Rekreasyon Yönetimi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sanayi devriminden sonra iş ve boş zaman anlayışı nasıl bir değişim göstermiştir?

Sanayi devriminden önceki toplumlarda iş anlayışı ve ortamı günlük yaşam ile iç içe geçmişken, bunun aksine boş zamanlar ayrışmış durumda değildir. Sanayi devrimi esnasında endüstrileşme ve organizasyon, iş ve boş zaman arasında oldukça büyük bir ayrım ortaya çıkarmıştır. Bu yüzden günlük yaşam içerisinde iş, ön plana yerleşirken boş zamanlar arta kalan zaman dilimine dönüşmüştür. Endüstrileşmenin ilk evrelerinde de boş zaman, tarih boyunca olduğu gibi üst tabakaya ait olan insan sınıfları ile ilişkilendirilmiştir. Kapitalizm, kentleşme süreci ve endüstrileşmeyle toplum içerisindeki bölünmelerin artışına sebep olmuştur. Endüstriyel uygarlığın kat ettiği mesafeye paralel olarak boş zaman ve iş süreleri arasındaki sınırlar netleşmiş ve her iki alanın içeriği belirginlik kazanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde gözlenen en büyük değişikliklerden biri boş zamanlardaki kayda değer artıştır. Boş zamanın artışı, bu zaman diliminde etkinlik yarışına giren sektörlerde canlanmaya neden olmaktadır.

Boş zaman ve rekreasyon endüstrisi içerisinde en baskın kullanılan araç nedir?

Boş zaman ve rekreasyon endüstrisi içerisinde en baskın kullanılan araç spordur. Sporun boş zaman ve rekreatif etkinlik olarak kullanıldığı rekreasyonel tesisler oldukça yaygındır. Ancak, spor haricinde sosyal, kültürel, sağlık ve sanatsal özellikler sergileyen rekreasyonel tesisler de azımsanmayacak kadar fazladır. Bu rekreasyonel tesisler aşağıda ifade edilen birçok kilit alanda kullanılmaktadır. Ancak rekreasyonun içerisinde sadece sporun kullanılması ve spor temeline oturtulması tamamen bir yanılgıdır.

Boş zaman ve rekreasyon endüstrisinin kilit alanları nelerdir?

Boş zaman ve rekreasyon endüstrisinde bu kilit alanları aşağıda olduğu gibi birkaç ana başlık altında toplayabiliriz.

• Kamu kurumları
• Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
• Ticari rekreasyon işletmeleri
• Personele yönelik hizmetler ve rekreasyon programları
• Silahlı kuvvetler moral, refah ve rekreasyon üniteleri
• Özel üyelik gerektiren organizasyonlar
• Kampüs rekreasyonu
• Terapatik rekreasyon
• Spor yönetimi organizasyonları
• Turizm rekreasyonu

Kamu ve yerel yönetimlerin koruma ve kaynakların ıslahı rolü nedir?

Koruma ve kaynakların ıslahı: Tahrip olmuş doğal kaynaklar, hasarlı veya tehdit altındaki doğal kaynakların ıslahı ve vahşi yaşam, kirlilik kontrolüne yönelik programların teşviki ve korunmasına yönelik çalışma alanları kamu ve yerel yönetimlerin rolleri arasındadır.

Kamu ve yerel yönetimlerin "Açık hava eğlence kaynaklarının doğrudan yönetimi" rolü neleri kapsar?

Açık hava eğlence kaynaklarının doğrudan yönetimi: Kamu ve yerel yönetimler parkların sahibi veya işletmecisi olarak geniş organizasyon şeması ile çalışmaktadır. Yaygın olarak kullanılan diğer tesisler kategorisine ormanlar, göller, barajlar, deniz kıyıları ve açık hava eğlence organizasyonları eklenebilir. 

Kamu ve yerel yönetimlerin "Park geliştirme programları ve açık alan için destek" rolü neleri kapsar?

Park geliştirme programları ve açık alan için destek: Devletin kentsel gelişim projelerini yürüten belediyelere yerel parklar, oyun alanları ve merkezlerin geliştirilmesinde doğrudan mali yardımda bulunabilir.

Kamu ve yerel yönetimlerin "Rekreasyon katılımı için programlar" rolü neleri kapsar?

Rekreasyon katılımı için programlar: Kamu ve yerel yönetimler kurumlarında rekreasyon hizmetlerini doğrudan bir program eşliğinde gerçekleştirir.

Kamu ve yerel yönetimlerin rolü olarak  "Ekonomik fonksiyon olarak rekreasyon" neyi açıklar?

Ekonomik fonksiyon olarak rekreasyon: Kamu ve yerel yönetimler turizmi teşvik ederek kırsal kesimlere rekreasyonel tesislerin kurulması için yardım ederek faaliyetlerini sürdürmektedir

Boş zaman ve rekreasyon programlarını ve hizmetlerini zenginleştirmesi ve çeşitlendirmesi için kamu ve yerel yönetimler hangi hizmetlerden faydalanabilir?

Rekreasyonel ihtiyaçların karşılanmasında yerel yönetimlerin boş zaman ve rekreasyon programlarını ve hizmetlerini zenginleştirmesi ve çeşitlendirmesi gerekmektedir. Bu kapsamda kamu ve yerel yönetimler aşağıdaki hizmetlerden faydalanabilir;

• Spor ve yarışmalar: spor beceri kursları, spor turnuvaları, spor okulları
• Doğa aktiviteleri: dağcılık, kaya tırmanışı, doğa yürüyüşleri, dağ bisikleti, hedef
bulma yarışması (oryantiring), rafting
• Kişisel gelişim aktiviteleri: stres yönetimi, ev ekonomisi, sağlıklı beslenme, bilgisayar eğitimi kursları
• Hobiler: balık tutma yarışı, fotoğrafçılık
• Güzel sanatlar etkinlikleri: resim, heykel ve el sanatlarını geliştirme kursları
• Fiziksel uygunluk (fitness) aktiviteleri: yüzme, duvar tırmanışı, halk koşuları
• Seyahat ve turizm: kültür ve tarih gezileri, müze ziyaretleri
• Gönüllü hizmet programları: kimsesiz çocuklar, yaşlılar ve çocuk ıslah evleri programları geliştirmelidirler.

Gönüllülüğün türleri nelerdir?

• Fedakâr gönüllülük olarak başkalarına yardım için zamanını harcamak ve bencil
olmadan çaba harcamak
• Pazar (fırsat) gönüllülüğü olarak bir şeyleri ücretsiz olarak yapmak, ancak (sonrasında) karşılığında bir şeyler beklemek
• Yardım amaçlı gönüllülük olarak birinin inandığı amaca destek vermek
• Boş zaman gönüllülüğü olarak ‘öncelikle’ boş zaman deneyimi arayışı içerisinde
olmaktır.

Toplum gönüllülerinin faydaları nelerdir?

Toplum gönüllülerinin faydalarından bazıları şunlardır:
• Ortak öğrenme için fırsatlar
• Topluma katkı sağlamak için fırsatlar
• Dostluk gelişimi ve bir topluma bağlı olma duygusu
• Toplum hakkında sahip olunan bilginin artışı

Gönüllülükteki temel boyutlar nelerdir?

Gönüllülükteki temel boyutlar şunlardır:

• Özgür seçim
• Karşılık
• Yapı 
• Planlanan hak sahipleri

Gönüllülükteki temel boyutlardan özgür seçim boyutunun altında hangi kategoriler bulunur?

Gönüllülükteki temel boyutlardan özgür seçim boyutunun altında şu kategoriler bulunur:

1. Özgür irade (gönüllü seçim)
2. Nispeten mecburi olmayan
3. Gönüllü olmada zorunluluk

Gönüllülükteki temel boyutlardan karşılık boyutunun altında hangi kategoriler bulunur?

Gönüllülükteki temel boyutlardan karşılık boyutunun altında şu kategoriler bulunur:

1. Hiçbir şey
2. Beklenen değil
3. Masrafları karşılama
4. Cep harçlığı/düşük ücret

Gönüllülükteki temel boyutlardan yapı  boyutunun altında hangi kategoriler bulunur?

Gönüllülükteki temel boyutlardan yapı  boyutunun altında şu kategoriler bulunur.

1. Formal
2. İnformal

Gönüllülükteki temel boyutlardan planlanan hak sahipleri  boyutunun altında hangi kategoriler bulunur?

Gönüllülükteki temel boyutlardan planlanan hak sahipleri  boyutunun altında şu kategoriler bulunur:

1. Başkalarına/yabancılara fayda/yardım
2. Arkadaşlara ya da akrabalara fayda/yardım
3. Kendine yardım (diğerlerinin yanı sıra)

Eğlenceye dayalı rekreasyonel faaliyetleri nelerdir?

Eğlenceye dayalı rekreasyonel faaliyetler şunlardır:
• Ev ve Çevresindeki Boş Zaman Etkinlikleri
• Açık Alan Rekreasyonu
• Ev Harcamaları ve Rekreasyon
• Medya ve Evde Eğlence
• Kapalı Çocuk Oyun Alanları
• Spor Tabanlı Alanlar
• Sağlık ve Fitness Merkezleri
• Temalı Parklar

Boş zaman ve rekreasyon organizasyonlarının çeşitleri nelerdir?

Günümüzde ticari işletmeler tarafından düzenlenen boş zaman ve rekreasyon organizasyonlarının sayısı gün geçtikçe artmakta ve çeşitlenmektedir. Bu çeşitlenmeye,
• Rekreasyonel turizm seyahati organizasyonları (tarihi alanlar, müzeler, temalı
parklar vb. geziler),
• Macera rekreasyonu organizasyonları (doğa sporları, ekstrem sporlar),
• Spor, konser ve festival seyahati organizasyonları (yurt içi/dışı),
• Sosyal ve eğitim içerikli organizasyonlar (belediyeler ve okullarda yapılan uygulamalar),
• Özel spor merkezi organizasyonları (pilates, yoga, dans vb. kurs programları),
• Terapatik rekreasyon organizasyonları (hasta ya da engelli bireylerle hayvan bakımı, atla tedavi, liderlik vb. çalışmaları),
• Rekreatif alışveriş organizasyonları (alışveriş merkezlerinde reklam ve tüketici
odaklı yapılan rekreatif organizasyonlar),
• Eğlence ve animasyon organizasyonları (gösteriye yönelik paket programlar,rekreasyon uzmanı ihtiyacının karşılanması),
• İş yeri rekreasyonu organizasyonları (rekreasyon içerikli piknik organizasyonu,
grup dinamiği çalışmaları, sportif grup etkinlikleri, iş verimini artırma vb. organizasyonlar)
• Kampüs rekreasyonu organizasyonları (üniversite öğrencilerinin, çalışanlarının ve
mezunların ihtiyaç duyduğu rekreatif etkinliklerin düzenlenmesi) örnek olarak verilebilir.

Temalı parklar ne tür bir rekreasyon alanıdır?

Tema parklar ABD’de 1955 yılında lunapark endüstrisinin dirilmesi olan Disneyland’ın yaratılışından beri popüler olmuştur. Temel felsefesi; mükemmellik, temizlik, nezaket ve güvenliği sağlamaktır. Fantezi, cazibe, prestij ve heyecanlı atmosfer yaratmaktadırlar. İngiltere’de ilk temalı park olan Chertse’de Tharpe Water Park, denizcilik tarihinin ilk parkına sahip olmuştur. Baskın tema örneği; su kayağı ve turist çekme, Bluebird ve Viking şoförü gibi aktivitelerdir. Bugün, ilk on döngülü rollercoaster ile övünmektedir. Onun gelişmesi, İngiltere’de diğer temalı tesislerin sağlanmasını teşvik etmiştir. Benzer şekilde ülkemizde de temalı parklar popüler olmaya başlamıştır. En önemli örneği ise faaliyete geçmiş olan İstanbul’daki Vialand’tır. Ülkemizdeki temalı parklar tabii ki Vialand ile sınırlı değildir. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmış olan Bilim Sanat ve Kültür Parkı, Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından projelendirilen ve yapım aşamasında olan Ankapark ve Osmaniye Belediyesi tarafından projelendirilip ihale sürecinde olan Osmaniye Dream Park ülkemizin öncü tema parkları arasında gösterilebilir.

Sağlık ve Fitness Merkezleri ne tür rekreasyon alanlarıdır?

Ülkemizde sağlık ve fitness merkezlerinin en yaygın rekreasyonel faaliyetlerin başında geldiğini ifade etmek yanlış olmaz. Bunun temel sebeplerini; her mahallede faaliyet göstermesi, oldukça uzun olan çalışma saatlerinin avantajı, personel trainig hizmetlerinin veriliyor olması, sadece spor değil aynı zamanda SPA hizmetlerinin olması, kolay ulaşılabilir olması ve sosyalleşme fırsatlarını sunması olarak sıralayabiliriz. Sağlık ve fitness merkezleri aerobik, fitness, karate, tai box, sauna, gibi bireysel aktiviteler etrafından şekillendirilmiştir. Ancak gelişen boş zaman ve rekreasyon endüstrisi bu etkinliklerin birçoğunun değişmesine, yeni türlerinin oluşmasına ve gelişmesine sebep olmaktadır. Spor merkezlerindeki bu değişime pilates, fitwork, ekspres gym, spinning, kinesis, dans, havuz jimnastiği, spa, şok havuzları, Fin hamamı, squash, zumba, yoga, tai chi, body shape, body mind, power plate, çocuk pilatesi, çocuk jimnastiği gibi etkinlikler örnek olarak verilebilir. Ancak, sağlık ve fitness merkezlerindeki bu değişim sadece tesis içerisinde yapılan etkinliklerle sınırlı değildir. Günümüzde spor merkezleri, ürünlerini tesislerinin dışında da sunmaya başlamıştır. Tesisleri içerisinde sundukları boş zaman ve rekreasyon ürünlerini sitelerde yaşayan ailelere, büyük iş merkezlerinde çalışan bireylere, fabrika çalışanlarına, hastane çalışanlarına vb. kurum ve kuruluşlara toplu olarak pazarlayabilmektedir. Spor merkezlerinin boş zaman ve rekreasyon ürünlerinin tesisleri dışındaki uygulama organizasyonlarına; site sakinlerine futbol, basketbol, voleybol, yüzme, su cimnastiği, aerobik, dans, çocuklar için eğitsel oyunlar gibi aktiviteleri paket programlar içerisinde sunması, hastanelerde ihtiyacı olan hastalara ya da hastane çalışanlarına pilates kursları vermesi, fabrika çalışanlarına spor yapma fırsatı oluşturacak hizmetleri sağlaması örnek olarak verilebilir.