1. Soru
Engel ile yetersizlik arasında nasıl bir fark vardır?
Cevap
Yetersizlik kişinin, bir işi ya da şeyi yapamaması, bir işlevi yerine getirememesi durumu, belirli bir şekilde davranmada sınırlı kapasite olarak tanımlanmaktadır. Engel ise bireyin yetersizliği yüzünden çevresinin ya da toplumun beklentilerine karşılık verememesi nedeniyle çevresiyle etkileşiminde sınırlılık ya da sorunlar yaşamasıdır.
2. Soru
Bakım ihtiyacında olan engelli bireye sunulacak kişisel bakım hizmetleri nasıl planlanmalıdır?
Cevap
Bakım hizmetleri “kişisel bakım hizmetleri” ve “psiko-sosyal destek hizmetleri” şeklinde planlanarak, planının bireyin sağlık, bilişsel, fiziksel, psikolojik, biyolojik ve sosyal durumuna göre hazırlanması gerektiği ve gereksinimlerin değişmesi durumunda mevcut planda değişiklik yapılabileceği unutulmamalıdır.
3. Soru
Engelli birey ailesi, engelli bireye bakım verme ve gereksinimlerini karşılamada zorlandığında nereden destek isteyebilir?
Cevap
Engelli birey ailesi bu konuda bakım ve rehabilitasyon merkezlerinden destek isteyebileceği gibi bakım hizmeti verenden de destek isteyebilir. Böyle bir durumda bakım hizmeti veren aile ve uzmanlarla işbirliği içerisinde çalışarak engelli bireyin gereksinimlerini karşılaması beklenmektedir.
Cevap
Aile, “evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik” olarak tanımlanmaktadır.
5. Soru
Engellilik durumu ne şekilde gelişir?
Cevap
Engel durumu doğuştan olabileceği gibi kaza, hastalık gibi durumlardan sonra da gelişebilir. Dolayısıyla ailenin herhangi bir üyesi çocuk ya da yetişkin olsun çeşitli nedenlerden dolayı engelli birey haline gelebilir.
6. Soru
Psiko-sosyal destek neden gereklidir?
Cevap
Psiko-sosyal destek, yaşam koşullarının ağırlaştığı, kötüleştiği ya da stresin arttığı zamanlarda kişinin bu durumlarla başa çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Yakın çevreden başlamak üzere gittikçe genişleyen çevre içerisinde destek bulunabilecek aile üyeleri, akrabalar, arkadaşlar ve uzmanlar kişinin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını olumlu yönde etkilemektedir.
7. Soru
Aile için engelli bireye sahip olma onları nasıl etkilemektedir?
Cevap
Engelli bireye sahip olan bir aile için bu durum stres, kaygı, öfke, suçluluk, utanma,
davranış değişiklikleri, depresyon kaynağı olabilir.
8. Soru
Engelli bir bireye sahip olan aile hangi aşamalardan geçer?
Cevap
Sırasıyla şok aşaması, yüzleşme aşaması ve geriye çekilme aşamalarından geçer.
9. Soru
Engelli bireye sahip olan ailede şok aşamasında ne yaşanır?
Cevap
Ailenin yaşam dengesini sarsan bir olay yaşandığı için aile “şok aşaması”ndadır. Şok aşamasında her şey dışarıdan bakıldığında normal görünse bile bireyin iç dünyası karma karışıktır. Kısa ya da uzun sürebilecek bu aşamada kaygı ve yadsıma durumu yaşanır.
10. Soru
Engelli bireye sahip olan ailelerde yüzleşme aşaması nasıldır?
Cevap
Yüzleşme aşamasında kayıp, yas tutma, çaresizlik, hüzün, bilişsel işlevlerde yetersizlikler görülebilir. Bu dönemde özellikle bastırma, yadsıma, rasyonalizasyon savunma mekanizmaları sıkça kullanılır.
11. Soru
Engelli bireye sahip olan ailelerde geriye çekilme aşaması nasıldır?
Cevap
Bu aşamada birey gerçekliği kabul eder ve bu yeni duruma uyum sağlamak
için gerekli adımları atmaya başlar. Bu dönemde ailenin olumlu psiko-sosyal destek görmesi ya da psiko-sosyal destek alabileceği çevrenin içinde olması ve buna yönlendirilmesi, durumla başa çıkmasına ve zorlayıcı bu dönemi sağlıklı bir şekilde atlatmasına yardımcı olacaktır.
12. Soru
Bakım elemanının engelli bireyin bakımına ilişkin genel sorumlulukları nelerdir?
Cevap
- Engelli bireyin o anki durumu hakkında bilgi sahibi olmak ve farklı kaynaklardan gelen bilgileri toparlamak
- Engelli bireyin fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmasında engelli bireye yardımcı olmak
- Engelli bireyin sağlık durumunu takip etmek
- Engelli bireyin sağlık durumunu göz önünde bulundurarak kararlar vermek
- Engelli bireyin duygusal durumunu ve ihtiyaçlarını anlamak
- Engelli bireyin manevi ihtiyaçlarına anlayış göstermek
13. Soru
Bakım elemanının engelli bireyin bakımına ilişkin özel sorumlulukları nelerdir?
Cevap
Engelli bireyin bakımından sorumlu bakım hizmeti verenlerin üstlenmesi gereken sorumluluklar ve ondan beklenen çeşitli davranışlar kategorisinde yer alan her bir sorumluluk ve davranışa ilişkin daha ayrıntılı ve özel sorumluluklardır.
14. Soru
Bakım elemanının öngörülen tedaviyi uygulamada sorumluluğu nasıldır?
Cevap
Bakım hizmeti verenler, engelli bireyle çalışan sağlık ekibinin bir üyesi olarak, engelli birey için doktor ya da uzman tarafından öngörülen tedavi planına uymak, sağlık personelinin izin verdiği ölçüde bu planı uygulamak ve bireyin tedaviye uyumunu sağlamakla sorumludur.
15. Soru
Bakım hizmeti verenler, doktorun verdiği ilaç tedavisini takip ederken neden bazı ilkelere uymalıdır?
Cevap
Çünkü kişinin yaşına, cinsiyetine ve hatta hastalık durumuna göre ilacın alınmasından sonra etken maddenin emilimi, bu maddenin dokulara dağılımı ve vücuttan atımı değişiklik gösterebilmektedir.
16. Soru
İlaç verilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken kurallar nelerdir?
Cevap
- Doktorun belirttiği dozda ilaç verilmelidir.
- İlaç kullanımı sırasında ortaya çıkan sorunlar ve etkiler doktora bildirilmelidir.
- İlacın belli bir zamanda alınması gerekiyorsa bunu hatırlatıcı takvim, not ya da işaretler kullanılmalıdır.
- Alternatif tıp önerileri uygulanması doktorun önerileri doğrultusunda olmalıdır.
- Oral yol ile alınan ilaçlar oda sıcaklığında bulunan bol su ile verilmelidir.
- Oral yol ile alınan ilaçlar su dışında başka bir içecek ile verilmemelidir.
- Doktorun önerdiği dışında başka ilaç kullanılmamalıdır.
- İlacın aç ya da tok alınıyor olmasına dikkat edilmelidir.
- Son tüketim tarihi geçen ilaçlar kullanılmamalıdır.
- İlaçlar doktorun belirttiği zamanda bırakılmalıdır.
17. Soru
Engelli birey doktorun dışında hangi uzmanlarla çalışabilir?
Cevap
Engelli birey ile doktorun dışında dil ve konuşma terapisti, beslenme uzmanı, fizyoterapist ve iş-uğraş terapisti de çalışabilir.
18. Soru
Dil ve konuşma terapistinin çalışma alanı nedir?
Cevap
Dil ve konuşma terapisti, insan iletişimi, dil ve konuşma gelişimi ve bozukluklarının önlenmesi, tanılanması, değerlendirilmesi ve terapisi ile ilgilenen meslek elemanıdır. Engelli bireyin dil ve konuşma becerileri ile ilgili bozukluk ya da gelişiminde gerilik olması durumunda bu becerilerin desteklenmesi için terapi oturumları düzenler.
19. Soru
Beslenme ve diyet uzmanının çalışma alanı nedir?
Cevap
Beslenme ve diyet uzmanı (diyetisyen), insanların dengeli, yeterli ve sağlıklı bir biçimde beslenebilmeleri için yemek listelerinin hazırlanması, yiyeceklerin sağlığa uygun bir şekilde pişirilip sunulması konusunda çalışan, varolan besin kaynaklarının ekonomik sağlık kurallarına uygun olarak kullanılmasını sağlayan ve bu konularda bireyi ve toplumu bilgilendiren meslek elemanıdır. Beslenme uzmanı, engelli bireyin durumuna uygun olarak bir rejim düzenler.
20. Soru
Bakım hizmeti verenlerin aile ve uzmanlarla iletişimi neden önemlidir?
Cevap
Bakım hizmeti verenler, engelli birey ile çalışan ekibin bir parçasıdır. Ekip içinde
olası iletişim bozuklukları bakım hizmeti verenlerin hem engelli bireyle olan iletişimini hem de kendisine ait özgüven, başarı gibi duygularını olumsuz etkileyecektir. Aile üyeleri ve uzmanlarla iletişim daha nitelikli bir bakım hizmetinin verilmesini sağlayacaktır.
