Tarım Alet ve Makinaları Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Traktörler

1. Soru

Traktörlerin tarih içerisindeki gelişimi nasıl olmuştur?

Cevap

Buhar makinaları ile tahrik edilen demir tekerlekli ilk traktörler 1920’li yıllardan sonra seri olarak imal edilmeye başlanmıştır. İlerleyen yıllarda tırtıllı (paletli) olarak imal edilen ve üzerlerine termik motorlar takılan traktörler başlangıçta sadece çeki işleri için düşünülmüş; daha sonra tarımdaki gereksinimler ve teknolojideki gelişmeler sonucunda lastik tekerlekli traktörlerin çeki kancasında çeki gücünden, kuyruk milinde kuyruk mili gücünden, kasnakta döndürme gücünden ve hidrolik donanımda hidrolik gücünden yararlanılmaya başlanmıştır.


2. Soru

Günümüz traktörlerinde üretilen güç, dönme momenti, taşıma kapasitesi ve motor özellikleri ortalama olarak nasıldır?

Cevap

Günümüz traktörlerinde 300-400 kW güç, 1000 Nm’leri aşan dönme momenti, 10000 kg civarındaki ağırlık, 600-700 litre yakıt deposu ve 16 ileri 4 geri vites sayısı, 6 silindir motor değerlerine ulaşılmıştır


3. Soru

Traktör üzerindeki miller ve diğer ekipmanlar nelerdir ve ne amaçla kullanılırlar?

Cevap

Traktörlerin arkasına takılan ekipmanlar için gerekli mekanik tahrik gücü traktör üzerinde bulunan kuyruk mili yardımıyla, hidrolik güç ise yine traktör üzerinde bulunan hidrolik sistemden sağlanır. Ekipmanların traktöre bağlanmasında tüm ekipmanlar için standart olan 3 nokta bağlantı düzeni geliştirilmiştir. Traktör üzerinde bunlardan başka dümenleme, çeki oku ve çeki laması gibi çekme düzenleri ve karayolları trafik kanını gereğince fren ve aydınlatma düzenleri, komuta organları ve sürücünün zararlı etkilerden korunması için kabin ya da koruyucu çerçeve bulunmaktadır.


4. Soru

Motor ne demektir?

Cevap

Motor; herhangi bir yakıtın kimyasal enerjisinin, bir yanma odasında yanması sonucunda ortaya çıkan gazların hacimsel genleşmesi ile mekanik enerjiye dönüşmesi prensibi ile çalışan kuvvet makinasıdır.


5. Soru

Motorlar kullandıkları yakıta göre nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Motorlar kullandıkları yakıta göre; • Otto (benzinli) motorları ve • Diesel (dizel) motorları olmak üzere ikiye ayrılırlar.


6. Soru

Motorlar zamanlarına göre nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Motorlar zamanlarına göre; • 2 zamanlı motorlar ve • 4 zamanlı motorlar olmak üzere ikiye ayrılırlar


7. Soru

Motorlar pistonun hareketine göre nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Motorlar pistonun hareketine göre; • Stroklu (doğrusal hareketli) motorlar ve • Döner pistonlu (Wankel) motorlar olarak gruplandırılırlar.


8. Soru

Genel olarak termik motorların çalışma prensibi nasıldır?

Cevap

Genel olarak termik motorların çalışma prensibi nasıldır? Cevap: Genel olarak, termik motorlarda, yanabilen yakıt ya da yakıt hava karışımı, her yanı kapalı bir silindire püskürtülerek sıkıştırılır. Sıkıştırma sonucu yakıtın basıncı ve dolayısıyla sıcaklığı yükselir, bazı yardımcı elemanlarla kolayca yakılır hale gelir. Yanan yakıt hacimsel olarak genleşir ve silindirin bir tarafındaki hareketli eleman olan pistonu iter. Elde edilen kuvvet piston ve piston kolu (biyel) üzerinden krank miline (motorun ana mili) iletilir. Krank milinin özel yapısı sayesinde motor, bir tork (dönme momenti) ve mekanik iş geliştirir. Sıkıştırma oranı büyüklüğüne göre, oluşan gazın sıcaklığı, yanma basıncı ve bunlara bağlı olarak da krank milindeki dönme momenti değeri o kadar büyük olur.


9. Soru

Sıkıştırma oranı ne demektir?

Cevap

Motorun silindiri içindeki karışımın en büyük hacimden en küçük hacme sıkıştırıldığı orana sıkıştırma oranı denir.


10. Soru

Vuruntu ne demektir?

Cevap

Sıkıştırma sonrasında ya da yakıtın yanmasının herhangi bir anında yakıtın kendi kendini ateşleyerek yanmasıyla ortaya çıkan ve hiç de istenmeyen darbe etkisine vuruntu denir.


11. Soru

Vuruntunun motora etkileri nelerdir?

Cevap

Vuruntu, motorun elemanlarına aşırı basınç zorlaması, aşırı ısınma şeklinde etki eder ve motorun ömrünü kısaltır.


12. Soru

Dört zamanlı motorlar nelerdir?

Cevap

Motorun çalışma zamanları çok kısa sürede gerçekleşir ve bir iş çevrimini oluşturur. 4 zamanlı motorlarda pistonun ileri geri 4 hareketinde üst ve alt ölü noktalar arasında gerçekleşen 4 zaman özel şekli gereği krank milinin 2 devrinde tamamlanır. Emme ve egzoz supapları krank mili devir sayısının yarısı devre sahip eksantrik mili ile çalıştırılır. Bu durumda 4 zamanda her bir supap birer kez açılır ve kapanır.


13. Soru

İki zamanlı motorlar nelerdir?

Cevap

Alt ve üst noktalar arasında, bir çevrim sırasında sadece 2 piston yoluna ve bir krank mili dönüşüne sahip motorlar daha küçük güçlüdürler ve bunlara 2 zamanlı motorlar denir.


14. Soru

Stroklu motorların hareketli elemanları nelerdir?

Cevap

Stroklu motorların hareketli elemanları piston, piston kolu, supaplar, krank mili, eksantrik mili ve volandır.


15. Soru

Stroklu motorların sabit elemanları nelerdir?

Cevap

Sabit elemanlar silindir, segmanlar, üst kapak, karter ve contadır


16. Soru

Segman nedir?

Cevap

Segman, piston üzerinde takılı olan ve çapı piston çapından biraz daha büyük olan yakıt ile yanmış gazların kartere, karterdeki motor yağının yanma odasına kaçmasını önleyen elemandır.


17. Soru

Karter nedir?

Cevap

Karter, krank mili muhafazası, içinde motor yağı bulunan kısımdır.


18. Soru

Conta nedir?

Cevap

Conta bir sızdırmazlık elemanıdır ve genellikle motor gövdesi ile üst kapak arasında bulunur.


19. Soru

Stroklu motorların çalışma ilkesini anlatınız.

Cevap

Stroklu motorlarda piston, arasında mikron düzeyinde çok az boşluk bulunan silindir içinde ileri geri hareket eder. Motorun ilk çalıştırılması sırasında dışarıdan bir marş motoru yardımıyla verilen ilk hareket sonrasında 3. Zamanda yakıtın yanıp pistonu aşağıya iterek iş üretmesi sonucunda piston kolu yardımıyla krank mili döndürülür. Piston üst yüzeyinin silindir içinde çıkabileceği en üst konuma üst ölü nokta, inebileceği an alt konuma alt ölü nokta ve bu noktalar arasındaki uzaklığa da strok adı verilir. Yakıtın yakılarak kimyasal enerjinin mekanik enerjiye dönüşümü, piston üst yüzeyi ile silindir içinde oluşturulan yanma odasında gerçekleştirilir.


20. Soru

Döner pistonlu motorların prensip olarak stroklu motorlardan farkı nedir?

Cevap

Asıl orhanı ileri geri hareket eden piston olan stroklu motorlar dışında uygulamada döner pistonlu motorlar (Wankel motorları) da geliştirilmiştir. Bunlarda merkezden kaçık olarak yataklandırılmış üçgen biçimindeki piston, oval bir silindir içinde döner.


21. Soru

İki zamanlı motorların dört zamanlı motorlardan farkları nelerdir?

Cevap

İki zamanlı motorlarda, hava ya da yakıt-hava karışımının ön sıkıştırma işlemi karterde gerçekleşir. Bu motorlarda yakıtın silindire doldurulma oranı, supaplar da bulunmadığından daha düşüktür. Bu motorlar ucuz olmalarına rağmen yakıt tüketimleri yüksektir, çabuk ısınırlar, gürültülü çalışırlar ve tam yükte güç kayıpları daha fazladır. Genellikle sulama pompalarının çalıştırılmasında, deniz motorlarında kullanılır.


22. Soru

Motorların işletme karakteristikleri nelerdir?

Cevap

Motorların işletme karakteristikleri: • Motor dönme momenti (Md), • Motor gücü (Pe), • Özgül yakıt tüketimi (be), • Saatlik yakıt tüketimi (B).


23. Soru

Traktör motorlarının karakteristik özelliklerinin nasıl olması beklenir?

Cevap

Traktör motorlarının karakteristik eğrilerinin arazide çalışırken değişen koşullara cevap vermesi beklenir. Örneğin silaj makinası ile çalışmada tarlanın bazı yerlerinde ürünün yoğun olması, römorkla ürün taşımada kısa yokuşların çıkılması gibi değişen tarla koşullarında, belirli bir devir sayısı düşüşünden sonra, motorun biraz daha fazla yüklenmesinde, devir sayısının düşmesine karşın motor momenti biraz artarak bu yükü karşılayabilmelidir. Böylece vites değiştirilmeden faaliyet sürdürülebilir. Bu, motor devir sayısının * azaldığı koşullarda motordan anma momentine göre %10 daha fazla moment elde edilebilmesi anlamına gelir.


24. Soru

Anma momenti nedir?

Cevap

Motorun belirli bir devir sayısında sürekli verebildiği moment değerine anma momenti denir


25. Soru

Rölanti devir sayısı nedir?

Cevap

Motorun güç üretmeden sadece kendisini boşta çalıştırabildiği devir sayısına rölanti devir sayısı denir


26. Soru

Traktörlerde neden Diesel motorlar kullanılır?

Cevap

Yakıt tüketiminin düşüklüğü, düşük devirde yüksek moment verebilmesi, yakıtın kolay depolanabilmesi gibi nedenlerden dolayı traktörlerde Diesel motorlar kullanılır.


27. Soru

Diesel motorların donanımları nelerdir?

Cevap

Diesel motorların önemli donanımları yakıt, soğutma ve yağlama donanımları oluşturur.


28. Soru

Diesel motorlarda yakıt donanımının görevleri nelerdir?

Cevap

Diesel motorlarda yakıt donanımı; tam yanma için gerekli hava ve yakıt miktarını sağlar, enjektörler ile püskürtme zamanını belirler, püskürtme süresini düzenler, yakıtın yanma odasına düzgün dağılımını sağlar.


29. Soru

Motorlarda kullanılan yakıtların teknik özellikleri nelerdir?

Cevap

Motorlarda kullanılan yakıtların buharlaşma sıcaklığı, donmaya karşı dayanıklılık, viskozite, korozif (aşındırma) etkisi, yanma için gerekli hava miktarı, yanma hızı, kendi kendine tutuşma sıcaklığı, vuruntuya karşı direnç, oktan ve setan sayısı gibi teknik özellikleri vardır.


30. Soru

Motorlarda soğutma donanımı ne işe yarar?

Cevap

Yanma sırasında, yüksek sıcaklıklar ortaya çıktığından silindir ısınır. Elde edilen mekanik enerji miktarı arttıkça motorun sıcaklığı da artar. Bu gibi ısınma durumlarında soğutma donanımı devreye girerek motorun soğuk kalmasını sağlar.


31. Soru

Motorlarda yağlama donanımı neden kullanılır?

Cevap

Tüm motorlarda, mekanik sürtünmeler sonucunda malzemelerin özelliklerine göre değişen oranlarda ısınmalar ve aşınmalar görülmektedir. Bu olumsuzlukların giderilmesi için motorlarda yağlama donanımı kullanılır


32. Soru

Otto (benzin) motorları tarımda nerelerde kullanılır?

Cevap

Otto motorları tarımda motopomp, sırt pülverizatörü gibi ekipmanların çalıştırılmasında ve genellikle küçük güçlü traktörlerde kullanılmaktadır.


33. Soru

Karbüratör ne işe yarar?

Cevap

Otto motorlarında, Diesel motorlarından farklı olarak yakıt ve hava karışımı, yanma odası dışında ayrı bir eleman olan karbüratörde hazırlanır. Karbüratörde sıvı durumdaki benzin gaz haline getirilerek hava ile karıştırılır.


34. Soru

Tarımda elektrik motorları nerelerde kullanılmaktadır?

Cevap

Tarım kesiminde elektrik motorları daha çok şebeke elektriğinin bulunduğu ve kablo mesafelerinde sabit çalışan iş makinalarında tercih edilmektedir. Çiftlik merkez binaları, hayvan barınakları, seralar, yem hazırlama tesisleri, ürün işleme tesisleri, sınıflama tesisleri benzeri tarımsal alanlarda elektrik motorları kullanılmaktadır.


35. Soru

Traktörler genel olarak nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Traktörler genel olarak; tarım traktörleri, endüstri traktörleri ve diğer traktörler olmak üzere 3 gruba ayrılırlar.


36. Soru

Lastik tekerlekli tarım traktörleri nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Lastik tekerlekli tarım traktörlerinin sınıflandırılması şu şekildedir: • Arka tekerlekleri muharrik traktörler: • Standart traktörler, • Alet taşıyıcı traktörler, • Bayır traktörleri, • Küçük traktörler, • Mini traktörler, • Üç-izli traktörler, • Yüksek çatılı traktörler. • Dört tekerleği muharrik traktörler: • Standart traktörler, • Sistem traktörleri, • Dar izli belden bükme traktörler. • El traktörleri: • İki tekerlekli el traktörü, • Bir tekerlekli el traktörü, • Motorlu çapa.


37. Soru

Standart traktörler hakkında bilgi veriniz.

Cevap

Standart traktörler, arkasında bulunan 3 nokta bağlantı düzeni üzerinden kendilerine asılır olarak bağlanan makinaları çalıştırırlar. Asıl olarak pulluk, römork gibi çeki gücü gereken işlerde kullanılırlar. Arka tekerlekleri daha büyük çaplı ve muharriktir, traktörün ileri hareketini sağlar. Traktörün küçük olan ön tekerlekleri ise dümenlemeyi sağlar. Standart traktörler 45-75 kW güç grubundadır.


38. Soru

Sistem traktörlerinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Sistem traktörleri, ön ve arkada 3 nokta bağlama düzeni bulunan, ön yükleyici gibi ek düzenlerin bağlanabildiği traktörlerdir. Genel olarak, aletlerin kolay bağlanabilmesi, güvenli ve kabinlerinin konforlu olması gibi özelliklere sahiptirler. Tüm tekerlekleri eşit ölçülerdedir ve muharriktir, ön tekerlekler dümenleme tekerlekleridir


39. Soru

Özel traktörler nerelerde kullanılır?

Cevap

Özel traktörler, seralar, küçük park ve bahçeler, golf sahaları, eğimli araziler gibi özel alanlar için geliştirilen traktörlerdir.


40. Soru

Kavrama nedir, ne amaçla kullanılır?

Cevap

Motor ile aktarma organları arasında hareket iletimini sağlayan ve kesen kavrama; traktörün ilk hareketini sağlamak, vites değiştirerek uygun motor devir sayısını sağlamak ve motor ile vites kutusunun devirlerini eşitlemek amacıyla kullanılır.


41. Soru

Vites kutuları ne işe yarar?

Cevap

Vites kutuları kademeli vites değiştiriciler olarak da adlandırılır. Tarımsal faaliyetlerde 1-25 km/h arasındaki hemen hemen bütün hız kademelerine ihtiyaç duyulur. Bu nedenle traktörler otomobillerden farklı olarak çok sayıda vitese sahiptir. Vites kutuları motor devir sayısı ve hareket hızları arasında uyum sağlarken moment de değişir.


42. Soru

Vites kutuları nasıl gruplandırılır?

Cevap

Vites kutuları; güç iletimine göre mekanik ve hidrolik vites kutuları; vites değiştirme durumuna göre kademeli, kademesiz ve yük altında değiştirilebilen vites kutuları olarak gruplandırılırlar.


43. Soru

Diferansiyel sistemi ne işe yarar?

Cevap

Traktörlerin sağa veya sola dönüşlerinde aynı aksa bağlı sağdaki ve soldaki tekerlekler aynı mesafeyi (yolu) kat etmeyeceklerinden dönme sırasında iki tekerleğin devir sayıları da aynı olmayacaktır. Tekerleklerin temas ettikleri zeminin olası farklılığından dolayı (bir tekerlek kuru yerden, diğeri çamurlu yerden geçebilir) muharrik akslarda patinajın engellenmesi ve bu devir farkını giderebilmek için diferansiyel sistemi geliştirilmiştir.


44. Soru

Son redüksiyon dişli kutusu nedir?

Cevap

Motordan alınan yüksek devirli dönme hareketinin tekerleklere iletilmesi esnasında kullanılan, vites kutusunda ve diferansiyelde belirli oranda düşürülen yüksek devri ya da momenti biraz daha azaltan, diferansiyelden sonra, tekerlek merkezine yakın bir yere yerleştirilen dişli kutusudur.


45. Soru

Traktörlerde tekerlek seçiminde nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Tekerlek seçiminde; kullanma koşulları, iletilen muharrik tutunma kuvveti, taşıma yeteneği ve toprak basıncı değerleri dikkate alınmalıdır.


46. Soru

Dümenleme düzeni ne işe yarar?

Cevap

Dümenleme düzeni, traktörlerin tekerlekleri üzerinde yön değiştirmesini sağlar. Dümenleme düzeninin başarısı, traktörü küçük dönme dairesi çapında döndürmesiyle ölçülür.


47. Soru

Traktörlerde ne tür frenleme düzenleri kullanılır?

Cevap

Traktörlerin güvenli kullanımı için hareket freni ve park freni kullanılır. Hareket freni ayakla, park freni elle komuta edilir. Genellikle kampanalı, diskli ya da bantlı sürtünmeli frenler kullanılır.


48. Soru

Üç nokta bağlantı düzeni nedir?

Cevap

Tarımda traktörlere bağlanarak kullanılan; sayıca çok, çeşitli ve büyüklükleri farklı ekipmanların farklı farklı traktörlere bağlanabilmesi için geliştirilip standart haline getirilmiş, tasarımında en stabil geometrik şekil olan üçgen oluşturma esasına dayanan, iki alt bağlantı ve bir üst bağlantı noktasından oluşan bağlantı düzenidir.


49. Soru

Traktörlerde çekme işlemi nasıl gerçekleştirilir?

Cevap

Çekilerek çalıştırılan ekipmanlar traktöre çeki kancası ve çeki demiri ile bağlanırlar. Traktörlerle çekilerek çalıştırılan tarım arabaları (römorklar) gibi makinalar ekseni etrafında dönebilen bir çeki kancasıyla traktöre bağlanırlar. Bazı durumlarda üç nokta bağlama düzeninin alt kollarına bağlanan delikli bir lama olan çeki demiri kullanılır.


50. Soru

Kuyruk mili nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Kullanım yerine göre kuyruk mili genellikle 2 şekilde düzenlenir: • Yol kuyruk mili; devir sayısı ilerleme hızıyla değişir, dönme momenti vites kutusu arkasından alınır. • Motor kuyruk mili; ilerleme hızından bağımsız olarak çalışır, dönme momenti kavramadan alınır.


51. Soru

ROPS nedir?

Cevap

Devrilme sırasında sürücüyü korumak amacıyla traktöre monte edilen, ters U biçimindeki yapılardır


52. Soru

Patinaj nedir?

Cevap

Bir traktörün muharrik tekerleklerinin 1 devirde aldıkları yolun, alınması gereken yoldan az olmasına patinaj denir.


53. Soru

Tutunma kuvvetinin artırılması amacıyla aks yükünü artırmak için neler yapılabilir?

Cevap

Aks yükünü artırmak için; • Ek ağırlıklar takılması, • Lastiklerin su ile doldurulması, • Dayanma yükleri, • Hidrolik yardım sağlanabilir


54. Soru

Tutunma katsayısının artırılması için neler yapılabilir?

Cevap

Tutunma katsayısının artırılması için şunlar yapılmalıdır: • Uygun yürüme organı seçimi (yarım tırtıl, tutunma zinciri, paletli zincir, vb.), • Lastik seçimi (ölçü, profil, diagonal ya da radyal yapı), • Diferansiyel kilidi, • Tüm tekerleklerin tahriki


55. Soru

Traktörlerde günlük bakımda neler yapılmalıdır?

Cevap

Günlük bakımda; • Motor yağı ve soğutma suyu kontrol edilmeli, • Hava filtresi silikonu temizlenmelidir.


56. Soru

Traktörlerde haftalık bakımda neler yapılmalıdır?

Cevap

Haftalık bakımda; • Lastik hava basınçları kontrol edilmeli, • Ön aks, dümenleme, fren ve kavrama kolları yağlanmalı, • Hava filtresi bakımı yapılmalıdır


57. Soru

Traktörlerde aylık ya da 50 saatte bakım esnasında neler yapılmalıdır?

Cevap

Aylık bakımda; • Püskürtme pompası yağ çubuğu kontrol edilmeli, • Kavrama payı kontrol edilmeli (pedalda 20-30 mm), • Vantilatör kayışının gerginliği kontrol edilmeli (1-2 cm), • Akümülatör asidi kontrol edilmelidir


58. Soru

Traktörlerde 100-200 saatte bakım esnasında neler yapılmalıdır?

Cevap

100-200 saatte bakımda; • Motor yağı değişmeli, • Yap filtresi yenilenmeli ya da değişmeli, • Soğutucu (radyatör) aralıkları temizlenmeli, • Dişli kutusu yağları kontrol edilmeli (her 1000- 1500 saatte bir değiştirilmeli), • Üç nokta bağlantı düzeni temizlenmelidir. 64. Traktörlerde 400 saatte bakım esnasında


59. Soru

Traktörlerde 400 saatte bakım esnasında neler yapılmalıdır?

Cevap

400 saatte bakımda; • Yağ filtresi değiştirilmeli, • Hidrolik geri dönüş filtresi değiştirilmeli, • Supap boşluğu kontrol edilmeli (Emme supabı 0,15-0,2 mm, egzoz supabı 0,2-0,3 mm), • Hidrolik yağ 1000 saatte bir değiştirilmeli, • Ön düzen ölçüleri gözden geçirilmelidir


60. Soru

Motor nedir ve diğer isimleri nelerdir?

Cevap

Motorlar; herhangi bir yakıtın kimyasal enerjisinin, bir yanma odasında yanması sonucunda ortaya çıkan gazların hacimsel genleşmesi ile mekanik enerjiye dönüşmesi prensibi ile çalışan kuvvet makinalarıdır. Bu tip motorlara içten yanmalı ya da içten patlamalı motorlar, termik motorlar da denilmektedir. Elde edilecek kuvvetin büyüklüğü yanma odasının hacmi ve sayısı ile ilgilidir. Motorlarda genellikle yanma odasının hacmi bir pistonun ileri geri hareketiyle değiştirilir.


61. Soru

Motorlar, yakıta, zamanlarına ve piston hareketine göre nasıl gruplara ayrılır?

Cevap

Motorlar kullandıkları yakıta göre;

  • Otto (benzinli) motorları ve
  • Diesel (dizel) motorları,

Zamanlarına göre;

  • 2 zamanlı motorlar ve
  • 4 zamanlı motorlar,

Pistonun hareket biçimine göre;

  • Stroklu (Doğrusal hareketli) motorlar ve
  • Döner pistonlu (Wankel) motorlar olarak gruplandırılabilirler.

62. Soru

Dizel motorların çalışma sistemi nasıldır?

Cevap

Diesel motorlarında, silindire emilen hava 30-35 bar değerine kadar sıkıştırılır, bu değerler benzinli motorlara göre daha yüksek bir sıkıştırma oranı verir. Sıkıştırma sonunda havanın sıcaklığı 700-900 °C’ye ulaşır ve üzerine bir enjektör yardımıyla dizel yakıtı püskürtülür. Sıkıştırma oranının ve bununla elde edilen yanma sıcaklığının yüksekliğinden dolayı Diesel motoru, Otto motoruna göre daha yüksek termik tesir derecesine (verime) sahiptir.


63. Soru

Motorda güç üretimi için pistonun aşağı yukarı (ileri-geri) hareketleri sırasında geçen zaman hangi gruplara ayrılır?

Cevap

  1. Emme zamanı: Piston aşağıya doğru hareket ederken emme supabı açılır ve silindire yakıt ve hava dolar.
  2. Sıkıştırma zamanı: Piston yukarı doğru hareket ederken emme ve eksoz supapları kapalıdır ve silindir içindeki hava ve yakıt sıkıştırılır.
  3. Yanma zamanı: Sıkıştırılarak basıncı ve sıcaklığı artan benzin bir bujinin oluşturduğu kıvılcımla; sıkıştırılarak basıncı ve sıcaklığı artan hava üzerine dizel yakıtı püskürtülerek karışım yakılır ve genleşir, pistonu aşağı doğru iter.
  4. Egzoz zamanı: Piston yukarı doğru hareket ederken egzoz supabı açılır ve yanmış gazlar dışarı atılır.


64. Soru

Stroklu motorları oluşturan parçalar nelerdir?

Cevap

Stroklu motorlar hareketli ve sabit elemanlardan oluşur. Hareketli elemanlar, piston, piston kolu, supaplar, krank mili, eksantrik mili ve volan; sabit elemanlar ise silindir, segmanlar, üst kapak, karter ve contalardır.


65. Soru

Motorların çalışma ilkesi nasıldır?

Cevap

Stroklu motorlarda piston, arasında mikron düzeyinde çok az boşluk bulunan silindir içinde ileri geri hareket eder. Motorun ilk çalıştırılması sırasında dışarıdan bir marş motoru yardımıyla verilen ilk hareket sonrasında 3.zamanda yakıtın yanıp pistonu aşağıya iterek iş üretmesi sonucunda piston kolu yardımıyla krank mili döndürülür. Piston üst yüzeyinin silindir içinde çıkabileceği en üst konuma üst ölü nokta ve inebileceği en alt konuma alt ölü nokta, bu noktalar arasındaki uzaklığa da strok adı verilir. Yakıtın yakılarak kimyasal enerjinin mekanik enerjiye dönüşümü, piston üst yüzeyi ile silindir içinde oluşturulan yanma odasında gerçekleşir.


66. Soru

İki zamanlı motorların avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Cevap

İki zamanlı motorlarda, hava ya da yakıt-hava karışımının ön sıkıştırma işlemi karterde gerçekleştirilir. Bu motorlarda yakıtın silindire doldurulma oranı, supaplar da bulunmadığından daha düşüktür. Bu motorlar ucuz olmalarına rağmen yakıt tüketimleri yüksektir, çabuk ısınırlar, gürültülü çalışırlar ve tam yükte güç kayıpları daha fazladır. Genellikle sulama pompalarının çalıştırılmasında, deniz motorlarında kullanılır.


67. Soru

Bir traktör motorunun gücü nasıl artırılabilir? 

Cevap

Motor devir sayısı artırılarak; daha büyük silindir hacminde motor kullanılmasıyla motorun strok (silindir) hacmi artırılarak; sıkıştırma oranı artırılmasıyla ya da türboşarj gibi aşırı doldurma sistemlerinin kullanılmasıyla silindirlerdeki ortalama iç basınç yükseltilerek ya da dönme momenti artırılarak motor gücünün yükseltilmesi olanaklıdır.


68. Soru

Anma momenti ne demektir?

Cevap

Anma momenti: Motorun belirli bir devir sayısında sürekli verebildiği moment değeridir. 


69. Soru

Dizel motorların avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Cevap

Yakıt tüketiminin düşüklüğü, düşük devirde yüksek moment verebilmesi, yakıtın kolay depolanabilmesi gibi nedenlerden dolayı traktörlerde Diesel motorlar kullanılır. Diesel motorlar için önemli bir olumsuzluk olarak nitelendirilen birim güç başına yüksek ağırlık değeri bile traktörler için anlamsızdır. Piston yanma odalı motorlarda yakıt, yüksek basınçla doğrudan sıcak hava üzerine püskürtülür. Bu tip motorların soğukta ilk hareket yeteneği iyidir ve daha az yakıt tüketirler. Bu da traktör motorları için önemli bir üstünlüktür.


70. Soru

Hava ile soğutma sistemi nasıl çalışır?

Cevap

Hava ile soğutmada, bir vantilatörle sağlanan belirli bir hızdaki hava akımı, motor üzerindeki soğuma kanatçıklarının sıcaklığını alır. Suyun kapalı bir sistem için-de silindir bloğu ve silindir kapağı içindeki kanallarda sürekli dolaştırıldığı su ile soğutma sistemi, motorlarda daha yaygın olarak kullanılır. Motorun fazla ısınan bölgelerinden su ile alınan ısı, radyatör ile havaya verilir. Yaygın olarak pompalı sistem kullanılır. Devrede bulunan bir termostat ile silindirlerin sıcaklığı sürekli olarak 80-90°C arasında tutulur.


71. Soru

Benzinli motorların kullanım alanları nelerdir?

Cevap

Otto motorları tarımda motopomp, sırt pülverizatörü gibi ekipmanların çalıştırılmasında ve genellikle küçük güçlü traktörlerde kullanılmaktadır.


72. Soru

Traktörler genel olarak kaç gruba ayrılır ve kullanım alanları nelerdir?

Cevap

Traktörler genel olarak; tarım traktörleri, endüstri traktörleri ve diğer traktörler olmak üzere 3 gruba ayrılırlar. Endüstri traktörleri ve diğer traktörler tarım dışı alanlarda kullanılırken; tarım traktörleri ise genellikle lastik tekerlekli olarak üretilmekte ve tarımsal işlerin gerçekleştirilmesinde ana güç kaynağı olarak kullanılmaktadır.


73. Soru

Lastik tekerlekli tarım traktörleri kaç grubu ayrılır ve bunlar nelerdir?

Cevap
  1. Arka tekerlekleri muharrik traktörler:
  • Standart traktörler,
  • Alet taşıyıcı traktörler,
  • Bayır traktörleri,
  • Küçük traktörler,
  • Mini traktörler,
  • Üç-izli traktörler,
  • Yüksek çatılı traktörler.

  2. Dört tekerleği muharrik traktörler:

  • Standart traktörler,
  • Sistem traktörleri,
  • Dar izli belden bükme traktörler.

3. El traktörleri

  • İki tekerlekli el traktörü,
  • Bir tekerlekli el traktörü,
  • Motorlu çapa.

74. Soru

Sistem traktörler nelerdir?

Cevap

Sistem traktörleri, ön ve arkada 3 nokta bağlama düzeni bulunan, ön yükleyici gibi ek düzenlerin bağlanabildiği traktörlerdir. Genel olarak, aletlerin kolay bağlanabilmesi, güvenli ve kabinlerinin konforlu olması gibi özelliklere sahiptirler. Tüm tekerlekleri eşit ölçülerdedir ve muharriktir, ön tekerlekler dümenleme tekerlekleridir.


75. Soru

Traktör motorunda üretilen güç traktörün hangi elemanları vasıtasıyla tekerlere iletilir?

Cevap

Traktör motorunda üretilen güç; kavrama, vites kutusu, diferansiyel, son redüksiyon gibi aktarma organları üzerinden traktörü ilerletecek olan tekerleklere iletir. Bu arada dümenleme ve frenleme üniteleriyle de traktörün hareketi kontrol edilir.


76. Soru

Diferansiyel ne işe yarar?

Cevap

Traktörlerin sağa veya sola dönüşlerinde aynı aksa bağlı sağdaki ve soldaki tekerlekler aynı mesafeyi (yolu) kat etmeyeceklerinden dönme sırasında iki tekerleğin devir sayıları da aynı olmayacaktır. Tekerleklerin temas ettikleri zeminin olası farklılığından dolayı (bir tekerlek kuru yerden, diğeri çamurlu yerden geçebilir) muharrik akslarda patinajın engellenmesi ve bu devir farkını giderebilmek için diferansiyel sistemi geliştirilmiştir.


77. Soru

Traktörlerden tarımda en üst düzeyde yararlanılabilmesi için kullanılan donanımlar nelerdir?

Cevap

Tarımda en üst düzeyde yararlanılabilmesi için traktörlere iş makinalarının bağlanabildiği üç nokta bağlantı düzeni, güç çıkış üniteleri ve kabin düzenleri eklenmiştir.


78. Soru

Kuyruk mili nedir ve ne işe yarar?

Cevap

Kuyruk mili genellikle traktörün arka ortasında bulunur ve ekipmanların tahrik edilmesinde kullanılır. Günümüzde traktör kuyruk milinden tahrik edilen çok sayıda ekipman bulunduğundan tıpkı üç nokta bağlantı düzeninde olduğu gibi kuyruk mi-linin de yeri, ölçüleri, şekli, üzerindeki kamaların sayısı ve derinliği ile devir sayısı (540 ya da 1000 d/d) standartlaştırılmıştır (TS 557) ve saat yönünde döner.


79. Soru

ROPS nedir?

Cevap

ROPS: Traktörün devrilmesi sırasında sürücüyü koruyacak olan ters “U” biçimindeki yapıdır.


80. Soru

Traktör tekerleğinin tutunma kuvvetinin artırılması adına muharrik aks yükü nasıl artırılabilir?

Cevap

Tutunma kuvvetinin artırılması için muharrik aks yükü artırılmalıdır. Bunun için;

Ek ağırlıklar takılması,

Lastiklerin su ile doldurulması,

Asma aletler,

Dayanma yükleri (örneğin bir dingilli tarım arabası),

Hidrolik yardım sağlanabilir.

Uygun yürüme organı seçimi (yarım tırtıl, tutunma zinciri, paletli zincir vb),

Lastik seçimi (ölçü, proŞl, diagonal ya da radyal yapı),

Diferansiyel kilidi,

Tüm tekerleklerin tahriki yapılmalıdır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi