Alternatif Turizm Dersi 8. Ünite Özet

Gastronomi Turizmi

Giriş

Gastronomi turizmi, gerek ülkeye ve bölgeye özgü somut olmayan kültürel mirası temsil etmesi açısından gerekse bu konuya ilgi duyan çok sayıda turist tarafından tercih edilir olması nedeniyle, turizm çeşitleri arasında önemli bir yere sahiptir. Günümüzde yabancı bir coğrafyada yaşayan insanların yeme içme kültürünü yerinde deneyimlemek ya da ünlü şeflerin yemeklerini tatmak için o ülkeye giden çok sayıda turist ve bu turistlerin ihtiyaçlarına yönelik turlar hazırlayan çok sayıda turizm işletmesi bulunmaktadır. Bu bağlamda gastronomi turizmini hem kültür turizmi içerisinde değerlendirmek hem de bir alternatif turizm çeşidi olarak görmek mümkündür. Her geçen gün sayıları ve çeşitlilikleri artan festival, kongre vb. gibi etkinlikler gastronominin uluslararası boyut kazanmasına katkı sağlamaktadır. Ayrıca, gastronomi konusunda bilinçli bir turist profilinin ortaya çıkması ve sadece gastronomik faaliyetlere katılmak için seyahat etmeleri de gastronomi turizminin alternatif turizm çeşitleri arasındaki önemini her geçen gün artırmaktadır.

Gastronomi ve Gastronomiye İlişkin Temel Kavramlar

Gastronomi terimi ilk 17.yy’da kullanılmış, bundan yarım yüzyıl sonra terime ait ilk tanım Brillat Savarin tarafından tat alma bilimi olarak yapılmıştır. Savarin ’e göre gastronomi; insanın beslenmesi ile ilgili olan her şeyin sistematik bir incelemesidir.

Genel olarak yeme-içme bilimi ve sanatı olarak adlandırılan gastronomi kavramı kapsamında yer alan konular şunlardır:

  • Ülke, yöre ve bölgelere ait mutfakların tarih, gelenek ve görenek arasındaki bağlantısının araştırılarak, kültür ve yemek ilişkisinin ortaya konulması,
  • Kültürlere göre değişen tüketim alışkanlıklarının insanlar için en faydalı ve iyi biçimlerinin ortaya konulması,
  • Yemeklerin yapımı ve sunumunda kullanılan temel gıdaların nerede, hangi aşamalardan geçerek, nasıl üretildiğinin ve tarladan sofraya gelene kadar bütün aşamalarının araştırılması,
  • İnsanlara yiyecek ve içecek hizmetlerinin nasıl ve ne şekilde sunulacağının belirlenmesi,
  • Yiyecek-içecek servis ve kalitesinin, yemek mekânı ile burada çalışan personel özelliklerinin belirlenmesi ve nasıl olması gerektiğine yönelik araştırmaların yapılması,
  • Yaratıcı menülerin hazırlanması, yiyeceklerin hijyenik ve sağlığa uygun saklanması, damak ve göz zevkini amaçlayarak yenmeye hazır hale getirilmesi ve sunulması.

Gıda bilimi, kimya, fizik, psikoloji, sosyoloji, tarih, coğrafya, ziraat, ekonomi, tıp, antropoloji, arkeoloji ve turizm gibi birçok pozitif ve sosyal bilim ile ilişkili multidisipliner bir yapıya sahip olan gastronomi, yaratıcılık, estetik gibi konular bağlamında da sanatsal özellikler taşımaktadır.

Gastronomi, içinde barındırdığı tüm sanatsal ve bilimsel unsurlarla yiyecek ve içeceklerin, tarihsel gelişme sürecinden başlayarak tüm özelliklerinin ayrıntılı bir biçimde anlaşılması, uygulanması ve geliştirilerek günümüz şartlarına uyarlanması çalışmalarını kapsayan bir bilim dalıdır.

Gastronomi, yeme içmenin farklı alanları ile ilişkisi bakımından dört şekilde açıklanır:

  1. Teorik gastronomi: Yemek reçetelerinin düzenlenerek, yazılı ve görsel materyallere dönüştürülmesini kapsar.
  2. Teknik gastronomi: Uygulamalı gastronominin alt dalıdır. Temelde reçetelerin nasıl yemek haline getirileceği ile ilgili olup; menü mühendisliği, satış analizleri, yeni üretim yöntemleri ve gıda güvenliğinin sağlanması gibi konuları da içine alır.
  3. Besin gastronomisi: Yemeklerin besinsel değerleri ve insanların tükettikleri yiyeceklerden psikolojik açıdan nasıl etkilendikleri ile ilgidir.
  4. Uygulamalı gastronomi: Dünya çapında çeşitli yiyecek ve içeceklerin hazırlanması, yapılışını ve servisi ile ilgilidir.

Gastronomi kavramı üretim ve tüketim boyutları ile bu iki boyutun birleşimi açısından değerlendirildiğinde dikkat çeken özellikleri şunlardır:

Üretim Boyutu ile Gastronomi:

  • Mükemmel yemek hazırlama, pişirme, sunma ve iyi masa hazırlama bilim ve sanatı,
  • İyi yemek yeme ile ilgili faaliyetler ve bilgi birikimi,
  • Yemek pişirme ve aşçılık ile ilgili prensip ve uygulamalardır.

Tüketim Boyutu ile Gastronomi:

  • İyi yiyecek ve içecekten hoşlanma,
  • İyi yemek yemeye abartılı derecede tutkun olma,
  • Lüks ve lezzetli yiyeceklere düşkünlüktür.

Üretim ve Tüketim Boyutu ile Gastronomi:

  • Yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi ve servis edilme süreci,
  • Yemeğin uygun kurallar ve araç-gereçler kullanarak sunulup yenilmesi sanatı,
  • Menüde bulunan yemeklerin ne kadar satıldığı,
  • Belirli bölge ve ülkelerle ilgili mutfak kültür, gelenek ve göreneklerini de içeren; iyi yiyecek yeme bilim ve sanatı,
  • Damak tadı ve iştah gibi zevklerin, tarihsel bilgi, kültür, alışkanlık, yetenek, emek ve ihtimamla beğeniye uygun şekilde ahenkle bir araya gelmesidir.

Gastronomi bilim ve sanatının gelişmesiyle birlikte gastronomi kavramı ile ilişkili yeni kavramlar ortaya çıkmıştır. Bu kavramlardan en çok karşılaşılanlar; gastronom, gurme ve degüstatör’dür.

Gastronom, kelime anlamı olarak midesine düşkün, yemek meraklısı ya da damak zevki olan, ağzının tadını bilen, iyi yemekten anlayan kişiyi ifade etmekle birlikte; yemek pişirme sanatçısı veya ustasını anlatmak için kullanılan bir kavramdır.

Gurme, yeme ve içme konularında bilgisi olan, incelikleri takdir edebilecek damak tadına sahip, bir yemeğin malzemesindeki egzotizmi ve uyumu, pişirilmesindeki incelikleri, pişirilirken ona katılan ruhu anlayabilen ve takdir eden kişidir. Gurmeler:

  • İyi ve kötü yiyecekleri birbirinden ayırt edebilecek düzeyde eğitimli olmalı,
  • Yiyecek ve içecek malzemelerinin niteliklerini yakından tanımalı,
  • Yiyecek ve içeceklerin hazırlanması, pişirilmesi, sunumu ile ilgili ayrıntıları ve yeme-içme göreneklerini iyi bilmelidir.

Degüstatör, dünya genelinde daha çok şarap tadımı yapan kişiler için kullanılır. Başta şarap olmak üzere genellikle içeceklerin ve zaman zaman da yiyeceklerin tadımı konusunda bilgili ve konusunda uzman kişilerdir.

Gastronomi ve Turizm

Gastronomi ve turizm arasındaki ilişkinin temelinde yeme-içmenin insan için vazgeçilemez bir faaliyet olması yer almaktadır.

İnsanların seyahat edecekleri yeri seçmelerinde gidilecek yerin uzaklığı, bulunduğu coğrafya, iklim, sosyoekonomik koşullar, kullanılabilecek ulaşım araçları gibi pek çok unsur etkili olmaktadır. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar yeme-içme ile ilgili konuların, turistik amaçla gidilecek yerin seçiminde önemli düzeyde etkili olduğunu göstermektedir. Yeme-içme işletmeleri daha fazla turist çekebilmek ve gelirlerini artırabilmek için gastronomi alanındaki güncel gelişmeleri takip etmeye ve imkânları dâhilinde uygulamaya çalışmaktadır.

Kültürel miras, çoğu ülkede en önemli turistik çekicilikler arasındadır. Ülkelerin kendilerine özgü mutfak kültürünün somut olmayan kültürel miras içerisinde yer alması, turizm ve gastronomiyi birbiri ile ilişkili hale getiren önemli bağlantılardan biri olarak kabul edilmektedir. Günümüzde İtalya, İspanya, Fransa gibi çeşitli ülkelerin, turistik ürün bileşenlerinde çekicilik unsurunu artırmak için kültürel öğeleri, özellikle de mutfak kültürlerini ön plana çıkardığı ve bu konuda başarılı sonuçlar elde ettiği bilinmektedir.

Gastronomi ve turizm arasındaki ilişkiyi gösteren bir diğer konu, insanların farklı ülkelerin mutfak kültürlerine, yiyecek ve içecek çeşitlerine, etnik restoranlarına, yemeiçmeyle ilgili ritüellerine duydukları merak ve gösterdikleri ilgideki artıştır. Bu merak ve ilginin artmasında ülkelerin destinasyon pazarlaması çalışmalarında mutfak kültürlerini ve gastronomiyi ön plana çıkartmalarının büyük etkisi vardır. Günümüzde insanlar yazılı ve görsel basının yanı sıra özellikle internet üzerinden dünyanın hemen her yerindeki gıdalar, yiyecek ve içeceklerle ilgili bilgi edinebilmektedir. Sosyal medya’ da paylaşılan yemek ve içecek fotoğraf ve videolarını takip etmekte, kendisine ait yeme-içme deneyimlerini paylaşmaktadır. İzledikleri yemek programlarında farklı mutfak kültürleriyle tanışmakta, market raflarında kendi mutfak kültürlerinde yer almayan ürünlerle karşılaşmaktadır. Ayrıca gittikleri, gezdikleri yerlerde farklı ülke, yöre veya bölgelerin yemeklerini sunan etnik restoranları görmektedirler. Bu durum, farklı mutfak kültürlerine olan ilgiyi canlandırırken, bu kültürlere ait lezzetlere duyulan merak ve tatma isteğini de artırmaktadır. Bütün bunlar, yeme içme konusunda daha fazla ve daha farklı deneyimler yaşamaya yönelik istekleri artırmakta, seyahat edilecek yer seçiminde yeme-içme faaliyetlerini daha önemli hale getirmektedir.

Yemek ve turizm çağdaş ekonominin çok önemli parçalarıdır. Yemek; bütün kültürlerin ve somut olmayan kültürel mirasın bir parçası, destinasyonlar için turistlerin gözünde giderek artan bir çekicilik unsurudur. Yemek:

  • Kültür ile turizmi birbirine bağlar,
  • Yemek deneyimini geliştirir,
  • Yöresel karakteristikte yemeklerin üretilmesini sağlar,
  • Yemek üretimi ve tüketimine yönelik altyapının geliştirilmesini gerektirir,
  • Yöresel kültürün desteklenmesine yardımcı olur.

Gastronomi Turizmi

Yiyecek ve içecek temelli turizm için kullanılan kavramlardan en çok rastlananlar; mutfak turizmi, yemek turizmi, tadım turizmi ve gastronomi turizmidir. Çoğu zaman birbirlerinin yerine kullanılan bu kavramlar, niteliksel ve niceliksel açıdan birbirlerinden farklıdır.

Gastronomi turizmi genel anlamda insanların yiyecekler ve bu yiyeceklerle ilgili deneyimlerini tanımlayan bir kavram olup; bilinenden farklı bir mutfak kültüründeki yiyecek ve içeceklerin hazırlanmasını, sunulmasını ve tüketilmesini; bu farklı mutfak kültürünün özelliklerini; öğün sistemlerini ve yemekle ilgili adetlerini keşfetmek amacıyla gerçekleştirilen turizm şeklidir.

Diğer turizm türlerine göre çok daha yeni bir olan gastronomi turizmi, değişik kültürlere özgü yöresel yiyecek ve içeceklerin tadılıp tüketildiği deneyimsel bir yaşam biçimidir.

Yapılan araştırmalar gastronomi turizminin yüksek kaliteli yöresel ürünlerin tüketildiği otantik bir deneyim olduğunu bu sebeple de gastronomi turizmine katılanların bu ürünleri satın alabilecek gelir düzeyine sahip, sofistike bir yaşam tarzını benimsemiş kişilerden oluştuğunu göstermektedir. Turist motivasyonlarında itme ve çekme faktörleri göz önüne alındığında; turistleri gastronomi turizmi destinasyonlarına yönelten itme faktörleri:

  • Günlük hayattan kaçış,
  • Aile ile vakit geçirmek,
  • Keşfetme,
  • Sosyalleşme’dir.

Çekme faktörleri ise:

  • Kültürel ve doğal çekicilikler,
  • Özel etkinlikler ve festivaller,
  • Destinasyondaki yemek ürünlerini deneyimleme isteği,
  • Dinlence ve eğlenceye yönelik diğer aktiviteler,
  • Yerel halkın misafirperverliği
  • Yörenin gastronomik çeşitliliği’dir.

Yemek turizmi getirisi yüksek olan, turistik sezonu uzatan ve kırsal ekonomiyi çeşitlendiren bir turizm çeşididir. Yöresel çekiciliği artırır, yerel kimliğin ve aidiyet duygusunun kuvvetlenmesini sağlar. OECD tarafından yapılan pek çok çalışmada yemek deneyimlerinin turizmdeki başarı faktörleri şu şekilde açıklanmaktadır:

  • Gastronomiyi destekleyerek ziyaretçiler için çekici hale gelecek bir mutfak kültürünün oluşturulması,
  • Ulusal ve bölgesel mutfak profili oluşturacak kaliteli restoran ağlarının geliştirilmesi,
  • Yemek ve şarap ihracatının geliştirilmesi,
  • Yetenekli personeli çekebilmek için eğitim ve staj olanaklarının geliştirilmesi,
  • Dünya çapında şeflerin yetiştirilmesi,
  • Yemek deneyimlerinin turistin ihtiyaçlarına uyarlanması,
  • Otantik yerel mutfağın turist ihtiyaçlarına uyarlanması,

Gastronomi turizmi geleneksel değerleri, geleneklere ve kültüre saygı, sağlıklı bir yaşam tarzı, otantiklik, sürdürülebilirlik ve deneyimleme gibi turizmdeki yeni eğilimler ile en iyi şekilde bağdaştıran turizm türlerinden biridir. Aynı zamanda şefler, yerel üreticiler ve yerel pazarlara da destek olarak yörenin ekonomik gelişimine katkı sağlamaktadır.

Gastronomi turizmi ürünlerini geliştirmek isteyen destinasyonların sahip oldukları kaynakları belirlemek için cevaplamaları gereken sorular şunlardır:

  • Destinasyona ait eşsiz mutfak değerleri nelerdir?
  • Destinasyona özgü hazırlanan yiyecek-içecek var mı?
  • Sadece o destinasyonda yetişen sebze-meyve türleri var mı?
  • Destinasyona mahsus pişirme teknikleri var mı?
  • Restoran, kafe, gıda üreticisi gibi çeşitli kategorilerde kaç kaynağımız var?

Bu sorulara verilecek cevaplar; pazarlanabilir ve satılabilir ürünlerin belirlenmesi ve geliştirilmesine, hangi kaynakların daha fazla geliştirilmeye ve tanıtıma ihtiyacı olduğunu belirlemeye katkı sağlayacaktır.

Yemek turizminin gelişmesini sağlayan küresel eğilimler:

  • Büyüyen bir pazar
  • Yemek turistinin tanımlaması
  • Bölge
  • Yiyecek ve içecekler, yemek turizminin temelidir
  • Kültürel miras
  • Sürdürülebilirlik
  • Kalite
  • İletişim
  • İşbirliği

Gastronomi rotası, turistik rehberlerde listelenen restoranlar, yiyecek içecek işletmeleri gibi birçok turizm ürününün veya gastronomik etkinlik ve aktivitelerin sunulduğu belli temalara sahip genellikle markalaşmış turizm ürünleridir. Gastronomik rotalar ancak o bölgedeki gastronomik kültür mirasının turistlere çekicilik olarak sunulabileceği şekilde yemek turizmi haline getirilebildiği ve rakiplerden farklılaştırılarak otantik bir deneyim olarak sunulabildiği takdirde başarı sağlanabilir.

Gastronomi turizmi sadece bireysel turistler veya küçük gruplara hitap etmemektedir. Aşçılar ve konuyla ilgili diğer profesyoneller de öğrenme, eğitim, yarışma gibi amaçlarla gerçekleştirdikleri seyahatlerinde gastro turist sayılabilmektedirler. Turistleri gastronomi turizmine katılmaya yönelten güdüler:

  • Ünlü bir restoran şefinin katıldığı bir etkinliği veya pişirme performansını izlemek,
  • Yeni ve ünlü bir yiyecek-içecek işletmesinin açılış gecesine veya özel bir programa katılmak ya da sadece bu restoranda yemek yemek,
  • Sadece yerel halkın gittiği, bulunması güç yiyecek içecek işletmesinin lezzetlerini deneyimlemek,
  • Çeşitli yiyecek veya içeceklerle ilgili festival ve etkinliklere katılmak,
  • Yöresel pazar, manav ya da çiftliklerinde o yöreye özgü yiyecekleri araştırmak,
  • Şarap üretimi yapılan yerleri ziyaret etmek, şarap üretim sürecini takip etmek,
  • Farklı süreli düzenlenen yemek kurslarına katılmak.

Gastronomi turizmini gerçekleştiren turistlerin seyahatlerinde yiyecek ve içeceklerin turistik ürünün neresinde yer aldığı da önem taşımaktadır. Turistler yiyecek ve içecekleri; temel çekici unsur olarak, ikincil ya da destek unsur olarak ya da sadece günlük rutinin bir parçası olarak tercih edip tüketmektedirler.

Bu durumlardan ilk ikisi gastronomi turizmine katılımı ifade ederken; sonuncu durum gastronomi turizmi ile ilişkili değildir. Gastronomi turizminde, bu turizm türüne katılma amacı belirleyici bir faktör iken, seyahat edilen yerin uzaklığı bu konuda belirleyici bir etken değildir.

Dünyada Gastronomi Turizmi

Dünyada uzun yıllardır gastronomi turizmi destinasyonları olarak tanınan belli başlı bölgeler arasında İtalya’da Toscana bölgesi, Fransa’nın Champagne ve Burgundy bölgeleri, İspanya, Yunanistan, Belçika, Portekiz, ABD’de Kaliforya’daki Napa ve Sonoma Vadisi, Brezilya, Peru, Meksika, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Avustralya, Şili, Malezya, Japonya, Endonezya, Bali, Çin ve Singapur sayılabilir. Napa Vadisi şarapları ve şaraplara eşlik eden lezzetli yemekleri, Toscana bölgesi ise Chianti şarabı, Truf mantarı, Floransa usulü et yemekleri ve Lucca’nın zeytinyağı ile çok sayıda turist çekmektedir. İspanya, Yunanistan, İtalya ve Fas’ın Akdeniz Diyeti UNESCO’nun Somut Olmayan Kültür Mirası listesinde yer almaktadır.

Gastronomi turizmi konusunda en çok örgütlenen ülke ABD’dir. Yemek turizmi ile ilgili faaliyette bulunan kurum şirket ve toplulukların ülkelere göre dağılımında ilk üç sırayı ABD, İsveç ve Kanada alırken, Türkiye 94 işletme ile yirmi üçüncü sıradadır.

Dünyada en çok turist çeken yemek odaklı etkinliklerin olduğu ABD’deki Maine Istakoz Festivali ve Street Food Festivali ’nin binlerce ziyaretçisi bulunmaktadır. İngiltere Sarımsak Festivali , Avustralya Melbourne Yemek ve Şarap Festivali , İtalya Mantar Festivali ve Fransa’da düzenlenen yemek ve şarap festivalleri de diğer ülkelerdeki yemek odaklı etkinliklerdir.

Gastronomi turizminin önemli kaynakları arasında yer alan yeme-içme temalı müzeler dünyanın çoğu yerinde bulunmaktadır. En büyük yemek müzesi İsviçre’de Alimentarium Müzesi ’dir. Yiyecek tarihinin en önemli müzelerinden biri New Orleans’daki Southern Food and Beverage Museum ’dur. Japonya Shin-Yokohama Raumen Müzesi ’nde geleneksel yemeklerin görselleri ve tarihi sergilenmekte, yöresel yemeklerin satışı yapılmaktadır. Japonya’da bulunan Udon Noodle Müzesi balina çorbaları ve noodle ile ünlüdür. Hollanda Dutch Peynir Müzesi ’nde, peynir geleneğinin tarihsel bilgileri ve yapılışı hakkında bilgi verilmektedir. Salamura hakkında kütüphanesi olan ve geleneksel Kore yemeklerinin sunulduğu Kimchi Müzesi Güney Kore’dedir. New Orleans’daki Güney Yemekleri Müzesi Güney Amerika kültür ve geleneklerini tanıtmaktadır. Ayrıca, İngiltere’de York’un Çikolata Müzesi, Almanya’da Körili Sosis Müzesi , Kanada’da Kanada Patatesi Müzesi , Yunanistan’da Zeytinyağı Üretim Müzesi ve Prag’da Bira müzesi gibi yiyecek ve içecek müzeleri bulunmaktadır.

Türkiye’de Gastronomi Turizmi

Ülkemizin somut olmayan kültürel miras kapsamında değerlendirilebilecek gastronomik kaynaklar olan Tören Keşkeği ile Mesir Macunu Festivali 2012 yılında, Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği 2013 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi ’ne kaydedilmiştir. 2015 Aralık ayında Gaziantep, gastronomi dalında, bu tarihe kadar dünyada sadece sekiz şehrin kabul edildiği UNESCO’nun Yaratıcı Şehirler Ağı ’na dokuzuncu şehir olarak katılmış ve UNESCO Yaratıcı Gastronomi Şehri olarak tescillenmiştir.

Ankara Ticaret Odası ve Ankara Patent Bürosu tarafından yapılan araştırmada ortaya konulan ve 81 ili kapsayan Türkiye’nin Lezzet Haritası ’na göre, Türkiye genelinde 2205 adet yöresel yiyecek ve içecek çeşidi olduğu belirlenmiştir.

Gastronomi turizmi kapsamında gerek ulusal gerekse uluslararası boyutta tanıtımlar yapabilmek için belirli bir yöreye özgü olduğu kamu kurumları tarafından onaylanmış ürünlerin varlığı da büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde Türk Patent Enstitüsü tarafından coğrafi işaretler ile tescillenmiş Eskişehir çiğböreği, Edirne tava ciğeri, Ödemiş patatesi, Finike portakalı, Mardin kaburga dolması, Beypazarı Kurusu, Burdur ceviz ezmesi, Zile pekmezi gibi çok sayıda yiyecek ve içecek bulunmaktadır.

Tekirdağ Mürefte’de bulunan şarap müzesi, Kars Zavot’daki peynir müzesi, Çanakkale Adatepe, Aydın Kuşadası ve İzmir Alaçatı’daki zeytin ve zeytinyağı müzeleri, Gaziantep, Şanlıurfa ve Hatay’daki geleneksel mutfak temalı müzeler Türkiye’deki yiyecek-içecek temalı müzelerdir.

Gastronomi turizmi çerçevesinde değerlendirilebilecek bir diğer kaynak ise yiyecek-içecek temalı etkinliklerdir. Ülkemizde, Ankara Ayaş Dut Festivali, Denizli Kiraz Bayramı, Silivri Yoğurt Festivali, Beypazarı Kapama Şöleni, Bursa Ovaakça İncir Festivali, Cumalıkızık Ahududu Şenliği, Geleneksel Gediz Tarhana Festivali, İzmir Zeytin ve Deniz Festivali gibi çok sayıda etkinlik bulunmaktadır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, geleneksel yeme-içme ürünlerimizin ve hizmetlerimizin korunması, gelecek nesillere aktarılması ve teşvik edilmesi amacıyla, Özel Tesis Turizm İşletmesi Belgesi vermek için çalışmalara başlamıştır. Türk Mutfağı‘na özgün, nitelikli hizmet veren, ulusal veya uluslararası şöhret sahibi, kamuoyu nezdinde markalaşan ve bu markayı uzun süre sürdüren işletmelere verilecek olan bu belgeyi almak isteyenler için; Bakanlık tefriş, dekorasyon, fiziksel nitelikler, işletme ve hizmet kalitesi konularında yönlendirme yapmayı da planlamaktadır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Türkiye’nin gastronomi turizmi alanındaki potansiyelini tanıtmaya yönelik olarak gerçekleştirdiği çalışmalardan bazıları: Tanıtıcı Film Projesi, GastroHunt Projesi, Türk Yemekleri Haftası, Türk Mutfağı Tanıtım Günleri, Türk Yemekleri Yarışması, Akdeniz Ülkeleri Mutfak Günleri’dir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi