Öğrenme Yönetim Sistemleri Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Eğitim Teknolojisi'nin tanımını yapınız.

Eğitim teknolojileri için farklı tanımlar yapılmıştır. Alkan’a (1995) göre eğitim teknolojisi, eğitimle ilgili kuramların etkin ve olumlu biçimde uygulamaya dönüştürülmesi için personel, araç-gereç, süreç ve yöntemlerden oluşmuş bir sistemler bütünüdür. Bu anlamda eğitim teknolojisi; öğrenme ve öğretmeyi en iyi biçimde planlayıp gerçekleştirmek ve gerekli değerlendirmeyi yapmak amacıyla öğretme-öğrenme süreçlerine sistematik bir yaklaşımdır.

Eğitim teknolojisinin sunduğu yararları sıralayınız.

Eğitim teknolojilerinin sunduğu yararlar;
• fırsat eşitliği,
• kitle eğitimi
• bireysel eğitim
• eğitim yaşantılarını zenginleştirme
• yüksek kalite
• ekonomi
• zaman ve mekan sınırını kaldırma
• mevcut beşeri ve maddi kaynaklardan yararlanmayı arttırmak
• yaratıcılık
• birinci kaynaktan bilgi temini
• tekrar üretilebilen ve çoğaltılabilen sistemler
• öğrenme hızını arttırma
olarak sıralanabilir.

Öğrenme yönetim sistemlerini diğer içerik yönetim sistemlerinden ayıran unsur nedir?

Öğrenme Yönetim Sistemleri tamamen öğretim temelli tasarlanmış ortamlardır. Bu nedenle diğer içerik yönetim sistemleri ve sanal sınıf ortamlarından ayrılmaktadır.

Öğrenme yönetim sistemlerini diğer sistemlerden ayıran özellikleri nelerdir?

ÖYS’lerin öğrenme çıktılarına göre uygun içerik sunum,
takip, yönetim altyapısını sunması beklenir.
Sürecin etkin yönetilebilmesi için içerik, kullanıcı ve sistem analizlerinin yapılması, öğrenciye, öğreticiye ve yöneticiye ihtiyaçlara göre sunulması gerekir. Değerlendirme araçlarının ve sunulan iletişim kanallarının çeşitliliği öğrenme yönetim sistemlerinin
daha kullanışlı olmalarını sağlamaktadır. Öğrenme-Öğretme süreçlerinin tasarımlanması, uygulanması, değerlendirilmesi, geliştirilmesi sürecinde ve karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik olarak iletişim, öğrenme kuramları, öğrenme ortamı ve
öğrenme süreçleri iyi tasarlanmalıdır. Öğrenme ortamlarında iletişim çok önemli bir yere sahiptir. Öğrenci-Öğrenci, Öğrenci-Öğretici, Öğrenci-Ortam ve Öğrenci-İçerik arasındaki iletişimin sağlıklı ve sorunsuz sağlanması gerekir.

Uzaktan eğitimin tarihini eğitim teknolojilerinin temelinde özetleyiniz.

“Mektupla Öğretim” süreci 1728 yılında Boston Gazetesinde Stenografi dersi ile başlamış, yıllar içinde “Radyo ve Televizyon” üzerinden, sonra kişisel bilgisayarların kullanımının yaygınlaşması ile “Bilgisayar Destekli” öğrenme ortamları geliştirilerek
kullanılmaya başlanmıştır. Sonrasında internet ile tüm süreç ve ortamlar yeniden tasarlanmış ve internet destekli öğrenme ortamları kısaca “e-Öğrenme” kavramı ile bizi tanıştırmıştır.

Çevrimiçi öğrenme kavramını tanımlayınız.

Çevrimiçi öğrenmeyi, “İnternet/İntranet(yerel ağ) ya da bir bilgisayar ağı üzerinden, bireyin kendi kendine öğrenmesi ile gerçekleşen, bilgiye ulaşmada zaman, mekan sınırı tanımayan, eş-zamanlı ya da eşzamansız olarak diğer öğrenenler ve öğretenler ile iletişim kurulan, bilgisayar teknolojisinin sağladığı görsel ve işitsel tepkiler ile etkileşim kurulabilen, sosyo-ekonomik statü engellerini ortadan kaldıran, bireylere yaşam boyu eğitimin üstünlüğünden yararlanma olanağı sağlayan bir öğrenme ortamı” olarak tanımlayabiliriz

Eğitim teknolojilerinin gelişim sürecini açıklayan beş modeli sıralayınız.

1. Yazışma (Correspondence) Modeli
2. Çoklu Ortam (Multimedia) Modeli
3. Video - Konferans (Telelearning) Modeli
4. Esnek Öğrenme (Flexible Learning) Modeli
5. Akıllı Esnek Öğrenme (Intelligent Flexible Learning) Modeli

Geleneksel öğrenme ve çevrimiçi öğrenme ortamlarının özelliklerini sıralayarak karşılaştırınız.

Geleneksel Öğrenme Ortamları

Öğretim Ortamı: Eğitmen Merkezli 
Öğretmenin Rolü: Alan uzmanı, Öğretme ve Yönlendirme
Öğrencinin Rolü: Pasif Dinleyici 
Öğrenme Yöntemi: Genellikle Bireysel 
Teknoloji Kullanımı: Alıştırma ve Uygulama 

Çevrimiçi Öğrenme Ortamları
Öğretim Ortamı: Öğrenci Merkezli, Etkileşimli
Öğretmenin Rolü: Rehber, Yönlendirme
Öğrencinin Rolü: Aktif, Öğrenen
Öğrenme Yöntemi: İşbirliğine Dayalı
Teknoloji Kullanımı: Haberleşme, Paylaşım, Bilgiye
Erişim, Öğrenme

Başar’a (2011) göre öğretim süreci açısından yönetim 6 basamaktan oluşur. Bu basamakları sıralayak açıklayınız.

1. Hedef Davranışların Belirlenmesi: Hedef davranışlar, öğretim süreci sonunda öğrenenlerde gözlenmek istenen davranışlardır. Bunların belirlenmesine giden yolda, amaçların belirlenmesi, öğrencilerin tanınıp eğitim gereksinimlerinin ortaya çıkarılması basamakları yer alır.
2. Öğretim Araçlarının Belirlenmesi: Öğrencilerin belirlenmiş hedef davranışlarına ulaşmada kullanılacak olan program içeriğini, planları, bunların uygulamaya konması sürecindeki ders araç ve gereçlerini içerir.

3. Öğretimin Planlanması: Öğretim sürecinin planlanması ve içeriklerin sıra ile öğrenciye sunulması ya da değerlendirmenin belli bir plana göre yapılması gerekebilir. Ders sürecinin bu yapılanışının, farklı amaçlar dersler-konular için, farklı sayı ve sırada dizilişleri yapılabilir.
4. Dönüt Alma-Düzeltme: İçeriğin amaçlara götürücü şekilde kazandırılıp kazandırılmadığı belirlenmeli, varsa eksiklikler giderilmeli, yanlışlar düzeltilmelidir. Aksi halde istenen sonuçlara ulaşılamaz. Öğretmen, ara sıra öğrencilerin çalışmalarını toplayıp gözden geçirmeli, ortak yanlışlar üzerinde kurs içi tartışılmalıdır.
5. Özetleme-Değerlendirme: Özet, içeriğin alt dilimleri ve içeriğin kazandırılması süreci sonunda, öğrenci ya da öğretici tarafından veya birlikte yapılmalı; ana noktalar, kritik içerik parçaları vurgulanmalıdır. İçeriğin kazandırılması, dönüt alıp düzeltme ve özetler bittikten sonra, hedef davranışlara ulaşılma durumu hakkında bir yargıya varabilmek ve gerekiyorsa tamamlayıcı-düzeltici eğitsel çabalara yönelebilmek için son bir değerlendirme yapılır.
6. Pekiştirme: Öğrencilerin alınan dönütlerin düzeltilmesi, içeriğin kazandırılmış olduğu
güvencesinin alınması, kalıcı öğrenme sağlamaya yetmez. Kalıcı öğrenmenin gerçekleşebilmesi için pekiştirme gerekir.

Web 1.0 teknolojisini açıklayınız.

Web 1.0: Web teknolojisinin doğuşu yani 1989 yılı ile başlar ve 2004 yılına kadar olan dönemi kapsar. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen ağ teknolojileridir. Metne dayalı olan bu teknolojide kullanıcılara yalnızca bilgi sunulmaktadır. Yazar ya da sunucu tarafından hazırlanan siteler ve bağlantılar kullanıcılara sunulmaktadır. Kısaca ne sunulursa kullanıcı o veriyi almaktadır. Kullanıcının veriye bir katkısı olmamaktadır. HTML betimsel dili ile hazırlanmış web sayfalarından oluşmaktadır. Kullanıcının sosyalleşmesine, içeriğe yorum yapmasına ya da katkı vermesine imkan yoktur. Son kullanıcının yapabileceği yalnızca okumak ve sayfaları referans göstermektir.

Web 2.0 teknolojisini açıklayınız.

Web 2.0: Terim ilk olarak Darcy DiNucci tarafından, “Parçalanmış Gelecek” isimli makalede kullanılmıştır. Artan web kullanıcılarının sosyalleşmelerine imkan tanıyacak teknolojilerin geliştirilmesi ile başlayan süreçtir. Bu terim ilk olarak 2004 yılında Tim O’Reilly tarafından bir konferansta tartışmaya açılmıştır. Aktif bir web kullanıcısı isteği yeni web teknolojilerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Zaman içinde, ikinci nesil olarak isimlendirilmiştir. Nedeni bugün bile çok sık kullanılan Facebook, Youtube gibi sitelerin ortaya çıkmasıdır. Pasif olmayan kullanıcı, sosyalleşme imkanı, içeriği her kullanıcının katkısı ile değişebilen web sitelerinin ortaya çıkması en önemli özellikler arasındadır.

Web 3.0 teknolojisini açıklayınız.

Web 3.0: Web 3.0 aslında Semantik Web olarak adlandırılmaktadır. Web içeriklerinin sadece doğal dillerde değil, aynı zamanda ilgili yazılımlar tarafından anlaşılabilir, yorumlanabilir ve kullanılabilir bir biçimde ifade edilebileceği ve kişiye özel sonuçlar ortaya çıkaracak yazılımlardan oluşmaktadır. Kişinin geçmiş deneyimlerine göre kişinin aradığı veriyi kolayca bulmasına, paylaşmasına ve bilgiyi birleştirmesine imkan tanıyacak teknolojilerdir. Günümüzde bu teknolojilerin kullanımı artmaya başlamıştır. Önceden metin içi arama yapabilirken şimdi en basit örnek, video içinde arama yapma ve kullanıcı yorumlarını her saniyeye ayrı ekleme ve takip etmeye olanak tanımaktadır.

Öğretim Yönetim Sisteminin tanımını yapınız.

Öğrenme Yönetim Sistemi; öğrenme hedeflerine ulaşmak için planlanmış öğretme sürecini yönetebilen, tüm kullanıcıları arasında iletişimi, etkileşimi, denetimi, koordinasyonu sağlayan, eğitim materyallerinin yönetimine, yapılandırılmasına imkan tanıyan sistemlerdir

Öğrenme yönetim sistemlerinin genel özelliklerini sıralayarak açıklayınız.

Öğrenen Merkezli Bir Yapı: Sistem mimarisi istenen öğrenme kuramlarına göre hazırlanmış olabilir. Fakat öğrenen merkezli bir yapı oluşturulması önerilmektedir (Watson, 1997).

Kullanım Mekan Sınırı Olmaması: Hazırlanacak öğrenme yönetim sisteminin her türlü ortamdan erişilebiliyor olması gerekmektedir. Yalnızca okul sınırları içinde ya da belirli bir ağ yapısı içinden erişim koşulu getirilmemesi gerekir.

Esnek Kullanıcı Yetkileri: Sistem içerisinde kısıtlı kullanıcı türü ya da yetkisi olması ÖYS için farklı kullanım kolaylıkları sunacaktır. Yalnızca Öğrenci, Öğretici, Yönetici temelli kullanıcı yetkileri olması sistemin esnekliğini azaltacaktır.

Kolay İçerik Üretimi: ÖYS sistemlerinde en çok aranan özelliklerden biri öğretim tasarımcısı olmayan eğitmen ve öğreticilerin kendi ders içeriklerini kolaylıkla hazırlayabilmeleridir. Yeni ders malzemesi üretiminde web 2.0 teknolojilerini kullanma kolaylığı sağlaması ve hazır içerik şablonları sunması içerik oluşturanlara kolaylık sağlayacaktır. 

İçerik Yönetim Arayüzü: Ders materyallerinin depolandığı yer, içerikleri farklı dersler ile kolay ilişkilendirme ve yönetebilme imkanı sunmalıdır. Öğrenme yönetim sistemi içinde içerik takip ve yönetim işlemlerinin kolaylıkla yapılması gerekir.

Arayüz Tasarımları ve Ergonomi: Öğrenci, Öğretici, Tasarımcı, Yöneticiler için hazırlanacak ekran arayüzlerinde farklılıklar olabilir. Fakat oluşturulacak tüm arayüzlerin kullanımının kolay ve ergonomik tasarıma sahip olması beklenir.

İletişim ve Sosyalleşme: Kullanıcıların birbirleriyle ve sistemle kolay iletişim kurabilecekleri arayüz ve araçlara sahip olması gerekir. Öğrenenlerin aralarında haberleşmesi, ders içi ve ders dışı ortamlar üzerinden sağlanabilir. Sosyal medya yazılımlarının sistem içinde bağlantıları yer alabilir. Öğrenci-Öğrenci, Öğrenci-Öğretici, Öğrenci-Ortam, Öğrenci-İçerik ve İçerik-İçerik arasındaki iletişimin sağlıklı ve sorunsuz sağlanması öğrencinin öğrenmesine katkı sağlar.

Yönetim ve Raporlama: Yöneticilerin ve Ders Yürütücüsü olan öğreticilerin ders öncesi, dersi yürüttükleri dönem ve ders sonrası planlama ve değerlendirme yapabilmeleri için gerekli raporlara erişebilmeleri gerekir. Özellikle gelişmiş öğrenme yönetim sistemlerinde analitikler sunulmaktadır. Bu analitikler yönetici ve ders yürütücülerinin kolay tasarım yapmasına imkan sunacaktır. Sistemde farklı kullanıcı türleri yer almaktadır. Sistem yöneticisi, içerik yöneticisi, kullanıcı yöneticisi, kurum yöneticisi, ders yöneticisi gibi farklı kullanıcı türleri için yönetim panelinde gerekli araçlara sahip
olmalıdır. İlerleyen ünitelerde bu kullanıcı türleri ve görevlerine yer verilecektir.

Değerlendirme Araçları: Sistem üzerinde farklı değerlendirme araçları ile öğrenme süreci değerlendirilebilir. Öğrenci, ders malzemesi, ders değerlendirilmesi, grup, bölüm, fakülte, tüm sistemin değerlendirilmesine imkan tanıyan araçlara ihtiyaç duyulabilir. Genel olarak ders değerlendirme araçlarında çeşitlilik olması bir öğrenme yönetim sisteminden beklenenler arasındadır.

SCORM nedir?

SCORM (Sharable Content Object Reference Model - Paylaşılabilir İçerik Nesne Referans Modeli) öğrenme yönetim sistemlerine (ÖYS) yüklenecek e-Öğrenme içeriğinin paketlenmesi için genel kabul görmüş bir e-Öğrenme içerik paketleme modelidir.

SCORM'un tarihçesini kısaca açıklayınız.

90’lı yıllarda internetin öğrenme amacıyla kullanımına başlanması ve bunun sonucunda şekillenen e-öğrenme süreçlerinde, ders içeriklerinin taşınabilirliği, farklı öğrenme yönetim sistemlerine kurulabilmesi, öğrenenin ders kapsamındaki etkinliklerinin
ve başarı durumunun izlenebilmesi amacıyla, 1999’da ABD Savunma Bakanlığının bir kuruluşu olan Advanced Distributed Learning (ADL) başkanlığında ilgili kurumlar bir araya gelerek SCORM girişimini başlatmışlardır. Çalışmaların sonucunda Ocak 2001’de SCORM 1.1, Ekim 2001’de SCORM 1.2, Ocak 2004’de SCORM 2004 Edition 1, Temmuz 2004’de SCORM 2004 Edition 2, Ekim 2006’da SCORM 2004 Edition 3 ve son olarak da
Mart 2009’da SCORM 2004 Edition 4 yayınlanmıştır. SCORM kapsamında e-Öğrenme içeriğinin paketlenmesi ve taşınmasını sağlayan kuralların varlığının yanı sıra, öğrencinin dersi tamamlama durumunu, tamamlama süresini, başarı durumunu ve başarı notunu ÖYS içerisinde izleme olanağını sağlayan kurallar da bulunmaktadır (Mutlu, 2015).

Tin Can Api nedir?

Tin Can API yeni bir öğrenme yönetim standardı olarak kullanıma başlamıştır. Deneyim API’si veya xAPI olarak da adlandırılır. Rustici Software firması tarafından 2010 yılında yeni Paylaşılabilir İçerik Nesneleri Referans Modeli olarak Tin Can Projesi başlatılmıştır.

Öğrenme Yönetim Sistemlerini açıklayınız.

Öğrenme Yönetim Sistemleri - ÖYS ( Learning Management System - LMS ): Yükseköğretim kurumları, eğitim kurumları tarafından tercih edilmektedir. Planlı olarak sunulan öğrenme hizmetinde öğrenme çıktılarının değerlendirildiği ve hedef kitlesinde öğrencilerin olduğu sistemlerdir. İçeriklerin belli bir standart ile sisteme yüklenmesi mümkündür. Scorm ya da Tin can Api standardı ile sunulabilir. Öğretim hedefleri doğrultusunda bir program akışına göre, kontrollü ve denetimli olarak içerikler sunularak farklı değerlendirme araçları ile sonuç değerlendirilebilir. Kullanıcı ve ders materyali kullanımı takip edilebilir. Öğrenme yönetim sistemlerinde öğretim tasarım süreci sonunda ortaya çıkarılan ders yapısı kullanılabilirlik anlamında süreklilik içerir. Hazırlanan bir ders mevcut öğretim dönemi sonrasındaki diğer dönemlerde de tekrar kullanılabilir. Öğrenme yönetim sisteminin sahip olduğu özellikler kapsamında ders içerikleri belirlenen tarih ve saatte sistem tarafından kendiliğinden açılabilir. Dönem sonuna kadar verilecek öğretim materyallerini barındıran bu ders sadece yeni dönemin akademik takvimine göre uyarlanarak tekrar açılabilir. Ayrıca mevcut içerik üzerinde istenilen güncellemeler için herhangi bir kısıtlama yoktur. E- öğrenme ortamında derslerin güncel kalarak tekrarlanabilmesi sağlanmış olur. Öğrenme stratejileri oluşturabilmek için tüm sistem hareketlerinin özet raporlarına ihtiyaç duyulacaktır.

İçerik Yönetim Sistemlerini açıklayınız.

İçerik Yönetim Sistemleri - İYS ( Content Management System - CMS ): İçeriğin bir web portalı üzerinde oluşturulduğu ve depolandığı yapılardır. Çoklu ortam materyallerinin hepsi ya da özellikle tek çeşit dosya türünün depolaması ve yönetilmesine imkan tanımaktadır. Depolanan içerikler kullanıcıya özel ya da genel kullanıcılara sunulabilir. Bu sistemlere en güzel örnek Drupal, Blogspot, Wordpress, Joomla gibi yapılardır. Kolay içerik depolama, sunma ve yönetme imkanı tanımaktadır. Youtube sosyal ağ platformu da bir içerik yönetim sistemi olarak kullanılabilir. Öğrenme ortamlarında Joomla yazılımı daha ön plana çıkmıştır. 2005 yılından beri gelişimi ve kullanımı devam eden yazılım içerik yönetim sistemleri arasında yaygın bir kullanıcı ağına sahiptir.

Öğrenme Çıktıları kavramını açıklayınız.

Öğrenme Çıktıları: Öğrenme çıktıları bir dersle ilgili olarak yazılır. Öğrenme çıktıları dersin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder. Öğrenme çıktıları planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir. Öğrenme çıktılarını yazarken öğretim elemanının yapacakları değil, öğrencilerin ders sonunda neler kazanacağı, hangi tutum ve davranışları sergiliyor olacağı yazılmalıdır

Günümüzde, hazır bir ÖYS tercih etmeden önce değerlendirilmesi gereken sorular nelerdir?

1. Kullanıcı türleri nelerdir? (Ders Yürütücüsü, Tasarımcı, Okuyucu, Öğrenci, İçerik, İçerik Geliştirici,İçerik Sunucular, Yönetici)
2. Sistemin yönetim açısından faydaları nelerdir?
3. eÖğrenme yönetim paneli var mı?
4. İşbirliği ve paylaşım araçları var mı?
5. İnsan Kaynakları (İK) ve ERP sistemleri ile veri paylaşımı var mı?
6. Öğrenme süreçlerinin yönetimi mümkün mü?
7. İz takibi yapılıyor mu? (Kullanıcı logları, ders materyal kullanımı)
8. Değerlendirme araçları çeşitli mi?
9. İçerik oluşturma ve yönetme imkanı var mı?
10. Yeniden kullanılabilir içerik düzenlenebilir mi?

11. İçerik denetimleri ve kullanıcı arabirimi geliştirilebilir mi?
12. Öğrenme analitikleri veriyor mu?
13. Gelişmiş raporlama araçları var mı?

Açık kaynak kodlu ve ticari lisanslı yazılımları açıklayınız.

Açık Kaynak Kodlu yazılımlar ve Ticari Lisanslama modeline göre olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlk modelde Özgür yazılım olarak adlandırılan açık kaynak kodlu yazılımlarda kodlar ihtiyaçlar doğrultusunda değiştirilerek yeniden yorumlanabilir. Açık kaynak kodlu yazılımlar ücretsiz kullanılabilir ya da kodları değiştirilebilir. Yeniden uyarlanmış hali tekrar dağıtılabilir. Günümüzde açık kaynak kodlu popüler yazılımlara Firefox, Chrome, Android, Open Office, Linux tabanlı işletim sistemleri (Pardus, Ubuntu, Debian gibi dağıtımlar) örnek verilebilir. Ticari yazılım olarak bunlarla aynı platformda olan Microsoft işletim sistemi ve ofis ürünleri örnek verilebilir.

EduTools kriterlerini açıklayınız.

EduTools Kriterleri: EduTools’a gelen birçok ziyaretçi, teklif talepleri ve değerlendirme gereksinimleri geliştirmede bir araç olarak LMS / CMS özelliklerini, tanımlamalarını ve ölçütlerini ayrıntılı olarak kullandı. Bu kaynak iletişim araçlarını, verimlilik araçlarını, öğrenci katılım araçlarını, yönetim araçlarını, ders dağıtım araçlarını, içerik geliştirme araçlarını, donanı / yazılım tanımlarını ve maliyet / lisans tanımlarını kapsar. Bu matris son olarak 2006’da güncellendi. Günümüzde hala kriterler geçerliliğini korumaktadır.