Alternatif Turizm Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Turizm kelimesi ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmıştır?

Turizm kelimesi ilk olarak 20. yüzyılda İngilizlerin Avrupa’ya yaptığı yolculuklar için kullanılmıştır.

II. Dünya savaşından sonra turizmi dünyanın en önemli sosyo-kültürel, psikolojik ve ekonomik etkinliği haline getiren etmenler nelerdir?

II. Dünya Savaşı sonrası İngilizlerin yaptığı bu seyahatler, özellikle hava yolu ulaşımının hızlanması, charter taşımacılığı sayesinde ucuzlaması, konfor ve güvenlik açısından gelişmesi, tatil kredileri ve taksitlendirme vb. uygulamaların sağladığı finansman kolaylıkları ve her kesime hitap edebilen bilhassa konaklama alanında oteller, moteller, kamp yerleri, tatil köyleri vb. altyapı imkanlarının arzının artması, turizmi dünyanın en önemli sosyo-kültürel, psikolojik ve ekonomik etkinliği haline getirmiştir.

Turizm için görüş birliğine varılmış tam bir tanımının olmamasının başlıca nedeni nedir?

Günümüzde turizm farklı şekillerde tanımlanmakla beraber, üzerinde tam bir görüş birliğine varılmış bir tanım yoktur. Bu durum, turizmin öznesinin insan olması ve sosyal, psikolojik, ekonomik ve politik çok sayıda faktörün bir araya gelmesinden kaynaklanmaktadır.

Turizm ilk kez kim tarafından ne zaman tanımlanmıştır?

Turizm ilk kez, 1905 yılında Guyer-Feuler tarafından tanımlanmıştır.

Turizm tanımında göze çarpan tanımlama kıstasları nelerdir?

Guyer-Feuler’ın tanımından sonra, farklı bilim dalları ve bilim adamlarının bakış açılarından yola çıkılarak yapılan çok sayıdaki turizm tanımında göze çarpan tanımlama kıstaslarını şu şekilde sıralamak mümkündür: • Sosyal • Ekonomik • Psikolojik • Yerel, ulusal ve uluslararası olması • Dinlence veya iş amaçlı vb. olması

Turizmin tüm toplumların en önemli ekonomik gelişim araçlarından biri haline gelmesinin en yaygın göstergesi nedir?

Günümüzde turizm, yarattığı ekonomik değerlerle (istihdam, döviz girdisi ve ödemeler dengesi üzerine etkisi vb.) tüm toplumların en önemli ekonomik gelişim araçlarından biri haline gelmiştir. Bunun en yaygın göstergesi, Türkiye’de hangi belediye başkanlığı veya hangi ilin valiliğinin web sitesine girilirse girilsin, mutlaka bir turizm linkinin olmasıdır.

Eğlendinlen etkinliğinin turizm kapsamına girebilmesi için ön koşul nedir?

Yapılan eğlendinlen etkinliğinin turizm kapsamına girebilmesi için ön koşul, bu faaliyeti gerçekleştirmek için kişinin seyahat etmesi gerekliliğidir. Seyahat etmenin yanında, ayrıca en az 1 gece konaklama yapılması gerektiğini ileri süren görüşlerde vardır.

Günübirlik seyahat ve konaklamalı seyahati açıklayınız.

Eğer kişi, sürekli ikamet ettiği yerden ayrılarak konaklama yapmaksızın tekrar evine dönüyorsa günübirlik seyahat; eğer konaklıyorsa konaklamalı seyahat (gerçek anlamda turizm) denilmektedir.

Bir eğlendinlen etkinliğinin iç turizm faaliyeti kapsamında sayılması için en az kaç km seyahat edilmelidir?

400 km

Seyahat etme (yer değiştirme) günümüzdeki anlamıyla ne zaman gelişmeye başlamıştır?

II. Dünya Savaşı’ndan sonra geliştiği kabul edilir. Gerek I. Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan Büyük Ekonomik Kriz gerekse II. Dünya savaşı esnasında bastırılan psikolojik ve sosyal ihtiyaçlar, insanların seyahat alış- kanlıklarını etkilemiştir. 1950’li yıllardan sonra insanların seyahat etme sıklıkları, seyahate ayırdıkları zaman, seyahat amaç ve nedenlerinde belirgin artış gözlemlenmiştir.

Tarihsel açıdan ele alındığında, eğlendinlen amaçlı seyahatlere ilk kez hangi dönemde rastlanmaktadır?

İlk kez Romalılar döneminde rastlanmaktadır. Romalılar Mısır ve Anadolu’ya eğlendinlen amaçlı turlar düzenlemişlerdir. Günümüzdeki paket turların belki de ilk örneklerini bu turlar oluşturmaktadır.

Turizme olan talebi olumlu yönde etkileyen etmenler nelerdir?

Boş zamanın artması, ücretli tatil hakkı, gelir düzeyinin artması, seyahat özgürlüğü gibi etmenler turizme olan talebi olumlu yönde etkilemiştir. Talep artışının diğer önemli nedenlerinden biri de işletmelerin uyguladığı taksitlendirme, bankaların uyguladığı tatil kredileri, kredilendirme ve kredi kartına taksit ve son yıllarda giderek yaygınlaşan erken rezervasyon sistemidir. Bu uygulamalar turizme olan talebi olumlu yönde etkilemiş ve turizm özellikle 1950’li yılardan sonra bir elit kesim faaliyeti olmaktan çıkarak alt gelir gruplarının da etkinliği haline gelmiştir. Talep artışının önemli nedenlerinden bir diğeri ise teknolojik gelişmelerin ulaşım ve iletişim gibi turizm faaliyetinde çok önemli olan araçları hızlandırması ve maliyetlerini düşürmesidir. Zaman kısıtı yüzünden seyahat edemeyenler hızlı bir şekilde ulaşım olanağı bulmuşlardır. Ucuzlayan ulaşım ve iletişim talebi olumlu etkilemiştir.

Turizmin ekonomik anlamda kurtarıcı olarak kabul edilmesinin ve gerek yerel gerek ulusal yönetimlerce ekonomik kurtarıcı olarak kabul edilmesinin nedenleri nelerdir?

• Turizm talebi her geçen gün artmaktadır. • Turizm döviz dar boğazına çözüm olmaktadır. • Turizmin endüstrisinin gelişme maliyetleri düşük olabilmektedir. • Turizm ekonomik kısıtlamalardan, tarife ve kotalardan daha az etkilenmektedir.

Turizmin gelişme nedenlerini sıralayınız?

• Boş zamanların artması • Refah seviyesinin yükselmesi • Ulaşım ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler • Eğitim ve entelektüel bilgi düzeyinin artması • Küreselleşme, pazarlama tekniklerinin gelişmesi • Şehirleşmenin ortaya çıkardığı sorunlar ve toplumsal hareketliliğin artışı.

Boş zaman olarak adlandırılan sürenin artış nedenleri nelerdir?

• Sendikalaşma sonucu gelişen ve iyileşen çalışma koşulları • Hafta sonu tatillerinin iki güne çıkartılması • Ücretli yıllık izin hakkının elde edilmesi • Emeklilik yaşının 65 olması ve tıp bilimindeki gelişmelerle insan ömrünün uzaması • Sosyal güvenlik uygulamaları • Demokratikleşme sonucu insan haklarında meydana gelen gelişmeler • Ulaşımın hızlanması • Eğlendinlen amaçlı seyahatlere uygulanan formalitelerin azalması ve vizelerin kalkması.

Seyahat eden kişilere zaman avantajı sağlayan gelişmeler nelerdir?

Günümüzde bölünmüş otobanlar, hızlı tren hatları, yakıt takviyesi yapmadan kıtalar arası uçabilen hava araçları ve yüzer otel olarak adlandırılan 4000-5000 kapasiteli kurvaziyerler turizmin hizmetindedir ve seyahat eden kişilere zaman avantajı sağlamaktadır. Aynı şekilde, demiryolu ve karayolu araçları da, daha hızlı, güvenli, konforlu ve ekonomik gelişim göstermektedir.

Küreselleşme ne demektir?

Küreselleşme, farklı açılardan ele alınan ancak üzerinde tam bir görüş birliğine varılamayan bir kavramdır. Genel olarak, ekonomik ve ticari açıdan ele alınır. En kısa tanımı ile küreselleşme, ülkeler arasında mal, hizmet, uluslararası sermaye akımları ve teknolojik gelişimin hızlı bir şekilde artmasını ve serbestleşmesini ve bunlar sonucu ortaya çıkan ekonomik gelişme olarak tanımlanır.

Küreselleşme, dünyanın her anlamda ortak kullanımı ve tüketim kültürüne dayalı bir gelişim sürecidir ve bu süreci etkileyen ve hızlandıran çevresel faktörler nelerdir?

Bu faktörler; ülkeler ve bölgelerarası talebin benzeşmesi, Ar-Ge maliyetlerinde artış, artan ölçek ekonomisi, hükümet politikalarının rolü, dünya genelinde faktör maliyetlerindeki değişim, yeni dağıtım kanallarının ortaya çıkışı ve taşıma, iletişim ve depolama maliyetlerindeki azalmadır. Genel olarak bakıldığında turizm farklı kültürleri bir araya getiren ve kültürler arası etkileşim yaratan bir etkinliktir. Bu etkileşim, başka faktörlerle birleşerek küreselleşmeyi hızlandırmaktadır.

Son yıllarda turizm pazarında ortaya çıkan değişimler nelerdir?

• Tüm tatil mekânları, ev ve ofisle kolay iletişim kurma şansını vermektedir. • İyi ulaşım ağına sahip şehirler, kullanıcı dostu havaalanları ve çekici doğa; kültürel etkinliklerde bulunma, eğlenme ve iyi alışveriş yapma imkânı sunmakta ve kısa süreli tatil eğilimi artmaktadır. • Temalı parklar aileler için eğlence ve çeşitli aktivitelerde bulunma imkânı verecek şekilde düzenlenmiş iyi ulaşım ağına sahip mekânlar olarak ilgi görmektedir. • Kurvaziyerler, ailelere yüzen mekânlar olarak çok sayıda eğlence ve serbest zaman opsiyonu sunmaktadır. • Özel ilgi turları kapsamında; kültürel turizm, doğa ve sağlık amaçlı tatiller gibi çok çeşitli ürün çeşitleri sunulmaktadır.

Toplumsal hareketliliğin artışı ve şehirleşmenin ortaya çıkardığı sorunlardan kısaca bahsediniz.

Sanayileşmenin belli ülke veya bölgelerde yoğunlaşması, tarım alanlarında iş gücü ihtiyacının azalması ve hızlı nüfus artışı gibi nedenler başta göç etme olmak üzere toplumsal hareketlilik ve kentleşmeye neden olmuştur. Daha iyi koşullarda çalışmak isteyen ve daha iyi bir yaşam standardı arayan tarımda çalışan kırsal kesim insanları büyük kentlere göç etmeye başlamıştır. Bu göç dalgası, zamanla kentlerin nüfusunda artışa neden olurken kırsal alanların nüfusunu azaltmıştır. Sanayileşmesini tamamlayan ülkeler veya bölgeler ise turizme yönelmekte ve benzer şekilde kırsal kesimde yaşayanlar ticaret ve turizmin geliştiği bölgelere göç etmektedir. Akdeniz ve Ege kıyılarında yer alan Bodrum, Alanya ve Marmaris buna örnek verilebilir. Turizm daimi istihdama çok fazla olanak vermediğinden insanların sürekli olarak daha iyi iş imkânlarının olduğu işletmelere veya mekânlara gittiğini gözlemlemek mümkündür. Bu şekilde modern çağın gereği olarak, hem tüketicinin hem de çalışanın yer değiştirmesi söz konusudur. Bu durumda turizm sadece ziyaretçilerin değil, çalışanların da yer değiştirmesine neden olmaktadır.

Sürdürülebilir gelişimin amaçları nelerdir?

Sürdürülebilir gelişimin amaçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür: • Genel yaşam kalitesini korumak, • Doğal kaynaklara sürekli erişimi sağlamak, • Çevre üzerinde kalıcı zararlar verecek etkinlikleri engellemek, • Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılayacak kaynakları tehlikeye atmamaktır.

Alternatif turizm nedir?

Alternatif turizm, sosyal ve ekolojik uyuma, yerel ve yabancı girişimcilerin işbirliğine ve gelişmede yerli malzeme kullanılmasına öncelik verme amaçlarını güden turizm çeşitleridir. Alternatif turizm, deniz-kum-güneş gibi sahil kesimlerine yayılmış geleneksel ve klasik kitle turizmi ve şehir turizminin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla oluşturulmuş, yeni turistik ürünlerin bir araya getirilmiş olduğu (kuş gözlem, yayla, sağlık, inanç turizmi gibi) turizm çeşitlerini ifade eder.

1990’lı yılların başında popülerlik kazanan alternatif turizm olgusu hangi noktalara işaret etmektedir?

• Yeniye, özele olan ilgiye bağlı araştırma isteği • Küçük gruplarla, başka insanlarla bir arada olma, sosyal deneyim isteği • Dağ yürüyüşlerinde, spor etkinliklerinde biotik bir deneyim sağlama eğilimi • Açık havada yaşama sevgisi

Alternatif turizm kavramının ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?

Alternatif turizm kavramının ortaya çıkmasının nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür: • Kıyı şeridine sıkışan kitle turizminin çevresel etkilerinin her geçen gün artması ve geri dönülemez çevre ve sosyal sonuçlar yaratması • Tüketici tercihlerinde meydana gelen değişmeler sonucu tüketicilerin yeni turizm çeşitlerine özgü ürün arayışlarına başlaması ve bu tüketicilerin giderek artması • Tüketicilerin daha bireysel ancak sosyalleşmeleri ve dünyayı tanımalarına olanak veren ürün ve hizmetler talep etmesi, • Kıyı şeritlerinde yapılaşmanın, büyük kentlerdeki gibi plansız çarpıklaşması sonucu büyük kentlerde yaşayan tüketicilerin bu tip destinasyonlardan kaçmaya başlamaları • Çevre bilincinin artması sonucu çevresel etkenlerin önem kazanması • Turizme olan talebin her geçen gün artması ve kıyı şeridi dışındaki bölgelerin turizmi ekonomik gelişim aracı olarak görmesi • Yerel yönetimlerin turizm gelişimini altyapı ve üstyapı eksikliklerinin giderilmesinde bir araç olarak görmesi • Birleşmiş Milletler, Dünya Turizm Örgütü ve UNESCO gibi kuruluşların alternatif turizm çeşitlerinin teşvik edici çalışmaları • Dünya Bankası, Avrupa Birliği gibi dünya ekonomisinde önemli aktörlerin küçük girişimcilik politikalarını finansal açıdan desteklemesi

Alternatif turizmin özellikleri nelerdir?

• Küçük ölçeklilik • Yerel halka öncelik vermesi • Sürdürülebilirlik ilkesi kapsamında her türlü taşıma kapasitesini dikkate alması • Gelişim sürecinde tüm paydaşların katılımını öngörmesi • Yerel halkın ve tüketicinin yaşam kalitesine öncelik vermesi • Sosyal ve fiziksel taşıma kapasitelerini aşmayan gelişim • Yerel halk ve ziyaretçiler arasında pozitif etkileşimi öngörmesi • Kitlesel tüketim yerine bireysel turizm faaliyetlerini ön planda tutması

Alternatif turizmin özelliklerinden küçük ölçeklilik kavramını açıklayınız.

Küçük Ölçeklilik: Alternatif turizm çeşitlerinin küçük ölçekli olması öngörülmektedir. Bunun nedeni, kitlelerin doğal, sosyal ve kültürel yapıya verdiği zararların bilinmesidir. Doğal ve kültürel kaynakların kontrollü kullanımı sağlanmalıdır. Örneğin, av turizminde katılımcı sayının 8-10 arası olması önerilmektedir. Ancak bu durum her alternatif turizm çeşidi için geçerli değildir. Örneğin termal turizmde böyle bir sınırlama getirilemez. Kontrol ve kapasite kullanımını aşmamak koşuluyla büyük rakamlara ulaşan türler söz konusudur. Termal turizm, sağlık turizmi, inanç turizmi veya kayak turizmi en güzel örnekleridir.

Alternatif turizmin özelliklerinden yerel halka öncelik vermesi kavramını açıklayınız.

Alternatif turizm çeşitlerine yönelik yatırımların ve bu yatırımlarda istihdam edilecek kişilerin öncelikle o bölge insanı olması öngörülmektedir. Ancak yerli yatırımcıların sermaye birikimleri ve turizm alanında profesyonellik düzeyleri çoğu zaman sorunlara neden olmaktadır. Yeterli düzeyde sermaye birikimi olmayan, turizm işletmeciliğinde yeterli derecede tecrübe ve bilgi birikimi olmayan yerel halk, zaman zaman modern işletmeciliğin gerektirdiği davranış özelliklerini sergileyememekte ve özellikle son zamanlarda popülerlik kazanan yabancı sermayenin çekilmesi gibi politikalar nedeniyle yerel olmayan girişimcileri ve çalışanları bölgeye çekmektedir. Pazarlama konusunda yeterli olamayan işletmeler veya destinasyonlar, büyük tur operatörlerine teslim olarak, onların taleplerine göre sürdürülebilirlik politikalarından uzaklaşmak zorunda kalabilmektedir.

Alternatif turizmin özelliklerinden sürdürülebilirlik ilkesi kapsamında her türlü taşıma kapasitesini dikkate alması kavramını açıklayınız.

Bölgeye özgü doğal yapıyı, yerel mimari ve kültürü konuları dikkat alan anlayışları kabul etmektedir. Alternatif turizm çeşitleri, büyük tur operatörlerinin ekonomik anlamda girmeye değer görmediği, farklılık arayan kişilerin ilgilendiği aktiviteleri içerir. Münferit veya küçük grupların ilgilendiği ziyaretleri ön görmekle beraber, bazı türlerde kitlesel yoğunlaşmalar olabilmektedir. Bu alanlar, büyük operatörlerin ölçek ekonomisine uygun türlerdir. Örneğin, kurvaziyer turizmi bugün en pahalı turizm çeşitlerinden biridir. Yüzer otel olarak nitelenen bu gemilerle bir defasında beş bin kişi taşınabilmektedir. Bu rakam alternatif turizm çeşitlerinin kabul ettiği rakamların çok üzerindedir.

Alternatif turizm pazarının özellikleri yazınız.

• Alternatif turizm pazarı, katılımcılarına amaçları doğrultusunda aktif bir dinlence olanağı sağlar. • Katılımcılarının ziyaretleri esnasında ihtiyaçları organize edilir ancak zaman kullanımı kendilerine bırakılır. • Kitle turizminde olduğu gibi sadece konaklama işletmesi ve karşılayıcı seyahat işletmesi çalışanları ile değil yerel esnaf ve halk ile temas halinde olmasına olanak verir. • Katılımcısına yapay değil ziyarete konu olan çekiciliği otantik bir şekilde deneyimlemesine olanak sağlar. • Alternatif turizm pazarı tüketiciye farklı alternatifler ve ürün çeşitliliği sunar. • Her yerleşim merkezi turizmden gelir elde ederek ekonomik fayda sağlamasına neden olmaktadır. • Ürün çeşitliliği sağlayarak sahibi tur operatörlerinin, pazarı istedikleri gibi yönlendirmelerini önlemektedir. • Küçük, yerel işletmelere ve yerel ekonomilere katkı sağlamaktadır. • Turizm gelirlerinin yıl geneline yayılmasına ve dengeli dağılmasına olanak sağlamaktadır. Kıyı şeridi dışında kalan alanlarında kalkınmasına neden olmaktadır. Kıyı şeridi dışında kalan alanların alt ve üst yapının yerel estetiğe uygun gelişimlerine zemin hazırlamaktadır. • Turizmin mevsimsel yoğunlaşmasını ve kitlesel tüketimin zararlarını önler. • Oluşan rekabet tüketici lehine sonuçlar yaratmaktadır. • Korumacı bir yaklaşımla doğal ve kültürel değerleri korumaya çalışarak gelecek nesillerin ihtiyaçlarını dikkate alır. • Refah düzeyine katkı vererek kırsal alanlardan büyük kentlere göçün önüne geçmeye çalışarak sosyal yapının korunmasına katkı sağlar. • Kaybolmaya yüz tutmuş yerel otantik değerlerin canlanmasına yardımcı olur.

Alternatif turizme yönelik eleştiriler nelerdir?

• Ziyaretçi - ev sahibi ilişkisinin birbirlerini tehdit edebilmesi, • Dış yatırımların yerel kontrolün etkisini azaltması, • Mekânsal gelişmenin geniş alanlara yayılabilmesi • Kontrol edilemediği takdirde yerel halkın kitle turizmine benzer bir eğilime girmesine olanak sağlaması, • Bazı türlerin kontrol edilmediği takdirde ciddi çevresel sorunlara yol açabilmesi, • Daha az yumuşak turizm çeşitlerinin gelişiminde alternatif turistlerin öncü rolü, • Alternatif turizm çeşitlerinin bazılarının gelişmiş ülkelerin elit tabakalarının değerlerini yaygınlaştırıcı rol oynaması, • Turizm yatırımlarında güçlü yerel seçkinlerin kontrol yeteneğini artırması, • Ekonomik anlamda düşük ve yavaş geri dönüş oranı.

Eğlendinlen etkinliklerinin turizm kapsamında ele alınacağını hangi etmen belirlemektedir?

Hangi eğlendinlen etkinliklerinin turizm kapsamında ele alınacağını, seyahatin amacı belirler. Örneğin Eskişehir’den İstanbul’a günübirlik alışveriş amaçlı bir seyahat turizm kapsamında ele alınırken yine Eskişehir’den İstanbul’da oturan aileyi ziyaret etmek için yapılan bir seyahat turizm kapsamında ele alınmamaktadır. Bir eğlendinlen etkinliğine katılımın turizm kapsamında kabul edilmesi için belli bir mesafe seyahat edilmesi gerek tiği kabul edilmektedir. Ancak bu yaklaşım iç turizm faaliyetleri için geçerliyken uluslararası turizm faaliyetlerinde mesafe pek sorun yaratmamaktadır. Bu mesafe iç turizmde 400 kilometre iken dış turizmde böyle bir kısıtlamanın olmaması durumu karmaşık hale getirmektedir. 

Turizmin ekonomik faydaları nelerdir?

Turizm, istihdam yaratma, döviz girdisi sağlama ve ödemeler dengesi üzerine olumlu etkisi gibi ekonomik nedenlerden ötürü yerel ve ulusal yönetimlerin en önemli ekonomik canlanma araçlarından biridir.

Tarihsel açıdan ele alındığında, eğlendinlen amaçlı seyahatler ilk kez hangi dönemde gerçekleştirilmiştir?

Tarihsel açıdan ele alındığında, eğlendinlen amaçlı seyahatlere ilk kez Romalılar döneminde rastlanmaktadır. Romalılar Mısır ve Anadolu’ya eğlendinlen amaçlı turlar düzenlemişlerdir. Günümüzdeki paket turların belki de ilk örneklerini bu turlar oluşturmaktadır. Romalılar Nil nehrine kültürel amaçlı geziler düzenlerken, Anadolu’ya termal tesislerden yararlanmak için sağlık amaçlı turlar düzenlemişlerdir. Kahraman ve Türkay (2006: 3) bu durumu, “Romalılar döneminde olimpiyat oyunları, Mısır’daki piramitlere ve sağlık amacıyla kaplıcalara dönük seyahat eğilimleri ulaşım yolu ve araçlarının gelişmesiyle yaygınlık kazanmaya başlamıştır” şeklinde özetlemektedir.

Turizmin ekonomik anlamda kurtarıcı olarak kabul edilmesinin nedenleri nelerdir?

Turizmin ekonomik anlamda kurtarıcı olarak kabul edilmesinin ve gerek yerel gerek ulusal yönetimlerce ekonomik kurtarıcı olarak kabul edilmesinin nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz (Manisalı ve Yarcan, 1987: 9);

• Turizm talebi her geçen gün artmaktadır.
• Turizm döviz dar boğazına çözüm olmaktadır.
• Turizmen endüstrisinin gelişme maliyetleri düşük olabilmektedir.
• Turizm ekonomik kısıtlamalardan, tarife ve kotalardan daha az etkilenmektedir.

Turizmin gelişme nedenleri nelerdir?

Turizmin gelişme nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Boş zamanların artması
• Refah seviyesinin yükselmesi
• Ulaşım ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler
• Eğitim ve entelektüel bilgi düzeyinin artması
• Küreselleşme, pazarlama tekniklerinin gelişmesi
• Şehirleşmenin ortaya çıkardığı sorunlar ve toplumsal hareketliliğin artışı.

İnsanların yaşamlarında boş zamanın artma nedenleri nelerdir?

Boş zamanın artma nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Sendikalaşma sonucu gelişen ve iyileşen çalışma koşulları
• Hafta sonu tatillerinin iki güne çıkartılması
• Ücretli yıllık izin hakkının elde edilmesi
• Emeklilik yaşının 65 olması ve tıp bilimindeki gelişmelerle insan ömrünün uzaması
• Sosyal güvenlik uygulamaları
• Demokratikleşme sonucu insan haklarında meydana gelen gelişmeler
• Ulaşımın hızlanması
• Eğlendinlen amaçlı seyahatlere uygulanan formalitelerin azalması ve vizelerin kalkması.

Sürdürülebilir gelişimin amaçları nelerdir?

Sürdürülebilir gelişimin amaçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür (Ceylan, 2001: 179):

• Genel yaşam kalitesini korumak,
• Doğal kaynaklara sürekli erişimi sağlamak,
• Çevre üzerinde kalıcı zararlar verecek etkinlikleri engellemek,
• Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılayacak kaynakları tehlikeye atmamaktır.

Alternatif turizmin farklı tanımları yapılmıştır. Bu tanımlarda hangi noktalar ön plana çıkmaktadır?

Alan yazında alternatif turizmin pek çok tanımı olduğu ve tam olarak ne olduğu konusunda bir fikir birliği olmadığı görülür. Ancak şu da bir gerçektir ki alternatif turizmle beraber, turizm artık yalnızca tatil, seyahat, görüp-öğrenme ve kültür alışverişi olmaktan çıkmış, insanın doğayla bütünleştiği, uygarlık değerleri ile buluştuğu, kendini yeniden tanıdığı ve ürettiği, modern toplumun neden olduğu yabancılaşmanın boyunduruğundan kurtulabildiği bir eylem haline dönüşmüştür.

Alternatif turizm nedir? Kısaca tanımlayınız.

Alternatif turizm, deniz-kum-güneş gibi sahil kesimlerine yayılmış geleneksel ve klasik kitle turizmi ve şehir turizminin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla oluşturulmuş, yeni turistik ürünlerin bir araya getirilmiş olduğu (kuş gözlem, yayla, sağlık, inanç turizmi gibi) turizm çeşitlerini ifade eder. 

Alternatif turizm kavramının ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?

Alternatif turizm kavramının ortaya çıkmasının nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür (Akoğlan Kozak ve Bahçe, 2009: 97):

Kıyı şeridine sıkışan kitle turizminin çevresel etkilerinin her geçen gün artması ve geri dönülemez çevre ve sosyal sonuçlar yaratması,

Tüketici tercihlerinde meydana gelen değişmeler sonucu tüketicilerin yeni turizm çeşitlerine özgü ürün arayışlarına başlaması ve bu tüketicilerin giderek artması,

Tüketicilerin daha bireysel ancak sosyalleşmeleri ve dünyayı tanımalarına olanak veren ürün ve hizmetler talep etmesi,

Kıyı şeritlerinde yapılaşmanın, büyük kentlerdeki gibi plansız çarpıklaşması sonucu büyük kentlerde yaşayan tüketicilerin bu tip destinasyonlardan kaçmaya başlamaları

Çevre bilincinin artması sonucu çevresel etkenlerin önem kazanması,

Turizme olan talebin her geçen gün artması ve kıyı şeridi dışındaki bölgelerin turizmi
ekonomik gelişim aracı olarak görmesi,

Yerel yönetimlerin turizm gelişimini altyapı ve üstyapı eksikliklerinin giderilmesinde bir araç olarak görmesi,

Birleşmiş Milletler, Dünya Turizm Örgütü ve UNESCO gibi kuruluşların alternatif turizm çeşitlerinin teşvik edici çalışmaları,

Dünya Bankası, Avrupa Birliği gibi dünya ekonomisinde önemli aktörlerin küçük girişimcilik politikalarını finansal açıdan desteklemesi,

Alternatif turizm çeşitlerinin genel özellikleri nelerdir?

Genel olarak ele alındığında alternatif turizmin özellikleri şu şekilde açıklanmaktadır (Akoğlan Kozak ve Bahçe, 2009: 97):

• Küçük ölçeklilik
• Yerel halka öncelik vermesi
• Sürdürülebilirlik ilkesi kapsamında her türlü taşıma kapasitesini dikkate alması
• Gelişim sürecinde tüm paydaşların katılımını öngörmesi
• Yerel halkın ve tüketicinin yaşam kalitesine öncelik vermesi
• Sosyal ve fiziksel taşıma kapasitelerini aşmayan gelişim
• Yerel halk ve ziyaretçiler arasında pozitif etkileşimi öngörmesi
• Kitlesel tüketim yerine bireysel turizm faaliyetlerini ön planda tutması

Kitle turizmi ile alternatif turizm arasındaki farklılıklar nelerdir?

Kitle Turizmi;

• Taşıma kapasitelerini zorlar. 
• Mekân ve zamanda yoğunlaşır. 
• Gelişim hızlı ve tüketim yönlüdür. 
• Turistik işletmeler büyük ölçekli ve uluslararası standartlara uygundur.
• Genellikle kıyılarda yoğunlaşır. 
• Yerel mimariyi yok eden genel bir mimari anlayış hâkimdir.
• Yerel halkla etkileşime olanak sağlamaz ve bölge ekonomisine katkısı çok düşüktür.
• Büyük sermayelerin yönettiği büyük tur operatörlerine bağımlıdır.
• Yerel ürünlerden ziyade küresel standartlara bağlı ürün ve hizmetler ağırlıklıdır.
• Gelişim büyük sermayelerin arzuladığı ölçek ekonomilerine dayalıdır.

Alternatif Turizm;

• Taşıma kapasitelerini dikkate alır.
• Mekân ve zaman açısından yayılma vardır.
• Gelişim yavaş ve sürdürülebilir niteliklidir.
• Turistik işletmeler, küçük ölçekli ve yerel girişimcilere öncelik verir.
• Her bölgede geliştirilebilir.
• Özgün ve yerel mimariyi dikkate alan anlayış hâkimdir.
• Yerel halk ve turist arasındaki etkileşim ve iletişim uyumlu ve yoğundur.
• Küçük ölçekli uzman tur operatörlerinin ve seyahat acentalarının kontrolündedir.
• Geleneksel, yerel ve özgün ürünlerin korunmasına ve üretimine değer verir. 
• Gelişim planlı ve yerel politikalara dayalıdır.

Alternatif turizm pazarının özellikleri nelerdir?

Alternatif turizm pazarının özelliklerini şu şekilde özetlemek mümkündür (Akoğlan Konak ve Bahçe; 2012. 103):

• Alternatif turizm pazarı, katılımcılarına amaçları doğrultusunda aktif bir dinlence olanağı sağlar.
• Katılımcılarının ziyaretleri esnasında ihtiyaçları organize edilir ancak zaman kullanımı kendilerine bırakılır.
• Kitle turizminde olduğu gibi sadece konaklama işletmesi ve karşılayıcı seyahat işletmesi çalışanları ile değil yerel esnaf ve halk ile temas halinde olmasına olanak verir.
• Katılımcısına yapay değil ziyarete konu olan çekiciliği otantik bir şekilde deneyimlemesine olanak sağlar.
• Alternatif turizm pazarı tüketiciye farklı alternatifler ve ürün çeşitliliği sunar.
• Her yerleşim merkezi turizmden gelir elde ederek ekonomik fayda sağlamasına neden olmaktadır.
• Ürün çeşitliliği sağlayarak sahibi tur operatörlerinin, pazarı istedikleri gibi yönlendirmelerini önlemektedir.
• Küçük, yerel işletmelere ve yerel ekonomilere katkı sağlamaktadır.
• Turizm gelirlerinin yıl geneline yayılmasına ve dengeli dağılmasına olanak sağlamaktadır.
• Kıyı şeridi dışında kalan alanlarında kalkınmasına neden olmaktadır.
• Kıyı şeridi dışında kalan alanların alt ve üst yapının yerel estetiğe uygun gelişimlerine zemin hazırlamaktadır.
• Turizmin mevsimsel yoğunlaşmasını ve kitlesel tüketimin zararlarını önler.
• Oluşan rekabet tüketici lehine sonuçlar yaratmaktadır.
• Korumacı bir yaklaşımla doğal ve kültürel değerleri korumaya çalışarak gelecek nesillerin ihtiyaçlarını dikkate alır.
• Refah düzeyine katkı vererek kırsal alanlardan büyük kentlere göçün önüne geçmeye çalışarak sosyal yapının korunmasına katkı sağlar.
• Kaybolmaya yüz tutmuş yerel otantik değerlerin canlanmasına yardımcı olur.

Alternatif turizmin kırsal alanlara katkıları nelerdir? Kısaca açıklayınız. 

Alternatif turizm, kırsal alanlarda geleneksel geçim kaynaklarının yetersizliği nedeniyle kentlere göçmeyi engelleyerek hem kırsal alanlarda hem kentlerde sosyal dokunun korunmasına katkıda bulunduğu gibi kırsal alanlarda ek gelir sağlayarak yerel halkın ekonomik refahlarına katkıda bulunmaktadır.

Alternatif turizme yönelik eleştiriler nelerdir?

Alternatif turizme yönelik eleştirileri şu başlıklar altında toplamaktadır;

• Ziyaretçi - ev sahibi ilişkisinin birbirlerini tehdit edebilmesi,
• Dış yatırımların yerel kontrolün etkisini azaltması,
• Mekânsal gelişmenin geniş alanlara yayılabilmesi
• Kontrol edilemediği takdirde yerel halkın kitle turizmine benzer bir eğilime girmesine olanak sağlaması,
• Bazı türlerin kontrol edilmediği takdirde ciddi çevresel sorunlara yol açabilmesi,
• Daha az yumuşak turizm çeşitlerinin gelişiminde alternatif turistlerin öncü rolü,
• Alternatif turizm çeşitlerinin bazılarının gelişmiş ülkelerin elit tabakalarının değerlerini yaygınlaştırıcı rol oynaması,
• Turizm yatırımlarında güçlü yerel seçkinlerin kontrol yeteneğini artırması,
• Ekonomik anlamda düşük ve yavaş geri dönüş oranı. 

Tarihsel süreçte turizm nasıl gelişmiştir? Kısaca anlatınız. 

Medeniyetler Dönemi (M.Ö. 8000- İsa’nın Doğumu): İlk medeniyetlerin ortaya çıkması, etnik, dinsel ve ulusal değerlerin oluşmaya başlaması dönemidir.Ticaret Dönemi (İsa’nın Doğumu- M.S. 1700): Medeniyetlerin ortaya çıkmasıyla ticaretin başlaması, seyahatlerin yalnızca soylular ve ticaret adamları tarafından gerçekleştirilmesi, ticaret kolonilerinin ortaya çıkması dönemidir.

Endüstri ve Teknoloji Dönemi (1700-1900): Endüstri Devrimi, feodal yapının çöküşü, teknolojinin ilerleme göstermesi, Grand Tour organize turların ve kitle turizminin ilk olarak görülmeye başlandığı dönemdir.

Turizmin Gelişme Dönemi (1910-1945): Birinci Dünya Savaşı’nın getirdiği teknolojik ilerlemelerin ekonomik buhran yıllarında iyi değerlendirilememesi, ekonomik, politik, sosyal ve yasal güçlerin dengesinin bozulduğu ve turizmin durakladığı dönemdir.

Kitle Turizmi Dönemi (1946-1990): Yeni bilim dallarının ortaya çıkışı ve teknolojideki köklü ilerlemeler sonucunda kitle turizminin yoğun olarak yaşanmaya başlandığı dönemdir.

Turizmin Olgunluk Dönemi (1990 ve sonrası): 1970 ve 1980’lerde kitle turizm faaliyetlerine yoğun bir katılımın görülmesi, kitle turizminin sıradan kabul edilip daha iyi hizmet kalitesine ve alternatif turizm çeşitlerine odaklanıldığı dönemdir.

Alternatif turizm hangi uluslararası kuruluşlar tarafından desteklenmektedir?

Alternatif turizm, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Dünya Turizm Örgütü ve UNESCO gibi çok sayıda uluslararası kuruluşun desteklediği bir gelişim sürecidir.

Sürdürülebilik ne anlama gelmektedir?

Sürdürülebilirlik, bugünün yaşam standartlarını artırmak ve korumak için üretim ve verimlilik adına, doğal ve kültürel kaynakların kullanımında gelecek nesiller için tehlikeli ve riskli olan uygulama ve politikalardan uzak durmaktır.

Son yıllarda turizm pazarında ortaya çıkan değişimler nelerdir?

Son yıllarda turizm pazarında ortaya çıkan değişimlerden bazıları şunlardır (Goeldner ve Ritchie, 2003: 542);

• Tüm tatil mekânları, ev ve ofisle kolay iletişim kurma şansını vermektedir.
• İyi ulaşım ağına sahip şehirler, kullanıcı dostu havaalanları ve çekici doğa; kültürel etkinliklerde bulunma, eğlenme ve iyi alışveriş yapma imkânı sunmakta ve kısa süreli tatil eğilimi artmaktadır.
• Temalı parklar aileler için eğlence ve çeşitli aktivitelerde bulunma imkânı verecek şekilde düzenlenmiş iyi ulaşım ağına sahip mekânlar olarak ilgi görmektedir.
• Kurvaziyerler, ailelere yüzen mekânlar olarak çok sayıda eğlence ve serbest zaman opsiyonu sunmaktadır.
• Özel ilgi turları kapsamında; kültürel turizm, doğa ve sağlık amaçlı tatiller gibi çok çeşitli ürün çeşitleri sunulmaktadır.

Alternatif turizm, ulusal ve yerel hükümetlerin, yatırımcıların ve turizm uygulayıcılarının gündemine nasıl girmiştir? 

Özellikle 1950’li yıllardan itibaren gelişmeye başlayan; 1990’larda tur operatörlerinin ölçek ekonomisine uygun agresif pazarlama politikalarıyla (taksitlendirme, erken rezervasyon vb.) zirveye ulaşan kitle turizminin doğal ve kültürel kaynaklar üzerindeki olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin gerekliliğinin görülmesi yeni arayışları gündeme getirmiştir. Özellikle kıyı şeridindeki bölgelerde doğal ve kültürel kaynakların azalması ve niteliklerinin bozulması, çevre bilincinin artması, sürdürülebilir gelişim anlayışı, turizmin mevsimlik değil yıl temeline oturtulmasının benimsenmesi, kitle turizminin sıradanlaşması ve tüketicilerin klasik kitle turizminden sıkılması, tüketicilerin seyahatlerinden beklentilerini farklılaşması ve giderek bireyselleşen ürün ve hizmetlere yönelmesi, turizmin yarattığı ekonomik değerin tüm alanlara yayma isteği, kırsal alanlarda ekonomik refahı yükseltmek ve göçü önlemek gibi pek çok neden turizmde çeşitlendirmeyi gündeme getirmiştir. Bu şekilde turizmin kıyı bölgelerindeki etkileri azalacak, turizmin yarattığı gelir ve istihdam sadece kıyı şeridinde değil diğer bölgelere de dağılarak gelir ve refah düzeylerinde artış olacaktır. Bu şekilde alternatif turizm, ulusal ve yerel hükümetlerin, yatırımcıların ve turizm uygulayıcılarının gündemine girmiştir.