Ekoloji ve Çevre Bilgisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Küresel Çevre Sorunları Ve Çözüm Arayışları

1. Soru

Kentsel mekânlardaki yığılma ne gibi sorunlara yol açmaktadır?

Cevap

Köylerden kentlere yoğun bir göz olmasına neden olmuştur. Kentsel mekânlardaki yığılmanın, hava, su, toprak kirlenmesine yol açmasının yanı sıra, tarihi kentsel dokunun yok edilmesi, ormanların tahribi, çölleşme, toprak erozyonu gibi sorunlar da, insanların yaşam koşullarını olumsuz yönde etkilemektedir. Kentleşme, toplumun ekonomik ve toplumsal gelişime katkı sağlamasının yanı sıra hava ve su kirlenmesine, gürültü kirliliğine, sanayi ve üretim faaliyetleri ile toprağın aşırı derecede kullanılmasına yol açmaktadır.


2. Soru

Ozon tabakasının, dünyanın genel iklimi üzerinde de etkileri nelerdir?

Cevap

Ozon tabakasının, dünyanın genel iklimi üzerinde de etkileri vardır. Mor ötesi ışınların soğurulması sıcaklığı düşürmekte ve ısı dengesini düzenlemesinde yardımcı olmaktadır.


3. Soru

Temel olarak kaç farklı biyoçeşitlilik tanımlanabilir?

Cevap

• Ekosistemler ve peyzaj (habitat çeşitliliği)
• Ekosistemlerin işlevsel (fonksiyonel) açıdan çeşitliliği
• Hayvan, bitki, bakteriyel türler (tür çeşitliliği)
• Tüm genler (genetik çeşitlilik)


4. Soru

Katı atıklardan kaynaklanabilecek sorunlar nelerdir?

Cevap

Katı atıklardan kaynaklanabilecek sorunlar kısaca aşağıdaki gibi listelenebilir.
• Sinek, fare vs. nin çoğalması ile epidemik hastalıkların yayılması
• Toprak kirliliği
• Yeraltı ve yerüstü sularının kirlenmesi
• Toz ve koku problemlerinin artması
• Sera olayına katkıda bulunabilecek derecede hava kirlenmesi
• Yangın ve patlama gibi risk unsurlarının artması şeklindedir.


5. Soru

Kimyasalların biyolojik olarak birikebilmesi temelde hangi nedenlere dayandırılmaktadır?

Cevap

• Bu maddelerin doğada, fiziksel, kimyasal veya biyolojik olarak ayrıştırılamaması
veya çok yavaş ayrışması,
• Bu maddelerin suda çözünmeyip yağda çözünme potansiyellerinin daha yüksek
oluşu nedeniyle canlı yağ dokusunda çözünerek birikme eğilimi,
• Termodinamiğin ikinci kanunu gereğince besin zincirlerinde enerji aktarımının
yeterli verimlilikte olamayışı nedeniyle birikme eğilimi göstermektedirler


6. Soru

Turizmin yol açtığı hızlı değişim çevrede ne gibi etkileri söz konusudur?

Cevap

Turizmin yol açtığı hızlı değişim çevre kalitesini olumsuz etkilerken, mevcut arazi kullanımın değişmesi, bölgelerdeki tarımsal nitelikli toprakların kaybı, bitki örtüsü ve doğal çevrenin tahribi, doğal çevreye uyumsuz yapılar, kıyı şeridinin estetik yönünden çirkinleştirilmesi ve işlevini yürütmesi, mevcut altyapının kaldıramayacağı kanalizasyon ve atık sorunu, atıkların denize boşaltılması sonucun oluşan kirlilik, tarihi ve sit alanlarının tahribi gibi birçok etki ortaya çıkmaktadır.


7. Soru

Çevre yönetimi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Çevre Yönetimi, insan, bitki ve hayvan varlığının dengeli ve sağlıklı yaşaması için gerekli doğal kaynakların değerlendirilmesi, üretilmesi, ulaşımı ve tüketimi sırasında ortaya çıkabilecek olumsuzlukları saptamak, olumsuzluklara çözüm yolu aramak ve çözüm yollarını uygulama alanına koymak için yapılan planlama, eşgüdüm, haberleşme, denetim ve yürütme işlevlerinin bir bütünüdür.


8. Soru

Katı atıklar genel olarak nelerden oluşmaktadır?

Cevap

Katı atıklar genel olarak hastane atıklarından oluşan tıbbi atıklar, endüstriyel atıklar, evsel atıklar, kimyasal ve tehlikeli atıklar şeklindedir.


9. Soru

Küresel çevre sorunlarının çözümü için uluslararası başı çeken anlaşmalar nelerdir?

Cevap

Birleşmiş Milletler düzeyinde 1972’de Stokholm’de düzenlenen İnsan ve Çevre Konferansı ile uluslararası düzeyde kabul görmüştür. 1987 yılında yayımlanan Brundlant raporu ile “Sürdürülebilir Kalkınma” kavramı teknik olarak tanımlanmış, 1992’de Rio Çevre ve Kalkınma Konferansında kabul edilen “Gündem 21” ile yol haritası çıkartılmış ve 2002’de Johannesburg’da Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Konferansında 15 yıllık uygulama iş planı oluşturulmuş ve pek çok ülke tarafından kabul edilmiştir.


10. Soru

OECD Çevre Politikaları Komitesi tarafından 1991 yılında “OECD
Ticaret ve Çevre Rehberi” hazırlanmıştır. Bu rehbere göre hükümetlere verilen tavsiyeler nelerdir?

Cevap

Hükümetlerin açık politikalar izleyerek ticaret üzerindeki haksız etkilerden kaçınılması ve çevresel uygulamaların verimliliğinin arttırılması hususlarında bir dizi tavsiyeleri içermektedir. Bunlar;
• Ticari liberalizasyonun çevre üzerine etkileri,
• Üretim ve proses metotları,
• Çevre standartlarının uyumluluğu,
• Ekonomik araçlar, çevre sübvansiyonları ve ticaret,
• Anlaşmazlıkların çözümü şeklinde sıralanabilir


11. Soru

Alternatif enerji kaynakları nelerdir?

Cevap

• Biomas (Biyolojik Kütle) Enerjisi
• Güneş enerjisi
• Rüzgâr enerjisi
• Jeotermal enerji
• Hidro enerji şeklindedir.


12. Soru

Yaşam biçiminin zamana bağlı olarak değişmesini ifade eden kentleşme nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Yaşam biçiminin zamana bağlı olarak değişmesini ifade eden kentleşme, “sanayileşme ve ekonomik gelişmeye koşut olarak, kent sayısının artması ve kentlerin büyümesi sonucu doğuran, toplum yapısında artan oranda örgütlenme, işbölümü ve uzmanlaşma yaratan, insanların davranış ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan bir nüfus birikim süreci”  olarak tanımlanabilir.


13. Soru

Dünya ülkeleri çevresel sorunları tek başlarına çözemeyeceklerini anlamalarının ardından 1970'li yıllarda nerede ciddi adımlar atılma kararı alınmıştır?

Cevap

1970’li yılların başında önemli çevresel sorunlar ile karşı karşıya kalan dünya ülkeleri, sorunun tek başlarına üstesinden gelemeyeceklerini anlamışlardır. Ülkelerin ortak girişimlerinin miladı olarak kabul edilen Stockholm Konferansı ile birlikte küresel çevre politikalarının oluşturulmasında da ciddi adımlar atılmıştır.


14. Soru

Ülkemizde de çevre kirliliğine yönelik planlamalar ne zaman başladığı söylenebilir?

Cevap

Ülkemizde de çevre kirliliğine yönelik planlamalar Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı ile birlikte başlamış olmakla birlikte gelişmekte olan ekonominin getirmiş olduğu baskılar ve doğal kaynakların bilinçsiz şekilde tüketilmeye devam etmesi gibi gelişmeler çevre sorunlarının çözümünü geciktirmiştir. AB’ ye uyum çalışmalarının hızlanması ise yaşanan sürece farklı bir boyut katmıştır.


15. Soru

Küreselleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Küreselleşme, ticari, mali ve sanayi faaliyetlerinin giderek artan ölçüde ülke sınırları aşarak dünya çapında yayılması ve bunun uzantısı olarak ta küresel iktisadi sistemin iktisadi ve siyasi yönetiminin ulusal çapı aşan düzenlemelerle yönetilmesidir.


16. Soru

Küresel çevre problemleri nelerdir?

Cevap

• Nüfus artışının neden olduğu sorunlar,
• Küresel iklim değişikliği,
• Biyolojik çeşitliliğe yönelik tehditler,
• Asit yağmurları,
• Atıklar ve doğal kaynakların tükenmesi,
• Radyoaktivite ve radyoaktif kirlilik şeklinde sıralayabiliriz.


17. Soru

Temel olarak küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden olan gazlar nelerdir?

Cevap

Küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden olan gazlar temel olarak Karbondioksit (CO2), Klorlu-Florlu Karbon Bileşikleri (CFC), Metan (CH4), Ozon (O3) ve Azot oksit (N2O) şeklindedir.


18. Soru

Asit yağmurlarının etkilerinin önlenmesine yönelik önlemler neler olabilir?

Cevap

• Araçların periyodik bakımları aksatılmadan yapılması ile oluşan emisyon miktarları azaltılabilir.
• Tarım bitkilerinde hava kirliliğe dayanıklı türlerin ekilmesi ile ürün verimi azalma
etkileri minimize edilebilir.
• Kışın yaprağını döken bitkiler ekilerek asit yağmurlarının doğrudan toprağı etkilemesinin bir nebze olsun önüne geçilebilir.
• Kentlerin yerleşim koşullarında hava kirliliği etkileri göz önüne alınarak hava koridorlarının oluşturulduğu şekilde bir yapılaşmaya gidilmesi gereklidir.
• Yakıtlardaki kükürt oranlarında mümkün olduğunca azaltım sağlanmalı ve alternatif yakıt tercihleri yapılmalıdır.


19. Soru

Artan ultraviyole ışınlarının ve küresel ısınmanın çevre ve canlı sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nelerdir?

Cevap

• Cilt kanseri vakalarında artış
• Katarakt vakalarında artış
• Canlıların bağışıklık sistemini zayıflatıcı etkisi
• Ürün veriminin azalması
• Yazların daha sıcak olması
• Kışın nem oranının artması
• Denizlerin ekolojik dengelerinin bozulması fitoplankton gibi türlerin zarar görmesi
• Okyanusların su seviyesinin yükselmesi ve kasırgaların daha sık ve şiddetli görülmesi
• Kuraklıklar ve su taşkınlarının yaygınlaşması


20. Soru

Nüfus artışı ve neden olduğu çevresel sorunlar nelerdir?

Cevap

Günümüzde hızlı şekilde artmakta olan dünya nüfusu önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Göçler, yoksulluk, çevre sorunları, kötü ve plansız şehirleşme, farklı bölgelerde yaşanan anlaşmazlık ve savaşlar, nüfus artışına bağlı sağlık ve diğer gereksinimlerin giderilmesinin zorlaşması bugün dünya üzerinde baskı yaratan önemli sorunlardandır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi