Görsel Web Tasarımı Dersi 8. Ünite Özet

Giriş

Geleneksel anlamıyla portföy veya portfolyo herhangi bir konu ile ilgili bir araya getirilmiş bilgi ve belgeleri ifade etmektedir. Latince portare (taşıma) ve folgio (belge) kelimelerinin bileşiminden oluşan bu kavram, finans, güzel sanatlar, tasarım ve eğitim gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Farklı alanlardaki portfolyolara finans portfolyoları, kariyer portfolyosu, edebiyat portfolyosu ve sanat portfolyosu örnek verilebilir.

Portfolyo, bir grafik tasarımcısının veya tasarım ekibinin görsel web tasarımına yönelik en iyi çalışmalarını işveren ve yatırımcılara etkin, pratik ve profesyonel bir şekilde sunma amacı taşıyan bir dijital koleksiyondur.

Web’in dünya genelinde hızla yayılması ve dünyada toplumların her kurum ve düzeylerine kadar inmesi bu ortamlara yönelik tasarımlara duyulan ihtiyaçları arttırmıştır.

Portfolyo Planlama

Görsel web tasarımına yönelik başarılı bir elektronik portfolyonun oluşturulması için öncelikle iyi bir planlamanın yapılması gerekir. Bunun için de hedef kitle (müşteri) özellik ve beklentilerinin analiz edilmesi, portfolyo amacının açık bir biçimde belirlenmesi, portfolyo içeriğinin ne olacağına yönelik detaylı bir çalışmanın yapılması ve portfolyo tasarımının nasıl olacağının belirlenmesi gerekmektedir.

Görsel web tasarımına yönelik bir elektronik portfolyonun en temel amacı tanıtımdır. Dikkati çekilmek istenen ürün olarak görsel web tasarım bileşenleridir. Bu tasarımların sunulması planlanan hedef kitle ise bireysel müşteriler, şirketler, kurum ve kuruluşlar, tasarım ekipleri veya diğer tasarımcılardır. Bu nedenle hedef kitle özellikleri ve beklentileri portfolyo oluşturulmadan önce iyi analiz edilmelidir. Grafik tasarımcının bir elektronik portfolyo oluştururken sorması gereken en temel soru “Hedef kitlem kim?” sorusudur. Bu soruya cevap bulmak amacıyla hedef kitlenizin bazı özelliklerini açık bir biçimde ortaya koymanız gerekecektir. Bu özelliklerden en önemlileri aşağıda verilmiştir.

• Hedef kitlenin (müşterilerin) sektörü
• Hedef kitlenin görsel Web tasarımına yönelik beklenti ve talepleri
• Hedef kitlenin Web tasarım veya grafik tasarım deneyimi
• Hedef kitlenin görsel Web tasarımına yönelik önyargıları

Görsel Web tasarımına yönelik portfolyo planlama aşamasında hedef kitle analizi yapılırken piyasa araştırması kritik öneme sahiptir. Piyasa araştırması sayesinde hede?enen sektörün ihtiyaçlarını karşılayabilecek hizmetlerin sunulup sunulmadığı, tasarım kalitesinin hangi düzeyde olduğu ve eksikliklerin hangi noktalarda ortaya çıktığına ilişkin ipuçları elde edilebilir.

Hedef kitle özellik ve beklentilerinin belirlenmesi görsel web tasarımına yönelik elektronik portfolyo oluşturmanın ilk ve öncelikli aşamasıdır. Bu aşamada dikkatli bir analiz, araştırma ve planlama yapılmadan oluşturulan portfolyoları çok önemli problemler bekleyebilir. Bu problemlerden bazıları aşağıda sıralanmıştır.

• Oluşturulan portfolyonun sektör standartlarının çok altında veya çok üstünde kalarak ilgi görmemesi,
• Portfolyonun sektördeki eğilimlerle uyumlu olmamasından dolayı dikkat çekmemesi,
• Başka kişi veya kurumlar tarafından sunulan görsel tasarımlara yakın çalışmaların öne çıkarılması,
• Portfolyonun hedef kitle beklentilerinden farklı olarak çok detaylı veya çok sade olması,
• Hede?enen sektöre yönelik özel renk, sembol, ikon, çizim, resim veya şekillerin ıskalanması

Hedef kitle özellik ve beklentileri ayrıntılı bir biçimde incelendikten ve hede?enen sektör belirlendikten sonra tasarlanacak portfolyoya yönelik önemli ipuçları elde edilmiş olacaktır. Hedef kitle analizinin ürünleri olarak bu ipuçlarından bazıları şöyle sıralanabilir;

• Sektörün görsel web tasarımı ihtiyaçları,
• Sektöre özgü görsel tasarım öğeleri (renk, sembol, ikon, çizim, resim vb.),
• Piyasada sektöre yönelik görsel web tasarım hizmetlerinin güçlü ve zayıf yanları,
• Piyasadaki hizmetlerin benzerlikleri, farklılıkları ve eğilimleri.

Görsel web tasarımına yönelik bir elektronik portfolyonun en önemli bileşeni içeriktir. Portfolyo ziyaretçilerinin asıl ilgilenecekleri şey portfolyoda sunulan içeriğin değeri ve kalitesi olacaktır. Sadece tasarımcının teknik bilgisini yansıtan çalışmalar değil sanatsal yeteneğini, deneyimini ve alandaki uzmanlığını yansıtacak çalışmalar ilk izlenim için kullanılabilir. Kullanıcıların birkaç saniye içerisinde ulaşacakları ilk izlenimi olabildiğince olumlu kılmak için en iyi içeriğin en başa konulması dışında tasarımın sade ve temiz olması, arayüzün gezinim için kullanıcı dostu olması da gerekir. Elektronik portfolyo içeriklerinin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken diğer önemli bazı noktalar aşağıda sıralanmıştır.

• İçeriğin anlaşılır bir biçimde konu, alan veya türlerine göre sınıflandırılması.
• Karmaşık içerikten kaçınılması.
• Görsel tasarımların uygun çözünürlüklerde sunulması.
• Her bir proje, galeri ve görsele kısa ve öz açıklamaların eklenmesi.
• Kolay erişim için galeri ve proje yapılarının kullanılması.
• İçeriğin izinsiz kullanımı riskine karşı orijinal görsellerin korunması.

Portfolyo planlamanın son adımında tasarımcının portfolyo Web tasarım bileşenlerine karar vermesi gerekmektedir. Portfolyo Web tasarım bileşenlerinin açık bir biçimde belirlenmesi ise planlamanın ilk üç adımının başarılı bir şekilde tamamlanmasına bağlıdır. Portfolyo hedef kitle özelliklerine, sektör ihtiyaçlarına ve portfolyo amacına göre aşağıdaki kararların alınması gerekir.

• Arama çubuğu, site haritası ve menü gibi gezinim bileşenlerinin neler olacağı.
• Portfolyo sitesinin e-ticaret sistemiyle entegre edilip edilmeyeceği.
• Online sipariş ve satış işlemlerinin yapılıp yapılmayacağı.
• Kullanıcı giriş sisteminin olup olmayacağı.
• Sosyal medya bileşenlerinin kullanılıp kullanılmayacağı.
• Önceki kararlara göre portfolyonun sıfırdan kodlanması veya hizmet alımının kararlaştırılması

Portfolyo planlama aşamasının sonucunda portfolyo yapı ve bileşenlerinin belirlenmesi tasarımcı için önemli kolaylıklar sağlayacaktır. Bu sayede çeşitli çözümler denenerek gereğinden fazla zaman harcanmayacak ve portfolyo tekrar tekrar güncellemelerle tasarım karmaşasına sürüklenmemiş olacaktır.

Portfolyo Oluşturma

Elektronik portfolyolar her yerden erişilebilir oldukları için hem tasarımcı hem kullanıcı hem de işveren için önemli kolaylıklar sağlarlar. Elektronik ortamda farklı kanallarla portfolyo oluşturmak mümkündür. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır.

• Uluslararası bir grafik portfolyo sistemine dâhil olma, hesap açma.
• Kurum veya birim bazında ihtiyaca yönelik portfolyo oluşturma.
• Grafik tasarım gurubu veya ekibinin özgün bir portfolyo oluşturması.
• Bireysel bir portfolyo oluşturma.

Behance: Öz-tanıtım konusunda uzmanlaşmış, danışmanlık ve çevrimiçi portfolyo siteleri de dâhil çeşitli servis ve siteleri içeren bir ağdır. Behance dünyanın en çok bilinen portfolyo sitelerinden biridir. Adobe şirketinin bir ürünü olan Behance, yine Adobe şirketinin Creative Cloud hizmetleriyle birlikte sağlanabilmektedir. Aylık ortalama yetmiş binin üzerinde ziyaretçi alan Behance portfolyo sitesinin en büyük avantajı kullanımının oldukça kolay olmasıdır. Genel olarak Behance portfolyo sitesinin avantajlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kolay kullanım,
• Kullanışlı arayüz,
• Sek ziyaretçi sayısı,
• Site-içi etkileşim olanakları ve
• Sosyal medya entegrasyonu.

Behance portfolyo sitesinin dezavantajlarını ise tasarım sınırlılığı ve dosya boyutu sınırlaması şekilde sıralamak mümkündür. Bir Behance portfolyosu oluşturmak ücretsizdir. Ücretsiz portfolyo ile Behance’nin tüm etkileşimlerinden yararlanılabilir. Ancak, daha geniş bir depolama boyutu ve Adobe’nin sağladığı çeşitli fontlar ve tasarımlar için Adobe Creative Cloud hesabına sahip olmak gerekmektedir. Behance portfolyo sistemi Adobe şirketinin diğer bir portfolyo uygulaması olan Adobe Portfolyo ile entegre olarak da çalışmaktadır.

Adobe Portfolyo: Adobe şirketinin Adobe Creative Cloud planlarından herhangi birine sahip kişilere ücretsiz olarak sunduğu basit bir portfolyo sitesi tasarlama hizmetidir. Adobe Portfolyo hizmeti kolayca portfolyo Web sitesi oluşturup yayınlamayı sağlayan bir yapıya sahiptir. Adobe Portfolio, kullanıcılara önceden tasarlanmış portfolyo şablonları arasından tercih yapma imkânı sunar. Adobe Portfolio’nun sunduğu site tasarımı duyarlı (responsive) arayüzlere sahiptir. Bu sayede farklı ekran ölçülerinde (PC, Tablet veya Akıllı Telefon) sorunsuz görüntü sağlanır. Genel olarak Adobe Portfolio özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Typekit font kütüphanesine erişim,
• Çevrimiçi düzenleme özelliği ile yapılan ayarların hemen gözden geçirilebilmesi,
• Site bileşenlerinin ayrı ayrı ayarlanabilmesi,
• Kişisel bilgisayar, tablet ve mobil uyumlu responsive tasarım,
• Behance eşlemesi,
• Özgün alan adlarının kullanılabilmesi,
• Görsel tasarımların gizlenmesi ve korunması.

Dunked: Çevrimiçi portfolyo oluşturmak için yararlanılabilecek sitelerden biri de Dunked’dır. Oldukça kolay bir arayüze sahip bu sitede portfolyo oluşturmak için ayrıntılı kodlama bilgisi gerekmemektedir. Bununla birlikte isteyen kullanıcılar HTML ve CSS kodlarına da müdahale ederek portfolyolarında tam kontrolü sağlayabilirler.

Diğer portfolyo oluşturma sitelerinden farklı olarak Dunked’ın sağladığı en önemli avantajların başında farklı belge ve dosya yapılarını desteklemesi gelmektedir. Diğer bir ifadeyle her türlü grafik tasarımları, videolar ve hatta ses dosyaları potfolyoya yüklenebilir. Dunked’ın diğer bazı avantajları arasında özgün URL oluşturma, farklı ekran büyüklükleriyle uyumlu duyarlı arayüz, retine ready tasarım ve CSS kontrolü sayılabilir.

Retine ready birim alanda daha fazla piksel gösterilerek netliği arttırmaya yönelik bir web tasarım özelliğidir.

Kolay kullanım özelliklerine karşın Dunked sisteminin en büyük dezavantajı ise tasarım zenginliğinin olmamasıdır. Sunulan yedi portfolyo şablonu da birbirine oldukça benzer bir görüntüye sahiptir.

Portfoliobox: Portfoliobox, görsel kalite açısından en başarılı portfolyo sitelerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Bu siteyi diğer portfolyo hazırlama sitelerinden ayıran en önemli özelliği ise kullanıcıyı sınırlı bazı şablonlarla kısıtlamamasıdır. Sunulan portfolyo tasarım hizmeti bölünmüş bloklar halinde çalışmaya imkân sunmaktadır. Aynı zamanda Türkçe dil desteği de bulunmasıdır.

Portfoliobox sitesinin portfolyo tasarımı için bir şablon sınırlaması olmadığı gibi içerik sınırlaması da yoktur. İsterseniz portfolyonuza blog ekleyebilir, pazarlama için küçük görseller kullanabilir CSS ayarlarına müdahale edebilir ve SEO ayarları yapabilirsiniz.

SEO , (Search Engine Optimisation-Arama Motoru Optimizasyonu) için kullanılan bir kısaltmadır. SEO, arama motorlarının web sayfalarını daha kolay bir şekilde taramasına olanak sağlayan, site içi ve site dışı sorgulama algoritmalara uygun düzenlemeleri içeren teknik düzenlemelerdir.

Portfoliobox sitesinin profesyonel portfolyo konusunda sunduğu olanaklar tasarım, e-ticaret ve pazarlama başlıkları altında sıralamak mümkündür. Buna göre tasarım başlığı altında;

• Kapak sayfaları,
• Kategori, çoklu, paralax ve video sayfa seçenekleri,
• Metin sayfaları ve bloglar,
• HTML 5 tasarım,
• İletişim ve harita sayfaları,
• İçerik, renk ve yazı tipi düzenleme,
• Galeriler ve misafir defteri,
• Instagram ve Flickr sayfaları,
• CSS ve HTML özelleştirme sıralanabilir.

Portfoliobox portfolyo sistemi e-ticaret için de önemli olanaklar sunmaktadır. Bu olanaklar aşağıda sıralanmıştır.

• Ticari görünümden uzak temiz tasarım,
• Özelleştirilebilir ürün seçenekleri,
• Bütünleşik alışveriş sepeti,
• Kendi e-mağazanı oluşturma,
• Paypal entegrasyonu,
• Vergi bölgelerinin kontrolü ve sevkiyat,
• Sipariş yönetimi.

Zengin tasarım ve e-ticaret seçenekleriyle birlikte Portfoliobox portfolyo sistemi kullanıcıların ürünlerini pazarlayabilecekleri bazı pazarlama hizmetleri de sunmaktadır. Bu hizmetler aşağıda sıralanmıştır.

• SEO ayarları,
• Google analytics entegrasyonu,
• Ziyaretçi istatistikleri,
• Sosyal medya paylaşımı.

Portfolyo Oluşturma Sitelerinin Karşılaştırılması

Öncelikle bu ünitede incelenen tüm portfolyo oluşturma sitelerinin en büyük avantajı kullanım kolaylığıdır. Bunun dışında hem Türkçe dil desteği hem tasarım çeşitliliği hem de e-ticaret ve pazarlama olanaklarıyla en fazla öne çıkan portfolyo oluşturma sitesinin Portfoliobox olduğu söylenebilir. Bunun dışında sunulan tasarım ve disk boyutu sınırlamalarına rağmen Behance ve Adobe Portfolio sistemlerinin entegrasyonu ve birlikte kullanımı Adobe Creative Cloud üyeleri için en iyi tercih olabilir. Görsel tasarım kalitesi ve retine ready tasarım özellikleri de Dunked portfolyo oluşturma sitesi için tercih nedeni olarak görülebilir.

Portfolyoda Satış ve Pazarlama

Görsel Web tasarımına yönelik grafik tasarımcının oluşturduğu tasarımları elektronik ortamda düzenli bir biçimde bir araya getirerek bir portfolyo oluşturmasının tasarımcının ürünlerine erişimini kolaylaştırmanın yanın çok önemli bazı katkıları vardır. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır.

• Tasarımcının bilinirliğini arttırma,
• İş başvurularında pratik bir kaynak sağ- lama,
• İşverenin tasarımcının deneyimlerine iliş- kin fikir sahibi olması,
• Diğer tasarımcılarla iş birliği için bir referans olması,
• Tasarımcının saygınlığını arttırması.

Son yıllarda oldukça yaygınlaşan elektronik tasarımların satış ve pazarlaması hızla büyümüş ve dev şirketlere dönüşmüşlerdir. Bu şirketler de hem ürün yelpazesini genişletmek hem de daha fazla kullanıcıya ulaşmak amacıyla oluşturdukları stok sitelerinde grafik tasarımcıların sisteme kayıt olmalarına, sistem üzerinden çalışmalarına ve hatta ürün satmalarına izin vermektedirler. iStock üzerinden satılan her bir görsel tasarım için %15-45 arasında telif ücreti ödenmektedir. Stok siteleri ; elektronik ortamda grafik, resim, çizim veya videoları stoklayarak bu tasarımların satış ve pazarlamasını yapan sitelerdir. iStock alternatifi olarak grafik tasarımcıların yararlanabilecekler alternatif sistemlere Dreamstime, Bigstock ve TinkStock örnek verilebilir.

İster tüm özellikleriyle baştan kodlanıp tasarlansın, isterse bir portfolyo oluşturma sitesinden yararlanılsın iyi bir portfolyo sitesinin e-ticaret ve pazarlama özelliklerine sahip olması büyük önem taşır; çünkü nihayetinde her portfolyonun amacı ürününü tanıtmak ve mümkünse bu ürünlerini ticari bir değere dönüştürmektir. Bu nedenle tasarlanan portfolyoların online alışveriş bileşenlerine (e- mağaza, paypal gibi online ödeme sistemi, alışveriş sepeti, sipariş yönetimi) sahip olması önerilmektedir.

Elektronik ortamda ticaret diğer adıyla e-ticaret görsel web tasarım veya şablonlarını portfolyo üzerinden satmayı planlayanlar için oldukça önemlidir. e-Ticaret, özetle ticari işlemlerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir. e-Ticaret; reklam, pazar araştırması, sipariş, online ödeme sistemi ve teslimat gibi çok sayıda bileşeni olan bir yapıdır. Portfolyolarda reklam, Pazar araştırması, sipariş ve teslimattan ziyade e-Ticaret açısından en önemli bileşen online ödeme sistemi entegrasyonudur; çünkü dijital ürün olarak görsel Web tasarımlarına ilişkin tüm sipariş ve teslimat işi elektronik ortamda kolayca gerçekleştirilir. Dünya’da en yaygın kullanılan online ödeme sistemlerinin bazıları aşağıda sıralanmıştır.

• PayPal
• Google Wallet
• Amazon Payments
• WooCommerce
• Dwolla
• WePay

Portfolyo web sitelerinin e-ticaretle birlikte istenilen diğer bir özelliği pazarlamadır. Portfolyo ürünlerinin duyurulması, hedef kitleye ulaştırılması ve bu süreçlerin takip edilmesi pazarlama ile ilgilidir. İyi bir portfolyonun hedef kitleye ulaşmak için sosyal medya paylaşımına olanak sunması ve SEO ayarlarının yapılması önerilmektedir. Arama motoru optimizasyonu için portfolyo sitesinin görsel tasarımının kullanıcı dostu olması, kodların W3.Org dünya standardı ile kontrol edilmesi, H1 ve H2 başlık taglarının kullanımı, görsel tasarımlara açıklama eklenmesi önerilebilir. Bu sayede tasarımlarınızın hedeflediği kişi, kurum veya kuruluşlar arama motorlarından portfolyonuzu kolaylıkla bulabilir. Ayrıca, portfolyo ziyaretçi bilgilerinin analiz edilmesi ve hedef kitlenin ilgi ve ihtiyaçlarının tespiti için de ziyaretçi istatistiklerinin tutulması ve Google analitik gibi analitik hizmetleriyle analiz edilmesi önerilebilir.