilecek Sorunlar Ve Bakım Hizmetleri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hipertansiyon nedir?

Hipotansyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 120 mmHg’den ve/veya diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşüklüğü olarak tanımlanmaktadır.

Hipertansiyon prevelansı otuzlu yaşlarda nasıldır?

otuzlu yaşlarda %20 -25

Hipertansiyon prevelansı 60 yaş üzerinde nasıldır?

%50

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri nelerdir?

• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı • Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması • Kalpteki (kollejen lif ) yapısal değişiklikler • Kalp ileti sistemindeki bozukluklar • Kalbin hipertrofisi • Kanın yoğunluğu sayılabilir.

Hipertansiyonun kaç çeşidi vardır ve isimleri nelerdir?

Hipertansiyonun primer (esansiyel) ve sekonder olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.

“Malign hipertansiyon” nedir?

“Malign hipertansiyon” ise sistolik kan basıncının ani olarak 200 mm Hg ve diyastolik kan basıncının 140 mm Hg dan daha fazla olması ve ortalama arter basıncının 150 mm Hg üzerine çıkması olarak tanımlanır.

Hipertansiyon risk faktörleri nelerdir?

• yaşın ilerlemesi, • sigara kullanma, • menapoza girme, • kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı, • hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları, • yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme • ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.

Hipertansiyon hastaları 3 gruba ayrılır. Bunlar nelerdir?

Düşük riskli hastalar - A düzeyi Bu gruptaki hastaların kan basıncına bakılmaksızın klinik olarak saptanmış kardiyovasküler bir hastalığı, hedef organ hasarı ve diğer risk faktörleri bulunmamaktadır. Orta riskli hastalar - B düzeyi Bu gruptaki hastaların diyabet dışında iki majör ve iki minör risk faktörü bulunur. Yüksek riskli hastalar - C düzeyi Bu gruptaki hastalarda hedef organ hasarı, diyabet ve kalp hastalığı bulunmaktadır.

Hipertansiyon belirtileri nelerdir?

• genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı • burun kanaması • kulak çınlaması • baş dönmesi • çarpıntı • bayılma yer almaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'ne göre, hipertansiyon için yaşam biçimi değişikliklerinin yararlarları nelerdir?

• Kan basıncını düşürmek, • Antihipertansif ilaçlara olan gereksinimi azaltmak ve bu ilaçların etkilerini en üst düzeye çıkartmak, • Bireydeki diğer risk faktörlerini azaltmak, • Primer hipertansiyondan korunmaktır.

Hipertansiyon için yapılabilecek başlıca yaşam değişiklikleri nelerdir?

• Düzenli fiziksel aktivite yapma • Sigaradan uzak durma • Alkol tüketimini azaltma • Stresle baş etme • İdeal kiloda olma • DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyeti uygulamadır, bunlar; • Tuz tüketimini azaltma • Sebze ve meyve tüketimini arttırma • Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme • Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme • Balık tüketimini arttırma • Diyette lifi arttırmadır.

Yaşlıda yüksek oranda hipertansiyon gelişme nedenleri nelerdir?

• sodyum duyarlılığının artması, • damar duvarında sertleşme oranının artması, • damar tabakalarının fonksiyon yeteneğinin azalması, • kanın daha yoğun hale gelmesi, • dolaşımın bozulması, • kalpteki yapısal değişiklikler gibi nedenler yer almaktadır.

Hipertansif yaşlı bireyde daha çok ev ve bakımevi gibi ortamlarda dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri nelerdir?

• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir. • Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerini (göz, böbrek vb muayeneleri) hipertansiyon açısından yaptırması sağlanmalıdır. • Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin 140 mm Hg ve 80 mm Hg ve üzerinde olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir. • Yalnız yaşayan yaşlıların anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması sağlanmalıdır. • Antihipertansif ilaç kullanan bireyin ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır. Hipotansiyon (kan basıncının normal değerin altına inmesi) gelişme durumunda göz kararması ve baş dönmesi görülebilir. Yaşlılığın getirdiği fiziksel değişimler bunlarla birlikte düşme riskini artırmaktadır. Hipotansiyon gelişme durumunda bireyin düşmesi engellenmelidir. Bireyin düşmesini önleyici tedbirler alınmış olmalıdır. Bunlar arasında; bireyin ihtiyacı olan temel eşyaların yakınına yerleştirilmesi, bireyin terlik yerine ayağından çıkmayan özellikte sandalet benzeri ayakkabı kullanması, kıyafetlerine yürürken takılmayacak aydınlatmanın yeterli olması, zeminde paspas ya da küçük benzeri örtülerin olmaması, yerlerin kaygan olmaması ve eşik yükseltilerinin varsa kaldırılması, banyo ve koridorlarda tutamakların olması ve gerekiyorsa yürüteç, baston gibi destekleyici cihazların kullanılması yer almaktadır. Hipotansiyona bağlı geçici senkop yaşanmışsa bacaklar 30-45 derece yükseltilmeli, sıkan giysiler gevşeltilmeli, solunum yolları açıklığı sağlanmalı ve hasta gerekli ise battaniye gibi örtülerle örtülmelidir. Isıtıcı vb cihazlar yanıklara neden olabileceği için kullanılmamalıdır. • Yaşlı bireyin kullandığı antihipertansif ilaç grubu öğrenilmeli ve bu ilaca bağlı gelişebilecek yan etkilere karşı dikkatli olunmalıdır. Örneğin diüretik kullanan bireyde sıvı eksikliği ve elektrolit dengesizliği gelişebileceğinden sağlık profesyonelleri gözetiminde sıvı alımı ve beslenme düzenine eğilinmelidir. • Hipertansiyonu olan yaşlı bireye bakım verirken beyin kanaması, tromboz, emboli (pıhtı) gibi komplikasyonlar bakımından uyanık olunmalıdır. Hissizlik, ciddi baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşma, uyku hali, görme ve duyma değişiklikleri, yorgunluk, nefes darlığı, idrar çıkışında değişiklikler, çarpıntı, bayılma (senkop) gibi ve acil durumlarda hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. • Yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir. Diyete uyum, hareket, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini yapma durumu kaydedilmeli ve sağlık profesyonelleri ile paylaşılmalıdır.

Arter kan basıncının evde izlenmesinin nedenleri nelerdir?

a. “Beyaz önlük” hipertansiyonundan ayırt edilmesi b. Kan basıncı yükselmelerinde ve sınırda hipertansiyonda günlük kan basıncı değerlerinin belirlenmesi c. Antihipertansif ilaçların etkinliğinin değerlendirilmesi d. Hastanın tedavi planına uyumunun sağlanması e. Maliyetin azaltılması.

Hipertansiyondan korunmak için neler yapılmalıdır?

Hipertansiyondan korunma tedavi ve bakım kadar önem taşımaktadır. Korunma için, sağlıklı yaşam tarzı benimsenmelidir. Kilonun kontrol altında tutulması, egzersiz, düzenli ve dengeli beslenme, alkol ve sigaranın sınırlandırılması ve stres yönetimi kontrolde önemli girişimlerdendir.

Hipertansiyon tanısı konulmuş bireylerde hipertansiyon yönetimi için hedef ne olmalıdır?

Sistolik kan basıncının 140 mmHg ve diyastolik kan basıncının ise 90 mmHg nın ve beraberinde kronik hastalık var ise 130 ve 80 mmHg ve altında tutulması olmalıdır.

Arter kan basıncı indirekt ölçümü için nasıl aletler kullanılır?

Civalı, aneroid ve elektronik.

Arter kan basıncı ölçümünde sonuç alınamayan ölçümler arasında ne kadar süre olmalıdır?

En az iki dakika.

Hipertansiyonun ilaçlı tedavisinde neler kullanılır?

Hipertansiyonun ilaçlı tedavisinde diüretik, kalsiyum kanal blokörü, anjiotensin dönüştürücü enzim inhibitörü, anjiotensin reseptör blokörü ve beta blokör gibi anti hipertansiflere yer verilmektedir.

Hipertansiyon komplikasyonları nelerdir?

Hipertansiyon komplikasyonları (hastalığa bağlı gelişen problemler) arasında, beyin gibi hayati organlarda kanamalar, görme kaybı, felç gibi nörolojik durumlar, kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir.