Tur Planlaması ve Yönetimi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Turizm talebi nedir?

Turizm talebi, turizm endüstrisinin kendine has
özelliklerinden ve ürünün yapısından etkilenmektedir.

Talep nedir?

İktisat bilimi talep kavramını “piyasada belirli bir
fiyattan satın alınmak istenen ürün miktarı” olarak
tanımlar. Talep, diğer değişkenler sabit olmak kaydıyla
(ceteris paribus ilkesi), belirli bir dönem içinde satın alma
gücüne sahip tüketicilerin piyasada farklı fiyat
düzeylerinde satın almak istedikleri mal veya hizmet
miktarı olarak açıklanabilir

Turizmde talep özellikleri nelerdir?

Turizm endüstrisinde talep, turizm endüstrisinin
kendine has özellikleri ile birlikte, özellikle ekonomik,
sosyal, çevresel, politik koşullardan kolaylıkla
etkilenebilen bir yapıya sahiptir. Büyük yatırımlar ile aşırı
esnek talebin riski altında çalışmak durumunda olan
turizm işletmeleri için turizm talebini ve oluşum sürecini
anlamak son derece önemlidir.

Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli koşullar
nasıl sıralanır?

• Talebin oluşması için bireyin yeterli harcanabilir
gelire sahip olması gerekir. Harcanabilir gelir,
gelir vergisi gibi doğrudan vergiler kesildikten
sonra geriye kalan ve bireyin tüketim ya da
tasarruf olarak değerlendirebileceği gelirdir.
• Boş zaman, turizm talebinin ortaya çıkması
açısından gerekli bir diğer koşuldur. Boş zaman,
bireyin iş ve diğer zorunlu faaliyetler dışında
kendi tercihine göre kullanabileceği zaman olarak
tanımlanır. Bireyin harcanabilir geliri olmasına
karşın boş zamanı yoksa turizm talebinin
oluşması mümkün değildir çünkü turizm
faaliyetleri boş zaman aktiviteleridir.
• Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli ve
önemli bir koşul da satın alma isteğidir. Zorunlu
bir ihtiyaç olmadığı için, turizm faaliyetlerine
katılmak, turizm ürünlerini talep etmek bireyin
tercihine bağlıdır. Dolayısıyla satın alma
isteğinin harcanabilir gelir ve boş zamanla
desteklenmesi turizm talebinin ortaya çıkmasını
sağlar

Turizm talebinin unsurları nelerdir?

• Gerçek (Efektif) Talep
• Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep
• Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep

Gerçek (Efektif) Talep nedir?

Turistik merkezlere seyahat etme istek ve
tercihinde olan ve gittikleri destinasyonlardaki hizmet ve
tesisleri kullanma hakkına sahip kişileri ifade eder
Turizmde aktif olarak yer alan, seyahat hizmetlerini talep
eden, çekim merkezlerine (destinasyonlara) giden ve
turizm ürününü satın alanlardan oluşur.

Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep nedir?

Seyahat isteğinde olan ancak zaman ve maddi
kısıtlamalar nedeniyle bu seyahatleri gerçekleştiremeyen
kişilerdir. Gerekli boş zamana ve yeterli gelire sahip
olduklarında bu kişilerin gerçek (efektif) talebe
dönüşmeleri beklenir. Potansiyel talep, turizm işletmeleri
için önemli bir unsurdur çünkü pazarın genişlemesini
sağlar. Ürün çeşitlendirmesi, farklı fiyat ve ödeme
alternatifleri potansiyel talebi harekete geçirebilir.

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep nedir?

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep: Seyahat etmeye
motive olduğu takdirde seyahat edebilecek olan, ancak
bilgi, fırsat veya her ikisinin birden eksikliği nedeniyle
bunu gerçekleştiremeyen kişilerden oluşur. Bilgi
eksikliğinin giderilmesi açısından işletmelerin pazarlama
ve halkla ilişkiler faaliyetleri ertelenmiş talebin önce
potansiyel talebe, daha sonra da gerçek talebe
dönüşebilmesi açısından önemli etkiler yaratabilir

Turizm endüstrisini bu ölçeğe ulaştıran ve turizm
talebini hızlandıran faktörler nelerdir?

• Dağıtım kanallarının gelişmesi ve herkes için
erişilebilir hâle gelmesi ile özellikle seyahat
acentaları ve tur operatörleri daha yenilikçi ve
rekabetçi ürünler, paketler sunmaya başlamıştır.
Sunulan ürünler hem çeşitlilik açısından hem de
ödeme kolaylıkları ve fiyat seçenekleri açısından
zenginleşmiştir. Bu sayede farklı beklentiler ve
imkânlara sahip tüketiciler için yeni fırsatlar
ortaya çıkmıştır.
• Havayollarında fiyatların serbestleşmesi ile
gelişen rekabetçi ortam, tüketicilere önemli fiyat
avantajları sunmaktadır. Özellikle düşük
maliyetli ve dolmuş (charter) havayolu sayısının
artması seyahat olanaklarını arttırmıştır.
• Paket tur ile konaklama, ulaşım, gezi ve yemeiçme
olanaklarının bir bütün olarak pazarlanması,
özellikle az deneyimli tüketicilerin seyahat
endişelerini azaltmıştır. Paket turun toptan satın
alma sayesinde maliyetleri ve dolayısıyla satış
fiyatlarını azaltması da gerçek (efektif) talebi
geliştiren bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Uluslararası seyahat akımları talebin nereye
yöneldiğini gösterir?

Uluslararası seyahat akımları talebin;
• Gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere,
• Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere,
• Gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere,
• Amerika’dan Avrupa’ya
• Kuzey ve Batı Avrupa’dan Akdeniz’e,
• Avrupa ve Amerika’dan Doğu Asya ve Pasifik’e,
• Sanayi bölgelerinden deniz kıyılarına doğru
yöneldiğini göstermektedir

Turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak
tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özellikler
nelerdir?

• Dokunulmazlık
• Ayrılmazlık
• Heterojenlik
• Dayanıksızlık
• Bütünleşik olma
• Sahiplik.

 Dokunulmazlık nedir?

Dokunulmazlık: Hizmetlerin temel özelliği olan
dokunulmazlık, ürünün önceden elle tutularak
incelenememesi, deneyerek anlama ve karar verme
olanağı sunmamasını ifade eder. Turizm ürünü ancak ve
ancak satın alındıktan sonra ve kullanılırken denenebilir

Ayrılmazlık nedir?

Ayrılmazlık: Ayrılmazlık özelliği, turizm
ürününün üretildiği yerde tüketilmesi gerektiğini ifade
eder. Bir başka deyişle, tüketicinin ürünü deneyimlemek
için üretildiği yere yani destinasyona, otele ya da restorana
gitmesi gerekir.

Heterojenlik nedir?

Heterojenlik: Turizm ürününün faydası, sunduğu
tatmin ve deneyimler tüketicinin özelliklerine göre
değişkenlik gösterir. Aynı hizmeti alan farklı yaş
gruplarındaki ya da farklı seyahat amaçlarına sahip
tüketiciler farklı deneyimler yaşar ve farklı memnuniyet
düzeyine ulaşırlar. Bununla birlikte benzer sosyoekonomik
ya da demografik özelliklere sahip tüketiciler
için de farklı kişilik özellikleri elde edilecek fayda
açısından farklılık yaratabilir. Dolayısıyla turizm ürünü
homojen değil, heterojen bir yapıya sahiptir

Dayanıksızlık nedir?

Dayanıksızlık: Hizmetin stoklanması mümkün
değildir, dolayısıyla turizm ürününün üretildiği anda
tüketilmesi gerekir. Belirli bir gün ya da dönem için
satılamayan ürün kayıp/zarar anlamına gelir, çünkü bugün
üretilen ürünü stoklamak mümkün olmadığı için, yarın
satmak da söz konusu değildir.

Bütünleşik olma nedir?

Bütünleşik olma: Turizm ürünü tek bir mal ya da
hizmetin özelliklerine değil, bir arada sunulan tüm mal ve
hizmetlerin bir bütün olarak sahip olduğu özelliklere
bağlıdır. Bunların uyumu ve bir arada sundukları fayda ön
plandadır. Ulaşım, konaklama, yeme-içme gibi
hizmetlerin kalitesi, sunumu, özellikleri tüketicinin
memnuniyet düzeyini ve deneyimini bir bütün olarak
etkiler.

Sahiplik nedir?

Sahiplik: Turizm ürün ve hizmetlerini satın
almak, tüketiciye sahiplik hakkı tanımaz, sadece belirli bir
süre kullanım hakkı sağlar. Turist, otel odasını sadece
rezervasyon yaptırdığı belirli bir süre için kullanabilir,
daha sonra yanında götüremez çünkü mülkiyet hakkına
sahip değildir.

Turizm talebi, turizm ürününün yapısı ile birlikte
şekillenen kendine özgü özellikleri nelerdir?

Turizm talebi, turizm ürününün yapısı ile birlikte
şekillenen kendine özgü bir takım özelliklere sahiptir.
Bunlar:
• Turizm talebi bireyseldir, kişiye göre farklılıklar
gösterir,
• Turizm talebi turistlerin seyahat amacına, kişisel
özelliklerine ve beklentilerine göre farklılaşabilir,
• Turizm talebi, harcanabilir gelir ile doğrudan
ilişkilidir. Talebin gelir esnekliği yüksektir,
dolayısıyla gelirdeki artış ya da azalışlar kısa
vadede turizm talebini etkiler,
• Turizm endüstrisinin rekabetçi yapısı nedeniyle
sınırsız ikame olanakları vardır. Turist aynı
destinasyonda farklı işletmeleri tercih edebileceği
gibi, farklı destinasyonlar ya da turizm türleri
arasında kendisi için en uygun olanı seçmek
konusunda sınırsız olanaklara sahiptir. Buna ek
olarak ekonomik, sosyal, politik nitelikteki
faktörler de turizm talebinin esnekliğini arttırır,
• Turizm ürününü oluşturan bileşenler arasında
rekabet vardır. Örneğin, konaklama süresi
azaldıkça seçilecek destinasyonun uzaklığı
azalmakta, harcanabilir gelir azaldıkça fiyat daha
önemli bir unsur hâline gelmektedir,
• Turizm ürününün ikame olanakları sadece turizm
ile sınırlı değildir. Turistler turizm ürününü diğer
kültürel, sosyal ve lüks nitelikteki ürünlerle de
ikame edebilirler

Modern dönemde turizm talebinin özellikleri nelerdir?

• Beceriklilik,
• Heterojenlik,
• Doğallık,
• Öngörülemezlik,
• Bağımsızlık,
• Bireysellik

Turizm talebinin oluşum süreci hangi aşamalardan
oluşmaktadır?

Turizm talebinin karmaşık yapısı nedeniyle karar
sürecinin aşamalarını kesin olarak sıralamak zor olsa da
genel olarak turizm talebinin oluşum süreci şu
aşamalardan oluşmaktadır:
• Seyahat Amacının Belirlenmesi
• Seyahat Yerinin Belirlenmesi
• Seyahat Aracının Seçimi
• Konaklama ve Çekiciliklerin Seçimi
• Satın Alma Yönteminin Belirlenmesi

Turizm talebini yönlendiren faktörler nelerdir?

Seyahat motivasyonlarını, insanları turizm
faaliyetlerine katılmaya yönelten ve dolayısıyla turizm
talebini yönlendiren faktörler olarak nitelendirebiliriz. Bu
motivasyonlar şu şekilde sıralanabilir:
• Merak
• Sağlık
• Zevk ve Eğlenme İsteği
• Spor Meslek
• Kültür ve Eğitim
• Tarihsel Bağlar
• Din
• Prestij (İtibar)

. Seyahat motivasyon süreci, hangi ihtiyaçlar
doğrultusunda ortaya çıkar?

: Seyahat motivasyon süreci, ihtiyaçlar
doğrultusunda turistik çekicilikler hakkında geliştirilen
algı ile başlayan ve ihtiyaçlar ile olumlu algının örtüşmesi
durumunda seyahat motivasyonunu ortaya çıkaran bir
süreçtir. Buna göre ihtiyaçlar aşağıdaki gibi
sınıflandırılmıştır:
• Fiziksel ihtiyaçlar (yeme-içme),
• Güvenlik ihtiyacı (barınma),
• Sosyal ihtiyaçlar (sosyal ilişki kurma, insanlarla
birlikte olma),
• Başarı ihtiyacı (kariyer yapma, özel hayatta
başarı), Kendini gerçekleştirme ihtiyacıdır.

Paket turun özellikleri nelerdir?

• Paket tur, tur operatörünün araştırmaları,
tercihleri ve işletme hedefleri doğrultusunda
standart olarak hazırlanır. Tüketicinin bu hazır
paketler üzerinde değişiklik yapma, sunulan
standardın dışına çıkma hakkı yoktur. Tüketici
seçimini sadece farklı paket tur seçenekleri
arasından yapar.
• Paket turu oluşturan bileşenlerden her biri
tüketicinin ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanması
açısından önem taşır. Bu bileşenlerden sadece bir
tanesinde ortaya çıkacak bir aksaklık, paket turun
bütünü hakkındaki algıyı etkiler.
• Tur operatörü tarafından belirlenen kalite ve fiyat
arasındaki denge her bir tüketici tarafından farklı
şekilde yorumlanabilir. Ürün standart olsa da
tüketici beklentileri, ihtiyaçları ve ürün algıları
farklı olabilir.
• Benzer şekilde grup ile yapılan seyahatler olduğu
için paket turlarda grup dinamikleri de tüketicinin
algı ve memnuniyet düzeyi üzerinde önemli
ölçüde etkilidir. Gurubun geneli tarafından
olumsuz olarak algılanan bir hizmet, birey
tarafından da olumsuz olarak algılanabilir.

Paket tur talebinin gelişmesini sağlayan faktörler
nelerdir?

• Refah düzeyinin artması,
• Ücretli izin hakkı,
• Savaş uçaklarının sivil ulaşım için kullanılması,
• Ulaştırma teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde
seyahat mesafesinin artması,
• II. Dünya Savaşı sonrasında demokrasi ve eşitlik
arayışının yaygınlaşması,
• Eğitim ve kültür düzeyinin artması,
• Tur operatörlerinin daha çok alternatif ürün
sunması,
• Televizyon gibi iletişim teknolojilerinin
gelişmesiyle insanların bilgi ve merak
düzeylerinin artması.

Gurup halinde seyahat etme neden olan sebepler
nelerdir?

• Grup hâline seyahat edenlerin belirli bir ürünü
tercih ederken benzer ilgi alanları vardır,
• Hiç kimse tatilde sorun yaşamak istemez, sorun
olsa bile başkalarının onlar adına bu sorunlarla
ilgilenmesini tercih ederler,
• İnsanlar başlangıcından bitişine kadar seyahatin
kendilerine ne kadara mâl olacağını bilmek ve
daha ucuza daha kaliteli hizmet almak isterler,
• Seyahat programının ve detaylarının önceden
belli olması sorun çıkma olasılığını azaltır,
• Paket turların süre, destinasyon ve tür açısından
çeşitliliği karar verme aşamasında esneklik
sağlar,
• Grup hâlinde seyahat ederek sosyalleşme ihtiyacı
karşılanmış olur,
• Yaşanılan deneyimi başkalarıyla paylaşmak en
belirgin grup seyahat motivasyonu olarak
nitelendirilebilir.

Paket turların olumlu yönleri nelerdir?

Tüketicinin farklı nedenleri olmakla birlikte,
genel olarak paket turların tüketiciler açısından sağladığı
avantajları ve tercih nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
• Tur giderlerinin önceden belli olması
• Daha ekonomik tatil olanağı sunması
• Tur operatörünün sunduğu garantili hizmetler
• Konser, gösteri gibi etkinliklere katılma garantisi
• Tur operatörlerinin destinasyonlar ve işletmeler
hakkındaki deneyimi ve bilgisi
• Seyahat organizasyonu için harcanacak
zamandan tasarruf
• Yabancı bir ülkede kendini güvende hissetme
ihtiyacı
• Modaya uygun olarak prestij kazanma ihtiyacı
• Farklı yaş gruplarının beklentileri

Paket turların olumsuz yönleri nelerdir?

Paket turların olumsuz yönleri, tüketici açısından
seçenekleri sınırlandıran ve ancak bireysel seyahatlerde
sağlanabilecek özellikler açısından değerlendirilebilir. Bu
olumsuzluklar şunlardır:
• Paket turun oluşumunda turistin katkısının
bulunmaması
• Paket turlarda esnekliğin olmaması
• Grupla seyahat etmenin zorlukları

Paket turlarda işletmeden kaynaklanan sorunlar
nelerdir?

• Hizmet kalitesinin taahhüt edilenden daha düşük
olması,
• Otellerin konumu ve niteliği,
• Tatil süresince ortaya çıkan aksaklıklar,
• Fiyat artışları,
• Hizmet değişiklikleri,
• Tur operatörlerinin iflası
• Ulaştırma araçlarının düşük standardı,
• Uçak ve otelde çifte rezervasyon,
• Yetersiz rehberlik hizmetleri,
• Restoranlardaki yemek kalitesinin düşüklüğüdür.

Turizm endüstrisinin unsurları nedir?

Turizm endüstrisinin unsurları olan konaklama, seyahat, yiyecek-içecek işletmeleri gibi tüm işletmeler için turizm talebinin anlaşılması, bununla birlikte talebi etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi büyük önem taşır.

Turizm talebinin özelliklerinin belirlenmesi nasıl veriler sunar?

Turizm talebinin özelliklerinin belirlenmesi aynı zamanda mikro ölçekte işletmeler ve yöneticileri için, makro ölçekte ise devlet ve planlamacılar için önemli veriler sunar. Talebi etkileyen faktörlerin ve bunların etki düzeylerinin belirlenmesi ile birlikte tüketicinin beklenti ve ihtiyaçlarının anlaşılması, hem işletmeleri hem de ülkeyi yoğun rekabet ortamında daha başarılı kılar.

Paket turlar nasıl ürünlerdir ve nelerden etkilenir?

Paket turlar, pek çok turizm hizmetini bir araya getiren ürünler oldukları için, paket turun oluşturulması süreci ile birlikte talep hem bu hizmetlerin tek tek sunumundan hem de bileşik olarak ortaya çıkardığı faydadan etkilenir. Dolayısıyla turizm talebinin özellikleri ve onu etkileyen faktörler, büyük ölçüde paket tur talebi için de geçerlidir. Bu nedenle, bu bölümde öncelikle turizm talebini ve özelliklerini, daha sonra da paket tur talebini inceleyeceğiz.

Turizm endüstrisinde talep nasıl bir yapıya sahiptir?

Turizm talebi, turizm endüstrisinin kendine has özelliklerinden ve ürünün yapısından etkilenmektedir. Turizm endüstrisinde talep, turizm endüstrisinin kendine has özellikleri ile birlikte, özellikle ekonomik, sosyal, çevresel, politik koşullardan kolaylıkla etkilenebilen bir yapıya sahiptir.

Harcanabilir gelir nedir?

Harcanabilir gelir, gelir vergisi gibi doğrudan vergiler kesildikten sonra geriye kalan ve bireyin tüketim ya da tasarruf olarak değerlendirmeyi tercih edebileceği gelirdir.

Boş zaman nedir?

Boş zaman, bireyin iş ve diğer zorunlu faaliyetler dışında kendi tercihine göre kullanabileceği zamandır.

Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli koşullar nelerdir?

Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli koşullar şöyle özetlenebilir:

• Talebin oluşması için bireyin yeterli harcanabilir gelire sahip olması gerekir. Harcanabilir gelir, gelir vergisi gibi doğrudan vergiler kesildikten sonra geriye kalan ve bireyin tüketim ya da tasarruf olarak değerlendirebileceği gelirdir.

• Boş zaman, turizm talebinin ortaya çıkması açısından gerekli bir diğer koşuldur. Boş zaman, bireyin iş ve diğer zorunlu faaliyetler dışında kendi tercihine göre kullanabileceği zaman olarak tanımlanır. Bireyin harcanabilir geliri olmasına karşın boş zamanı yoksa turizm talebinin oluşması mümkün değildir çünkü turizm faaliyetleri boş zaman aktiviteleridir.

• Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli ve önemli bir koşul da satın alma isteğidir. Zorunlu bir ihtiyaç olmadığı için, turizm faaliyetlerine katılmak, turizm ürünlerini talep etmek bireyin tercihine bağlıdır. Dolayısıyla satın alma isteğinin harcanabilir gelir ve boş zamanla desteklenmesi turizm talebinin ortaya çıkmasını sağlar.

Satın alma isteği nedir?

Turizm talebinin ortaya çıkması için gerekli ve önemli bir koşul da satın alma isteğidir. Zorunlu bir ihtiyaç olmadığı için, turizm faaliyetlerine katılmak, turizm ürünlerini talep etmek bireyin tercihine bağlıdır. Dolayısıyla satın alma isteğinin harcanabilir gelir ve boş zamanla desteklenmesi turizm talebinin ortaya çıkmasını sağlar.

Turizm talebinin üç temel unsuru nedir?

Gerçek (Efektif) Talep:

Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep:

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep:

Gerçek (Efektif) Talep nedir?

Gerçek (Efektif) Talep: Turistik merkezlere seyahat etme istek ve tercihinde olan ve gittikleri destinasyonlardaki hizmet ve tesisleri kullanma hakkına sahip kişileri ifade eder. Turizmde aktif olarak yer alan, seyahat hizmetlerini talep eden, çekim merkezlerine (destinasyonlara) giden ve turizm ürününü satın alanlardan oluşur.

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep nedir?

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep: Seyahat etmeye motive olduğu takdirde seyahat edebilecek olan, ancak bilgi, fırsat veya her ikisinin birden eksikliği nedeniyle bunu gerçekleştiremeyen kişilerden oluşur. Bilgi eksikliğinin giderilmesi açısından işletmelerin pazarlama ve halkla ilişkiler faaliyetleri ertelenmiş talebin önce potansiyel talebe, daha sonra da gerçek talebe dönüşebilmesi açısından önemli etkiler yaratabilir.

Bastırılmış talep nedir?

Potansiyel ve ertelenmiş talep unsurları, henüz talebin oluşması için gerekli şartları sağlayamadığı için “bastırılmış talep” olarak değerlendirilebilir.

1950’lerde 25 milyon ile başlayan turist varışları, bugün dünya genelinde 1 trilyondan fazladır ve bu hareketlilik sayesinde 1,2 katrilyon ABD Doları gelir yaratan turizm endüstrisi, dünya ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır (UNWTO, 2015). Turizm endüstrisini bu ölçeğe ulaştıran ve turizm talebini hızlandıran faktörler nelerdir?

Son yıllarda dünya genelinde yaşanan gelişmeler -ki bunları nüfus artışı ve hareketliliği, küresel rekabete bağlı olarak bireylerin harcanabilir gelir düzeylerinin artması gibi değişiklikler olarak açıklayabiliriz- seyahat talebinin artmasına yol açmıştır. Seyahate ayrılabilen harcanabilir gelirin artmasına ek olarak; seyahat formalitelerinin azalması, bireylerin eğitim ve kültür seviyelerinin artması, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, farklı dillerin kullanılması, politik ve sosyo-ekonomik yapıların değişmesi sayesinde turizm talebinde önemli ölçüde artış görülmüştür (Çeken, 2014: 74). 1950’lerde 25 milyon ile başlayan turist varışları, bugün dünya genelinde 1 trilyondan fazladır ve bu hareketlilik sayesinde 1,2 katrilyon ABD Doları gelir yaratan turizm endüstrisi, dünya ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır (UNWTO, 2015). Turizm endüstrisini bu ölçeğe ulaştıran ve turizm talebini hızlandıran faktörler şöyle açıklanabilir (Wall ve Mathieson, 2006: 24-26):

• Dağıtım kanallarının gelişmesi ve herkes için erişilebilir hâle gelmesi ile özellikle seyahat acentaları ve tur operatörleri daha yenilikçi ve rekabetçi ürünler, paketler sunmaya başlamıştır. Sunulan ürünler hem çeşitlilik açısından hem de ödeme kolaylıkları ve fiyat seçenekleri açısından zenginleşmiştir. Bu sayede farklı beklentiler ve imkânlara sahip tüketiciler için yeni fırsatlar ortaya çıkmıştır.

• Havayollarında fiyatların serbestleşmesi ile gelişen rekabetçi ortam, tüketicilere önemli fiyat avantajları sunmaktadır. Özellikle düşük maliyetli ve dolmuş (charter) havayolu sayısının artması seyahat olanaklarını arttırmıştır.

• Paket tur ile konaklama, ulaşım, gezi ve yeme-içme olanaklarının bir bütün olarak pazarlanması, özellikle az deneyimli tüketicilerin seyahat endişelerini azaltmıştır. Paket turun toptan satın alma sayesinde maliyetleri ve dolayısıyla satış fiyatlarını azaltması da gerçek (efektif) talebi geliştiren bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

• Turizm sektöründe değişen tüketici ihtiyaçları karşısında pazarda ortaya çıkan rekabet, işletmelerin büyümesine, yatay ve dikey bütünleşmeler ile güçlenmelerine neden olmuştur. Teknolojik yenilikler ile birlikte turizm piyasası değişmeye devam etmektedir.

Turizm talebini hızlandıran faktörlere bağlı olarak uluslararası seyahat akımları talepleri nasıldır?

• Gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere,

• Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere,

• Gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere,

• Amerika’dan Avrupa’ya

• Kuzey ve Batı Avrupa’dan Akdeniz’e,

• Avrupa ve Amerika’dan Doğu Asya ve Pasifik’e,

• Sanayi bölgelerinden deniz kıyılarına doğru yöneldiğini göstermektedir.

Turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özelliklerini nasıl sıralayabiliriz?

Turizm ürünü; turistin bu üründen beklentileri, elde edeceği fayda, ürünün kullanım biçimi gibi farklı açılardan değerlendirildiğinde, diğer ürün ve hizmetlerden farklı bir yapıya sahiptir. Temel olarak hizmet sunan turizm endüstrisinde, farklı endüstriler tarafından üretilen mallar da tüketiciye sunulmaktadır. Dolayısıyla, turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özelliklerini şöyle sıralayabiliriz (Laws, 2004: 16; Yale, 1995: 6-8):

Dokunulmazlık:

Ayrılmazlık:

Heterojenlik:

Dayanıksızlık:

Bütünleşik olma:

Sahiplik:

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Dokunulmazlık nedir?

Dokunulmazlık: Hizmetlerin temel özelliği olan dokunulmazlık, ürünün önceden elle tutularak incelenememesi, deneyerek anlama ve karar verme olanağı sunmamasını ifade eder. Turizm ürünü ancak ve ancak satın alındıktan sonra ve kullanılırken denenebilir.

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Ayrılmazlık nedir?

Ayrılmazlık: Ayrılmazlık özelliği, turizm ürününün üretildiği yerde tüketilmesi gerektiğini ifade eder. Bir başka deyişle, tüketicinin ürünü deneyimlemek için üretildiği yere yani destinasyona, otele ya da restorana gitmesi gerekir.

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Heterojenlik nedir?

Heterojenlik: Turizm ürününün faydası, sunduğu tatmin ve deneyimler tüketicinin özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Aynı hizmeti alan farklı yaş gruplarındaki ya da farklı seyahat amaçlarına sahip tüketiciler farklı deneyimler yaşar ve farklı memnuniyet düzeyine ulaşırlar. Bununla birlikte benzer sosyo-ekonomik ya da demografik özelliklere sahip tüketiciler için de farklı kişilik özellikleri elde edilecek fayda açısından farklılık yaratabilir. Dolayısıyla turizm ürünü homojen değil, heterojen bir yapıya sahiptir.

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Dayanıksızlık nedir?

Dayanıksızlık: Hizmetin stoklanması mümkün değildir, dolayısıyla turizm ürününün üretildiği anda tüketilmesi gerekir. Belirli bir gün ya da dönem için satılamayan ürün kayıp/zarar anlamına gelir, çünkü bugün üretilen ürünü stoklamak mümkün olmadığı için, yarın satmak da söz konusu değildir.

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Bütünleşik olma nedir?

Bütünleşik olma: Turizm ürünü tek bir mal ya da hizmetin özelliklerine değil, bir arada sunulan tüm mal ve hizmetlerin bir bütün olarak sahip olduğu özelliklere bağlıdır. Bunların uyumu ve bir arada sundukları fayda ön plandadır. Ulaşım, konaklama, yeme-içme gibi hizmetlerin kalitesi, sunumu, özellikleri tüketicinin memnuniyet düzeyini ve deneyimini bir bütün olarak etkiler.

Turizm ürününün ayırt edici özelliklerinden Sahiplik nedir?

Sahiplik: Turizm ürün ve hizmetlerini satın almak, tüketiciye sahiplik hakkı tanımaz, sadece belirli bir süre kullanım hakkı sağlar. Turist, otel odasını sadece rezervasyon yaptırdığı belirli bir süre için kullanabilir, daha sonra yanında götüremez çünkü mülkiyet hakkına sahip değildir.