Tur Planlaması ve Yönetimi Dersi 2. Ünite Özet

Giriş

Turizm sektörü içinde seyahat acentaları en önemli kuruluşlardan bir tanesidir. Seyahat acentaları görevleri arasında yer alan tur programının hazırlanması ve satışının gerçekleştirilmesi uzun zaman alan bir süreçtir. Bu kapsamda birçok turistik hizmet üreticisiyle kontratlar imzalanır, ön ödemelerde bulunulur ve ciddi taahhütler altına girilir. Turistlere tur programını satın almaları için vaatler verilir. Bu kapsamda acentaların, tur kavramını ve önemini özümsemiş, özellikle operasyonel farklılıklar bazında tur çeşitlerine vakıf, operasyon aşamasında kimlere ne tür görevler düştüğünün bilincinde olan bir personel kadrosuna ihtiyacı vardır.

Turlar

Tur yönetimi kavramı temelinde paket turlarda uygulanan hizmetleri kapsamaktadır. Paket turların tanımlamasına bakıldığında bir tanımda, ‘’ paket turlar tur operatörlerinin belirli tatil yöreleri ya da merkezlerindeki değişik üretici işletmelerin ve bu yörelerle bağlantı sağlayan işletmelerin tatil ürünlerini (konaklama, ulaştırma, yeme-içme, animasyon vb.) bir araya getirmesiyle oluşturulan ve müşterilere tek bir fiyatla satılan ürün birleşimi’’ olarak tanımlanmıştır. Paket tur, Türkiye’de 4077 sayılı Tüketici Haklarının Korunmasıyla ilgili kanun maddesinde ise ‘’ ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti 24 saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren turlar” olarak tanımlanmıştır.

Paket turlar, paket turu satın alan turistlerin seyahatleri boyunca ihtiyaç duyacakları hizmet bileşenlerini kapsamaktadır. Bu hizmet bileşenleri ise konaklama, ulaştırma, yeme-içme, eğlence, çevre turları ve diğer hizmetlerden oluşmaktadır.

Konaklama , paket turlarda turistin barınma ihtiyacını karşılayacağı en temel gereksinim konaklama tesisleridir. Bu kapsamda oteller, tatil köyleri, kaplıca tesisleri, oberjler, pansiyonlar, bungalovlar hatta çadırlar barınma ihtiyacını karşılayan tesisler olarak değerlendirilebilir. Ayrıca, tüm bu tesisler kendi içlerinde de hizmet çeşitliliğine göre ayrılabilmektedir (yıldız sayıları gibi). Yine bu konaklama tesislerinde konaklama unsuru yalnızca yatak, oda kahvaltı, yarım pansiyon, tam pansiyon ve her şey dâhil sistemler olarak çeşitlenebilmektedir. Tur operatörü konaklama tesisinin türü ve konaklama sekline karar verdikten sonra bu tesisler ile kontrat görüşmeleri yapar. Kontratlar garantili, opsiyonlu veya sor-sat temelinde şekillendirilir. Garantili kontratlarda tur operatörü belli sayıdaki odayı belirli bir takvim dönemi içinde satışını gerçekleştiremedikleri de dâhil olmak üzere ücretini ödemeyi kabullendiği sözleşmelerdir. Opsiyonlu kontratlarda genellikle grubun giriş tarihînden iki hafta öncesine kadar odaların bir kısmı veya tamamını iptal edebilme esnekliği vardır. Riskin düşük tutulması gerektiği turlarda tercih edilir. Sor-sat yöntemi her bir paket tur satısında konaklama tesisinden konfirmasyon gerektiren, mali riski bulunmayan ancak hiçbir kontenjan garantisi de içermeyen bir uygulamadır.

Ulaştırma , paket tur kapsamında turistin evinden ayrılmasıyla başlayıp tekrar evine dönene kadar tüm aşamalarda kullanacağı bir hizmettir. Bu hizmet türü kara, deniz ve hava araçlarıyla verilebilmektedir. Hava yolu ulaşımı paket turlarda en çok kullanılan ulaşım türüdür. Kara yolu ulaşımı bazen ana ulaşım aracı olarak kullanılsa da genellikle transfer aracı olarak kullanılmaktadır. Deniz ulaşımı ise yine ana ve ara ulaşım aracı olarak kullanılsa da, kruvaziyer ve mavi yolculuk gibi turlarda hem ulaşım hem konaklama gereksinimi karşılama özelliğine sahiptir. Hava yolu ulaşımı için tur operatörleri tarifeli uçuşları veya kiralama (charter) yöntemini tercih edebilmektedir. Tarifeli uçuşlar katılımcı sayısı açısından düşük hacimli veya çok uzun mesafeli tur programları için tercih edilir. Tam kiralama (full charter) uygulamasında tur operatörü bir uçağın tamamını kiralar, bos koltukların da bedelini karsılar. Kısmi kiralama (part charter) uygulamalarında birden fazla tur operatörü aynı uçağı birlikte kiralar ve riski kontenjanları oranında bölüşür. Oransal kiralama (prorata charter) uygulamalarında ise charter firmaları her hangi bir tur operatörü ile ön anlaşma yapmadan talep göreceğini umduğu rotalarda uçuş planlar ve tur operatörlerine ihtiyaçları oranında satışa sunar.

Yeme-İçme , paket turlarda en iyi organize edilmesi gereken unsurlardan biride yeme-içme planlarının iyi bir şekilde yapılmasıdır. Bunun nedeni olarak ise kişilerin şeker hastalıkları, tansiyon hastalığı, vejetaryenlik ve farklı damak tatlarına sahip olmaları gibi değişkenler sayılabilir.

Eğlence , paket turların hemen hepsinde yer alması gereken bir bileşendir. Tur’da yer alan kişilerin yaşları, kültürel özellikleri ve maddi olanakları gibi birçok faktör eğlence bileşeni organize edilirken dikkat edilmesi gereken hususlardandır.

Çevre turları , konaklamalı turlarda, gemi ile yapılan (kruvaziyer) turlarda tur operatörüne ek gelir yaratması ve turist beklentilerinin daha iyi karşılanmasında çevre turlarının önemli bir rolü vardır. Destinasyon turistik çekim gücü yüksek ve turistik hareketlere sahne olan yerleri ifade eden çok sık kullanılan bir terimdir. Ülke, bölge, il, ilçe, kasaba, köy, büyük tesisler konunun gerektirdiği bakış açıları çerçevesinde destinasyon olarak nitelendirilebilir.

Diğer hizmetler , seyahat sigortası, müze ören yerleri giriş ücretleri, vize işlemleri gibi seyahat etmeyi kolaylaştıran veya seyahat deneyimini zenginleştiren birçok uygulama bu baslık altında yer alır.

Turların bazı özellikleri nedeniyle diğer tüketici ürünlerinden farklılık gösterebilirler. Bu özellikler;

• Paket tur hayalidir, tüketilmeden önce görülemez, dokunulamaz veya denenemez. Satın alma kararı beklentilere dayalı oluşur.
• İsteğe bağlı bir üründür. Müşteriler yiyecek ya da benzin aldıkları gibi satın almak zorunda değildir.
• Homojen bir ürün değildir. Komşunuzunki gibi bir buzdolabı aldığınızda aynı görünümde olmasını ve aynı şekilde çalışmasını bekleyebilirsiniz. Ama tatiller doğası gereği çok çeşitlidir.
• Anında tüketilmesi gereken bir üründür. Üretimde yaşanan aksaklıklar anında tüketiciye yansır.
• Her yönü ile birbirinden ayrılmaz bir üründür. Ürünü etkileyen herhangi bir kişinin davranışı, müşterinin deneyiminde bir etki gerçekleştirir.

Tur Çeşitleri

Tur operatörleri pazarda daha iyi bir yer elde edebilmek, rekabet avantajı yakalamak, müşteri sadakati elde edebilmek için birçok tur çeşidi geliştirmektedir. Niteliklerine göre paket turlar, bağımsız, karşılayıcı, eskortlu ve özel paket turlar olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Bağımsız turlar , katılımcılarına bir tur paketinin avantajlarının yanında yalnız seyahat etmenin özgürlüğünü ve esnekliğini de sağlar. Ayrıca, bu paket turlar katılımcılara otel seçimi, hareket ve dönüş tarihlerini belirleme şansı verdiğinden en az ayrıntıya sahip paket turlardır.

Karşılayıcı (hosted) turlar , gidilecek olan otelde konukları ağırlama görevini üstlenen bir görevli konukların günlük gezilerini düzenler, sorularını yanıtlar ve onlara bos zamanlarını planlamalarında yardımcı olur.

Eskortlu turlar, birçok bölgede konaklama, yeme-içme ve bölgeler arasında dolaşımı da kapsayan en kapsamlı turlardır. Bütün tur çeşitleri içinde en ayrıntılı olan tur şeklidir. Profesyonel bir tur yöneticisi bütün tur boyunca gruba eşlik etmektedir.

Özel turlar , yukarıdaki üç tur biçimine ek olarak büyük kitlelere hitap etmeyen daha çok bazı özel kesimlere hitap eden tur şeklidir. Bu turlarda yer almak için bazı özel şartlar arandığından (teşvik turları, özel ilgi turları ve toplantı turları gibi) bu tur grupları kapalı gruplar olarak nitelenir.

Konaklama şekline göre paket turlar sejour ve itinerant turlar olmak üzere iki ayrılmaktadır.

Sejour turlar , yoğun olarak yaz döneminde ve sahil destinasyonlarına yönelik düzenlenir. Konaklama ağırlıklı ve genellikle dinlenme amaçlıdır. Operasyonlar ortalama iki haftalık dönemler hâlinde birkaç ay aralıksız yürütüldüğünde back to back (ardışık) turlar seklinde de isimlendirilir. Karşılayıcılı (ağırlamalı) turlar kapsamında yer alırlar.

Itinerant turlar , bir güzergâhı takip etmek ve o güzergâhta yer alan belirli turistik çekicilikleri ayrıntılı olarak görmek amacı taşır. Çok sayıda konaklama tesisinden yararlanılır ve ulaşım hizmetleri yoğun biçimde kullanılır. Kültür ve din, en çok gözlenen temel motiflerdir. Eskortlu ve rehberli turlar seklinde uygulanır.

Yukarıda yer alan paket turlardan farklı olarak amaca bağlı olarak da düzenlenen paket turlarda bulunmaktadır. Bu turlar, dinlenme, manzara, öğrenme, dini ve etnik, serüven, ekolojik, spor ve rekrasyon, özel ilgi turları, özel ihtiyaçlara yönelik turlar olmak üzere isimlendirilmektedir.

Bağımsız Turların Operasyonu

Bağımsız turlarda seyahat acentaları turistlerin istekleri doğrultusunda rezervasyonları yaptırmış ve gerekli voucher’ları düzenleyip teslim etmiştir. Rezervasyonu yapılan hizmetlerin sağlanması aşamasında ortaya çıkabilecek aksaklıkları çözmek ilgili hizmet üreticisinin sorumluluğundadır. Eğer, hizmet üreticisi rezervasyon sırasında seyahat acentası tarafından turiste vaat edilenleri yerine getirmekten kaçınıyor ise, turistin isteği üzerine acenta sorunun çözümüne katkı sağlamak üzere devreye girebilir.

Gözetimli Turların Operasyonu

Gözetimli turların operasyonları, sezon öncesi hazırlıklar, sezon sürecindeki işlemler ve sezon kapanış hazırlıklarıyla tamamlanır.

Sezon açılış hazırlıkları , sezon boyunca yapılacak operasyonların tamamlanması süreçlerini içerir. Bu süreç içinde işletme konaklama tesislerinin, kontratlarda belirtilen odaları sunmaya hazır olduklarından emin olmalıdır. Bu odaların genel durumları, boyaları, balkon yükseklikleri, çarşaf, battaniye, havlu gibi malzemelerin temin edildiğinden emin olmalıdır. Gözetimli turlarda sezon açılış hazırlıkları son derece önemlidir. Hatasız ve eksiksiz hazırlık yapılması tüm sezon boyunca tur operasyonunda görevli personelin is yükünün gereksiz yere artmasını önleyecektir. Ayrıca tur operatörü kendisine ait olduğunu belirtir biçimde bir bilgi kitapçığı bastırmalı ve bu kitapçığı otelin resepsiyonuna yakın bir yerde müşterilerin kolayca ulaşabileceği, bu is için ayrılmış özel bir bölümde konumlandırılır. Tur operatörleri bilgi kitabı içinde yer alan konulardan en fazla ihtiyaç duyulan birkaç sayfası dikkate alınarak bir bilgi panosu hazırlanmalıdır. Ayrıca, acil duyurularda bu panodan da yararlanılır. Örneğin, saatlerin ileri veya geri alınması, yaklaşan resmî tatil günleri ve bayramlar, uçuş saatlerinde değişiklikler gibi. Bilgi panosu ve bilgi kitabı gözetimli turlarda turistlerin en çok ihtiyaç duyduğu bilgileri içeren, kolay erişebilir, rep’in ve otel resepsiyonunun iş yükünü hafifleten uygulamalardır.

Operasyon sürecindeki işlemler , gözetimli turların gerçekleştirilmesi kesin rezervasyon, yola çıkış, varış yeri işlemleri, transfer, ağırlama, geri dönüş ve operasyonun değerlendirilmesi olmak üzere yedi ardışık sürecin yönetilmesini gerektirir.

Kesin rezervasyon , tur operatörünün rezervasyon bölümünün tura katılacak kişilerin oda dağılımlarına göre oluşturulan odalama (rooming) listelerini yerel acentaya göndermeleri ile başlar. Rooming List tur operasyonlarında kullanılan standart bir terimdir. Karşılığı odalama listesi olarak ifade edilebilir. Hangi turistin hangi odada ve kiminle kalacağını gösteren listedir. Kesin rezervasyon süreci faks ve e-mail aracılığı ile de gerçekleştirilebilir. Her durumda yerel acenta mutlaka konfirme edilmiş bir belgeyi dosyada saklamalıdır.

Operasyonlar yola çıkış işlemleri ile başlayarak sırasıyla, varış işlemleri, transfer, ağırlama, geri dönüş ve operasyonun değerlendirilmesi işlemleriyle son bulur. Yola çıkış işleminde, turlar acentanın bir ya da birkaç şubesinden veya merkez niteliğindeki bir noktadan başlayabileceği gibi havaalanından da başlatılabilir. Turun havaalanı öncesinde başlatılması durumunda grubun havaalanına transferinde görev alacak personele gerekli listeler verilir. Yola çıkış işleminin ardından gözetimli turlarda varış işlemleri yapılır. Gözetimli turlarda varış havaalanındaki işlemlere ilişkin bilgiler önceden grup üyelerine bildirilir ve kişiler bagajların alımı, gümrük, vize gibi işlemlerini kendileri yapar. Varış işlemleri tamamlandıktan sonra transfer aşamasına geçilir. Transfer elemanı yerel acentadan aldığı liste ve transferde kullanılacak araç ile birlikte grubun varış saatinden önce havaalanında hazır bekler. Transfer elemanı turistlerin isimlerini, hangi otele geldiklerini ve hangi uçuşla geldiklerini öğrenerek, kendi listesinde olması gerekenleri belirler, kontrol ederek varış listesine işaretler. Transfer yolculuğu sırasında ülke, bölge, ziyaret edilen turistik merkez ve otel hakkında genel bilgiler verilir. Tur operatörünün standart olarak dağıtılmasını istediği hediye vb. varsa dağıtımı yapılır. Otellere varıldığında check-in işlemleri yapılır. Check-in otele giriş işlemlerini, checkout otelden ayrılış işlemlerini ifade eden standart terimlerdir. Uçaklara biniş öncesinde bagajların teslimi ve etiketlenmesi, oturulacak koltuk numarasını da gösteren biniş kartlarının alınması gibi işlemler de check-in olarak tabir edilir. Grubun konaklama işletmelerine yerleştirilmesinden itibaren, geri dönüş transferine kadar geçen süre içerisinde tur operatörünü temsilen verilecek tüm hizmetler ağırlama kapsamındadır. Grubun otele varışında ön büroda hizmet akısını hızlandırmak için, otel kayıt formları müşterilere bos olarak imzalatılır, pasaportları toplanır ve grup odalara yerleştirildikten sonra kayıt formları ön büro personeli tarafından doldurulur. Rep’lerin sıkılıkla yerine getirdiği etkinliklerden biri hoş geldiniz toplantılarıdır. Hoş geldiniz toplantılarının iki temel amacı vardır. Birincisi turistlere tatilleri süresince ihtiyaç duyacakları bilgileri aktarmaktır. İkinci önemli amaç ise ekstra tur ve hizmet satışları gerçekleştirerek tur operatörünün gelirleri ve kârında artışa katkı sağlamaktır. Her iki amacı birlikte gerçekleştiremeyen tur görevlilerinin performansının yetersiz olduğu değerlendirilir. Tatil sona erdiğinde geri dönüş ile ilgili işlemler baslar. Dönüş transferine ilişkin hazırlıklar önceden tamamlanır ve bir değişiklik yok ise turist bilgi panosunda belirtilen saatte otelden alınarak transferi gerçekleştirilir. Transfer görevlisi listesindeki turistleri otellerden toplarken, onlara pasaport ve uçak biletlerini unutmamalarını hatırlatmalı, bagajların eksiksiz olarak araca yüklendiğinden emin olmalarını istemelidir. Havaalanına varıldığında transfer elemanı havayolları personeline varış/gidiş saatler ini onaylamak için başvurmalıdır. Uçuşta gecikme var ise yolcular bilgilendirilmelidir. Gözetimli turlarda her sezon sonu operasyon değerlendirmesi mutlaka ve ayrıntılı olarak yapılmalıdır. Bu aşamada operasyonda gerçeklesen gelir ve giderler operasyon bütçesi ile karşılaştırılarak hedeflere ne ölçüde varıldığı saptanır. Sapmaların nedenleri araştırılır, bir sonraki operasyon bütçesi hazırlanırken dikkate alınacak hususlar belirlenir.

Sezon kapanış hazırlıkları , bölge ofisi sezon sonunda gelecek yıl için hazır bırakılmalıdır. Bu kapsamda tüm envanter kontrol edilerek, tüm bilgi panoları ve diğer acenta eşyaları toplanarak depolanmalıdır. Ayrıca söz konusu eşyaların miktarlarını içeren bir liste yapılmalıdır.

Yönetilen Turların Operasyonu

Yönetilen turlarda seyahat acentası kelimenin tam anlamı ile refakatçilik (eskortluk) yapar. Tur yöneticisinin temel sorumluluğu katılımcıların mutluluğunu sürekli kılmak ve Tüm hizmetlerin anlaşma koşullarına uygun sunulduğundan emin olmaktır. Bir program tüm sezon boyunca birkaç kez uygulanacak ise tur yöneticileri için sezon başlamadan önce tur yöneticisi olarak görev yapacakları özel bir eğitim gezisi düzenlendiği görülmektedir.

Tur öncesi hazırlıklara bakıldığında , tur yöneticisi ne kadar deneyimli olursa olsun, her tur grubu ve tur programı için özel bir çalışma yapması gerekir. Tur öncesi hazırlıklardan ilki tur dosyasının hazırlanmasıdır. Bu dosya içinde yolcu listesi, toplama-katılma listesi, yolcu manifestosu, tur broşürü, tur öncesi bilgi ve buluşma duyuruları, zaman kullanım çizelgesi, tur yöneticisi referans bilgiler, oda dağılım listesi, teyit formları, tur yöneticisi günlük rapor formları, acil yardım formu, kaza rapor formu, avans-harcama dosyası, voucher, yardımcı dosya ve otobüste oturma planı olmalıdır. Daha sonrasında tur öncesi grup toplantısı düzenlenebilir. Bu kapsamda tur yöneticisi Olabildiğince çok bilgi aktarımında bulunmalı, müşterilere yazılı belgelerde verilmiş bilgilerden önemlilerini hatırlatmayı ihmal etmemelidir. Sorulara doyurucu yanıtlar vermeli, kurallara uymanın turun sağlıklı bir biçimde yürümesini sağlamak açısından kendileri için kritik bir nokta olduğu vurgulanmalıdır.

Tur sırasındaki iş ve işlemler , tur sırasında gerçekleştirilecek is ve işlemler performansın en yüksek olması gereken süreçtir. Tur sırasındaki ilk iş havaalanında başlamaktadır. Check-in ve uçağa biniş süreçlerinin sorunsuz geçmesi önemlidir. Check-in işlemlerini tur yöneticisi grup üyelerini birebir tanıma, kişilikleri hakkında izlenim edinme fırsatı olarak değerlendirilmelidir. Uçakta yapılacak işlerden ilki ise uçağa binildiğinde tur yöneticisi kendisini uçuş ekibine tanıtmalı ve grubun oturduğu bölümü göstermelidir. Uzun uçuşlarda tur yöneticisi uçuş sırasında belli aralıklarla ve kısa süreli olarak her bir grup üyesi ile bizzat ilgilenmelidir. Uçakta yolcular arasında yapılacak gezinti için en uygun zamanın, yemek servisinin ardından, yolcular uykuya dalmadan önce olduğu düşünülmektedir. Uçak indiğinde transfer konusunda yerel operatörün görevlendirdiği personel ile buluşmak üzere uçaktan ilk inen kişi tur yöneticisi olmalıdır. Grup üyelerini gümrük ve pasaport kontrol işlemlerine yönlendirmeli, bagajları alacakları yeri göstermeli, ilk olarak kendi işlemlerinin tamamlanmasını sağlamalı ve transfer elemanı ile buluşmalıdır. Sonrasında tüm yolcuların transfer için hazır olduklarından emin olmak için ismen listeden kontrol yapmalı, yalnızca kişi sayısını belirlemek ile yetinmemelidir. Otele varıldığında tur yöneticisi resepsiyona giderek check-in işlemini en hızlı biçimde gerçekleştirecek uygulamayı önbüro elemanı ile birlikte teyit etmeli, gerekirse ayrı bir stant oluşturulmasını talep etmelidir. Grup otele yerleştikten sonra en uygun zaman diliminde bir “hoş geldiniz” ve bilgilendirme toplantısı düzenlenir. Yönetilen turlarda hoş geldiniz toplantılarında gruba sürekli hizmet verecek personelin deneyim ve niteliklerinin aktarılması grubun kendini daha güvende hissetmesine yardımcı olur. Otelden ayrılış işlemlerinde müşterilere önceden verilmiş olan tur programı detaylarına ilişkin dokümanlarda otelden ayrılış süreci ayrıntılı olarak belirtilmiştir (bagajların kapının önüne çıkarılma saati, otelden hareket saati gibi). Tur sonunda ayrılış işlemleri ise dönüş ayrıntıları ile ilgili hatırlatmalar, veda yemeği, dönüş transferi ve uçağa biniş işlemleri ve tur değerlendirme formlarının dağıtımıdır. Tur sonrası işlemlerde ise turun tamamlanmasının ardından tur yöneticisi bağlı olduğu tur operatörüne operasyon hakkında detaylı bir rapor hazırlar. Raporun içeriği müşterilere verilen değerlendirme formuna yakındır.

Tur Yönetimi Personeli ve Görevleri

Acentaların büyüklüğüne göre tur operasyonlarında çalışan personelinde sayısı bu oranda artmakta veya azalmaktadır. Tur yönetiminde görev alan personeller,

• Operasyon müdürü,
• Operasyon sorumlusu,
• Rezervasyon sorumlusu,
• Tur eskortu,
• Tur lideri,
• Rehberler,
• Bölge temsilcisi (yöneticisi),
• Rep’ler,
• Transfer şefi,
• Transferciler olarak sayılabilir.

Bu kapsamda operasyon müdürü , operasyon kapsamında yapılacak bütün işlerden sorumlu, operasyonların başarıyla tamamlanması ve sonuçlarının üst yönetimi rapor olarak sunulmasından sorumlu olan kişidir.

Operasyon sorumlusu ise bir veya birden fazla operasyonla ilgili olarak bir üstünde yer alan operasyon müdürüne karşı sorumluluk taşıyan acenta çalışanıdır. Tur başlamadan önce gerekli ekipman ve plan hazırlıklarını tamamlamak ve birimler arasındaki bilgi akışının sağlamak da bu personelin sorumlulukları arasındadır.

Rezervasyon sorumlusu , tur kapsamında turistlerin konaklama, yeme-içme ve ulaşımla ilgili rezervasyonlarını yaparak bu rezervasyonlarla ilgili dökümanları muhasebe departmanına göndermek en temel görevleridir.

Tur eskortu , turun başlama noktasından bitiş noktasına kadar her aşamada tur operatörü adına tura eşlik eden kişidir.

Tur lideri operasyon süresince genellikle tur eskortuyla karıştırılan bir kavramdır. Ancak tur lideri daha çok turun oluşturulması aşamasında yer aldır. Tur başladıktan sonra hem tur lideri hem tur eskortu var ise tur lideri tur eskortunun yardımcısı niteliğinde görev alır.

Rehberler , gezi sırasında ziyaret edilen ülke, bölge, turistik merkez ve ören yerler i hakkında detaylı ve doğru bilgiler sunmaktır. Çoğu durumda tur eskortunun görevlerini de üstlenir.

Bölge yöneticisi (temsilcisi) , tur operatörü adına bölgedeki en yetkili kişidir. Tur operatörlerinin tur düzenledikleri her bir destinasyonda oluşturdukları ofis ve ofiste çalışan elemanlardan sorumlu kişidir.

Rep, İngilizcede‘’representative’’ temsilci anlamına gelen kelimesinin kısaltmasıdır. Rep paket turların düzenlendiği tatil yörelerinde (destinasyon) tura katılanlar nezdinde tur operatörünü temsil eden kişidir. Ağırlayıcı veya otel rehberi olarak da adlandırılan bu personel, genellikle turistin geldiği ülke vatandaşıdır. Rep’ler operasyon sezonunun başlangıcından bitimine kadar tüm sezon boyunca destinasyonda kalırlar.

Transfer şefi, transfer hizmetleri ile ilgili tüm organizasyondan sorumludur. Havaalından otele, otelden havaalanından otele, destinasyonlar arasındaki ulaşım transferleri için araçları organize eder.

Transferciler , tur başlangıcında havaalanında grubu karşılar, otobüse bindirir, bagajları kontrol eder, yolculuk süresince gruba genel bilgiler verir ve konaklama tesislerine dağıtır. Tur sonunda aynı işlemleri konaklama tesislerinden başlayarak yapar ve havaalanından yolcu edene kadar görevi devam eder.